เทพทาโร
| เทพทาโร | |
|---|---|
| |
| ต้นเทพทาโรในฮ่องกง | |
| สถานะการอนุรักษ์ | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ 
| |
| อาณาจักร: | พืช Plantae |
| เคลด: | พืชมีท่อลำเลียง Tracheophytes |
| เคลด: | พืชดอก Angiosperms |
| เคลด: | แมกโนลิด Magnoliids |
| อันดับ: | อันดับอบเชย Laurales |
| วงศ์: | วงศ์อบเชย Lauraceae |
| สกุล: | สกุลอบเชย Cinnamomum (Jack) Meisn.[2] |
| สปีชีส์: | Cinnamomum parthenoxylon |
| ชื่อทวินาม | |
| Cinnamomum parthenoxylon (Jack) Meisn.[2] | |
| ชื่อพ้อง[2] | |
|
Synonymy
| |
เทพทาโร (ออกเสียง [เทบ-พะ-ทา-โร]; ชื่อวิทยาศาสตร์: Cinnamomum porrectum Kosterm) เป็นต้นไม้หอมชนิดหนึ่งสกุลเดียวกับต้นอบเชย มีต้นขนาดใหญ่ อยู่ในวงศ์ Lauraceae พบในเอเชียใต้ถึงตะวันออก[3] และเป็นพันธุ์ไม้มงคลพระราชทานประจำจังหวัดพังงา
เทพทาโรเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ไม่ผลัดใบ เรือนยอดเป็นพุ่มกลับทึบ ใบมีสีเขียวเข้ม ลำต้นเรียบไม่มีพูพอน เปลือกต้นสีเทาอมเขียวหรืออมน้ำตาล ค่อนข้างเรียบ แตกเป็นร่องยาวตามลำต้น เมื่อถากเปลือกออกจะมีกลิ่นหอม กิ่งมีลักษณะอ่อนเรียว เกลี้ยงและมักมีคราบขาว ใบเป็นชนิดใบเดี่ยว ออกเรียงสลับกัน เป็นใบรูปรีแกมรูปไข่ หรือรูปไข่แกมรูปขอบขนาน เนื้อใบค่อนข้างหนา ผิวใบเกลี้ยง ท้องใบมีคราบขาว ปลายใบแหลม โคนใบแหลมและกลม ยาวประมาณ 7 - 20 ซม. ก้านใบเรียวเล็ก 2.5 - 3.5 ซม. ดอกออกเป็นช่อ สีขาวหรือเหลืองอ่อน มีกลิ่นหอม ออกดอกตามปลายกิ่งเป็นกระจุกยาว 2.5 - 7.5 ซม. ก้านช่อดอกจะเรียวยาวและเล็กมาก ผลมีขนาดเล็กและกลม ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 7 มม. ผลอ่อนมีสีเขียว ผลแก่มีสีม่วงดำ ก้านผลเรียว ยาวประมาณ 3 - 5 ซม. ลักษณะเนื้อไม้มีสีเทาแกมน้ำตาล มีกลุ่มหอมฉุน มีริ้วสีเขียวแกมเหลือง เนื้อไม้เป็นมันเลื่อม เสี้ยนตรง หรือสับสน เป็นคลื่นบ้างเล็กน้อย เหนียว แข็งพอประมาณ เลื่อย ไส้กบ ตบแต่งง่าย สารสำคัญในเนื้อไม้ จะพบ d - camphor ที่ใช้แทน sassafras ได้ดีให้น้ำมันที่มีสารหอม คือ safrol และ cinnamic aldehyde และยังพบ safrol ในเปลือกต้นและใบ การขยายพันธุ์ไม้เทพทาโรที่นิยมปฏิบัติกันคือ การขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดและการปักชำ
ต้นเทพทาโรเป็นไม้หอมที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจ จึงสมควรที่จะปลูกสร้างสวนป่าไม้เทพทาโรขึ้นในที่ที่มีความชุ่มชื่นเพียงพอ เพราะเทพทาโรจะชอบขึ้นอยู่บนเขาในป่าดงดิบ พบมากที่สุดทางภาคใต้ อาจจะปลูกใต้ร่มไม้อื่นหรือปลูกเป็นไม้แซมสวนป่า น่าจะเจริญเติบโตดีกว่าปลูกเป็นไม้เบิกนำในที่โล่งแจ้ง
การกระจายพันธุ์ตามธรรมชาติ
[แก้]เทพทาโรมีเขตการกระจายพันธุ์แถบเอเชียเขตร้อน นับตั้งแต่ทิวเขาตะนาวศรีในพม่า ไทย มลายู จนถึงแถบคาบสมุทรอินโดจีนและสุมาตรา ไม้ชนิดนี้ชอบขึ้นบนพื้นที่สูง มีลักษณะคล้ายกับ C. neesianum Meissn ซึ่งเป็นไม้ที่พบกระจายพันธุ์อยู่แถบจีนตอนใต้และตังเกี๋ย
ในประเทศไทย จะพบเทพทาโรขึ้นอยู่ห่าง ๆ กันบนเขาในป่าดงดิบทั่วประเทศ แต่จะพบมากที่สุดทางภาคใต้ เทพทาโรเป็นไม้พื้นเมืองเก่าแก่ของไทย พบหลักฐานการอ้างถึงครั้งแรกในสมัยสุโขทัย ดังปรากฏในไตรภูมิพระร่วง เมื่อ พ.ศ. 1888 กล่าวถึงพรรณพืชหอมในอุตตรกุรุทวีป จะประกอบด้วยจวง จันทน์ กฤษณา คันธา เป็นต้น
ชื่อสามัญ
[แก้]- ไทย
- จวง จวงหอม (ภาคใต้)
- จะไค้ต้น จะไค้หอม (ภาคเหนือ)
- ตะไคร้ต้น (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ)
- เทพทาโร (ภาคกลาง จันทบุรี สุราษฎร์ธานี)
- พลูต้นขาว (เชียงใหม่)
- มือแดกะมางิง (มาเลเซีย ปัตตานี)
- บาลี
- เทวทารุ นารท
- อังกฤษ
- Citronella laurel, True laurel.
อ้างอิง
[แก้]- ↑ de Kok, R. (2020). "Cinnamomum parthenoxylon". IUCN Red List of Threatened Species. 2020: e.T33198A2834736. doi:10.2305/IUCN.UK.2020-1.RLTS.T33198A2834736.en. สืบค้นเมื่อ 10 April 2023.
- ↑ 2.0 2.1 Cinnamomum parthenoxylon (Jack) Meisn. Plants of the World Online. Accessed 10 April 2023.
- ↑ Li, Xi-wen; Li, Jie; van der Werff, Henk. "Cinnamomum parthenoxylon". Flora of China. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 February 2014. สืบค้นเมื่อ 27 March 2013 – โดยทาง eFloras.org, Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.