Christoph Daum

Daum, futbola 1971 yılında Sportfreunde Hamborn 07 takımında başladı. Bir sezon burada futbol oynadıktan sonra 3 sezon boyunca Eintracht Duisburg forması giydi. 1975'te 22 yaşındayken Köln II takımına transfer oldu. Daum'un buradaki en büyük başarısı 1981'de kazandıkları Almanya Amatör Şampiyonluğu oldu. Daum ise final maçında forma giymemişti. O sezon sonunda 28 yaşında futbol hayatına son verdi.

Teknik direktörlük lisansını aldıktan sonra 1981 yılında amatör olarak çalışmaya başladı. Teknik direktörlük kariyeri boyunca 3 kez lider girdiği son haftalarda şampiyonluğu kaybetmiştir. 1999-2000 sezonunda Bayer Leverkusen'de, 2005-2006 ve 2009-2010 sezonlarında ise Fenerbahçe'de son haftada bıraktığı puanlarla şampiyonlukları kaybetmiştir.

23 Eylül 1986'da yardımcı teknik direktörlüğünü Köln takımının başına geçti. Önceki teknik direktör Georg Kessler, 8 haftada 1 galibiyet 2 beraberlik 5 mağlubiyet almışti. Daum, takımın başına geçtiğinde FC Köln Bundesliga'da 15. sıradaydı. Ayrıca kulüp içi problemler de çok fazlaydı. Kariyerinin ilk maçı 27 Eylül 1986'da Stuttgart karşısında alınan beraberlik oldu. Bir hafta sonra ise deplasmanda Schalke 04'ü yendi. O sezon içinde kulüpte başkanlık değişikliği yaşandı. Ayrıca takımın birinci kalecisi Harald Schumacher takımdan kovuldu. Daum, sarsıntılı geçen bu sezon sonunda, geçen sezon düşmekten zor kurtulan takımı 10.luğa taşıdı.

1987-88 sezonunda takımı sezon boyunca ilk üç sırada tuttu ve Bundesliga'yı üçüncü olarak bitirdiler. 1988-89 sezonuna kötü başlayan ekip, ikinci yarıdan itibaren toparlandı ve Bayern Münih'in 5 puan ardından lig ikincisi olarak sezonu tamamladı. Ayrıca UEFA Kupası'nda çeyrek finale çıktılar. 1989-90 sezonunda da Köln, Münih'in ardından lig ikincisi oldu. Avrupa'da ise UEFA Kupası yarı finallerine çıkıp, o sezon kupayı kazanacak Juventus'a elendiler. Sezon sonrası, 1990 Dünya Kupası oynanırken, Köln kulübü başkanı Dietmar Artzinger-Bolten, Daum'u kovdu. Bolten'in Daum'u kovmasının resmî nedeni hâlen bilinmese de, Daum'un 2000'deki kokain skandalı sırasında yaptığı bir açıklama sonucu nedenin bu konuyla ilgili olduğu tahmin edilmektedir.

Yıllar sonra 2. Bundesliga'da mücadele eden eski takımı 1. FC Köln'ün başına tekrar geçti. Lig sekizincisi olan Köln'e devre arasında eski takımından Serhat Akın ve Fabio Luciano'yu getirdi ancak takım Bundesliga'ya çıkamadı. Sonraki sezon için yine Türkiye'den Faryd Mondragon ve Ümit Özat'ı takıma yerleştiren teknik direktör, Köln ile lig üçüncülüğü yaşayarak takımı Bundesliga'ya geri çıkardı. Uzun bir aradan sonra Bundesliga'da geçirdiği ilk sezonda ligin ortalarında yer aldı ve başarılı bir performans gösteremedi.

Köln'deki başarılı sezonların ardından bir süre takım çalıştırmayan Daum, 20 Kasım 1990'da Willi Entenmann'ın kovulması ertesinde VfB Stuttgart'a geçti. Daum takımın başına geçtiğinde Stuttgart, 14 maçta sadece 3 galibiyet almış ve 15. sırada bulunmaktaydı. Daum, Stuttgart ile dikkat çekici bir yükseliş yaşattı ve ligi altıncı olarak bitirdiler.

1991-92 sezonu oldukça çekişmeli bir sezon olarak geçti. Stuttgart, Borussia Dortmund ve Eintracht Frankfurt ile şampiyonluk yarışı veriyordu. Son haftaya 3 takım da 50 puanla girdi. Eintracht Frankfurt, averaj üstünlüğü ile birinci, Stuttgart ise ikinci durumdaydı. Maçların ilk yarıları bittiğinde Borussia Dortmund, Duisburg karşısında 1-0 önde olarak liderlik koltuğundaydı. Eintracht Frankfurt ise Hansa Rostock karşısında 0-0 berabere kalarak averajla ikinciydi. Daum'un Stuttgart'ı ise Bayer Leverkusen deplasmanında 1-0 yenik duruma düşse de ilk yarının sonlarında durumu 1-1'e getirmişti. Stuttgart, 86. dakikada Guido Buchwald ile golü bularak maçta 2-1 öne geçti. Ancak 1-1 devam eden maçta Frankfurt'un bulacağı bir gol Stuttgart'ı ikinci yapacaktı. Ancak 89. dakikada Hansa Rostock golü buldu ve Stuttgart, Borussia Dortmund'u averajla geçerek şampiyonluğa ulaştı. Daum da kariyerinin ilk Bundesliga şampiyonluğunu yakaladı.

1992-93 sezonunda Stuttgart ile kariyerinde ilk kez UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılan Daum, ilk maçta evinde İngiliz ekibi Leeds United'ı 3-0 yendi. İkinci maçta ise deplasmanda rakiplerine 4-1 yenildiler. Buna rağmen deplasmanda atılan gol kuralı ile tur atlayacaklardı. Ancak Daum, maçta 82. dakikada oyuna Jovica Simanic'i sokmuştu. O sene Şampiyonlar Ligi'nde 3 yabancı kuralı uygulanmaktaydı ve Simanic takımdaki 4. yabancı olmuştu. Bu nedenle Stuttgart maçı hükmen 3-0 kaybetmiş sayıldı. Bu olaydan sonra İngiliz The Sun gazetesi, kelime oyunu yaparak "Christoph Dumb" (Aptal Christoph) başlığını attı. Maçlar 3-0'lık sonuçlarla bitip deplasman kuralı işlemeyince bir play-off maçı oynandı. Barcelona'da oynanan maçı Stuttgart 2-1 kaybedince ikinci tura kalamadı. Bundesliga'da ise orta sıralarda seyreden takım ligi 7. bitirebildi.

Daum, 1993-94 sezonuna da Stuttgart'ta başladı. Ancak istenen sonuçlar gelmedi ve 20. haftada Daum ve Stuttgart yollarını ayırdı. Daum, 20 maçta sadece 5 galibiyet alabilmişti.

1993-94 sezonuna kötü başlayan Beşiktaş, uzun yıllar beraber çalıştığı teknik direktörü Gordon Milne ile yollarını ayırdıktan sonra Daum'a teklif götürdü ve 1994 Ocak ayında Daum, ilk yurt dışı kariyerine Beşiktaş ile başladı. Daum, Beşiktaş'ın başına geçtiğinde liderin 10 puan gerisinde 5. sıradaydı. İkinci yarı öncesi birkaç hazırlık maçı sonrası ilk resmî maçını ezeli rakibi Fenerbahçe ile Türkiye Kupası karşılaşmasında yaptı ve rakipleri 2-1 yenerek elediler. Daum lige de Gençlerbirliği galibiyetiyle başladı. Beşiktaş sezon sonunda lig dördüncüsü olmuştu. Türkiye Kupası'nda ise takımı finale taşıyan Daum, Galatasaray'la ilk maçta 0-0 berabere kalıp, rakibini ikinci maçta 3-2 yenerek Beşiktaş ile Türkiye Kupası'nı kazandı. Sezonu, Cumhurbaşkanlığı Kupası maçıyla kapatan Daum'lu Beşiktaş, Galatasaray'ı 3-1 yenerek bu kupayı da kazandı.

Daum, 1994-95 sezonuna önemli transferlerle hazırlandı. Eski Alman millî takım kalecisi Raimond Aumann, Stuttgart'tan öğrencisi Eyjólfur Sverrisson ve Norveçli futbolcu Ronny Johnsen'i transfer etti. Ayrıca takıma Samsunspor'dan yüksek bir transfer ücreti ödenerek Ertuğrul Sağlam katıldı. Sezonun ilk yarısını Galatasaray'ın ardından, rakibinden bir averaj kötü durumda ikinci bitiren takım, ikinci yarınının başında liderliği ele geçirdi ve sezon sonuna kadar birinci olarak devam etti. Böylece Daum, kariyerindeki ikinci, Türkiye'deki ilk şampiyonluğuna ulaştı. Avrupa'da ise Kupa Galipleri Kupası'nda sadece ikinci tura çıkabildiler. Türkiye Kupası ve Cumhurbaşkanlığı Kupası'nda ise başarı gelmedi.

1995-96 sezonunda takıma ünlü Alman futbolcu Stefan Kuntz dahil oldu. Beşiktaş, ilk büyük sınavını UEFA Şampiyonlar Ligi elemelerinde verdi. Norveç ekibi Rosenborg karşısında deplasmanda 3-0'lık sürpriz bir yenilgi alan Beşiktaş, evindeki maçı 3-1 kazansa da gruplara kalamadı. Ligde de bu sefer başarı gelemedi ve rakipleri Fenerbahçe ve Trabzonspor'un gerisinde kaldılar. Kupada da çeyrek finalde Galatasaray'a elendiler. Daum, sezonun bitime 2 maç kala Beşiktaş'tan istifa etti ve son iki maçta takımı yardımcısı Roland Koch yönetti.

Kokain davası sonrası Alman takımlarından teklif alamayan Daum, 2001-02 sezonunda eski takımı Beşiktaş'a döndü. Beşiktaş yönetimi, sözleşmesi devam eden Nevio Scala'yı sağlık sorunlarını sebep göstererek olaylı bir şekilde kovdu. Mart 2001'de Beşiktaş'ın başına geçen Daum, Beşiktaş'ı dördüncü yaptı. 2001-02 sezonunda ise Beşiktaş, ligde pek varlık gösteremeyerek lig üçüncüsü oldu. Türkiye Kupası'nda takımı finale çıkarsa da Kocaelispor'a 4-0 yenilerek kupayı kaybettiler. Almanya'da süren kokain davası yüzünden sık sık Almanya'ya gitmek zorunda kalan Daum, ilk Beşiktaş dönemindeki başarıları yakalayamadı ve sezon sonunda takımdan ayrıldı.

1996-97 sezonunda Almanya'ya dönen Daum, Bayer 04 Leverkusen'in başına geçti. Daum'un gelişiyle ofansif bir futbol anlayışına dönen Leverkusen, ligi Bayern Münih'in arkasından ikinci olarak bitirerek tarihinin en başarılı derecesine ulaştı. 1997-98 sezonuna kötü başladılar, 8. hafta 15.liğe kadar düşseler de daha sonra yukarılara gittiler ve ligi üçüncü olarak bitirdiler.

1998-99 sezonuna Brezilyalı Ze Roberto'yu transfer ederek başladılar. Yine üst sıralarda geçen bir sezon sonunda Leverkusen, yine Bayern Münih'in arkasında ligi ikinci bitirdiler. 1999-2000 sezonunda ise Michael Ballack takıma transfer edildi. Leverkusen, yine uzun süre ligde ikinci durumdaydı. 27. hafta liderliğe yükselen takım, 29. hafta liderliği averajla Bayern Münih'e kaptırdı. 30. hafta ise Leverkusen, Arminia Bielefeld'i yenerken, Bayern Münih ise kendi evinde oynanan Münih derbisinde 1860 Münih'e yenildi ve Leverkusen 3 puan öne geçti. Son haftaya kadar 3 puanlık fark devam etti. Bayern Münih'in averajı ise Leverkusen'den 3 puan fazlaydı. Son hafta Leverkusen, SpVgg Unterhaching deplasmanına gitti. Beraberliğin şampiyonluğu getireceği maçta 21. dakika Ballack'ın kendi kalesine attığı golle 1-0 yenik duruma düştü. İkinci yarıda bir gol daha yedi ve 2-0 mağlup oldu. Bayern Münih ise kendi sahasında Werder Bremen'i 3-1 yenerek şampiyon oldu. Böylece Daum, Leverkusen'deki 4. sezonunda üçüncü kez ikinci olurken, Stuttgart'tan sonra ikinci kez son hafta şampiyonluğu kaybetti.

2000-01 sezonuna Daum, Leverkusen'de başladı. Ancak, Euro 2000 sonrası istifa eden Erich Ribbeck sonrası Almanya millî futbol takımının teknik direktörlüğündeki en büyük adaydı. 9 hafta takımın başında kalan Daum, birinci Bayern Münih'in 3 puan ardından lig altıncısıydı. Ancak adı kokain skandalına karışında görevinden istifa etti.

Ekim 2002'de Avusturya ekiplerinden Austria Wien'in başına geçti. Austria Wien, Daum başına geçtiğinde halihazırda lig birincisiydi. Daum ile 24 maçta 13 galibiyet alan takım sezonun sonunda Bundesliga (Avusturya) şampiyonluğuna ulaşıyordu. Bu da Daum'un üçüncü bir ülkede üçüncü lig şampiyonluğu oldu. Ayrıca ÖFB-Cup'ta çıktıkları 4 maçın hepsini gol yemeden kazanan takım, bu kupanın da sahibi oluyordu. Daum, sezon sonunda başka ülkelerde şansını denemek istediğini söyleyerek takımdan ayrıldı.

2003-04 sezonu için Türkiye'ye geri dönen Alman teknik adam, bu sefer bir başka İstanbul takımı olan Fenerbahçe'nın başına geçti. Sezona çok kötü bir başlangıç yaptı. İlk maçta İstanbulspor'a 3-0 yenilen takım, yeni transferleri Robert Enke'yi takımdan göndererek, bir de kaleci sorunu yaşadılar. Rakipleri Beşiktaş'ın özellikle ikinci yarıda yaşadığı düşüşün yanında Daum'un Fenerbahçe'si de çok başarılı bir performans gösterdi ve 76 puan ile Fenerbahçe ile ilk lig şampiyonluğunu elde etti.

2004-05 sezonunda Fenerbahçe ile UEFA Şampiyonlar Ligi gruplarında mücadele etti ve üçüncü oldu. Ligde ise çok başarılı bir performans ile bir kez daha şampiyon oldular. Türkiye Kupası'nda da finale kalmayı başardılar ancak finalde ezeli rakipleri Galatasaray'a 5-1 yenilerek takımın kupa hasretine son veremediler.

Bir sonraki sezonda da üç kulvarda mücadele ettiler. Önce UEFA Şampiyonlar Ligi gruplarına sadece 1 galibiyet ile veda ettiler. Daha sonra çeyrek finalinde Galatasaray'ı eledikleri Türkiye Kupası finalinde Beşiktaş'a uzatmalarda kaybedip, ikinci oldular. Ligde ise Galatasaray ile kıran kırana bir çekişme yaşadılar. Son haftaya Galatasaray ile aynı puanda ama +11 daha iyi averaj ile girdiler. Denizli'de Denizlispor karşısında alacakları bir galibiyet ile bir kez daha şampiyonluk sevinci yaşayacaktı. Olaylı geçen maçta Denizlispor, 89. dakikada Mustafa Keçeli ile son dakikaya önde girdi. Fenerbahçe, bir dakika sonra Tuncay Şanlı ile beraberliği sağlasa da 16 dakika uzayan maçta Fenerbahçeliler galibiyet golünü bulamayınca, Fenerbahçe tarihinde ilk kez üst üste üçüncü kez şampiyon olmayı başaramadı. Sezon sonunda bu duruma rahatsızlığı da eklenince, tedavisi için takımdan ayrılmak zorunda kaldı.

Fenerbahçe başkanı Aziz Yıldırım, şampiyonluk parolası ile girdikleri 2009-10 sezonuna takımı tanıyan bir isim olarak Daum'u ikinci kez takımın başına getirdi. Sezona 2 Ağustos 2009'da Beşiktaş'ı 2-0 yenerek kazandıkları Süper Kupa şampiyonluğu ile başladı. Takım sezona çok iyi başladı. Ligde ilk 8 maçın hepsini kazandılar. Daha sonra UEFA Kupası gruplarında 6 maçta 5 galibiyet ile çıkma başarısı gösterdiler. Ayrıca Türkiye Kupası'nda da gruptan çıkıp ilerlediler. Önce şubat ayında UEFA Kupası'ndan elendiler. Daha sonra 5 Mayıs 2010'da Trabzonspor'a 3-1 yenilerek Türkiye Kupası'nı Daum zamanında üçüncü kez finalde kaybettiler. Ligin son haftasına da en yakın rakipleri Bursaspor karşısında 1 puan önde girmişlerdi. Ancak son maçta Trabzonspor ile Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nda 1-1 berabere kalıp puan kaybettiler. Diğer maçta Bursaspor, Beşiktaş'ı 2-1 yenince, Fenerbahçe'nin 1 puan önüne geçerek tarihinin ilk Süper Lig şampiyonluğunu yaşadı. Sezon sonunda yönetim tarafından gönderilip yerine sportif direktör Aykut Kocaman'ın geleceği konuşuluyordu ancak Daum, takımın başında kalacağını açıklayıp istifa etmedi. Daha sonra sözleşmesi 2.3 milyon euro'ya feshedildi.

Daum 2010-11 sezonunun sonlarında Bundesliga'da kalma mücadelesi veren ve teknik direktör Michael Skibbe'yi gönderen Eintracht Frankfurt teknik direktörlüğüne getirildi. 22 Mart 2011'de aldığı takımın başında sadece 7 lig maçına çıkan teknik adam galibiyet alamadı. Ligde 14. sıradaki Franfkurt ekibi üç sıra daha aşağıya inerek Bundesliga'dan düşen takımlardan biri oldu.

9 Kasım 2011 tarihinde Eintracht Frankfurt'tan ayrıldıktan altı ay sonra Daum, Belçika'nın Club Brugge takımı ile seneliği 1.5 milyon euro'ya yeni teknik direktör olarak anlaştı. Bu rakamla Belçika liginde en çok kazanan teknik direktör unvanını aldı. Brugge ekibi ile iyi sonuçlar alan Daum, takımı lig play-off'larına taşımayı başardı. Sezon sonunda Brugge ile Belçika ikincisi oldu. 2011-2012 sezonu sonunda Daum, sürekli Köln ile Brugge arasında gidip gelmek zorunda kaldığını ve ailesine yeterince vakit ayıramadığını gerekçe göstererek Club Brugge takımından kendi isteği ile ayrılmıştır.^[1]

Christoph Daum 14 Ağustos 2013 tarihinde Bursaspor ile 2 yıllık sözleşme imzaladı.^[2] Bursaspor'un UEFA Avrupa Ligi'nden elemesi sonrası sezonun başlamasına 4 gün kala takımın başına geçti. Ligde istikrarlı bir performans gösteremedi. Buna rağmen takımı Türkiye Kupası'nda yarı finallere taşıdı. Ligin ikinci yarısında üst üste alınan kötü sonuçlar nedeniyle 22 Mart 2014'te aldığı Konyaspor yenilgisinden bir gün sonra takım ile yollarını ayırdı.

Romanya Futbol Federasyonu 2016 yılında Christoph Daum'u teknik direktörlük görevine getirdi. Daum böylelikle ilk kez bir ülkenin millî takımını yönetme şansı elde etti.^[3]

1992 yılında Stuttgart ile Bundesliga şampiyonu olan Daum, 1994 kışında Beşiktaş ile anlaşmasını 1993 yılında Solingen'de yaşanan Solingen Faciası'ndan dolayı Türklere olanların Alman toplumunu yansıtmadığını göstermek ve Türk kardeşlerinin yanına gidip onlarla yaşamak için yaptığını belirtmiştir.^[4]

Daum, Irkçılıksız Okul - Cesaretli Okul projesinin^[5] sponsoru oldu ve Hürth'teki Albert Schweitzer Lisesi'ne bir eylemle destek verdi.

Daum, 1990'dan bu yana kör ve görme engellilere yönelik futbol taraftar kulübünde yer aldı.^[6] Ayrıca Türk kanser çocuklarına yardım eden Bizim Lösemili Çocuklar Vakfı ve Gazi Çocuk Vakfı'na da destek verdi.^[7][8]

2000 yılında Bayern Münih menajeri Uli Hoeness'in Daum'un kokain kullandığını iddia etmesi Almanya'da büyük bir skandala neden oldu. Daum da Hoeness'e dava açarak, gönüllü olarak saç örneğini mahkemeye teslim etti. 20 Eylül'de Köln Adli Tıp Kurulunun incelemesi sonucunda Daum'un saç örneğinden kokain kullandığı tespit edildi. Bu sonuç nedeniyle Daum, Bayer Leverkusen'deki görevinden istifa etti ancak mahkeme sonucuna itiraz edeceğini belirtti. Buna rağmen Daum'un, Almanya Futbol Federasyonu ile devam eden sözleşme konuşmaları, federasyon tarafından sonlandırıldı.

Daum bu olaylardan sonra Almanya'dan ayrılıp, bir süre ABD'de kaldı. Orada yaptırdığı bir saç testinde bu sefer kokain bulunmadı. Alman yasalarına göre Daum'un suçu kabul etmesi durumunda hapis cezası para cezasına çevrilecekti. 2001'in Ocak ayında Almanya'ya dönen Daum, Köln'de yaptığı basın açıklamasında kokain kullandığını kabul etti. 2001 yılında Beşiktaş'ı çalıştırırken sık sık Almanya'da hakim huzuruna çıktı. 2002 yılında dava Daum'un para cezasına çarptırılmasıyla sonlandı.

Daum, Ekim 2022'de akciğer kanseri teşhisi konduğunu açıkladı.^[9] Hastalık nedeniyle 24 Ağustos 2024'te Köln'de 70 yaşında öldü.^[10]

VfB Stuttgart (2 Kupa)

• Bundesliga (1): 1992
• DFL-Supercup (1): 1992

Beşiktaş (3 Kupa)

• Süper Lig (1): 1995
• Türkiye Kupası (1): 1994
• Süper Kupa (1): 1994

Austria Wien (2 Kupa)

• Bundesliga (1): 2003
• ÖFB-Cup (1): 2003

Fenerbahçe (3 Kupa)

• Süper Lig (2): 2004, 2005
• Süper Kupa (1): 2009