เพลงเกี่ยวข้าว

เพลงเกี่ยวข้าว เป็นเพลงร้องแก้กันเวลาเกี่ยวข้าว เป็นเพลงพื้นบ้านทางภาคกลางของประเทศไทย นิยมร้องในเวลาลงแขกเกี่ยวข้าวหรือเสร็จจากการทำงาน เพื่อความสนุกสนาน ผ่อนคลาย หลังเหนื่อยล้าระหว่างการทำงาน มักร้องเนื้อหาเกี่ยวกับการทำนาและการเกี้ยวพาราสี ไม่มีดนตรีประกอบ ใช้เพียงการตบมือแทนจังหวะ โดยมี 2 ทำนองคือ เพลงเกี่ยวข้าวแบบอยุธยาและเพลงเกี่ยวข้าวแบบสุพรรณ

เพลงเกี่ยวข้าวแบบอยุธยามีทำนองเป็นแบบของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา มีลักษณะคำประพันธ์ที่คำสุดท้ายของแต่ละคำกลอนจะต้องมีสระเสียงเดียวกัน เรียกว่า กลอนหัวเดียว โดยลูกคู่ที่ร่วมร้องจะร้องสร้อยก่อนที่พ่อเพลงแม่เพลงจะร้องเพลงเกี่ยวข้าว ระหว่างที่พ่อเพลงแม่เพลงร้องจบแต่ละคำกลอน ลูกคู่จะร้องรับว่า เฮ้-เฮ้ เว้นคำสุดท้าย ลูกคู่ก็จะร้องสร้อยรับ

สำหรับเพลงเกี่ยวข้าวแบบสุพรรณ มีทำนองเป็นแบบของจังหวัดสุพรรณบุรี ลักษณะคำประพันธ์ เป็นกลอนหัวเดียวเหมือนเพลงเกี่ยวข้าวแบบอยุธยา ไม่มีเครื่องดนตรีประกอบ โดยปรบมือเป็นจังหวะ สิ่งที่แตกต่างคือไม่มีร้องสร้อยทั้งตอนต้นและจบบท และก่อนที่เริ่มร้องพ่อเพลง แม่เพลงจะเอื้อน เอิง…เงย นำบทร้อง ลูกคู่ก็มีร้องรับว่า เฮ้ 3 ครั้ง ตอนที่พ่อเพลงแม่เพลงร้องจบแต่ละคำกลอน^[1]