ผาณิต นิติทัณฑ์ประภาศ

ผาณิต นิติทัณฑ์ประภาศ จบการศึกษาชั้นมัธยมจากโรงเรียนราชินีบน จากนั้นได้เข้าศึกษาต่อที่คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยจนจบการศึกษาในปี พ.ศ. 2507 ต่อมาในปี พ.ศ. 2512 ได้สำเร็จการศึกษาพัฒนบริหารศาสตรมหาบัณฑิต สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) (เกียรตินิยมดี) สาขารัฐประศาสนศาสตร์ และยังได้สำเร็จการศึกษานิติศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช และหลักสูตรป้องกันราชอาณาจักร (รุ่นที่ 37) วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร

ด้านครอบครัว สมรสกับนายอิสสระ นิติทัณฑ์ประภาศ อดีตประธานศาลรัฐธรรมนูญ และรองผู้อำนวยการสำนักงบประมาณ มีบุตรธิดา 2 คน คือ ดร.เอกนิติ นิติทัณฑ์ประภาศ อธิบดีกรมธนารักษ์ อดีตอธิบดีกรมสรรพสามิต อดีตอธิบดีกรมสรรพากร อดีตผู้อำนวยการสำนักงานคณะกรรมการนโยบายรัฐวิสาหกิจ และ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.อิสริยา นิติทัณฑ์ประภาศ ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ผาณิต นิติทัณฑ์ประภาศ เริ่มรับราชการเมื่อวันที่ 14 มกราคม พ.ศ. 2508 ในตำแหน่งพนักงานงบประมาณตรี สำนักงบประมาณ และได้โอนมาสังกัดสำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี ในปีต่อมา และได้ก้าวหน้าในหน้าที่การงานเรื่อยมาจนได้รับตำแหน่งผู้อำนวยการกองแผ���งานและวิชาการ สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี ในปี พ.ศ. 2521 เป็นผู้ช่วยปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี และผู้ตรวจราชการสำนักนายกรัฐมนตรี ในปี พ.ศ. 2530 และได้รับตำแหน่งรองปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี ในปี พ.ศ. 2538 จนกระทั่งเมื่อวันที่ 25 เมษายน พ.ศ. 2542 จึงได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี^[2]

ต่อมาในรัฐบาลของพันตำรวจโททักษิณ ชินวัตร จึงได้ถูกย้ายมาดำรงตำแหน่งเลขาธิการคณะกรรมการจัดระบบการจราจรทางบก สำนักงานคณะกรรมการจัดระบบการจราจรทางบก ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2544^[3] เป็นปลัดกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ในปี พ.ศ. 2545 จนเกษียณอายุราชการในปี พ.ศ. 2546

ต่อมาเมื่อวันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2551 จึงได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นผู้ตรวจการแผ่นดิน^[4] และเป็นประธานผู้ตรวจการแผ่นดิน ในปี พ.ศ. 2554^[5]

หลัง รัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2557 ได้รับการแต่งตั้งเป็น สมาชิกสภาปฏิรูปแห่งชาติ และเป็นที่ปรึกษาผู้ทรงคุณวุฒิของคณะกรรมการเตรียมการปฏิรูปประเทศ ตามคำสั่งนายกรัฐมนตรีที่ 8/2560

• พ.ศ. 2540 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)^[6]
• พ.ศ. 2535 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)^[7]
• พ.ศ. 2558 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 4 จตุตถดิเรกคุณาภรณ์ (จ.ภ.)^[8]
• พ.ศ. 2533 –   เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)^[9]