Çavuşbaşı Memiş Paşa

Arnavut asıllıydı^[1] Vezirlerin kalemlerinde görev yapıp katiplik öğrendi. Kör Yusuf Ziyaüddin Paşa'nın yanında kapılandı ve onun sayesinde kapı kethüdası ve hacegandan oldu. Divan hizmetlerinde bulundu ve başmuhasebeci ve 26 Ekim 1807'de çavuşbaşı oldu.

16 Kasım 1808'de sadrazam olan Alemdar Mustafa Paşa'ya ve onun İstanbul'a getirdiği milislere diş bileyen yeniçeriler isyan ettiler ve dört gün süren korkunç Alemdar Vakası gelişti.^[2] İsyanının ilk gününde isyancı Yeniçeriler, Alemdar'ın kalmakta olduğu Bâbiâli'yi bastılar. Sekbanların karşı koyması üzerine de ateşe verdiler. Saraydan yardım gelmeyince umudunu yitiren Alemdar barut mahzenini ateşleyerek içeri girmeye çalışan 1000'e yakın yeniçeriden 600 kadarıyla birlikte öldü. 17 Kasım'da Çavuşbaşı Mehmet Paşa vezirlikle sedaret kaymakamlığı görevine getirildi ve bu isyan sırasında Alemdar Mustafa Paşa iş görmediği için onun boş bıraktığı makamı idare etti. İsyancılar saraya yönelip kendisini tehdit etmelerine karşı padişah II. Mahmut tedbir alıp saray duvaraların bir kaleye dönüştürdü. Kendinden başka sağ olan tek Osmanoğlu olan kardeşi eski padişah IV. Mustafa'yı boğdurttu. Saraya hücum ortaya çıkınca saray avlusunda bulunan sekbanlara çıkış emri vererek ayaklanmacıları bastırmak üzere bir şehir savaşı başlattı. Donanma Haliç'ten Beyazıt'i ve Paşakapısı'nı topa tuttu. Alemdar Mustafa Paşa'nın ölümü haberi duyulunca II. Mahmut sadrazam kaymakamı olan Çavuşbaşı Memiş Paşa'yı sadrazam yaptı. Bu olaylar sırasında yüzlerce isyancı öldürülüp şehir sokakları onların cesetleri ile dolmuştu. Saraya yakın Cebeci Kışlası'nada yangın çıkıp bu kışla ve yangın ve donanma top ateşiyle Ayasofya, Sultanahmet ve Divanyolu semtleri yanıp kül olmuştu.^[2]

19 Kasım'da Galata ve Kasımpaşa'da Kandıralı Mahmet elebaşılığı altında yeni bir isyan daha çıktı. Kandıralı Mehmet bu isyancılar önünde ve daha önce isyan edenlerin katılmasıyla Tersane ve Tophane'yi işgal etti. Diğer ayaklanmacı grupları Levent ve Selimiye kışlalarını ele geçirdiler. II. Mahmut yeni kurulmakta olan Sekban-ı Cedid güçlerini dağıtmak sözü vererk ayaklanmayı bastırdı. Ama askeri insan zayiatı 5.000'i aşkın yeniçeri ile 300-400 sekbandı. İsyancılar tarafından tecavüze uğrayan ve hayatını kaybeden şehir halkı hakkındaki zayiat bilinmemektedir. Bu ekstra isyanın mal zayiatı ise yağmalanmış evler ve dükkanlar ve yakılmış kışlalardı.^[2]

1 Ocak 1809 günü Çavuşbaşı Memiş Paşa sadrazamlıktan azledildi ve yerine Çarhacı Ali Paşa sadrazamlığa getirildi. Memiş Paşa önce Bursa'ya sonradan da Sakız Adası'na sürgüne gönderildi. Orada iken 8 Temmuz 1809'da öldü.

Sicill-i Osmani de şöyle değerlendirilmektedir:^[1]

İşleri idare etmekten aciz; şanssız; yumuşak ve faydası ve zararı yoktu.

• Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.IV s.513 [2]
• Toksoy, Cemal "Memiş Paşa (Arnavut)" (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.202-203 ISBN 975-08-0072-9
• Sakaoğlu, Necdet (1999) Bu Mülkün Sultanları, İstanbul: Oğlak Yayınları ISBN 975-329-2996
• Danişmend, İsmail Hami, (1971) Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul: Türkiye Yayınevi
• Buz, Ayhan (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN 978-975-254-278-5
• Tektaş, Nazim (2002), Sadrâzamlar Osmanlı'da İkinci Adam Saltanatı, İstanbul:Çatı Yayınevi (Google books: [3]7 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.