Tingnan ang wikitext ng Kanser

Wala kang pahintulot na baguhin ang pahinang ito dahil sa sumusunod:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Start of block: 08:48, 2 Hulyo 2024
Expiry of block: 08:48, 2 Hulyo 2025
Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.
Pakisama ang lahat ng mga detalye sa taas sa kahit anong mga katanungan na gagawin mo. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.
Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
Makikita at makokopya mo ang wikitext ng pahinang ito.
{{Infobox sakit
| Name = Kanser
| Image = Tumor_Mesothelioma2_legend.jpg
| Caption = A coronal [[CT scan]] showing a malignant [[mesothelioma]]<br />Legend: →&nbsp;[[tumor]]&nbsp;←, ★&nbsp;central [[pleural effusion]], 1 & 3&nbsp;[[lungs]], 2&nbsp;[[Vertebral column|spine]], 4&nbsp;[[ribs]], 5&nbsp;[[aorta]], 6&nbsp;[[spleen]], 7 & 8&nbsp;[[kidneys]], 9&nbsp;[[liver]].
| DiseasesDB = 28843
| ICD10 ={{ICD10|C|00}}—{{ICD10|C|97}}
| ICD9 = {{ICD9|140}}—{{ICD9|239}}
| ICDO =
| MedlinePlus = 001289
| eMedicineSubj =
| eMedicineTopic =
| MeshID = D009369
}}

Ang '''Kanser''' (Ingles: '''Cancer''') na kilala sa palagamutan bilang '''[[maglignansiya|malignanteng]] [[neoplasma]]''' ay isang malawak na pangkat ng iba't ibang mga sakit na lahat ay sumasangkot sa hindi na-regulang paglago ng [[sihay]]. Sa kanser, ang mga [[sihay]] ay naghahati at lumalago ng walang kontrol. Ang kanser ay maaari ring kumalat na tinatawag na [[metastasis]] sa mas malayong mga bahagi ng katawan sa pamamagitan ng [[sistemang limpatiko]] o daloy ng dugo. Hindi lahat ng mga pamamaga ay kanseroso. Ang mga [[pamamaga na benign]] ay hindi lumalago nang walang kontrol, hindi sumasalakay sa ibang mga kapitbahay na [[himaymay]] at hindi kumakalat sa buong katawan. Mayroon mga 200 iba ibang alam na mga kanser na dumadapo sa mga tao.<ref>{{cite web |url=http://cancerhelp.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancer-questions/how-many-different-types-of-cancer-are-there |title=How many different types of cancer are there? : Cancer Research UK : CancerHelp UK |format= |work= |accessdate=11 Mayo 2012}}</ref> Bukod sa tao, ang kanser ay isa ring pangunahing sakit ng mga alagang hayop(pets) kabilang ang mga [[aso]] at [[pusa]]. Sa isang pag-aaral, 45% ng mga [[aso]]ng umabot sa 10 taong gulang o mas matanda rito ay namatay sa kanser.<ref>Withrow, Stephen J. " Why worry about cancer in pets?" in Withrow, Stephen J., and MacEwen, E. Gregory, eds. Small Animal Clinical Oncology. 4th ed. Philadelphia, PA: W.B. Saunders, c2007, pp. xv-xvii.</ref>

<!--Cause -->
Ang pagtukoy ng sanhi ng kanser ay kumplikado. Maraming mga bagay ay alam na nagpapadagdag ng panganib ng kanser kabilang ang paggamit o panglanghap ng [[tabako]], ilang mga [[hawa]], kawalan ng gawaing pisikal, [[katabaan]] at mga nagsasanhi ng polusyon sa kapaligiran.<ref name=Enviro2008>{{cite journal | author = Anand P, Kunnumakkara AB, Kunnumakara AB, Sundaram C, Harikumar KB, Tharakan ST, Lai OS, Sung B, Aggarwal BB | title = Cancer is a preventable disease that requires major lifestyle changes | journal = Pharm. Res. | volume = 25 | issue = 9 | pages = 2097–116 | year = 2008 | month = September | pmid = 18626751 | pmc = 2515569 | doi = 10.1007/s11095-008-9661-9 }}</ref> Ang mga ito ay direktang puminsala sa mga [[gene|kamana]] o sumama sa mga umiiral na pagkakamaling namamana sa loob ng mga sihay upang magsanhi ng sakit.<ref name="Kinz">{{cite book | author = Kinzler, Kenneth W.; Vogelstein, Bert | title = The genetic basis of human cancer | edition = 2nd, illustrated, revised| publisher = McGraw-Hill, Medical Pub. Division | location = New York | year = 2002 | page = 5| isbn = 978-0-07-137050-9 | url = http://books.google.com/?id=pYG09OPbXp0C| chapter=Introduction |chapterurl=http://books.google.co.uk/books?id=pYG09OPbXp0C&pg=PA5}}</ref> Ang tinatayang 5 hanggang 10 porsiyento ng mga kanser ay buong namamana(''henetiko'').

<!--Diagnosis, Treatment, Epidemiology -->
Ang kanser ay madedetekta sa bilang ng mga paraan kabilang ang presensiya ng ilang mga tanda at [[sintomas]], [[pag-iiskreen ng kanser]], o [[pag-iimaheng medikal]]. Kapag ang isang posibleng kanser ay nadetekta, ito ay dinidiagnose sa pamamagitan ng [[histolohiya]] ng isang [[biopsiya|sampol ng tisyu]]. Ang kanser ay karaniwang ginagamot ng ''[[kemoterapiya]]'', ''[[terapiyang radiasyon]]'' at ''[[siruhiya]]''. Ang mga tsansa ng pagpapatuloy na mabuhay ng taong may kanser ay malaking iba iba sa uri at lokasyon ng kanser at sa sakop ng sakit sa simula ng paggamot. Bagaman ang kanser ay maaaring umapekto sa mga tao sa lahat ng mga edad, at ang ilang mga uri ng kanser ay mas karaniwan sa mga bata, ang panganib ng pag-unlad ng kanser ay pangkalahatang tumatataas sa edad. Noong 2007, ang kanser ay nagnsahi ng 13% ng kamatayan ng lahat ng mga tao sa buong mundo (7.9&nbsp;milyon). Ang mga rate ay tumataas habang mas maraming mga tao ay nabubuhay sa matandang edad at habang ang ang mga pagbabago sa mga pamumuhay ay nangyayari sa umuunlad na daigdig.<ref name=Epi11/>

==Mga tanda at sintomas==
[[Image:Symptoms of cancer metastasis.svg|thumb|Ang mga sintomas ng [[metastasis]] ng kanser ay depende sa lokasyon ng tumor.]]
Kapag ang kanser ay nagsimula, ito ay palaging hindi lumilikha ng mga sintomas at ang mga tanda at sintomas ay lumilitaw lamang habang ang masa ay patuloy na lumalago ay nagiging ulcer.<!--<ref name=Card10/> --> Ang mga pagkakatuklas na nagresulta ay nakadepende sa lokasyon ng kanser.<!--<ref name=Card10/> --> Ang ilang mga sintomas ay spesipiko na marami sa mga ito ay kadalasang umiiral sa mga indibidwal na may iba pang mga kondisyon.<!--<ref name=Card10/> --> Ang kanser ang bagong "[[dakilang manggagaya]]".<!--<ref name=Card10/> --> Kaya hindi bihira para sa mga taong nadiagnose ng kanser na gamutin para sa mga ibang sakit kung saan ay ipinagpalagay na ang kanilang mga sintomas ay sanhi ng mga ito.<ref name=Card10>Holland Chp. 1</ref>

===Mga epektong lokal===
Ang mga sintomas na lokal ay maaaring mangyari sanhi ng masa ng tumor o ulserasyon nito.<!--<ref name=Card10/> --> Halimba, ang mga epektong masa mula sa [[kanser sa baga]] ay maaaring magsanhi ng pagharang ng [[bronchus]] na nagreresulta sa [[ubo]] o [[pulmonya]], ang [[kanser ng esophagus]] ay maaaring magsanhi ng pagsikip ng esophagus na gumagawang mahirap o masakit na lumunok at ang [[kanser na colorecatl]] ay maaaring magdulot ng pagsikip o pagharang ng bituka na nagreresulta sa mga pagbabago sa mga gawaing pang-bituka.<!--<ref name=Card10/> --> Ang mga masa ng [[suso]] o [[testikulo]] ay maaaring madaling masalat. Ang [[ulserasyon]] ay maaaring magsanhi ng pagdurugo na kung ito ay mangyari sa baga ay tutungo sa [[hemoptysis|pag-ubo ng dugo]], sa mga bituka sa [[anemia]] o pagdurugo ng [[rektum]], sa [[pantog]] sa dugo sa [[ihi]] at sa [[uterus]] sa pagdurugong pang-[[puke]].<!--<ref name=Card10/> --> Bagaman ang lokalisadong sakit ay maaaring mangyari sa mas maunlad na kanser, ang simulang pamamaga ay karaniwang hindi masakit.<!--<ref name=Card10/> --> Ang ilang mga kanser ay maaaring magsanhi ng pagpuno ng pluido sa loob ng dibdib o tiyan.<ref name=Card10/>

===Mga sintomas na sistemiko===
Ang mga pangkalahatang sintomas ay sanhi ng mga malalayong epekto ng kanser na hindi kaugnay ng direkta o [[metastasis|metastatikong]] pagkalat. Ang mga ito ay maaaring kabilangan ng: hindi sinasadyang pagbabawas ng timbang, [[lagnat]], pagiging labis na pagod at mga pagbabago sa balat.<ref>{{cite book|last=O'Dell|first=edited by Michael D. Stubblefield, Michael W.|title=Cancer rehabilitation principles and practice|year=2009|publisher=Demos Medical|location=New York|isbn=978-1-933864-33-4|page=983|url=http://books.google.ca/books?id=_JaPlNYgXkEC&pg=PT983}}</ref> Ang [[sakit na Hodgkin]], [[leukemia]] at kanser ng [[atay]] o [[bato]](kidney) ay maaaring magsanhi ng patuloy na lagnat na hindi alam ang pinagmulan.<ref name=Card10/>

Ang spesipikong mga konstelasyon ng mga sintomas na sistemiko na tinaguriang [[paraneoplastic phenomenon|paraneoplastic phenomena]] ay maaaring mangyari sa ilang mga kanser. Ang mga halimbawa nito ay kinabibilangan ng [[myasthenia gravis]] sa [[thymoma]] at [[nail clubbing|clubbing]] sa [[kanser sa baga]].<ref name=Card10/>

===Metastasis===
Ang mga sintomas ng [[metastasis]] ay sanhi ng pagkalat ng kanser sa ibang mga lokasyon sa katawan. Ang mga ito ay maaaring kabilangan ng lumaking [[kulani]](maaaring masalat o minsan ay makikita sa ilalim ng balat at karaniwan ay matigas), [[hepatomegaly]] (lumaking atay) o [[splenomegaly]] (lumaking [[Pali (glandula)|pali]]) na maaaring masalat sa tiyan, sakit o bali ng mga apektadong [[buto]] at mga sintomas na [[neurolohikal]].<ref name=Card10/>

==Mga sanhi==
Ang mga kanser ay pangunahing isang sakit na pang-kapaligiran(''environmental'') na ang mga 90-95% ng mga kaso ay itinuturo sa mga paktor na pang-kapaligiran at ang mga kasong 5-10% ay sanhi ng [[gene]].<ref name=Enviro2008/> Ang pang-kapaligiran gaya ng ginagamit ng mga mananaliksik ng kanser ay nangangahulugang anumang sanhi na hindi namamana ng [[henetiko]] hindi lamang ng polusyon.<ref name="isbn0-387-78192-7">{{cite book | author = Kravchenko J, Akushevich I, Manton, KG | title = Cancer mortality and morbidity patterns in the U. S. population: an interdisciplinary approach | publisher = Springer | location = Berlin | year = 2009 | pages = | isbn = 0-387-78192-7 | quote = The term ''environment'' refers not only to air, water, and soil but also to substances and conditions at home and at the workplace, including diet, smoking, alcohol, drugs, exposure to chemicals, sunlight, ionizing radiation, electromagnetic fields, infectious agents, etc. Lifestyle, economic and behavioral factors are all aspects of our environment. }}</ref> Ang karaniwang mga paktor na pang-kapaligiran na nag-aambag sa kamatayan sa kanser ay kinabibilangan ng paninigarily o paninigarilyo ng [[tabako]] (25-30%), dieta at [[obesidad]] (30-35%), mga [[impeksiyon]] (15-20%), [[radiasyon]] (parehong nag-iionisa at hindi nag-iionisa, hanggang 10%), stress, kawalan ng gawaing pisikal, at mga nagsasanhi ng polusyon sa kapaligiran.<ref name=Enviro2008/> Halos imposible na mapatunayan kung ano ang nagsanhi ng kanser sa sinumang indibidwal dahil ang karamihan sa mga kanser ay may maraming mga posibleng sanhi. Halimbawa, kung ang isang tao na labis na gumagamit ng tabako ay nagkaroon ng kanser sa baga, kung gayon, ito ay malamang na sanhi ng paggamit ng tabako ngunit dahil ang bawat isa ay may maliit na tsansa ng pagkakaroon ng kanser sa baga bilang resulta ng polusyon sa hangin o radiasyon, kung gayon, may maliit na tsansa na ang kanser ay nabuo dahil sa polusyon sa hangin o radiasyon.

===Mga kemikal===
{{main|Alak at kanser|Paninigarilyo at kanser}} 
[[Image:Cancer smoking lung cancer correlation from NIH.svg|thumb|right|Ang insidensiya ng [[kanser sa baga]] ay mataas na [[korelasyon|korelado]] sa [[paninigarilyo]].]]
Ang [[patohenesis]] ng kanser ay mababakas ng pabalik sa mga [[mutasyon ng DNA]] na umaapekto sa paglago ng [[selula]] at [[metastasis]]. Ang mga substansiya na nagsasanhi ng mga mutasyon ng [[DNA]] ay kilala bilang mga [[mutaheno]](''mutagens'') at ang mga mutaheno na nagsasanhi ng mga kanser ay tinatawag na [[karsinoheno]](''carcinogens''). Ang mga partikular na subtansiya ay naiugnay sa mga spesipikong uri ng kanser. Ang [[paninigarilyo ng tabako]] ay naiigunay sa maraming mga anyo ng kanser,<ref name=Sasco>{{cite journal | author = Sasco AJ, Secretan MB, Straif K | title = Tobacco smoking and cancer: a brief review of recent epidemiological evidence | journal = Lung Cancer | volume = 45 Suppl 2 | issue = | pages = S3–9 | year = 2004 | month = August | pmid = 15552776 | doi = 10.1016/j.lungcan.2004.07.998 }}</ref> at nagsasanhi ng 90% ng [[kanser sa baga]].<ref name="pmid9594919">{{cite journal | author = Biesalski HK, Bueno de Mesquita B, Chesson A, Chytil F, Grimble R, Hermus RJ, Köhrle J, Lotan R, Norpoth K, Pastorino U, Thurnham D | title = European Consensus Statement on Lung Cancer: risk factors and prevention. Lung Cancer Panel | journal = CA Cancer J Clin | volume = 48 | issue = 3 | pages = 167–76; discussion 164–6 | year = 1998 | pmid = 9594919 | doi = 10.3322/canjclin.48.3.167 }}</ref>

Marami ring mga mutaheno na mga karsinoheno ngunit ang ilang mga karsinoheno ay hindi mutaheno. Ang [[alak]] ay isang haimbawa ng kemikal na karsinoheno na hindi mutaheno.<ref name="pmid9751943">{{cite journal | author = Seitz HK, Pöschl G, Simanowski UA | title = Alcohol and cancer | journal = Recent Dev Alcohol | volume = 14 | issue = | pages = 67–95 | year = 1998 | pmid = 9751943 | doi = }}</ref> Sa Kanlurang Europa, ang 10% ng mga kanser sa lalake at ang 3% ng mga kanser sa babae ay itinuturo sa alak.<ref name="pmid21474525">{{cite journal | author = Schütze M, Boeing H, Pischon T, Rehm J, Kehoe T, Gmel G, Olsen A, Tjønneland AM, Dahm CC, Overvad K, Clavel-Chapelon F, Boutron-Ruault MC, Trichopoulou A, Benetou V, Zylis D, Kaaks R, Rohrmann S, Palli D, Berrino F, Tumino R, Vineis P, Rodríguez L, Agudo A, Sánchez MJ, Dorronsoro M, Chirlaque MD, Barricarte A, Peeters PH, van Gils CH, Khaw KT, Wareham N, Allen NE, Key TJ, Boffetta P, Slimani N, Jenab M, Romaguera D, Wark PA, Riboli E, Bergmann MM | title = Alcohol attributable burden of incidence of cancer in eight European countries based on results from prospective cohort study | journal = BMJ | volume = 342 | issue = | pages = d1584 | year = 2011 | pmid = 21474525 | pmc = 3072472 | doi = 10.1136/bmj.d1584 }}</ref>

Ang mga dekada ng pagsasaliksik ay nagpakita ng ugnayan sa pagitan ng paggamit tabako at kanser sa baga, [[larynx]], ulo, leeg, tiyan, pantog, bato, esophagus at lapay.<ref name="pmid12270001">{{cite journal | author = Kuper H, Boffetta P, Adami HO | title = Tobacco use and cancer causation: association by tumour type | url = https://archive.org/details/sim_journal-of-internal-medicine_2002-09_252_3/page/206 | journal = J. Intern. Med. | volume = 252 | issue = 3 | pages = 206–24 | year = 2002 | month = September | pmid = 12270001 | doi = 10.1046/j.1365-2796.2002.01022.x }}</ref> Ang usok ng tabako ay naglalaman ng higit sa 50 alam na mga karsinoheno kabilang ang mga [[nitrosamine]] at mga [[polycyclic aromatic hydrocarbon]].<ref name=Kuper/> Ang tabako ay responsable sa mga isa sa tatlo ng lahat ng mga kamatayan sa kanser sa mga maunlad na bansa,<ref name=Sasco/> at mga isa sa lima sa buong mundo.<ref name=Kuper>{{cite journal | author = Kuper H, Adami HO, Boffetta P | title = Tobacco use, cancer causation and public health impact | url = https://archive.org/details/sim_journal-of-internal-medicine_2002-06_251_6/page/455 | journal = J. Intern. Med. | volume = 251 | issue = 6 | pages = 455–66 | year = 2002 | month = June | pmid = 12028500 | doi = 10.1046/j.1365-2796.2002.00993.x }}</ref>  Ang rate ng kamatayan sa [[kanser sa baga]] sa Estados Unidos ay sumalamin sa mga paterno ng paninigarilyo ng tabako na may mga pagtaas sa paninigarilyo kasunod ng labis na pagtaas ng mga rate ng kamatayan sa kanser sa baga at mas kamakailan lamang, ang pagbagsak ng rate ng paninigarilyo simula mga 1950 ay sinundan ng pagbagsak ng rate ng kamatayan sa kanser sa bago sa lalake simula 1990.<ref name="pmid16998161">{{cite journal | author = Thun MJ, Jemal A | title = How much of the decrease in cancer death rates in the United States is attributable to reductions in tobacco smoking? | journal = Tob Control | volume = 15 | issue = 5 | pages = 345–7 | year = 2006 | month = October | pmid = 16998161 | pmc = 2563648 | doi = 10.1136/tc.2006.017749 }}</ref><ref name="pmid18434333">{{cite journal | author = Dubey S, Powell CA | title = Update in lung cancer 2007 | journal = Am. J. Respir. Crit. Care Med. | volume = 177 | issue = 9 | pages = 941–6 | year = 2008 | month = May | pmid = 18434333 | pmc = 2720127 | doi = 10.1164/rccm.200801-107UP }}</ref> Gayunpaman, ang mga bilang ng mga naninigarilyo sa buong mundo ay patuloy pa ring tumataas na tumungo sa inilalarawan ng ilang mga organisasyon na "epidemiko ng tabako".<ref name="pmid15217537">{{cite journal | author = Proctor RN | title = The global smoking epidemic: a history and status report | journal = Clin Lung Cancer | volume = 5 | issue = 6 | pages = 371–6 | year = 2004 | month = May | pmid = 15217537 | doi = 10.3816/CLC.2004.n.016 }}</ref>

Ang kanser na kaugnay sa trabaho ng isang indibidwal ay pinaniniwalaang kumakatawan sa pagitan ng 2–20% ng lahat ng mga kaso.<ref name="pmid18055160">{{cite journal | author = Irigaray P, Newby JA, Clapp R, Hardell L, Howard V, Montagnier L, Epstein S, Belpomme D | title = Lifestyle-related factors and environmental agents causing cancer: an overview | journal = Biomed. Pharmacother. | volume = 61 | issue = 10 | pages = 640–58 | year = 2007 | month = December | pmid = 18055160 | doi = 10.1016/j.biopha.2007.10.006 }}</ref> Bawat taon ang hindi bababa sa 200,000 katao ang namamatay sa buong mundo mula sa kanser na nauugnay sa kanilang trabaho.<ref name=WHO_occup>{{cite press release |title=WHO calls for prevention of cancer through healthy workplaces |publisher=World Health Organization |date=27 Abril 2007 |url=http://www.who.int/mediacentre/news/notes/2007/np19/en/index.html |accessdate=13 Oktubre 2007 |archive-date=12 Oktubre 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071012202014/http://www.who.int/mediacentre/news/notes/2007/np19/en/index.html |url-status=dead }}</ref> Ang karamihan ng mga kamatayan sa kanser sanhi ng panganib pang trabaho ay nangyayari sa maunlad na mga bansa.<ref name=WHO_occup/> Tinatayang 20,000&nbsp;ng mga kamatayan sa kanser at 40,000 mga bagong kaso ng kanser bawat taon sa US ay maituturo sa trabaho.<ref>{{cite web|url=http://www.cdc.gov/niosh/topics/cancer/|title=National Institute for Occupational Safety and Health- Occupational Cancer |accessdate=13 Oktubre 2007|publisher=United States National Institute for Occupational Safety and Health}}</ref> Ang mga milyon ng mga trabahador ay nanganganib na magkaroon ng mga kanser gaya ng kanser sa bago at [[mesothelioma]] mula sa paglanghap ng mga hiblang [[asbestos]] at usok ng tabako o [[leukemia]] mula sa pagkakalantad sa [[benzene]] sa kanilang mga trabaho.<ref name=WHO_occup/>

===Diyeta at ehersisyo===
Ang [[diyeta]], kawalan ng gawaing pisikal at [[obesidad]] ay kaugnay ng tinatayang mga 30–35% ng kamatayan sa kanser.<ref name=Enviro2008/><ref name=Nutri06/> Sa Estados Unidos, ang sobrang timbang ng katawan ay kagunay ng pag-unlad ng maraming mga uri ng kanser at isang paktor sa 14–20% ng lahat ng mga kamatayan sa kanser.<ref name=Nutri06/> Ang kawalan ng gawaing pisikal ay pinaniniwalaang nag-aambag sa panganib ng kanser hindi lamang sa pamamagitan ng epekto nito sa timbang ng katawan kundi pati sa mga negatibong epekto sa [[sistemang immuno]] at [[sistemang endokrina]].<ref name=Nutri06/> Ang mga dietang mababa sa gulay, prutas at buong butil at mataas sa pinroseso o pulang mga karne ay naiuugnay sa isang bilang ng ma kanser.<ref name=Nutri06>{{cite journal | author = Kushi LH, Byers T, Doyle C, Bandera EV, McCullough M, McTiernan A, Gansler T, Andrews KS, Thun MJ | title = American Cancer Society Guidelines on Nutrition and Physical Activity for cancer prevention: reducing the risk of cancer with healthy food choices and physical activity | journal = CA Cancer J Clin | volume = 56 | issue = 5 | pages = 254–81; quiz 313–4 | year = 2006 | pmid = 17005596 | doi = 10.3322/canjclin.56.5.254 }}</ref> Ang isang diyetang may mataas na bilang ng [[asin]] ay nai-ugnay sa [[kanser ng tiyan]], ang [[aflatoxin B1]] na isang kadalasang nakahahawang pagkain sa [[kanser sa atay]] at pag-nguya ng [[mani na areka]]('nga nga') sa [[kanser sa bibig]].<ref name="pmid18990005">{{cite journal | author = Park S, Bae J, Nam BH, Yoo KY | title = Aetiology of cancer in Asia | journal = Asian Pac. J. Cancer Prev. | volume = 9 | issue = 3 | pages = 371–80 | year = 2008 | pmid = 18990005 | doi = | url = http://www.apocpcontrol.org/page/popup_paper_file_view.php?pno=MzcxIFBhcmsucCZrY29kZT04MjI=&pgubun=i | format = PDF }}</ref> Ito ay maaaring isang bahaging nagpapaliwanag ng mga pagkakaiba sa insidensiya ng kanser sa iba't ibang mga bansa halimbawa ang [[kanser sa tiyan]] ay mas karaniwan sa [[Hapon (bansa)|Hapon]] dahil sa dietang mataas sa asin dito,<ref name="pmid19107449">{{cite journal | author = Brenner H, Rothenbacher D, Arndt V | title = Epidemiology of stomach cancer | journal = Methods Mol. Biol. | volume = 472 | issue = | pages = 467–77 | year = 2009 | pmid = 19107449 | doi = 10.1007/978-1-60327-492-0_23 }}</ref> at ang [[kanser sa colon]] ay mas karaniwan sa Estados Unidos. Ang mga imigrante ay nagkakaroon ng panganib sa kanilang bagong bansa na kadalasan ay sa loob ng isang henerasyon na nagmumungkahing may mahalagang ugnayan sa pagitan ng diyeta at kanser.<ref name="pmid14278899">{{cite journal | author = Buell P, Dunn JE | title = Cancer mortality among Japanese Issei and Nisei of California | url = https://archive.org/details/sim_cancer_1965-05_18_5/page/656 | journal = Cancer | volume = 18 | issue = 5 | pages = 656–64 | year = 1965 | month = May | pmid = 14278899 | doi = 10.1002/1097-0142(196505)18:5<656::AID-CNCR2820180515>3.0.CO;2-3 }}</ref>

===Mga impeksiyon===
{{Main|Mga sanhing impeksiyon ng kanser}}
Sa buong mundo, ang tinatayang 18% ng mga kamatayan sa kanser ay kaugnay ng mga sakit na nakahahawa.<ref name=Enviro2008/> Ang proporsiyong ito ay iba iba sa iba't ibang mga rehiyon ng mundo mula sa isang mataas na 25% sa Aprika hanggang sa mas mababa sa 10% sa mga mauunlad na bansa.<ref name=Enviro2008/> Ang mga [[virus]] ang karaniwang mga ahenteng nakahahawa na nagsasanhi ng kanser ngunit ang [[bakterya]] at mga [[parasito]] ay maaaring may epekto rin.  Ang isang virus na nagsasanhi ng kanser ay tinatawag na ''[[oncovirus]]''. Ang mga ito ay kinabibilangan ng [[human papillomavirus]] ([[cervical carcinoma]]), [[Epstein-Barr virus]] ([[B-cell lymphoproliferative disease]] at [[nasopharyngeal carcinoma]]), [[Kaposi's sarcoma herpesvirus]] ([[Kaposi's Sarcoma]] at mga pangunahing effusion lymphoma), mga virus na [[hepatitis B]] at [[hepatitis C]] ([[hepatocellular carcinoma]]), at [[Human T-cell leukemia virus-1]] (T-cell leukemias). Ang impeksiyong bakteryal ay maaaring magpataas rin ng panganib ng kanser gaya ng makikita sa pinukaw ng ''[[Helicobacter pylori]]'' na [[kanser sa tiyan]].<ref name=Viral04>{{cite journal | author = Pagano JS, Blaser M, Buendia MA, Damania B, Khalili K, Raab-Traub N, Roizman B | title = Infectious agents and cancer: criteria for a causal relation | journal = Semin. Cancer Biol. | volume = 14 | issue = 6 | pages = 453–71 | year = 2004 | month = December | pmid = 15489139 | doi = 10.1016/j.semcancer.2004.06.009 }}</ref> Ang mga impeksiyong parasitiko na malakas na naiiugnay sa kanser ay kinabibilangan ng ''[[Schistosoma haematobium]]'' ([[Bladder cancer|squamous cell carcinoma ng pantog]]) at mga [[liver fluke]], ''[[Opisthorchis viverrini]]'' at ''[[Clonorchis sinensis]]'' ([[cholangiocarcinoma]]).<ref name="pmid20539059">{{cite journal | author = Samaras V, Rafailidis PI, Mourtzoukou EG, Peppas G, Falagas ME | title = Chronic bacterial and parasitic infections and cancer: a review | journal = J Infect Dev Ctries | volume = 4 | issue = 5 | pages = 267–81 | year = 2010 | month = May | pmid = 20539059 | doi = | url = http://www.jidc.org/index.php/journal/article/download/20539059/387 | format = PDF }}</ref>

===Radyasyon===
{{main|Mga pinukaw ng radyasyon na kanser}}
Hanggang 10% ng mga sumasalakay na kanser ay kaugnay ng pagkakalantad sa [[radyasyon]] kabilang ang parehong ''[[nag-iionisang radiasyon]]'' at ''[[hindi nag-iionisang radiasyon]]''.<ref name=Enviro2008/> Sa karagdagan, ang malawak na karamihan ng mga hindi sumasalakay na kanser ay hindi-[[melanoma]]ng kanser ng balat na sanhi ng hindi nag-iionisang [[radiasyong ultraviolet]]. Ang mga pinagmumulan ng nag-iionisang radiasyon ay kinabibilangan ng [[pag-iimaheng medikal]] at gaas na [[radon]]. Ang radiasyon ay maaaring magsanhi ng kanser sa karamihan ng mga bahagi ng katawan, sa lahat ng mga hayop at sa anumang edad bagaman ang pinukaw ng radiasyon na mga solidong tumor ay karaniwang kumukuha ng 10-15 mga tao at maaaring kumuha hanggang 40 taon para klinikal na mahayag at ang pinukaw ng radiasyong mga [[leukemia]] ay karaniwang nangangailangan ng 2-10 taon upang lumitaw.<ref name=Little /> Ang ilang mga tao gaya ng mga [[nevoid basal cell carcinoma syndrome]] o [[retinoblastoma]] ay mas marupok kesa sa aberahe sa pagkakaron ng kanser mula sa pagkakalantad sa radyasyon.<ref name=Little /> Ang mga bata at adolesente ay dalawang beses na mas malamang na magkaroon ng pinukaw ng radiasyon na leukemia bilang mga matanda. Ang pagkakalantad sa radiasyon bago ang kapanganakan ay may 10 bese na epekto.<ref name=Little /> Ionizing radiation is not a particularly strong mutagen.<ref name=Little /> Ang ''residential'' na pagkakalantad sa gas na [[radon]] halimbawa ay may parehong mga panganib ng kanser gaya ng [[pasibong paninigarilyo]](''passive smoking'' o ''hindi aktibong paninigarilyo ngunit panglanghap ng usok ng katabing mga naninigarilyo'').<ref name=Little /> Ang mababang dosis na mga pagkakalantad gaya ng pamumuhay malapit sa isang [[planta ng kapangyarihang nukleyar]] ay pangkalahatang pinaniniwalaang wala o labis na kaunting epekto sa pag-unlad ng kanser.<ref name=Little /> Ang radiasyon ay isang mas makapangyarihang pinagmulan ng kanser kapag ito ay kasama ng ibang mga ahenteng nagsasanhi ng kanser gaya ng pagkakalantad sa gaas na radon at dinagdagan pa ng paninigarilyo ng tabako.<ref name=Little /> Hindi tulad ng mga pumupukaw na kemikal o pisikal sa kanser, ang nag-iionisang radyasyon ay tumatama sa mga [[molekula]] sa loob ng mga [[selula]] nang walang-pili. Kung ito ay nagkataong tumama sa isang [[kromosoma]], maaari nitong sirain ang kromosoma, magresulta sa [[aneuploidy|abnormal na bilang ng mga kromosoma]], hindi magpagana ng isa o maraming mga [[gene]] sa bahagi ng kromomosang natamaan nito, magbura ng mga bahagi ng sekwensiyang [[DNA]], magsanhi ng mga [[translokasyong kromosoma]], o magsanhi ng ibang mga uri ng mga [[abnormalidad ng kromosoma]].<ref name=Little /> Ang pangunahing pinsala ay nagreresulta sa pagkamatay ng selula ngunit ang mas maliit na pinsala ay maaaring mag-iwan ng isang matatag, isang bahaging gumaganang selula na maaaring magkaroon ng kakayahan na dumami at mabuo sa kanser lalo na kung ang [[gene na tagasupil ng tumor]] ay napinsala ng radyasyon.<ref name=Little>{{cite book | editor = Kufe DW, Pollock RE, Weichselbaum RR, Bast RC Jr, Gansler TS, Holland JF, Frei E III | title = Cancer medicine | author = Little JB | chapter = Chapter 14: Ionizing Radiation | edition = 6th | publisher = B.C. Decker | location = Hamilton, Ont | year = 2000 | isbn = 1-55009-113-1 | url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK20793/ }}</ref> Ang tatlong mga yugont independiyente ay lumilitaw na sumasangkot sa paglikha ng kanser ng nag-iionisang radiasyon: mga morpolohikal na pagbabago sa selula, pagkakamit ng [[imortalidad na selular]](pagkawala ng normal na naglilimita ng buhay na mga prosesong regulatoryo ng selula), at mga adaptasyon na pumapabor sa tumor.<ref name=Little /> Kahit pa ang partikulong radiasyon ay hindi tumama nang direkta sa [[DNA]], ito ay pumupukaw ng mga tugon mula sa selula na hindi direktang nagpapataas ng pagiging malamang ng mga [[mutasyon]].<ref name=Little /> Ang paggamit medikal na nag-iionisang radiasyon ang isang papalagong pinagmulan ng pinukaw ng radiasyon na mga kanser. Ang nag-iionisang radiasyon ay maaaring gamitin upang gamutin ang ibang mga kanser ngunit ito ay maaari sa ilang mga kaso na pumukaw ng ikalawang anyo ng kanser.<ref name=Little /> Ito ay ginagamit rin sa ilang mga uri ng [[pag-iimaheng medikal]]. Ang isang ulat nagtatantiya na ang mga 29,000&nbsp;ng panghinaharap na kanser ay maaaring maiugnay sa tinatayang 70 milyong mga [[CT scan]] na isinagawa sa US noong 2007.<ref name="pmid20008689">{{cite journal | author = Berrington de González A, Mahesh M, Kim KP, Bhargavan M, Lewis R, Mettler F, Land C | title = Projected cancer risks from computed tomographic scans performed in the United States in 2007 | journal = Arch. Intern. Med. | volume = 169 | issue = 22 | pages = 2071–7 | year = 2009 | month = December | pmid = 20008689 | doi = 10.1001/archinternmed.2009.440 }}</ref>  Tinatayang ang 0.4% ng mga kanser noong 2007 sa Estados Unidos ay sanhi ng mga CT scan na isinagawa sa nakaraan at maaaring ito ay tumaas sa 1.5–2% na may mga rate ng paggamit ng CT sa parehong yugto ng panahon.<ref name="pmid18046031">{{cite journal | author = Brenner DJ, Hall EJ | title = Computed tomography--an increasing source of radiation exposure | journal = N. Engl. J. Med. | volume = 357 | issue = 22 | pages = 2277–84 | year = 2007 | month = November | pmid = 18046031 | doi = 10.1056/NEJMra072149 }}</ref> Ang pangmatagalang pagkakalantad sa [[radiasyong ultraviolet]] mula sa [[araw]] ay maaaring magsanhi ng [[melanoma]] at iba pang mga malignansiya sa [[balat]].<ref name=Cleaver>{{cite book | author = Cleaver JE, Mitchell DL | editor = Bast RC, Kufe DW, Pollock RE, ''et al.''| title = Holland-Frei Cancer Medicine | edition = 5th | publisher = B.C. Decker | location = Hamilton, Ontario | year = 2000 | chapter = 15. Ultraviolet Radiation Carcinogenesis | isbn = 1-55009-113-1 | oclc = | url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK20854/ | accessdate= 31 Enero 2011 }}</ref> Ang maliwanag na ebidensiya ay nagpapatunay na ang radiasyong ultraviolet lalo na ang hindi nag-iionisang medium wave na [[UVB]] bilang sanhi ng karamihan ng mga hindi-melanomang [[kanser sa balat]] na pinakakaraniwang mga anyo ng kanser sa buong mundo.<ref name=Cleaver /> Ang hindi nag-iionisang radiasyon ng kadalasang radyo (''radio frequency'') mula sa mga [[teleponong selular]], [[transmisyon ng kuryenteng elektriko]] at iba pang mga katulad na pinagmulan ay inilarawan bilang isang [[posibleng karsinoheno]] ng [[International Agency for Research on Cancer]] ng [[Samahan ng Pandaigdigang Kalusugan]] (WHO).<ref>{{cite web|title=IARC classifies radiofrequency electromagnetic fields as possibly carcinogenic to humans |url=http://www.iarc.fr/en/media-centre/pr/2011/pdfs/pr208_E.pdf|work=World Health Organization}}</ref>

===Pagmamana===
{{Main|Sindromang kanser}}
Ang malawak na karamihan ng mga kanser ay hindi-namamana("sporadic cancers"). Ang mga [[namamanang kanser]](''genetic'') ay pangunahing sanhi ng mga namanang depektong henetiko. Ang mas mababa sa 0.3% ng populasyon ay tagadala ng isang mutasyong henetiko na may isang malaking epekto sa panganib ng kanser at ang mga ito ay nagsasanhi ng mas mababa ng 3–10% ng lahat ng mga kanser.<ref name=Expert09>{{cite journal | author = Roukos DH | title = Genome-wide association studies: how predictable is a person's cancer risk? | journal = Expert Rev Anticancer Ther | volume = 9 | issue = 4 | pages = 389–92 | year = 2009 | month = April | pmid = 19374592 | doi = 10.1586/era.09.12 }}</ref> Ang ilang mga sindromang ito ay kinabibilangan ng: ilang mga namamanang mutasyon sa [[gene]] na ''[[BRCA1]]'' at ''[[BRCA2]]'' na may higit sa 75% panganib ng [[kanser sa suso]] at [[kanser na ovarian]],<ref name=Expert09/> at ang[[hereditary nonpolyposis colorectal cancer]] (HNPCC or Lynch syndrome) na umiiral sa mga 3% ng taong may [[kanser na colorectal]],<ref name=Lancet10>{{cite journal | author = Cunningham D, Atkin W, Lenz HJ, Lynch HT, Minsky B, Nordlinger B, Starling N | title = Colorectal cancer | journal = Lancet | volume = 375 | issue = 9719 | pages = 1030–47 | year = 2010 | month = March | pmid = 20304247 | doi = 10.1016/S0140-6736(10)60353-4 }}</ref> kasama ng iba pa.

===Mga ahenteng pisikal===
Ang ilang mga substansiya ay nagsasanhi ng kanser na pangunahing sa pamamagitan ng pisikal kesa kemikal na mga epekto sa selula.<ref name=Maltoni>{{cite book | author = Maltoni CFM, Holland JF | editor = Bast RC, Kufe DW, Pollock RE, ''et al.'' | title = Holland-Frei Cancer Medicine | edition = 5th | publisher = B.C. Decker | location = Hamilton, Ontario | year = 2000 | chapter = Chapter 16: Physical Carcinogens | isbn = 1-55009-113-1 | url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK20770/ | accessdate = 31 Enero 2011}}</ref> Ang isang kilalang halimbaw nito ang pangmatagalang pagkakalantad sa ''[[asbestos]]'' na natural na umiiral na mga hiblang mineral na isang pangunahing sanhi ng [[mesothelioma]] na isang uri ng [[kanser sa baga]].<ref name=Maltoni /> Ang ibang mga substansiya sa kategoryang ito ay kinabibilangan ng natural na umiiral at mga sintetikong tulad ng asbestos na mga hiblang gaya ''[[wollastonite]], [[attapulgite]], [[glass wool]]'', at ''[[rock wool]]'' na pinaniniwalang may mga parehong epekto.<ref name=Maltoni /> Ang mga walang hiblang material na partikulo na nagsasanhi ng kanser ay kinabibilangan ng pinulbos na metalikong ''[[cobalt]]'' at ''[[nickel]]'', at ''[[crystalline silica]] ([[quartz]], [[cristobalite]]'', at ''[[tridymite]]'').<ref name=Maltoni /> Karaniwan, ang mga karsinohenong pisikal ay dapat pumasok sa loob ng katawan(gaya ng pagpasok sa pamamagitan ng paglanghap ng mga munting piraso nito) at nangangailangan ng mga taon ng pagkakalantad upang magkaroon ng kanser.<ref name=Maltoni /> Ang traumang pisika na nagreresulta sa kanser ay relatibong bihira.<ref name=Gaeta>{{cite book|author=Gaeta, John F|editor=Bast RC, Kufe DW, Pollock RE, ''et al.''|title=Holland-Frei Cancer Medicine|edition=5th|publisher=B.C. Decker|location=Hamilton, Ontario|year=2000|chapter=Chapter 17: Trauma and Inflammation|isbn=1-55009-113-1|oclc=|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK20784/|accessdate=27 Enero 2011}}</ref> Ang mga pag-aangking ang pagkabali ng buto ay nagreresulta sa [[kanser sa buto]] halimbawa ay hindi kailanman napatunay.<ref name=Gaeta /> Gayundin, ang traumang pisika ay hindi tinatanggap na sanhi ng [[kanser sa cervix]], [[kanser sa suso]] o [[kanser sa utak]].<ref name=Gaeta /> Ang isang tinatanggap na pinagmulan ang kadalasang, pangmatagalang paglalapat ng mga maiinit na bagay sa katawan. Posibleng ang paulit ulit na mga [[paso]] sa parehong bahagi ng katawan gaya ng mga nalilikha ng [[kanger]] at kairo heaters (pang-init ng kamay na uling) ay maaaring lumikha ng [[kanser sa balat]] lalo kung ang mga kemikal na karsinoheno ay umiiral rin.<ref name=Gaeta /> Ang kadalasang pag-inom ng nakapapasong mainit na [[tsaa]] ay maaaring lumiha ng [[kanser sa esophagus]].<ref name=Gaeta /> Sa pangkalahatan, pinaniniwalaang ang kanser ay lumilitaw o ang isang preeksistensiyang kanser ay hinihikayat sa proseso ng pagkukumpuni ng trauma kesa ang kanser ay sinanhing direkta ng trauma.<ref name=Gaeta /> Gayunpaman, ang paulit ulit na mga pinsala sa parehong mga tisyu may maaaring pumukaw ng labis na paglaganap ng selula na nagpapataas naman ng mga odd na isang mutasyong kanseroso. Walang ebidensiya na ang mismong [[pamamaga]] ay nagsasanhi ng kanser.<ref name=Gaeta />

===Mga hormone===
Ang ilang mga [[hormone]] ay gumagampan ng isang papel sa pag-unlad ng kanser sa pamamagitan ng pagtataguyod ng [[paglaganap ng selula]].<ref name=Henderson>{{cite book | author = Henderson BE, Bernstein L, Ross
RK | editor = Bast RC, Kufe DW, Pollock RE, ''et al.''
|title=Holland-Frei Cancer Medicine
|edition=5th
|publisher=B.C. Decker
|location=Hamilton, Ontario
|year=2000
|chapter=Chapter 13: Hormones and the Etiology of Cancer
|isbn=1-55009-113-1
|oclc=
|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK20759/
|accessdate=27 Enero 2011}}</ref> Ang mga hormone ay mahalagang mga ahente sa mga nauugnay sa kasariang mga kanser gaya ng kanser sa suso, [[endometrium]], prostate, obaryo at [[testis]], gayudin sa [[kanser sa thyroid]] at [[kanser sa buto]].<ref name=Henderson />

Ang mga lebel ng hormone ng isang indibidwal ay karamihang natutukoy nang henetiko kaya ito ay maaari o kahit papaano ay nagpapaliwanag ng presensiya ng ilang mga kanser na tumatakbo sa mga pamilya na tila walang anumang mga gene na nagsasanhi ng kanser. 
<ref name=Henderson /> Halimbawa, ang mga anak na babae ng mga babae na may kanser sa suso ay mayroon mas mataas na mga lebel ng [[estrogen]] at [[progesterone]] kesa sa mga anak na babae ng mga babaeng walang kanser sa suso. Ang mga mas mataas na lebel ng hormone na ito ay maaaring magpaliwanag kung ang mga babaeng ito ay mayroong mas mataas na panganib ng kanser sa suso kahit sa kawalan ng gene na nagsasanhi ng kanser sa suso.<ref name=Henderson /> Gayundin, ang mga lalake ng lahing Aprikano ay may mahalagang mas mataas na mga lebel ng testosterone kesa sa mga lalake ng lahing Europeo at tumutuong mas mataas na lebel ng kanser sa prostate.<ref name=Henderson /> Ang mga lalake ng lahing Asyano na may pinakamababang mga lebel ng nagpapagana ng testosterone na [[androstanediol glucuronide]] ay may pinakamababang mga lebel ng kanser sa prostate.<ref name=Henderson />

Gayunpaman, ang mga hindi henetikong paktor ay mahalaga rin: ang mga taong [[obese]] ay may mas mataas na mga lebel ng ilang mga nauugnay sa hormone na kanser at isang mas mataas na rate ng mga kanser na ito.<ref name=Henderson /> Ang mga babaeng ginagamot ng [[terapiyang pagpapalit ng hormone]] para sa menopause ay may mas mataas na panganib ng pagkakaroon ng mga kanser na nauugnay sa mga hormone na ito.<ref name=Henderson /> Sa kabilang dako, ang mga taong nag-eehersiyo ng higit sa aberahe ay may mas mababang mga lebel ng mga hormone na ito at mas mababang panganib ng kanser.<ref name=Henderson /> Ang [[Osteosarcoma]] ay maaaring hikayatin ng mga [[hormone ng paglago]].<ref name=Henderson /> Ang ilang mga paggamot at prebensiyonng pakikitungo ay nagpapabuti ng sanhing ito sa pamamagitan ng artipisyal na pagbabawas ng mga lebel ng hormone at kaya pumipigil sa mga sensitibo sa hormone na mga kanser.<ref name=Henderson />

===Iba pa===
Maliban sa mga bihirang pagpasa na nangyayari sa mga pagbubuntis at tanging isang marhinal na kaunting mga donor ng organo, ang kanser ay pangkalahatang hindi naipapasang sakit. Ang pangunahing dahilan para rito ay ang pagtakwil ng tisyu graft na sanhi ng [[major histocompatibility complex|MHC]] [[histocompatibility|inkompatibilidad]].<ref name=Tolar>{{cite journal | author = Tolar J, Neglia JP | title = Transplacental and other routes of cancer transmission between individuals | journal = J. Pediatr. Hematol. Oncol. | volume = 25 | issue = 6 | pages = 430–4 | year = 2003 | month = June | pmid = 12794519 | doi = 10.1097/00043426-200306000-00002 }}</ref> Sa mga tao at ibang mga [[bertebrata]], ang [[sistemang immuno]] ay gumagamit ng mga MHC antigen upang itangin sa pagitan ang "sarili" at "hindi-sariling" mga selula dahil ang mga antigen na ito ay iba sa iba ibang tao. Kapag ang hindi-sariling mga antigen ay naenkwentro, ang sistemang immuno ay tumutugon laban sa angkop na selula. Ang gayong mga reaksiyon ay maaaring magprotetka laban sa engrafment ng selulang tumor sa pamamagitan ng pag-aalis ng itinanim na mga selula. Sa Estados Unidos, ang tinatayang mga 3,500 mga buntis na babae ay may isang malignansiya kada taon at ang pagpasang transplancental ng [[acute leukaemia]], [[lymphoma]], [[melanoma]] at [[carcinoma]] mula sa ina tungo sa fetus ay napagmasdan.<ref name=Tolar/> Ang pag-unlad ng hinango sa donor na mga tumor mula sa mga transplantasyon ng mga organo ay labis na bihira. Ang pangunahing sanhi ng organ transplant na nauugnay sa mga tumor ay tila ang malignanteng melanoma na hindi nadetekta sa panahon ng pag-ani ng organo.<ref name="pmid16957717">{{cite journal | author = Dingli D, Nowak MA | title = Cancer biology: infectious tumour cells | journal = Nature | volume = 443 | issue = 7107 | pages = 35–6 | year = 2006 | month = September | pmid = 16957717 | pmc = 2711443 | doi = 10.1038/443035a | bibcode = 2006Natur.443...35D }}</ref> Ang kanser mula sa isang organismo ay karaniwang lumalago sa iba pang organismo ng espesyeng ito basta ang mga ito ay nagsasalo ng mga [[histocompatibility]] gene,<ref>{{cite web |title= The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1980|url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1980/presentation-speech.html}}</ref> at napatunay gamit ang [[daga]]. Gayunpama, ito ay hindi mangyayri sa tunay na mundong setting maliban sa paglalarawan sa itaaas. Sa mga hindi tao, ang ilang mga uri ng naipapasang kanser ay nailarawan kung saan ang mga kanser ay kumakalata sa pagitan ng mga hayop sa pamamagitan ng pagpasa ng mga mismong selulang tumor. Ang phenomenon na ito ay nakita sa mga [[aso]]ng [[Sticker's sarcoma]] na kilala rin bilang canine transmissible venereal tumor,<ref name="pmid16901782">{{cite journal | author = Murgia C, Pritchard JK, Kim SY, Fassati A, Weiss RA | title = Clonal origin and evolution of a transmissible cancer | journal = Cell | volume = 126 | issue = 3 | pages = 477–87 | year = 2006 | month = August | pmid = 16901782 | pmc = 2593932 | doi = 10.1016/j.cell.2006.05.051 }}</ref> gayundin ang [[devil facial tumour disease]] sa mga [[Tasmanian devil]].

==Patopisiolohiya==
{{Main|Karsinohenesis}}

Ang kanser ay pundamental na isang sakit ng kabiguan ng regulasyon ng paglago ng tisyu. Upang ang isang normal na selula na magtransporma sa isang selulang kanser, ang mga [[gene]] na nagreregula ng paglago ng selula at ang diperensiasyon ay dapat mabago.<ref name="pmid18234754">{{cite journal | author = Croce CM | title = Oncogenes and cancer | journal = N. Engl. J. Med. | volume = 358 | issue = 5 | pages = 502–11 | year = 2008 | month = January | pmid = 18234754 | doi = 10.1056/NEJMra072367 }}</ref> Ang mga apektadong gene ay nahahati sa dalawang mga malawak na kategorya: ang mga [[oncogene]] ang mga gene na nagtataguyod ng paglago ng selula at pagpaparami nito. Ang [[gene na tagasupil ng tumor]] ang mga gene na pumipigil sa [[paghahati ng selula]] at pagpapatuloy. Ang malignanteng transpormasyon ay maaaring mangyari sa pamamagitan ng pagkabuo ng mga nobelang oncogene, ang hindi angkop na sobrang ekspresyon ng mga normal na oncogen o sa pamamagitan ng mga hindi ekspresyon o hindi pagpapagana ng mga gene na tagasupil ng tumor. Sa karaniwan, ang mga pagbabago sa maraming mga gene ay kinakailangan upang matransporma sa isang selulang kanser.<ref name="pmid11905807">{{cite journal | author = Knudson AG | title = Two genetic hits (more or less) to cancer | journal = Nat. Rev. Cancer | volume = 1 | issue = 2 | pages = 157–62 | year = 2001 | month = November | pmid = 11905807 | doi = 10.1038/35101031 }}</ref> Ang mga pagbabagong henetiko ay maaaring mangyari sa iba't ibang mga lebel at sa pamamagitan ng iba't ibang mga mekanismo. Ang pagkakamit o pagkawala ng buong [[kromosoma]] ay maaaring mangyari sa pamamagitan ng mga pagkakamali sa [[mitosis]]. Ang mas karaniwang ang mga [[mutasyon]] na mga pagbabago sa sekwensiyang [[nucleotide]] ng henomikong [[DNA]]. Ang malaking iskalang mga mutasyon ay sumasangkot sa pagbura o pagkakamit ng isang bahagi ng isang kromosoma. Ang [[duplikasyon ng gene|amplipikasyon ng gene]] ay nangyayari kapag ang isang selula ay nagkakamit ng marmaing mga kopya(na kadalasan ay 20 o higit pa) ng isang maliit na kromosomal na locus na karaniwan ay naglalaman ng isa o maraming mga oncogen e at katabing materyal na henetiko. Ang [[translokasyong kromosomal]] ay nangyayari kapag ang dalawang magkahiwalay na mga rehiyong kromosomal ay naging abnormal na nagsanib na kadalasan ay sa isang katangiang lokasyon. Ang isang kilalang halimbawa nito ang [[kromosomang Philadelphia]] o translokasyon ng mga [[kromosomang 9 (tao)|kromosomang 9]] at [[kromosomang 22 (tao)|kromosomang 22]] na nangyayari sa [[kronikong myelogenous leukemia]] at nagreresulta sa produksiyon ng [[BCR gene|BCR]]-[[abl gene|abl]] [[fusion protein]] na isang oncogenic [[tyrosine kinase]]. Ang maliit na iskalang mga mutasyon ay kinabibilangan ng mga puntong mutasyon, pagbura at pagpasok na maaaring mangyari sa [[promotor (biolohiya)|promotor]] na rehiyon ng isang gene at umaapekto sa ekspresyon nito o maaaring mangyari sa [[nagkokodigong sekwensiya]] ng gene at nagbabago ng tungkulin o stabilidad ng isang produktong [[protina]]. Ang disrupsiyon ng isang gene ay maaari ring magresulta mula sa [[provirus|integrasyon ng henomikong materyal]] mula sa isang [[DNA virus]] o [[retrovirus]] at nagreresulta sa ekspresyon ng mga viral ocogene sa apektadong selula at mga supling nito. Ang replikasyon ng malaking halaga ng datos na nilalaman sa loob ng DNA ng mga buhay na selula ay [[probabilidad|probabilistikong]] nagreresulta sa ilang mga pagkakamali(mga mutasyon). Ang komplikadong pagkakamaling pagtutuwid at prebensiyon ay itinayo sa proseo at nagbabantay sa selula laban sa kanser. Kung ang labis na pagkakamali ay nangyari, ang napinsalang selula ay maaaring "wumasak sa sarili nito" sa pamamagitan ng nakaprogramang kamatayan ng selula na tinaguriang [[apoptosis]]. Kung ang pagkakamaling mga prosesong kontrol ay nabigo, kung gayon, ang mga mutasyon ay magpapatuloy at maipapasa sa kahabaang ng ng mga anak na selula. Ang ilang mga kapaligiran ay gumagawa ng mga pagkakamali na mas malamang na lumitaw o dumami. Ang gayong mga kapaligiran ay kinabibilangan ng presensiya ng diruptibong mga substansiyang tinatawag na mga [[karsinoheno]], paulit ulit na mga pinsala, init, nag-iionisang radiasyon o [[hypoxia (medical)|hypoxia]]<ref>{{cite journal | author = Nelson DA, Tan TT, Rabson AB, Anderson D, Degenhardt K, White E | title = Hypoxia and defective apoptosis drive genomic instability and tumorigenesis | journal = Genes & Development | volume = 18 | issue = 17 | pages = 2095–107 | year = 2004 | month = September | pmid = 15314031 | pmc = 515288 | doi = 10.1101/gad.1204904 }}</ref>

Ang mga pagkakamaling nagsasanhi ng kanser ay "nagpapalakas sa sarili" at dumadami halimbawa;
*Ang isang mutasyon sa pagkakamaling nagtutuwid na makinarya ng isang selula ay maaaring magsanhi sa selulang ito at mga anak nito na magtipon ng mga pagkakamali nang mas mabilis. 
*Ang isang karagdagang mutasyon sa oncogen ay maaaring magsanhi sa selula na dumami nang mas mabilis at mas kadalasan kesa sa mga normal na counterpart nito. 
*Ang isang karagdagang mutasyon ay maaaring magsanhi ng pagkawala ng isang gene na tagasupil ng tumor na nagsasanhi ng disrupsiyon ng apoptosis na naghuhudyat na landas at nagreresulta sa selula na maging imortal. 
*Ang isang karagdagang mutasyon sa paghuhudyat na makinarya ng selula ay maaaring magpadala ng nagsasanhi ng pagkakamaling mga hudyat sa kalapit na mga selula.

Ang transpormasyon ng isang normal na selula sa isang kanser ay katulad ng isang [[reaksiyong kadena]] na sanhi ng mga inisyal na pagkakamali na dumadami sa 
mas masidhing mga pagkakamali na ang bawat isa ay patuloy na pumapayag sa selula na tumakas sa mga kontrol ng hangganang normal na paglago ng tisyu. Ang tulad nang paghihimagsik na itong eksena ay nagiging hindi kanais nais [[pagpapatuloy ng pinakaangkop]] kung saan ang mga nagpapatkbong pwersa ng [[ebolusyon]] ay gumagawang laban sa disenyo ng katawan at pagpapatupad ng kaayusan. Kapag ang kanser ay nagsimulang mabuo, ang patuloy na prosesong ito na tinaguriang ''clonal na ebolusyon'' ay nagpapatakbo ng pagpapatuloy tungko sa mas masalakay na mga yugto.<ref name="pmid17109012">{{cite journal | author = Merlo LM, Pepper JW, Reid BJ, Maley CC | title = Cancer as an evolutionary and ecological process | journal = Nat. Rev. Cancer | volume = 6 | issue = 12 | pages = 924–35 | year = 2006 | month = December | pmid = 17109012 | doi = 10.1038/nrc2013 }}</ref>

==Diagnosis==
[[Image:Thorax pa peripheres Bronchialcarcinom li OF markiert.jpg|thumb|Chest x-ray na nagpapakita ng [[kanser sa baga]] sa kaliwang baga.]]

Ang karamihan ng mga kanser ay inisyal na nakikila dahil sa paglitaw ng mga tanda o sintomas o sa pamamagitan ng pag-iiskreen. Wala sa mga ito ang tumutungo sa isang tiyak na diagnosis na nangangailangan ng pagsusuri ng sampol ng tisyu sa pamamagitan ng isang patolohista. Ang mga taong may pinagsususpetsahang kanser ay iniimbestighan ng mga pagsubok medikal. Ang mga ito ay kinabibilangan ng mga [[blood test]], [[X-ray]]s, [[X-ray computed tomography|CT scans]] at [[endoscopy]].
===Klasipikasyon===
{{further2|[[Talaan ng mga uri ng kanser]]}}
Ang mga kanser ay inuuri sa uri ng selula na tinutularan ng mga selulang tumor at kaya pinagpapalagay na pinagmula ng tumor. Ang mga uring ito ay kinabibilangan ng: 
* [[Carcinoma]]: Ang mga kanser na hinango mula sa mga [[epithelium|epithelial]]. Ang pangkat na ito ay kinabibilangan ng marami sa mga karaniwang uri ng kanser partikular na sa may edad at kinabibilangan ng halos lahat ng mga nabubuo sa [[kanser sa suso|suso]], [[kanser sa prostate|prostate]], [[kanser sa baga|baga]], [[kanser sa lapay|lapay]] at [[kanser na colorectal|colon]]. 
* [[Sarcoma]]: Ang mga kanser na lumilitaw mula sa [[tisyung konektibo]](i.e. [[buto]], [[karilahe]], [[taba]], [[nerbo]]) na a ng bawat isa ay nabubuo mula sa mga selulang nagmumula sa mga selulang [[mesenchyme|mesenchymal]] sa labas ng [[marow ng buto]].
* [[Lymphoma]] at [[leukemia]]: Ang dalawang mga uring ito ng kanser ay lumilitaw mula sa hematopoietikong(bumubuo ng dugo) mga selula na lumilisan sa marow at may kagawiang magkaedad sa kulani at dugo. Ang leukemia ang pinakakaraniwang uri ng kanser sa mga bata na nagpapaliwanag sa mga 30%.<ref>{{cite book |author=Varricchio, Claudette G. |title=A cancer source book for nurses |publisher=Jones and Bartlett Publishers |location=Boston |year=2004 |page=229 |isbn=0-7637-3276-1 |oclc= |url=http://books.google.co.jp/books?id=jkqdgZcF9qcC&pg=PA229}}</ref>
* [[Germ cell tumor]]: Ang mga kanser na hinango mula sa mga selulang [[pluripotent]] na kadalasan ay lumilitaw sa [[testikulo]] o sa [[obaryo]]([[seminoma]] at [[dysgerminoma]]).
* [[Blastoma]]: Ang mga kanser na hinango mula sa hindi matandang selulang prekurso o tisyung embryoniko. Ang mga blastoma ay mas karaniwan sa mga bata kesa sa mga matandang tao.

Ang mga kanser ay karaniwang pinangalanan gamit ang ''-carcinoma'', ''-sarcoma'' o ''-blastoma'' bilang isang hulapi na may salitang Latin o Griyego para sa organo o tisyu na pinagmula bilang ugat. Halimbawa, ang mga kanser ng atay [[parenchyma]] na lumilitaw mula sa mga selulang epithelia ay tinatawag na ''[[hepatocarcinoma]]'' samantalang ang isang malignansiyang lumilitaw mula sa primitibong mga selulang prekursor ng atay ay tinatawag na [[hepatoblastoma]] at ang isang kanser na lumilitaw mula sa mga selulang taba ay tinatawag na ''[[liposarcoma]]''. Para sa ibang mga kanser, ang ang organong Ingles ang ginagamit. Halimbawa, ang pinakakaraniwang uri ng [[kanser sa suso]] ay tinatawag na ''[[mammary ductal carcinoma|ductal carcinoma of the breast]]''. Dito, ang pang-uring ''ductal'' ay tumutukoy sa paglitaw ng kanser sa ilalim ng mikroskopyo na nagmumungkahing ito ay nagmula sa mga duct ng gatas.

Ang mga [[tumor na benign]](na hindi mga kanser) ay pinangalanang ''-oma'' bilang hulapi kasama ng pangalan ng organo bilang ugat. Halimbawa, ang isang tumor na benign ng makinis na masel ay tinatawag na ''[[leiomyoma]]'' (Ang karaniwang pangalan ng kadalasang umiiral na tumor na benign na ito sa uterus ay ''[[uterine fibroid|fibroid]]''). Ang nakalilito, ang ilang mga uri ''-oma'' na ang mga halimbawa ay kinabibilangan ng [[melanoma]] at [[seminoma]].

Ang ilang mga uri ng kanser ay pinangalanan para sa sukat at hugis ng mga selulang nasa ilalim ng mikroskopyo gaya ng [[giant cell carcinoma]], [[spindle cell carcinoma]], at [[small cell carcinoma]].
===Patolohiya===
Ang diagnosis ng tisyung ibinigay ng patolohista ay nagpapakita ng uri ng selulang lumalaganap, ang gradong histolohikal nito, mga abnormalidad na henetiko at iba pang mga katangian ng tumor. Sama sama nito, ang impormasyong ito ay magagamit upang masuri ang [[prognosis]] ng pasyente at upang pumili ng pinakamahusay na paggamot. Ang [[cytohenetika]] at [[imunnohistokemika]] ang iba pang mga uri ng pagsubok na maaaring isagawa ng patolohika sa specimen na tisyu. Ang mga pagsubok na ito ay maaaring magbigay ng impormasyon tungkol sa mga pagbabagong molekular(gaya ng mga mutasyon, [[fusion gene]] at numerikal na mga pagbabago ng kromosoma) na nangyari sa mga selulang kanser at kaya ay magpakita ng panghinaharap na pag-aasal ng kanser(prognosis) at pinakamahusay na paggamot.

<gallery>
Image:Colon cancer 2.jpg|Isang masalakay na [[colorectal carcinoma]] (gitnang itaas) sa isang specimen ng [[colectomy]].
Image:Lung cancer.jpg|Isang [[squamous cell carcinoma]] (ang maputing tumor) malapit sa [[bronchi]] isang specimen ng baga.
Image:BreastCancer.jpg|Isang malaking masalakay na [[Mammary ductal carcinoma|ductal carcinoma]] sa isang specimen ng [[mastectomy]].
</gallery>

==Pag-iwas==
Ang prebensiyon o pag-iwas ay inilalarawan bilang mga aktibong sukat na nagpapabawas ng panganib ng kanser.<ref>{{cite web | url=http://www.mayoclinic.com/health/cancer-prevention/CA00024 | title=Cancer prevention: 7 steps to reduce your risk | publisher=[[Mayo Clinic]] | date=27 Setyembre 2008 | accessdate=30 Enero 2010}}</ref> Ang malawak na karamihan ng mga paktor ng panganib ng kanser ay sanhi ng kapaligiran(kabilang ang pamumuha) at marami sa mga paktor na ito ay makokontrol. Kaya ang kanser ay malaking itinuturing na isang maiiwasang sakit.<ref name=Danaei>{{cite journal | author = Danaei G, Vander Hoorn S, Lopez AD, Murray CJ, Ezzati M | title = Causes of cancer in the world: comparative risk assessment of nine behavioural and environmental risk factors | journal = Lancet | volume = 366 | issue = 9499 | pages = 1784–93 | year = 2005 | pmid = 16298215 | doi = 10.1016/S0140-6736(05)67725-2 }}</ref> Ang mas malaki sa 30% ng kanser ay itinuturing na maiiwasan sa pamamagitan ng pag-iwas sa mga paktor ng panganib kabilang ang [[tabako]], labis na timbang, hindi sapat na dieta, kawalang gawaing pisika, alak, [[Mga sakit na naipapasa sa pakikipagtalik]], at [[polusyon sa hangin]].<ref name="Cancer Cancer">{{cite web |url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs297/en/ |title=Cancer |work=World Health Organization |accessdate=9 Enero 2011}}</ref> Not all environmental causes can be prevented completely such as naturally occurring [[background radiation]].

===Dietaryo===
{{Main|Dieta at cancer}}
Bagaman maraming mga rekomendasyong pangpagkain ang iminungkahi upang mabawasan ang panganib ng kanser, ang ilan ay may malaking sumusuportang ebidensiyang siyentipiko. 
<ref name=Diet11>{{cite journal | author = Wicki A, Hagmann, J | title = Diet and cancer. | journal = Swiss medical weekly | volume = 141 | issue = | pages = w13250 | year = 2011 | month = September | pmid = 21904992 | doi = 10.4414/smw.2011.13250 }}</ref> Ang pangunahing mga paktor na pang pagkain na nagpapataas ng panganin ng kanser ang [[obesidad]] at pag-inom ng [[alak]]. Ang isang dietang mababa sa mga prutas at gulay at mataas sa pulang karne ay itinuturo ngunit hindi nakumpirma.<ref name="pmid22202045">{{cite journal | author = Cappellani A, Di Vita M, Zanghi A, Cavallaro A, Piccolo G, Veroux M, Berretta M, Malaguarnera M, Canzonieri V, Lo Menzo E | title = Diet, obesity and breast cancer: an update | journal = Front Biosci (Schol Ed) | volume = 4 | issue = | pages = 90–108 | year = 2012 | pmid = 22202045 | doi = }}</ref><ref name="pmid21119663">{{cite journal | author = Key TJ | title = Fruit and vegetables and cancer risk | journal = Br. J. Cancer | volume = 104 | issue = 1 | pages = 6–11 | year = 2011 | month = January | pmid = 21119663 | pmc = 3039795 | doi = 10.1038/sj.bjc.6606032 }}</ref> Consumption of [[coffee]] is associated with a reduced risk of [[liver cancer]].<ref name="pmid17484871">{{cite journal | author = Larsson SC, Wolk A | title = Coffee consumption and risk of liver cancer: a meta-analysis | url = https://archive.org/details/sim_gastroenterology_2007-05_132_5/page/1740 | journal = Gastroenterology | volume = 132 | issue = 5 | pages = 1740–5 | year = 2007 | month = May | pmid = 17484871 | doi = 10.1053/j.gastro.2007.03.044 }}</ref> Ang mga pag-aaral ay nag-ugnay ng pagkain ng pula o pinrosesong karne sa tumaas na panganib ng [[kanser sa suso]], [[kanser na colorectal]], at [[kanser sa lapay]] na isang phenomenon na maaaring sanhi ng presensiya ng mga karsinoheno sa mga pagkaing niluto sa mataas na mga temperatura.<ref name="pmid19838915">{{cite journal | author = Zheng W, Lee SA | title = Well-done meat intake, heterocyclic amine exposure, and cancer risk | journal = Nutr Cancer | volume = 61 | issue = 4 | pages = 437–46 | year = 2009 | pmid = 19838915 | pmc = 2769029 | doi = 10.1080/01635580802710741 }}</ref><ref name="pmid20374790">{{cite journal | author = Ferguson LR | title = Meat and cancer | journal = Meat Sci. | volume = 84 | issue = 2 | pages = 308–13 | year = 2010 | month = February | pmid = 20374790 | doi = 10.1016/j.meatsci.2009.06.032 }}</ref> Kaya ang rekomedasyong dietaryo para sa pag-iwas ng kanser ay karaniwang kinabibilangan ng "pangunahing gulay, prutas, buong butil, isda at nabawasang pagkain ng pulang karne at pininong asukal." <ref name=Diet11/>

===Medikasyon===
Ang konsepto ng mga medikasyon o gamot ay maaaring gamitin upang maiwasan ang kansr ay nakaaakit at ang ebidensiya ay sumusuporta sa paggamit ng mga ito sa ilang mga inilarawang sirkunstansiya.<ref>Holland Chp.33</ref> Sa pangkalahatang populasyon, ang mga [[NSAID]] ay nagpapabwas ng panganib ng [[kanser na colorectal]] gayunpaman, sanhi ng mga side effect na cardiovascular at gastrointestinal, ang mga ito ay nagsasanhi ng pangkabuuang panganib kapag ginamit sa pag-iwas ng kanser.<ref name="pmid17339623">{{cite journal | author = Rostom A, Dubé C, Lewin G, Tsertsvadze A, Barrowman N, Code C, Sampson M, Moher D | title = Nonsteroidal anti-inflammatory drugs and cyclooxygenase-2 inhibitors for primary prevention of colorectal cancer: a systematic review prepared for the U.S. Preventive Services Task Force | journal = Ann. Intern. Med. | volume = 146 | issue = 5 | pages = 376–89 | year = 2007 | month = March | pmid = 17339623 | doi = }}</ref> [[Aspirin]] has been found to reduce the risk of death from cancer by about 7%.<ref name="pmid21144578">{{cite journal | author = Rothwell PM, Fowkes FG, Belch JF, Ogawa H, Warlow CP, Meade TW | title = Effect of daily aspirin on long-term risk of death due to cancer: analysis of individual patient data from randomised trials | journal = Lancet | volume = 377 | issue = 9759 | pages = 31–41 | year = 2011 | month = January | pmid = 21144578 | doi = 10.1016/S0140-6736(10)62110-1 }}</ref> Ang [[tagapigil ng COX-2]] ay maaaring magpabawa ng rate ng pagkakabuo ng [[polyp]] sa mga taong may [[familial adenomatous polyposis]] gayunpaman, ay nauugnay ang mga ito sa parehong mga adbersong epekto gaya ng mga NSAID.<ref name="pmid20594533">{{cite journal | author = Cooper K, Squires H, Carroll C, Papaioannou D, Booth A, Logan RF, Maguire C, Hind D, Tappenden P | title = Chemoprevention of colorectal cancer: systematic review and economic evaluation | journal = Health Technol Assess | volume = 14 | issue = 32 | pages = 1–206 | year = 2010 | month = June | pmid = 20594533 | doi = 10.3310/hta14320 }}</ref> Ang pang-araw araw na paggamit ng[[tamoxifen]] o [[raloxifene]] ay naipakitang nagpapabawas ng pagkakaron ng [[kanser sa suso]] sa mataas na panganib na mga babae.<ref name="pmid19020189">{{cite journal | author = Thomsen A, Kolesar JM | title = Chemoprevention of breast cancer | journal = Am J Health Syst Pharm | volume = 65 | issue = 23 | pages = 2221–8 | year = 2008 | month = December | pmid = 19020189 | doi = 10.2146/ajhp070663 }}</ref> Ang benepisyo laban sa panganib para sa [[tagapigil ng 5-alpha-reductase]] gaya ng [[finasteride]] ay hindi maliwanag.<ref name="pmid18425978">{{cite journal | author = Wilt TJ, MacDonald R, Hagerty K, Schellhammer P, Kramer BS | title = Five-alpha-reductase Inhibitors for prostate cancer prevention | journal = Cochrane Database Syst Rev | volume = | issue = 2 | pages = CD007091 | year = 2008 | pmid = 18425978 | doi = 10.1002/14651858.CD007091 }}</ref>

Ang mga [[bitamina]] ay hidni natagpuang epektibo sa pag-iwas ng kanser,<ref name="pmid20939459">{{cite journal | author = | title = Vitamins and minerals: not for cancer or cardiovascular prevention | journal = Prescrire Int | volume = 19 | issue = 108 | pages = 182 | year = 2010 | month = August | pmid = 20939459 | doi = | url = http://english.prescrire.org/en/81/168/46461/0/2010/ArchiveNewsDetails.aspx?page=2 }}</ref> bagaman ang mababang mga lebel ng [[bitamina D]] ay nauugnay sa tumaas na panganib ng kanser.<ref name="pmid16595781">{{cite journal | author = Giovannucci E, Liu Y, Rimm EB, Hollis BW, Fuchs CS, Stampfer MJ, Willett WC | title = Prospective study of predictors of vitamin D status and cancer incidence and mortality in men | journal = J. Natl. Cancer Inst. | volume = 98 | issue = 7 | pages = 451–9 | year = 2006 | month = April | pmid = 16595781 | doi = 10.1093/jnci/djj101 }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.cancer.org/docroot/NWS/content/NWS_1_1x_Vitamin_D_Has_Role_in_Colon_Cancer_Prevention.asp|title=Vitamin D Has Role in Colon Cancer Prevention|accessdate=27 Hulyo 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061204052746/http://www.cancer.org/docroot/NWS/content/NWS_1_1x_Vitamin_D_Has_Role_in_Colon_Cancer_Prevention.asp|archivedate=2006-12-04|url-status=live}}</ref> Whether this relationship is causal and vitamin D supplementation is protective is not determined.<ref name="pmid16595770">{{cite journal | author = Schwartz GG, Blot WJ | title = Vitamin D status and cancer incidence and mortality: something new under the sun | journal = J. Natl. Cancer Inst. | volume = 98 | issue = 7 | pages = 428–30 | year = 2006 | month = April | pmid = 16595770 | doi = 10.1093/jnci/djj127 }}</ref> Ang pag-inom ng mga suplement na [[Beta-carotene]] ay natagpuang nagpapataas ng mga rate ng [[kanser sa baga]] sa mga mataas na panganib na tao.<ref name="pmid21738614">{{cite journal | author = Fritz H, Kennedy D, Fergusson D, Fernandes R, Doucette S, Cooley K, Seely A, Sagar S, Wong R, Seely D | title = Vitamin A and retinoid derivatives for lung cancer: a systematic review and meta analysis | journal = PLoS ONE | volume = 6 | issue = 6 | pages = e21107 | year = 2011 | pmid = 21738614 | pmc = 3124481 | doi = 10.1371/journal.pone.0021107 }}</ref> Ang suplementasyon ng [[asidong folic]] ay hindi natagpuang epektibo sa pag-iwas ng [[kanser sa colon]] at maaaring magpataas ng mga polyp sa colon.<ref name="pmid17551129">{{cite journal | author = Cole BF, Baron JA, Sandler RS, Haile RW, Ahnen DJ, Bresalier RS, McKeown-Eyssen G, Summers RW, Rothstein RI, Burke CA, Snover DC, Church TR, Allen JI, Robertson DJ, Beck GJ, Bond JH, Byers T, Mandel JS, Mott LA, Pearson LH, Barry EL, Rees JR, Marcon N, Saibil F, Ueland PM, Greenberg ER | title = Folic acid for the prevention of colorectal adenomas: a randomized clinical trial | journal = JAMA | volume = 297 | issue = 21 | pages = 2351–9 | year = 2007 | month = June | pmid = 17551129 | doi = 10.1001/jama.297.21.2351 }}</ref>

===Pagpapabakuna===
Ang mga [[bakuna]] ay binuo na nagpapaiwas ng ilang mga impeksiyon ng ilang mga virus.
<ref name=vacc_facts_nci>{{cite web | url=http://www.cancer.gov/cancertopics/factsheet/cancervaccine | title=Cancer Vaccine Fact Sheet | publisher=[[National Cancer Institute|NCI]] | date=8 Hunyo 2006 | accessdate=15 Nobyembre 2008 | archive-date=25 Oktubre 2008 | archive-url=https://web.archive.org/web/20081025003130/http://www.cancer.gov/cancertopics/factsheet/cancervaccine | url-status=dead }}</ref> Ang bakuna ng [[Human papillomavirus]] ([[Gardasil]] at [[Cervarix]]) ay nagpapabawas ng panganib ng pagkakaron ng [[kanser sa cervix]].<ref name=vacc_facts_nci/> Ang bakuna para sa [[hepatitis B]] ay nagpapaiwas ng impeksiyon sa virus na hepatitis B virus at kaya ay nagpapabawas ng panganib ng [[kanser sa atay]].<ref name=vacc_facts_nci/>
ect to breast cancer screening stating that routine mammography may do more harm than good.<ref name="CD001877">{{cite journal | author = Gøtzsche PC, Nielsen M | title = Screening for breast cancer with mammography | journal = Cochrane Database Syst Rev | volume = | issue = 1 | pages = CD001877 | year = 2011 | pmid = 21249649 | doi = 10.1002/14651858.CD001877.pub4 }}</ref>
==Pangangasiwa==
Maraming mga opsiyon ng pangangasiwa para sa kanser ay umiiral na ang mga pangunahin sa mga ito ay kinabibilangan ng ''[[siruhiya]]''(surgery), ''[[kemoterapiya]]'', ''[[terapiyang radiasyon]]'' at ''[[pangangalagang paliatibo]]''. Kung aling mga paggamot ang ginagamit ay depende sa uri, lokasyon at grado ng kanser gayundin ang kalusugan at mga kahilingan ng pasyente.
===Kemoterapiya===
Ang isang pundamental na pilosopiya ng kombinasyon ng terapiya ng kanser ay ang iba't ibang mga droga o gamot ay gumagana sa pamamagitan ng iba't ibang [[cytotoksiko]]ng mga mekanismo at ang mga resulta ng paggamit ng maraming mga droga ay synerhistiko sa ilang digri. Dahil ang mga ito ay iba't ibang naglilimita ng dosis na mga epektong adberso, ang mga ito ay maaaring ibigay ng magkakasama sa buong mga dosis sa ''mga rehimeng kemoterapiya''.<ref>Mayer, RJ, Targeted therapy for advanced colorectal cancer -- more is not always better, N Engl J Med. 2009;360:623</ref> Ang terminong ''rehimeng induksiyon'' ay tumutukoy sa isang rehimeng kemoterapiya na ginagamit para sa simulang paggamot ng sakit. Ang isang ''rehimeng pagpapanatili''(maintenance) ay tumutukoy sa patuloy na paggamit ng kemoterapiya na ginagamit upang mabawasan ang mga tsansa ng pagbabalik ng isang kanser o upang maiwasan ang umiiral na kanser sa pagpapatuloy nito.<ref>{{Cite web |url=http://www.cancer.net/all-about-cancer/cancernet-feature-articles/treatments-tests-and-procedures/explaining-maintenance-therapy |title=Cancer.net - Explaining Maintenance Therapy |access-date=2012-08-28 |archive-date=2013-11-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131120062901/http://www.cancer.net/all-about-cancer/cancernet-feature-articles/treatments-tests-and-procedures/explaining-maintenance-therapy |url-status=dead }}</ref>
Ang karaniwang mga rehimen sa kemoterapiya ang:

{| class="wikitable"
! Pangalan!! Mga bahagi !! Halimbawa ng mga paggamit at iba pang mga komento
|-
| '''[[ABVD]]'''
| Adriamycin ([[doxorubicin]]), [[bleomycin]], [[vinblastine]], [[dacarbazine]]
| [[Hodgkin's lymphoma]]
|-
| '''AC'''
| Adriamycin ([[doxorubicin]]), [[cyclophosphamide]]
| [[Breast cancer]]
|-
| '''[[BEACOPP]]'''
| [[Bleomycin]], [[etoposide]], Adriamycin ([[doxorubicin]]), [[cyclophosphamide]], Oncovin ([[vincristine]]), [[procarbazine]], [[prednisone]]
| [[Hodgkin's lymphoma]]
|-
| '''BEP'''
| [[Bleomycin]], [[etoposide]], platinum agent ([[cisplatin|cisplatin (Platinol)]])
| [[Testicular cancer]], [[germ cell tumor]]s
|-
| '''CA'''
| [[Cyclophosphamide]], Adriamycin ([[doxorubicin]]) (same as AC)
| [[Breast cancer]]
|-
| '''CAF'''
| [[Cyclophosphamide]], Adriamycin ([[doxorubicin]]), [[fluorouracil]] (5-FU)
| [[Breast cancer]]
|-
| '''CAV'''
| [[Cyclophosphamide]], Adriamycin ([[doxorubicin]]), [[vincristine]]
| [[Lung cancer]]
|-
| '''[[CBV (chemotherapy)|CBV]]'''
| [[Cyclophosphamide]], [[BCNU|BCNU (carmustine)]], VP-16 ([[etoposide]])
| [[Lymphoma]]
|-
| '''ChlVPP/EVA'''
| [[Chlorambucil]], vincristine ([[Oncovin]]), [[procarbazine]], [[prednisone]], [[etoposide]], [[vinblastine]], Adriamycin ([[doxorubicin]])
| [[Hodgkin's lymphoma]]
|-
| '''[[CHOP]]'''
| [[Cyclophosphamide]], hydroxydaunorubicin ([[doxorubicin]]), vincristine ([[Oncovin]]), [[prednisone]]
| [[Non-Hodgkin lymphoma]]
|-
| '''[[CHOP-R]]''' or '''R-CHOP'''
| CHOP + [[rituximab]]
| [[B cell]] [[non-Hodgkin lymphoma]]
|-
| '''[[CHOP|COP]]''' or '''[[CHOP|CVP]]'''
| [[Cyclophosphamide]], Oncovin ([[vincristine]]), [[prednisone]]
| [[Non-Hodgkin lymphoma]] in patients with history of [[cardiovascular disease]]
|-
| '''[[Cyclophosphamide, methotrexate and fluorouracil|CMF]]'''
| [[Cyclophosphamide]], [[methotrexate]], [[fluorouracil]] (5-FU)
| [[Breast cancer]]
|-
| '''[[COPP (chemotherapy)|COPP]]'''
| [[Cyclophosphamide]], Oncovin ([[vincristine]]), [[procarbazine]], [[prednisone]]
| [[Non-Hodgkin lymphoma]]
|-
| '''[[HyperCVAD|CVAD / HyperCVAD]]'''
| [[Cyclophosphamide]], [[Vincristine]], Adriamycin ([[doxorubicin]]), [[dexamethasone]]
| Aggressive [[non-Hodgkin lymphoma]], [[lymphoblastic lymphoma]], some forms of [[leukemia]]
|-
| '''EC'''
| [[Epirubicin]], [[cyclophosphamide]]
| [[Breast cancer]]
|-
| '''ECF'''
| [[Epirubicin]], [[cisplatin]], [[fluorouracil]] (5-FU)
| [[Gastric cancer]] and [[oesophageal cancer]]
|-
| '''EP'''
| [[Etoposide]], platinum agent ([[cisplatin|cisplatin (Platinol)]])
| [[Testicular cancer]], [[germ cell tumor]]s
|-
| '''EPOCH'''
| [[Etoposide]], [[prednisone]], [[Oncovin]], [[cyclophosphamide]], and [[hydroxydaunorubicin]]
| [[Lymphomas]]
|-
| '''FEC'''
| [[Fluorouracil]] (5-FU), [[epirubicin]], [[cyclophosphamide]]
| [[Breast cancer]]
|-
| '''FL''' (Also known as Mayo)
| [[Fluorouracil]] (5-FU), leucovorin ([[folinic acid]])
| [[Colorectal cancer]]
|-
| '''[[FOLFOX]]'''
| [[Fluorouracil]] (5-FU), leucovorin ([[folinic acid]]), [[oxaliplatin]]
| [[Colorectal cancer]]
|-
| '''[[FOLFIRI]]'''
| [[Fluorouracil]] (5-FU), leucovorin ([[folinic acid]]), [[irinotecan]]
| [[Colorectal cancer]]
|-
| '''[[ICE chemotherapy regimen|ICE]]'''
| [[ifosfamide]], [[carboplatin]], [[etoposide]] (VP-16)
| Aggressive [[lymphomas]], progressive [[neuroblastoma]]
|-
| '''ICE-R'''
| [[ICE chemotherapy regimen|ICE]] + [[rituximab]]
| High-risk progressive or recurrent [[lymphomas]]
|-
| '''m-BACOD'''
| [[Methotrexate]], [[bleomycin]], Adriamycin ([[doxorubicin]]), [[cyclophosphamide]], Oncovin ([[vincristine]]), [[dexamethasone]]
| [[Non-Hodgkin lymphoma]]
|-
| '''MACOP-B'''
| [[Methotrexate]], leucovorin ([[folinic acid]]), Adriamycin ([[doxorubicin]]), [[cyclophosphamide]], Oncovin ([[vincristine]]), [[prednisone]], [[bleomycin]]
| [[Non-Hodgkin lymphoma]]
|-
| '''[[MOPP (medicine)|MOPP]]'''
| [[Mechlorethamine]], Oncovin ([[vincristine]]), [[procarbazine]], [[prednisone]]
| [[Hodgkin's lymphoma]]
|- 
|'''MVAC'''
| [[methotrexate]], [[vinblastine]], [[adriamycin]], [[cisplatin]]
| Advanced [[bladder cancer]]<ref>{{Cite web |url=http://www.cancernetwork.com/bladder-cancer/content/article/10165/71963 |title=Archive copy |access-date=2012-08-28 |archive-date=2012-01-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120109174736/http://www.cancernetwork.com/bladder-cancer/content/article/10165/71963 |url-status=dead }}</ref>
|-
| '''PCV'''
| [[Procarbazine]], CCNU ([[lomustine]]), [[vincristine]] 
| [[Brain tumors]]
|-
| '''ProMACE-MOPP'''
| [[Methotrexate]], Adriamycin ([[doxorubicin]]), [[cyclophosphamide]], [[etoposide]] + [[MOPP (medicine)|MOPP]]
| [[Non-Hodgkin lymphoma]]
|-
| '''ProMACE-CytaBOM'''
| [[Prednisone]], [[doxorubicin]] ([[adriamycin]]), [[cyclophosphamide]], [[etoposide]], [[cytarabine]], [[bleomycin]], Oncovin ([[vincristine]]), [[methotrexate]], [[leucovorin]]
| [[Non-Hodgkin lymphoma]]
|-
| '''R-FCM'''
| [[Rituximab]], [[fludarabine]], [[cyclophosphamide]], [[mitoxantrone]]
| [[B cell]] non-Hodgkin lymphoma
|-
| '''[[Stanford V]]'''
| [[Doxorubicin]], [[mechlorethamine]], [[bleomycin]], [[vinblastine]], [[vincristine]], [[etoposide]], [[prednisone]]
| [[Non-Hodgkin lymphoma]]
|-
| '''Thal/Dex'''
| [[Thalidomide]], [[dexamethasone]]
| [[Multiple myeloma]]
|-
| '''TIP'''
| [[Paclitaxel]], [[ifosfamide]], platinum agent [[cisplatin|cisplatin (Platinol)]]
| [[Testicular cancer]], [[germ cell tumor]]s in salvage therapy
|-
| '''{{visible anchor|EE-4A}}'''
| [[Vincristine]], [[Actinomycin]]<ref name=nci/>
| [[Wilms' tumor]]<ref name=nci>[http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/treatment/wilms/HealthProfessional/Page5 Treatment of Wilms Tumor] at [[National Cancer Institute]]. Last Modified: 03/29/2012</ref>
|-
| '''{{visible anchor|DD-4A}}'''
| [[Vincristine]], [[Actinomycin]], [[Doxorubicin]]<ref name=nci/>
| [[Wilms' tumor]]<ref name=nci/>
|-
| '''VAC'''
| [[Vincristine]], [[Actinomycin]], [[Cyclophosphamide]]
| [[Rhabdomyosarcoma]]
|-
| '''VAD'''
| [[Vincristine]], Adriamycin ([[doxorubicin]]), [[dexamethasone]]
| [[Multiple myeloma]]
|-
| '''[[VAMP Regimen|VAMP]]'''
| | [[Vincristine]] and others
| [[Hodgkin's lymphoma]], [[leukemia]], [[multiple myeloma]]
|-
| '''{{visible anchor|Regimen I}}'''
| [[Vincristine]], Adriamycin ([[doxorubicin]]), [[etoposide]], [[cyclophosphamide]]
| [[Wilms' tumor]]<ref name=nci/>
|-
| '''VAPEC-B'''
| [[Vincristine]], Adriamycin ([[doxorubicin]]), [[prednisone]], [[etoposide]], [[cyclophosphamide]], [[bleomycin]]
| [[Hodgkin's lymphoma]]
|-
| '''VIP'''
| [[Vinblastin]], [[ifosfamide]], platinum agent [[cisplatin|cisplatin (Platinol)]]
| [[Testicular cancer]], [[germ cell tumor]]s
|}

==Prognosis==
{{See also|survivor ng kanser}}
Ang kanser ay may reputasyon bilang isang nakamamatay na sakit. Kung kukunin ng buo, ang kalahati ng mga taong tumatanggap ng paggamot para sa masalakay(invasive) na kanser(hindi kasama ang [[carcinoma sa situ]]) at hindi-melanoma(mga [[kanser ng balat]]) ay namamatay sa kanser o sa paggamot nito.<ref name=Epi11/> Ang survival(pagpapatuloy na mabuhay) ay masahol sa mga maunlad na bansa.<ref name=Epi11/> Ang mga nakasurvive sa kanser ay may tumaas na panganib ng pagkakaron ng isang ikalawang pangunahing kanser mga dalawang beses na rate sa mga hindi kailanman na-diagnose ng kanser.<ref name="isbn1-55009-213-8" /> Ang tumaas na panganib ay pinaniniwalaang sanhi ng parehong mga panganib na paktor na lumikha ng unang kanser, sa isang bahagi ay sanhi ng paggamot ng unang kanser at potensiyal na kaugnay sa mabuting pagsunod sa pag-iiskreen.<ref name="isbn1-55009-213-8">{{cite book| editor=Frei, Emil; Kufe, Donald W.; Holland, James F.|author=Rheingold, Susan; Neugut, Alfred; Meadows, Anna| title=Holland-Frei Cancer Medicine| edition = 6th| publisher=BC Decker| location=Hamilton, Ont| year=2003| page=2399| isbn=1-55009-213-8|chapterurl=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK20948/| chapter=156: Secondary Cancers: Incidence, Risk Factors, and Management| accessdate=5 Nobyembre 2009}}</ref> Ang paghuhula ng maikli o mahabang survival ay mahirap at depende sa maraming mga paktor. Ang pinakamahalang mga paktor ang partikular na uri ng kanser ang edad at kabuuang kalusugan ng pasyente. Ang mga taong mahina at may iba pang mga problema sa kalusugan ay may maliit na rate ng survival kesa sa mga malusog na tao. Ang isang [[centenarian]](umabot sa 100 taong gulang o higit pa) ay hindi malamang na mabubuhay sa loob ng limang mga taon kahit pa ang paggamot ay matagumpay. Ang mga taong nag-uulat ng mas mataas na kalidad ng buhay ay may kagawiang mabuhay ng matagal.<ref>{{cite journal | author = Montazeri A | title = Quality of life data as prognostic indicators of survival in cancer patients: an overview of the literature from 1982 to 2008 | journal = Health Qual Life Outcomes | volume = 7 | issue = | pages = | year = 2009 | month = December | pmid = 20030832 | pmc = 2805623 | doi = 10.1186/1477-7525-7-102 }}</ref> Ang mga taong may mas mababang kalidad ng buhay ay maaaring maapektuhan ng [[depresyon]] at iba pang mga komplikasyon mula sa paggamot ng kanser o pagpapatuloy ng sakit na sumisira sa kalidad ng buhay ng mga ito at nagbabawas ng bilang ng buhay. Noong 2007, ang kabuuang gastos ng kanser sa Estados Unidos kabilang ang paggamot at hindi direktang mga gastos ng kamatayan(gaya ng pagkawala ng produktibidad sa trabaho) ay tinatayang $226.8 bilyon. Noong 2007, ang 32% ng mga [[Hispaniko]] at 10% ng mga bata na 17 taong gulang o mas bata rito ay walang kasiguruhan ng kalusugan(health insurance).<ref>{{cite web|url = http://journalistsresource.org/studies/society/health/cancer-facts-figures-2012/ |title = Cancer Facts and Figures 2012 |publisher = Journalist's Resource.org }}</ref>

==Epidemiolohoiya==
{{Main|Epidemiolohiya ng kancer}}
[[Image:Malignant neoplasms world map - Death - WHO2004.svg|thumb|Rate ng kamatayan mula sa malignanteng kanser kada 100,000&nbsp;mamamayan noong 2004.<ref>{{cite web |url=http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/estimates_country/en/index.html |title=WHO Disease and injury country estimates |year=2009 |work=World Health Organization |accessdate=11 Nobyembre 2009}}</ref>
{{Multicol}}
{{legend|#b3b3b3|walang datos}}
{{legend|#ffff65|≤&nbsp;55}}
{{legend|#fff200|55–80}}
{{legend|#ffdc00|80–105}}
{{legend|#ffc600|105–130}}
{{legend|#ffb000|130–155}}
{{legend|#ff9a00|155–180}}
{{Multicol-break}}
{{legend|#ff8400|180–205}}
{{legend|#ff6e00|205–230}}
{{legend|#ff5800|230–255}}
{{legend|#ff4200|255–280}}
{{legend|#ff2c00|280–305}}
{{legend|#cb0000|≥&nbsp;305}}
{{Multicol-end}} ]]

Noong 2008, ang tinatayang 12.7&nbsp;milyong mga kanser ay nadiagnose(hindi kasama ang mga hindi-melanomang kanser sa balat at iba pang mga hindi-masalakay na kanser) at ang c7.6&nbsp;milyong katao ang namatay sa kanser sa buong mundo.<ref name=Epi11>{{cite journal | author = Jemal A, Bray, F, Center, MM, Ferlay, J, Ward, E, Forman, D | title = Global cancer statistics | journal = CA: a cancer journal for clinicians | volume = 61 | issue = 2 | pages = 69–90 | year = 2011 | month = February | pmid = 21296855 | doi = 10.3322/caac.20107 }}</ref> Ang kanser bilang isang pangkat ay nagpapaliwanag sa tinatayang 13% ng lahat ng mga kamatayan kada taon na ang pinaka karaniwang ang: [[kanser sa baga]](1.4 milyong kamatayan), [[kanser sa tiyan]](740,000 kamatayan), [[kanser sa atay]](700,000 kamatayan), [[kanser na colorectal]](610,000 kamatayan) at [[kanser sa suso]](460,000 kamatayan).<ref name="WHO">{{cite web | last =WHO | authorlink =World Health Organization | title =Cancer | publisher =World Health Organization |month=October | year=2010 | url =http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs297/en/ | accessdate =5 Enero 2011}}</ref> Ito ay gumagawa sa masalakay na kanser na pangunahing sanhi ng kamatayan sa maunlad na mga bansa at ikalawang pangunahing sanhi ng kamatayan sa umuunlad na mga bansa.<ref name=Epi11/> Ang higit sa kalahati ng mga kaso ay nangyayari sa mga umuunlad na bansa.<ref name=Epi11/> Ang rate ng kanser na pandaigdigan ay tumataas na pangunahing sanhi ng tumatandang populasyon at mga pagbabago sa pamumuhay sa umuunlad na mga bansa.<ref name=Epi11/> Ang pinakamahalagang [[paktor ng panganib]] sa pagkakaroon ng kanser ang matandang edad.<ref name=Coleman>{{cite book|author=Coleman, William B. and Rubinas, Tara C.|editor=Tsongalis, Gregory J. and Coleman, William L.|title=Molecular Pathology: The Molecular Basis of Human Disease|url=https://archive.org/details/molecularpatholo0000unse_o1k3|publisher=Elsevier Academic Press|location=Amsterdam|year=2009|page=[https://archive.org/details/molecularpatholo0000unse_o1k3/page/66 66]|chapter=4|isbn=0-12-374419-9|oclc=}}</ref> Bagaman posible para sa kanser na tumama sa anumang edad, ang karamihan ng mga taong na-diagnose ng masalakay na kanser ay higit sa edad na 65.<ref name=Coleman /> Ayon sa mananaliksik ng kanser na si [[Robert A. Weinberg]], "''Kung tayo ay mabuhay nang sapat na matagal, sa mas lalong mabilis na panahon o kalaunang panahon, lahat tayo ay makakakuha ng kanser."'' <ref name=Weinberg>{{cite news| url = http://www.nytimes.com/2010/12/28/health/28cancer.html| title = Unearthing Prehistoric Tumors, and Debate| newspaper = [[The New York Times]]| date = 28 Disyembre 2010| author = Johnson, George}}</ref> Ang ilang mga ugnayan sa pagitan ng pagtanda at kanser ay itinuturo sa [[immunosenensiya]]ng <ref>{{cite journal | author = Pawelec G, Derhovanessian, E, Larbi, A | title = Immunosenescence and cancer | journal = Critical reviews in oncology/hematology | volume = 75 | issue = 2 | pages = 165–72 | year = 2010 | month = Aug | pmid = 20656212 | doi = 10.1016/j.critrevonc.2010.06.012 }}</ref> pagtitipon ng mga pagkakamali sa [[DNA]] sa loob ng panahon ng buhay,<ref>{{cite book
|author=Alberts, B, Johnson A, Lewis J, et al.
|title=Molecular biology of the cell
|publisher=Garland Science
|location=New York
|year=2002
|edition=4th
|chapter=The Preventable Causes of Cancer
|isbn=0-8153-4072-9
|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK26897/
|quote=A certain irreducible background incidence of cancer is to be expected regardless of circumstances: mutations can never be absolutely avoided, because they are an inescapable consequence of fundamental limitations on the accuracy of DNA replication, as discussed in Chapter 5. If a human could live long enough, it is inevitable that at least one of his or her cells would eventually accumulate a set of mutations sufficient for cancer to develop.
|oclc=
|doi= }}</ref> at mga nauugnay sa edad na mga pagbabago sa [[sistemang endokrina]].<ref>{{cite journal | author = Anisimov VN, Sikora, E, Pawelec, G | title = Relationships between cancer and aging: a multilevel approach | journal = Biogerontology | volume = 10 | issue = 4 | pages = 323–38 | year = 2009 | month = Aug | pmid = 19156531 | doi = 10.1007/s10522-008-9209-8 }}</ref>

Ang ilang mabagal na lumalagong mga kanser ay partikular na karaniwan. Ang mga pag-aaral ng [[autopsiya]] sa Europa at Asya ay nagpakitang hanggang 36% ng mga tao ay mayroong hindi nadiagnose at maliwanag na hindi mapanganib na [[kanser sa thyroid]] sa panahon ng kanilang mga kamatayan at ang 80% ng mga lalake ay nagkakaron ng [[kanser sa prostate]] sa edad na 80.<ref>{{cite book| author = Fraumeni, Joseph F.; Schottenfeld, David; Marshall, James M.| title = Cancer epidemiology and prevention| publisher = Oxford University Press| location = Oxford [Oxfordshire]| year = 2006| page = 977| isbn = 0-19-514961-0| oclc =}}</ref><ref>{{cite book| author = Bostwick, David G.; Eble, John N.| title = Urological Surgical Pathology| publisher = Mosby| location = St. Louis| year = 2007| page = 468| isbn = 0-323-01970-6| oclc =}}</ref> Dahil sa ang mga kanser na ito ay hindi nagsanhi ng kamatayan ng pasyente, ang pagtukoy sa mga ito ay kumakatawan sa labis na diagnosis kesa sa magagamit na pangangalagang medikal. Ang tatlong pinaka karaniwang mga kanser sa bata ang [[leukemia]] (34%), [[tumor sa utak]] (23%), at mga [[lymphoma]] (12%).<ref name=Euro10>{{cite journal | author = Kaatsch P, Sikora, E, Pawelec, G | title = Epidemiology of childhood cancer | journal = Cancer treatment reviews | volume = 36 | issue = 4 | pages = 277–85 | year = 2010 | month = June | pmid = 20231056 | doi = 10.1016/j.ctrv.2010.02.003 }}</ref> Ang mga rate ng kanser sa bata ay tumaas sa 0.6% kada taon sa pagitan ng 1975 hanggang 2002 sa Estados Unidos<ref>{{cite journal | author = Ward EM, Thun, MJ, Hannan, LM, Jemal, A | title = Interpreting cancer trends | journal = Annals of the New York Academy of Sciences | volume = 1076 | issue = | pages = 29–53 | year = 2006 | month = Sep | pmid = 17119192 | doi = 10.1196/annals.1371.048 | bibcode = 2006NYASA1076...29W }}</ref> at 1.1% kada taon sa pagitan ng 1978 at 1997 sa Europa.<ref name=Euro10/>

== Tignan ==
* [[Metastasis]]
* Ang [[:en:World Cancer Day|World Cancer Day]] ay ipinagdiriwang taon-taon tuwing [[Pebrero 4]].

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

[[Kategorya:Kanser]]
[[Kategorya:Sakit]]
Mga padron na ginamit sa pahinang ito:
Padron:Cite book (baguhin)
Padron:Cite journal (tingnan ang wikitext) (medyo-nakaprotekta)
Padron:Cite news (tingnan ang wikitext) (medyo-nakaprotekta)
Padron:Cite press release (tingnan ang wikitext) (medyo-nakaprotekta)
Padron:Cite web (baguhin)
Padron:Further2 (baguhin)
Padron:ICD10 (baguhin)
Padron:ICD9 (baguhin)
Padron:Infobox (tingnan ang wikitext) (nakaprotekta)
Padron:Infobox sakit (baguhin)
Padron:Legend (baguhin)
Padron:Main (baguhin)
Padron:Main other (baguhin)
Padron:Multicol (baguhin)
Padron:Multicol-break (baguhin)
Padron:Multicol-end (baguhin)
Padron:Pangunahin (baguhin)
Padron:Px (baguhin)
Padron:Reflist (baguhin)
Padron:Reflist/styles.css (baguhin)
Padron:Rellink (baguhin)
Padron:See also (tingnan ang wikitext) (medyo-nakaprotekta)
Padron:Trim (baguhin)
Padron:Visible anchor (baguhin)
Module:Arguments (baguhin)
Module:Check for unknown parameters (baguhin)
Module:Citation/CS1 (baguhin)
Module:Citation/CS1/COinS (baguhin)
Module:Citation/CS1/Configuration (baguhin)
Module:Citation/CS1/Date validation (baguhin)
Module:Citation/CS1/Identifiers (baguhin)
Module:Citation/CS1/Suggestions (baguhin)
Module:Citation/CS1/Utilities (baguhin)
Module:Citation/CS1/Whitelist (baguhin)
Module:Citation/CS1/styles.css (baguhin)
Module:Format link (baguhin)
Module:Hatnote (baguhin)
Module:Hatnote list (baguhin)
Module:Infobox (baguhin)
Module:Infobox/styles.css (baguhin)
Module:Labelled list hatnote (baguhin)
Module:Main (baguhin)
Magbalik sa Kanser.
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/wiki/Kanser"