หน่วยปฏิบัติการพิเศษ

กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ; Special Operation Sub-Division
	อาร์มหน่วยปฏิบัติการพิเศษตำรวจภูธร
	เครื่องหมายปฏิบัติการพิเศษขั้นชำนาญการ; S.W.A.T. Advance
ชื่อทางการ	กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ
อักษรย่อ	กก.ปพ. / นปพ. / SO / PSO
ข้อมูลองค์กร
ก่อตั้ง	พ.ศ. 2510
โครงสร้างเขตอำนาจ
เขตอำนาจในการปฏิบัติการ	ประเทศไทย
	แผนที่เขตอำนาจของ กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ
เขตอำนาจตามกฎหมาย	ประเทศไทย, เมืองพัทยา ยกเว้นกรุงเทพมหานคร
ลักษณะทั่วไป	ตำรวจ;
	;
หน่วยงานปกครอง	สำนักงานตำรวจแห่งชาติ
ส่วนงาน	• กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรภาค 1 – 9; • กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัด 76 จังหวัด

หน่วยปฏิบัติการพิเศษ (ตัวย่อ: ปพ. / นปพ.) (อังกฤษ: Special Operation Unit) เป็นหน่วยตำรวจสังกัด กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ (อังกฤษ: Special Operation Sub-Division: SO / Provincial Special Operation Sub-Division: PSO)^[1] อยู่ภายใต้ตำรวจภูธรภาค 1–9 และตำรวจภูธรจังหวัด สำนักงานตำรวจแห่งชาติ มีความเชี่ยวชาญการใช้อาวุธและยุทธวิธีพิเศษ (อังกฤษ: Special Weapons And Tactics: S.W.A.T.) มีการจัดหน่วยในหลายระดับตามภัยคุกคามในอดีต และปัจจุบันมีขีดความสามารถในการปฏิบัติการพิเศษต่อภัยคุกคามที่เป็นอาชญากรรม และการก่อการร้าย ด้วยการแย่งชิงตัวประกัน การจับกุม ฯลฯ ตามแนว "การบริหารวิกฤตการณ์" (อังกฤษ: Crisis Management) โดยมีพื้นที่รับผิดชอบระดับจังหวัดและระดับภาค และ เมืองพัทยา ปัจจุบันเป็นหน่วยระดับกองกำกับการ มีอุปกรณ์ครบมือ เช่น ปืนยิงแห, ปืนไฟฟ้า, ปืนพก, ปืนลูกซอง, ปืนกลเบา, ปืนกลมือ, ปืนเล็กยาว, ปืนเล็กสั้น, ระเบิดมือ, ระเบิดแก๊สน้ำตา, ปืนไรเฟิลซุ่มยิง, อุปกรณ์ต่อต้านการจลาจล ฯลฯ มีการแต่งกายเป็นเอกลักษณ์คือสวมหมวกเบเร่ต์เขียว^[2] ประกอบกับเครื่องแบบสนามสีกากีแกมเขียว

ปัจจุบันมีหน่วยปฏิบัติการพิเศษในระดับกองบัญชาการ 9 หน่วย สังกัดตำรวจภูธรภาค 1 – 9 และในระดับหน่วยปฏิบัติการภายใต้ตำรวจภูธรจังหวัด 76 จังหวัด ยกเว้นในพื้นที่กองบัญชาการตำรวจนครบาล ซึ่งมีหน่วยปฏิบัติการพิเศษคือหน่วยอรินทราช 26

ประวัติ

ยุคต่อต้านคอมมิวนิสต์

หน่วยปฏิบัติการพิเศษของตำรวจภูธร มีจุดเริ่มต้นในช่วงปี พ.ศ. 2510 – 2511^[3] ภายใต้การสนับสนุนจากองค์การบริหารวิเทศกิจแห่งสหรัฐอเมริกา (United State Operation Mission: USOM) เพื่อฝึกบุคลากรที่มีศักยภาพในการต่อต้านภัยจากลัทธิคอมมิวนิสต์ โดยบุคลากรจากตำรวจภูธรซึ่งมีอยู่อย่างจำกัดได้ถูกส่งไปฝึกตามที่ตั้งของหน่วยรบพิเศษของกองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน และถูกส่งไปประจำตามพื้นที่รับผิดชอบที่มีความรุนแรงของภัยคุกคามคอมมิวนิสต์สูง^[4] อาทิ การคุ้มกันความปลอดภัยให้กับข้าราชการพลเรือนหน่วยงานต่าง ๆ ที่ปฏิบัติงานในเขตปลดปล่อยคอมคอมมิวนิสต์ ในพื้นที่กิ่งอำเภอต่าง ๆ (ในขณะนั้น) จังหวัดพัทลุง ร่วมกับทหาร และกองอาสารักษาดินแดน^[5] การจัดตั้งฐานปฏิบัติการต่าง ๆ ในพื้นที่เพื่อวางกำลังต่อต้านกองกำลังของคอมมิวนิสต์^[6] รวมถึงการปฏิบัติการค้นหาและช่วยเหลือในพื้นที่เมื่อฝ่ายเดียวกันเกิดการเพลี่ยงพล้ำ^[7]

ปฏิบัติการหนึ่งซึ่งถูกพูดถึงในปัจจุบันเกี่ยวกับการร่วมปฏิบัติการต่อต้านคอมมิวนิสต์ของตำรวจหน่วยปฏิบัติการพิเศษ^[8] คือปฏิบัติการที่ฐานปฏิบัติการบ้านหมากแข้ง ตำบลกกสะทอน อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ซึ่งเป็นฐานปฏิบัติการของตำรวจหน่วยปฏิบัติการพิเศษ ซึ่งถูกกลุ่มคอมมิวนิสต์เข้าปิดล้อมและโจมตี รวมถึงยิงเฮลิคอปเตอร์สนับสนุนจากกองบัญชาการผสมพลเรือนตำรวจทหาร 1617 จนตก ทำให้ไม่สามารถส่งกำลังทางอากาศได้ จึงต้องนำกำลังลงที่ฐานบ้านห้วยมุ่น และเดินเท้ามาสนับสนุน แต่ก็ถูกซุ่มโจมตีจนเกิดความสูญเสียเช่นกัน^[9] โดยในวันที่ 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2519 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ได้มอบหมายให้ ร้อยเอกสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร (พระอิสริยยศในขณะนั้น) เสด็จพระราชดำเนินไปแก้ไขสถานการณ์ ซึ่งหลังจากรับฟังการบรรยายสรุป ได้สั่งการให้เข้าไปในพื้นที่ทันที ผ่านทางเฮลิคอปเตอร์ พร้อมราชองครักษ์ 7 นาย^[8] เมื่อถึงฐานปฏิบัติการได้มีคำสั่งให้ปืนใหญ่จาก ฐานบ้านห้วยมุ่น ยิงสนับสนุน และทรงให้คำแนะนำแก่เจ้าหน้าที่ตำรวจถึงวิธีวางกำลัง และได้ปฏิบัติการจนคอมมิวนิสต์ล่าถอย

ยุคสำนักงานตำรวจแห่งชาติ

ในปี พ.ศ. 2546 สำนักงานตำรวจแห่งชาติได้มีการพัฒนาบุคลากรเกี่ยวกับการต่อต้านการก่อการร้าย และรองรับภัยคุกคามต่าง ๆ เพื่อรองรับตามแผนรักษาความสงบ ตามหลักสูตร พัฒนาศัพยภาพหน่วยปฏิบัติการพิเศษ โดยปรับหลักสูตรจากหลักสูตรการต่อต้านการก่อการร้ายสากล 6 เดือน เหลือ 1 เดือน มอบหมายให้หน่วยนเรศวร 261 รับผิดชอบการฝึก โดยยังคงรักษาประสิทธิภาพการปฏิบัติการได้อยู่ และในปี พ.ศ. 2547 ได้มีการฝึก ยุทธวิธีตำรวจพิเศษ และ ชุดพิเศษเฉพาะกิจ สำหรับ��องรับการเผชิญเหตุในกรณีที่ไม่สามารถรอการสนับสนุนจากหน่วยปฏิบัติการพิเศษ นเรศวร 261 หรือ อรินทราช 26 โดยฝึกในหลักสูตรการปฏิบัติการทางยุทธวิธีตำรวจในเมืองในระยะประชิด (Close Quarter Battle: CQB) การปิดล้อมตรวจค้น การจับกุม หรือเข้าควบคุมสถานการณ์ร้ายแรงตามกรอบของกฎหมายในเขตเมือง

เครื่องหมาย

หน่วยปฏิบัติการพิเศษของตำรวจภูธรนั้น จะประดับเครื่องหมายรูปอาร์มที่แขนเสื้อด้านขวา ลักษณะเครื่องหมายรูปอาร์มสีเลือดหมู ตรงกลางปักเป็นรูปเสือลายพาดกลอนสีเหลืองดำกำลังกระโดดตัดกับสายฟ้าสีขาวบนช่อชัยพฤกษ์สีขาว เหนือรูปอาร์มมีอักษรคำว่า หน่วยปฏิบัติการพิเศษ^[10]

ต่อมาได้มีกฎกระทรวง ฉบับที่ 21 (พ.ศ. 2536) ออกตามความในพระราชบัญญัติเครื่องแบบตำรวจ พุทธศักราช 2477 (ฉบับที่ 2) ให้ยกเลิกเครื่องหมายตามข้อ 83^[11] แต่ปัจจุบันยังมีการใช้งานอยู่ ทั้งในรูปแบบเดิม และในรูปแบบที่ไม่มีช่อชัยพฤกษ์สีขาวประดับอยู่ซึ่งเป็นที่นิยมในการประดับมากกว่า

การจัดกำลัง

หมวกเบเร่ต์สีเขียว ประกอบเครื่องแบบสนามสีกากีแกมเขียวเป็นเอกลักษณ์ของหน่วยปฏิบัติการพิเศษตำรวจภูธร (นปพ.)

หน่วยปฏิบัติการพิเศษ จะจัดกำลังเป็น 2 ระดับ คือระดับตำรวจภูธรภาค และระดับตำรวจภูธรจังหวัด

ตำรวจภูธรภาค 1

หน่วยปฏิบัติการพิเศษ กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรภาค 1 มีชื่อหน่วยว่า ปราบไพรีอริศัตรูพ่าย^[12] มีเขตอำนาจในการปฏิบัติการครอบคลุมพื้นที่ 9 จังหวัดในความรับผิดชอบของตำรวจภูธรภาค 1 นอกจากนี้ยังมีหน่วยปฏิบัติการพิเศษในระดับภูธรจังหวัด ประกอบไปด้วย

กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดพระนครศรีอยุธยา
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดนนทบุรี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดปทุมธานี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดสมุทรปราการ
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดสระบุรี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดอ่างทอง
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดลพบุรี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดสิงห์บุรี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดชัยนาท

ตำรวจภูธรภาค 2

หน่วยปฏิบัติการพิเศษ กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรภาค 2 มีชื่อหน่วยว่า บูรพา 491^[13] มีเขตอำนาจในการปฏิบัติการครอบคลุมพื้นที่ 8 จังหวัดในความรับผิดชอบของตำรวจภูธรภาค 2 นอกจากนี้ยังมีหน่วยปฏิบัติการพิเศษในระดับภูธรจังหวัด^[4] ประกอบไปด้วย

กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดชลบุรี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดระยอง
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดฉะเชิงเทรา
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดจันทบุรี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดตราด
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดปราจีนบุรี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดนครนายก
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดสระแก้ว

ตำรวจภูธรภาค 3

หน่วยปฏิบัติการพิเศษ กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรภาค 3 มีชื่อหน่วยว่า กำแหงสงคราม^[14] มีเขตอำนาจในการปฏิบัติการครอบคลุมพื้นที่ 8 จังหวัดในความรับผิดชอบของตำรวจภูธรภาค 3 นอกจากนี้ยังมีหน่วยปฏิบัติการพิเศษในระดับภูธรจังหวัด ประกอบไปด้วย

กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดนครราชสีมา
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดอุบลราชธานี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดอำนาจเจริญ
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดสุรินทร์
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดศรีสะเกษ
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดชัยภูมิ
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดบุรีรัมย์
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดยโสธร

ตำรวจภูธรภาค 4

หน่วยปฏิบัติการพิเศาควบคุมฝูงชนระหว่างทำแผนประกอบคำรับสารภาพของสมคิด พุ่มพวงที่สถานีตำรวจภูธรกระนวน

หน่วยปฏิบัติการพิเศษ กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรภาค 4 มีชื่อหน่วยว่า ทศรถ 491^[14] มีเขตอำนาจในการปฏิบัติการครอบคลุมพื้นที่ 12 จังหวัดในความรับผิดชอบของตำรวจภูธรภาค 4 นอกจากนี้ยังมีหน่วยปฏิบัติการพิเศษในระดับภูธรจังหวัด ประกอบไปด้วย

กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดขอนแก่น
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดอุดรธานี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดเลย
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดมหาสารคาม
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดกาฬสิทธุ์
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดร้อยเอ็ด
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดมุกดาหาร
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดนครพนม
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดสกลนคร
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดหนองคาย
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดหนองบัวลำภู
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดบึงกาฬ

ตำรวจภูธรภาค 5

หน่วยปฏิบัติการพิเศษ กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรภาค 5 มีชื่อหน่วยว่า ยักขราช 49^[15] มีเขตอำนาจในการปฏิบัติการครอบคลุมพื้นที่ 8 จังหวัดในความรับผิดชอบของตำรวจภูธรภาค 5 นอกจากนี้ยังมีหน่วยปฏิบัติการพิเศษในระดับภูธรจังหวัด ประกอบไปด้วย

กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดเชียงใหม่
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดเชียงราย
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดลำปาง
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดแม่ฮ่องสอน
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดลำพูน
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดแพร่
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดน่าน
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดพะเยา

ตำรวจภูธรภาค 6

หน่วยปฏิบัติการพิเศษ กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรภาค 6 มีชื่อหน่วยว่า สีหราช 65^[16] มีเขตอำนาจในการปฏิบัติการครอบคลุมพื้นที่ 8 จังหวัดในความรับผิดชอบของตำรวจภูธรภาค 6 นอกจากนี้ยังมีหน่วยปฏิบัติการพิเศษในระดับภูธรจังหวัด ประกอบไปด้วย

กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดพิษณุโลก
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดสุโขทัย
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดตาก
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดกำแพงเพชร
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดอุตรดิตถ์
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดพิจิตร
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดเพชรบูรณ์
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดนครสวรรค์
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดอุทัยธานี

ตำรวจภูธรภาค 7

หน่วยปฏิบัติการพิเศษ กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรภาค 7 มีชื่อหน่วยว่า อินทรี 7^[17] มีเขตอำนาจในการปฏิบัติการครอบคลุมพื้นที่ 8 จังหวัดในความรับผิดชอบของตำรวจภูธรภาค 7 นอกจากนี้ยังมีหน่วยปฏิบัติการพิเศษในระดับภูธรจังหวัด ประกอบไปด้วย

กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดนครปฐม
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดสุพรรณบุรี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดราชบุรี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดกาญจนบุรี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดสมุทรสาคร
กองกำกับ��ารปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดสมุทรสงคราม
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดเพชรบุรี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดประจวบคีรีขันธ์

ตำรวจภูธรภาค 8

หน่วยปฏิบัติการพิเศษ กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรภาค 8 มีชื่อหน่วยว่า สารสิน ซึ่งเป็นหน่วยหลักของภาค8 มีเขตอำนาจในการปฏิบัติการครอบคลุมพื้นที่ 7 จังหวัดในความรับผิดชอบของตำรวจภูธรภาค 8 นอกจากนี้ยังมีหน่วยปฏิบัติการพิเศษ ในระดับภูธรจังหวัดมีชื่อหน่วยว่า ราชเดช ประกอบไปด้วย

กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดสุราษฎร์ธานี
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดนครศรีธรรมราช
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดชุมพร
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดระนอง
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดพังงา
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดภูเก็ต
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดกระบี่

ตำรวจภูธรภาค 9

หน่วยปฏิบัติการพิเศษ กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรภาค 9 มีชื่อหน่วยว่า แดนไทย 54^[18] และ พาลี 63 มีเขตอำนาจในการปฏิบัติการครอบคลุมพื้นที่ 7 จังหวัดในความรับผิดชอบของตำรวจภูธรภาค 9 นอกจากนี้ยังมีหน่วยปฏิบัติการพิเศษในระดับภูธรจังหวัด ประกอบไปด้วย

กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดสงขลา^[19]
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดพัทลุง
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดตรัง
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดสตูล
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดปัตตานี^[20]
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดยะลา^[21]
กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดนราธิวาส^[22]^[23]

หมายเหตุ หน่วยปฏิบัติการพิเศษระดับภูธรภาค 9 ทั้งสองหน่วย อยู่ภายใต้ กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรภาค 9 (กก.ปพ.ภ.9)

แดนไทย 54 ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2554 เพื่อทดแทนคอมมานโดกองปราบปราม (สยบริปูสะท้าน) ที่ถูกดึงกำลังกลับต้นสังกัดและโอนย้ายไปเป็นกองบังคับการปฏิบัติการพิเศษ กองบัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง เดิมแดนไทย 54 สังกัด กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ศูนย์ปฏิบัติการตำรวจจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศชต.)^[24] ปัจจุบันสังกัด กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรภาค 9 หลังการยุบรวมศูนย์ปฏิบัติการตำรวจจังหวัดชายแดนภาคใต้เข้ากับตำรวจภูธรภาค 9^[25]
พาลี 63 ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2563 ปฏิบัติหน้าที่เป็นหน่วยเคลื่อนที่เร็วของกองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรภาค 9

หลักสูตรการฝึก

หน่วยปฏิบัติการพิเศษนั้น จะมีหลักสูตรการฝึกทบทวนประจำตามหลักสูตรของแต่ละกองกำกับการ^[4] โดยจะมีหลักสูตรหลักของสำนักงานตำรวจแห่งชาติที่เป็นหลักสูตรในการพัฒนาและเสริมศักยภาพ อาทิ

หลักสูตรการต่อต้านการก่อการร้าย เป็นหลักสูตรการฝึกประมาณ 18 สัปดาห์^[26] ฝึกโดยหน่วยปฏิบัติการพิเศษอรินทราช 26 และนเรศวร 261
หลักสูตรหน่วยปฏิบัติการพิเศษขั้นชำนาญการ (S.W.A.T. Advance) เป็นหลักสูตรการฝึกประมาณ 8 สัปดาห์^[27] ฝึกโดยหน่วยปฏิบัติการพิเศษนเรศวร 261
หลักสูตรการฝึกอบรมการทำลายวัตถุระเบิด (EOD) เป็นหลักสูตรการฝึกประมาณ 14 สัปดาห์^[28] มีทั้งการฝึกในด้านของทฤษฎีและการปฏิบัติ ซึ่งมีความจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับหน่วยในการตรวจสอบและพิสูจน์ทราบวัตถุต้องสงสัยในการปฏิบัติการ^[23]
หลักสูตรนักปฏิบัติการใต้น้ำ เป็นหลักสูตรการฝึกประมาณ 49 วัน^[29] โดยกองบังคับการตำรวจน้ำ^[30] มีเนื้อหาเกี่ยวกับการอารักขาและรักษาความปลอดภัย การค้นหา ช่วยเหลือผู้ประสบภัยทางน้ำและทางทะเล และภัยพิบัติทางธรรมชาติ สำรวจค้นหาของกลางและสิ่งผิดกฎหมายใต้น้ำ^[31]

วัฒนธรรมร่วมสมัย

หน่วยปฏิบัติการพิเศษ ถูกกล่าวถึงในบทเพลงลูกทุ่งในเพลงชื่อว่า นปพ. ครวญ ประพันธ์โดย ทองใบ รุ่งเรือง และขับร้องโดย ไวพจน์ เพชรสุพรรณ มีเนื้อหากล่าวถึงการปฏิบัติงานร่วมกันกับตำรวจตระเวนชายแดน (ตชด.) ในพื้นที่ห่างไกล ทำให้อาภัพในความรัก โดยถูกนำไปขับร้องใหม่ในอีกหลากหลายเวอร์ชัน อาทิ ยอดรัก สลักใจ^[32] อ๊อด โฟร์เอส^[33]

ดูเพิ่ม

อรินทราช 26 – หน่วยตำรวจที่มีความเชี่ยวชาญการใช้อาวุธและยุทธวิธีพิเศษระดับตำรวจนครบาล สังกัดกองบัญชาการตำรวจนครบาล
นเรศวร 261 – หน่วยตำรวจที่มีความเชี่ยวชาญการใช้อาวุธและยุทธวิธีพิเศษระดับประเทศไทย สังกัดกองกำกับการ 3 กองบังคับการสนับสนุนทางอากาศ กองบัญชาการตำรวจตระเวนชายแดน

อ้างอิง

↑ "สำนักงานตำรวจแห่งชาติ - หน่วยงานในสังกัด". www.royalthaipolice.go.th (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2024-09-02.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
↑ ราชกิจจานุเบกษา. กฎกระทรวง ฉบับที่ 17 (พ.ศ. 2525) ออกตามความในพระราชบัญญัติเครื่องแบบตำรวจ พุทธศักราช 2477 (ฉบับที่ 2)^{[ลิงก์เสีย]}. เล่ม 99 ตอนที่ 80, วันที่ 11 มิถุนายน 2525, หน้า 19
↑ "ส่อง ตำรวจไทย (เพิ่งรู้ว่าตำรวจก็เจ๋ง ๆ หลายหน่วย)". Pantip.
↑ ^4.0 ^4.1 ^4.2 "ชุดยุทธวิธีตำรวจพิเศษ บูรพา 491". www.inv.p2.police.go.th. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-06-24. สืบค้นเมื่อ 2022-03-28.
↑ ปริญญา นวลเปียน. (2561). โซนสีเทาในพื้นที่สีแดง: ภาพสะท้อนจากเขตปลดปล่อยบริเวณชุมชนเชิงเขาบรรทัดในยุคสงครามเย็น. วารสารรูสมิแล, 39 (3), 7–20 สืบค้นจาก https://so05.tci-thaijo.org/index.php/rusamelae/article/view/178870
↑ การปฏิบัติงานของ พคท.ในภาคต่าง ๆ ของประเทศไทย "ยุทธการสามชัย". marines.navy.mi.th. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2023-04-12. สืบค้นเมื่อ 2022-04-02.
↑ ความคิดเห็นที่ 53 (144302) "ย้อนรอยสมรภูมิ"เขาค้อ" ตอนที่ 1". khaoko.com.
↑ ^8.0 ^8.1 "'วาสนา' เผยบทสัมภาษณ์ ตร. ระบุ ร.10 ทรงตีลังกาม้วนหน้าทางยุทธวิธี ณ 'บ้านหมากแข้ง' กลางดงคอมมิวนิสต์". prachatai.com.
↑ "ย้อนรอยบ้านหมากแข้งสมรภูมิ "พระราชา"". NationTV. 11 November 2020.
↑ ราชกิจจานุเบกษา. กฎกระทรวง ฉบับที่ 17 (พ.ศ. 2525) ออกตามความในพระราชบัญญัติเครื่องแบบตำรวจ พุทธศักราช 2477 (ฉบับที่ 2)^{[ลิงก์เสีย]}. เล่ม 99 ตอนที่ 80, วันที่ 11 มิถุนายน 2525, หน้า 87
↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-03-28. สืบค้นเมื่อ 2022-03-28.
↑ "รวบตัวแล้ว คนร้ายแหกด่านตำรวจที่ปทุมธานี นำตัวไป สภ.ธัญบุรี (ชมคลิป)". www.thairath.co.th. 2016-03-21.
↑ matichon (2022-07-28). "PCT5 ร่วมบูรพา491 เปิดปฏิบัติการตัดวงจรขบวนการส่งคนไทยข้ามแดนไปทำงานแก๊งคอล". มติชนออนไลน์.
↑ ^14.0 ^14.1 รายการตำรวจอินดี้ : Start S.W.A.T CHALLENGE 2019, สืบค้นเมื่อ 2022-03-27
↑ pearsaralee (2021-12-05). "ภ.5 จัดการฝึกปฐมพยาบาลและทบทวนยุทธวิธีตำรวจของชุดปฏิบัติการพิเศษ (ยักขราช 49)". Chiang Mai News.
↑ reporter4. "บิ๊กอ้อ สั่งนเรศ58สยบชายคลั่งจ่อขมับตัวเอง | Police News Varieties" (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน).
↑ "ฝึกหน่วยปฏิบัติการพิเศษอินทรี7เขี้ยวเล็บตำรวจภาค7". คมชัดลึกออนไลน์. 2014-10-21.
↑ ""บิ๊กใหม่" นำกำลังออกล่า 2 สมุน "ไอ้แกร็ก" หลังสืบทราบหนีกบดานในพื้นที่ป่าพะยอม". m.mgronline.com.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
↑ "กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษตำรวจภูธรสงขลา". www.facebook.com.
↑ "กก.ปฏิบัติการพิเศษ ภ.จว.ปัตตานี". www.facebook.com.
↑ "กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดยะลา". www.facebook.com.
↑ "กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดนราธิวาส". www.facebook.com.
↑ ^23.0 ^23.1 "เผย"ชุดอีโอดี"ตกเป็นเป้าสังหาร". www.posttoday.com. 2013-10-29.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
↑ "ชุดปฏิบัติการพิเศษ แดนไทย 54 ตำรวจจังหวัดชายแดนภาคใต้". www.facebook.com.
↑ "ปิดตำนาน "ศูนย์ปฏิบัติการตำรวจชายแดนภาคใต้" 13 ปี ฟันเฟืองดับไฟใต้ ขวัญกำลังใจยังดีอยู่ไหม?". mgronline.com. 2017-08-01.
↑ "อรินทราช 26 หน่วยจู่โจมผู้อยู่เบื้องหลังปฏิบัติการสำคัญ". bangkokbiznews. 2020-02-09.
↑ INSIGHT POLICE - โครงการฝึกหน่วยปฏิบัติการพิเศษ ขั้นชำนาญการ (S.W.A.T), สืบค้นเมื่อ 2022-03-29
↑ "ทำไมกล้าเรียน? เจาะหลักสูตร EOD เสี่ยงเป็นเสี่ยงตาย ท้า��ายพญายมฯ นักรบกู้บึม!". www.thairath.co.th. 2018-10-17.
↑ "45 วัน...ฝึกเข้ม ซีลตำรวจ กู้ภัยพิบัติ...ชม clip การฝึก By ธัชดล ปัญญาพานิชกุล จากบล็อก โอเคเนชั่น oknation.net". oknation.nationtv.tv. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-05-18. สืบค้นเมื่อ 2022-03-29.
↑ "ตำรวจน้ำเปิดการฝึกอบรมหลักสูตรนักปฏิบัติการใต้น้ำ หน่วยพิทักษ์สันติราษฎร์ทางน้ำ - 77 ข่าวเด็ด". 2018-05-31.
↑ ระเบียบสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ว่าด้วย ประมวลระเบียบการตำรวจไม่เกี่ยวกับคดี ลักษณะที่ 11 การศึกษา การฝึกและอบรม ฉบับที่ 10 พ.ศ. 2554 เก็บถาวร 2022-06-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
↑ ยอดรัก สลักใจ ชุด ต.ช.ด. ขอร้อง, สืบค้นเมื่อ 2022-03-28
↑ น.ป.พ.ครวญ - อ๊อด โฟร์เอส # ตำนานลูกทุ่ง 6 [Official MV], สืบค้นเมื่อ 2022-03-28

[1] "สำนักงานตำรวจแห่งชาติ - หน่วยงานในสังกัด". www.royalthaipolice.go.th (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2024-09-02.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)

[2] ราชกิจจานุเบกษา. กฎกระทรวง ฉบับที่ 17 (พ.ศ. 2525) ออกตามความในพระราชบัญญัติเครื่องแบบตำรวจ พุทธศักราช 2477 (ฉบับที่ 2)^{[ลิงก์เสีย]}. เล่ม 99 ตอนที่ 80, วันที่ 11 มิถุนายน 2525, หน้า 19

[3] "ส่อง ตำรวจไทย (เพิ่งรู้ว่าตำรวจก็เจ๋ง ๆ หลายหน่วย)". Pantip.

[:1-4] 4.0 ^4.1 ^4.2 "ชุดยุทธวิธีตำรวจพิเศษ บูรพา 491". www.inv.p2.police.go.th. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-06-24. สืบค้นเมื่อ 2022-03-28.

[5] ปริญญา นวลเปียน. (2561). โซนสีเทาในพื้นที่สีแดง: ภาพสะท้อนจากเขตปลดปล่อยบริเวณชุมชนเชิงเขาบรรทัดในยุคสงครามเย็น. วารสารรูสมิแล, 39 (3), 7–20 สืบค้นจาก https://so05.tci-thaijo.org/index.php/rusamelae/article/view/178870

[6] การปฏิบัติงานของ พคท.ในภาคต่าง ๆ ของประเทศไทย "ยุทธการสามชัย". marines.navy.mi.th. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2023-04-12. สืบค้นเมื่อ 2022-04-02.

[7] ความคิดเห็นที่ 53 (144302) "ย้อนรอยสมรภูมิ"เขาค้อ" ตอนที่ 1". khaoko.com.

[:2-8] 8.0 ^8.1 "'วาสนา' เผยบทสัมภาษณ์ ตร. ระบุ ร.10 ทรงตีลังกาม้วนหน้าทางยุทธวิธี ณ 'บ้านหมากแข้ง' กลางดงคอมมิวนิสต์". prachatai.com.

[9] "ย้อนรอยบ้านหมากแข้งสมรภูมิ "พระราชา"". NationTV. 11 November 2020.

[10] ราชกิจจานุเบกษา. กฎกระทรวง ฉบับที่ 17 (พ.ศ. 2525) ออกตามความในพระราชบัญญัติเครื่องแบบตำรวจ พุทธศักราช 2477 (ฉบับที่ 2)^{[ลิงก์เสีย]}. เล่ม 99 ตอนที่ 80, วันที่ 11 มิถุนายน 2525, หน้า 87

[11] "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-03-28. สืบค้นเมื่อ 2022-03-28.

[12] "รวบตัวแล้ว คนร้ายแหกด่านตำรวจที่ปทุมธานี นำตัวไป สภ.ธัญบุรี (ชมคลิป)". www.thairath.co.th. 2016-03-21.

[13] tichon (2022-07-28). "PCT5 ร่วมบูรพา491 เปิดปฏิบัติการตัดวงจรขบวนการส่งคนไทยข้ามแดนไปทำงานแก๊งคอล". มติชนออนไลน์.

[:0-14] 14.0 ^14.1 รายการตำรวจอินดี้ : Start S.W.A.T CHALLENGE 2019, สืบค้นเมื่อ 2022-03-27

[15] rsaralee (2021-12-05). "ภ.5 จัดการฝึกปฐมพยาบาลและทบทวนยุทธวิธีตำรวจของชุดปฏิบัติการพิเศษ (ยักขราช 49)". Chiang Mai News.

[16] reporter4. "บิ๊กอ้อ สั่งนเรศ58สยบชายคลั่งจ่อขมับตัวเอง | Police News Varieties" (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน).

[17] "ฝึกหน่วยปฏิบัติการพิเศษอินทรี7เขี้ยวเล็บตำรวจภาค7". คมชัดลึกออนไลน์. 2014-10-21.

[18] ""บิ๊กใหม่" นำกำลังออกล่า 2 สมุน "ไอ้แกร็ก" หลังสืบทราบหนีกบดานในพื้นที่ป่าพะยอม". m.mgronline.com.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)

[19] "กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษตำรวจภูธรสงขลา". www.facebook.com.

[20] "กก.ปฏิบัติการพิเศษ ภ.จว.ปัตตานี". www.facebook.com.

[21] "กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดยะลา". www.facebook.com.

[22] "กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัดนราธิวาส". www.facebook.com.

[:3-23] 23.0 ^23.1 "เผย"ชุดอีโอดี"ตกเป็นเป้าสังหาร". www.posttoday.com. 2013-10-29.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)

[24] "ชุดปฏิบัติการพิเศษ แดนไทย 54 ตำรวจจังหวัดชายแดนภาคใต้". www.facebook.com.

[25] "ปิดตำนาน "ศูนย์ปฏิบัติการตำรวจชายแดนภาคใต้" 13 ปี ฟันเฟืองดับไฟใต้ ขวัญกำลังใจยังดีอยู่ไหม?". mgronline.com. 2017-08-01.

[26] "อรินทราช 26 หน่วยจู่โจมผู้อยู่เบื้องหลังปฏิบัติการสำคัญ". bangkokbiznews. 2020-02-09.

[27] INSIGHT POLICE - โครงการฝึกหน่วยปฏิบัติการพิเศษ ขั้นชำนาญการ (S.W.A.T), สืบค้นเมื่อ 2022-03-29

[28] "ทำไมกล้าเรียน? เจาะหลักสูตร EOD เสี่ยงเป็นเสี่ยงตาย ท้า��ายพญายมฯ นักรบกู้บึม!". www.thairath.co.th. 2018-10-17.

[29] "45 วัน...ฝึกเข้ม ซีลตำรวจ กู้ภัยพิบัติ...ชม clip การฝึก By ธัชดล ปัญญาพานิชกุล จากบล็อก โอเคเนชั่น oknation.net". oknation.nationtv.tv. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-05-18. สืบค้นเมื่อ 2022-03-29.

[30] "ตำรวจน้ำเปิดการฝึกอบรมหลักสูตรนักปฏิบัติการใต้น้ำ หน่วยพิทักษ์สันติราษฎร์ทางน้ำ - 77 ข่าวเด็ด". 2018-05-31.

[31] ระเบียบสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ว่าด้วย ประมวลระเบียบการตำรวจไม่เกี่ยวกับคดี ลักษณะที่ 11 การศึกษา การฝึกและอบรม ฉบับที่ 10 พ.ศ. 2554 เก็บถาวร 2022-06-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

[32] ยอดรัก สลักใจ ชุด ต.ช.ด. ขอร้อง, สืบค้นเมื่อ 2022-03-28

[33] น.ป.พ.ครวญ - อ๊อด โฟร์เอส # ตำนานลูกทุ่ง 6 [Official MV], สืบค้นเมื่อ 2022-03-28

[1]

กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ Special Operation Sub-Division
อาร์มหน่วยปฏิบัติการพิเศษตำรวจภูธร
เครื่องหมายปฏิบัติการพิเศษขั้นชำนาญการ S.W.A.T. Advance
ชื่อทางการ	กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ
อักษรย่อ	กก.ปพ. / นปพ. / SO / PSO
ข้อมูลองค์กร
ก่อตั้ง	พ.ศ. 2510
โครงสร้างเขตอำนาจ
เขตอำนาจในการปฏิบัติการ	ประเทศไทย

แผนที่เขตอำนาจของ กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ
เขตอำนาจตามกฎหมาย	ประเทศไทย, เมืองพัทยา ยกเว้นกรุงเทพมหานคร
ลักษณะทั่วไป	ตำรวจ

หน่วยงานปกครอง	สำนักงานตำรวจแห่งชาติ
ส่วนงาน	• กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรภาค 1 – 9 • กองกำกับการปฏิบัติการพิเศษ ตำรวจภูธรจังหวัด 76 จังหวัด