บัตรประจำตัวประชาชนจีน

บัตรประจำตัวประชาชน (อังกฤษ: resident identity card, จีน: 居民身份证; พินอิน: Jūmín Shēnfènzhèng, คำอ่าน: จฺวีหมินเซินเพิ่นเจิ้ง แปลตรงตัวว่าบัตรประจำตัวผู้พักอาศัย) ของสาธารณรัฐประชาชนจีน เป็นเอกสารที่ออกให้แก่ประชาชนชาวจีนอายุ 16 ปีขึ้นไป^[1] โดยกระทรวงตำรวจ (ที่สถานีตำรวจ) สำหรับถือติดตัวแสดงว่าเป็นคนจีน^[2] เริ่มใช้เมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2527^[3] ตามนัยแห่งรัฐกำหนดว่าด้วยบัตรประจำตัวประชาชนแห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน (中华人民共和国居民身份证试行条例) ในปีต่อมา รัฐกำหนดดังกล่าวยกฐานะเป็นรัฐบัญญัติว่าด้วยบัตรประจำตัวประชาชนแห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน ซึ่งบังคับใช้สืบมาจนถึงวันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2546 จึงได้ปรับปรุงกฎหมายให้เจ้าพนักงานตำรวจ เจ้าพนักงานทหาร และบุคคลอายุต่ำกว่า 16 ปี มีสิทธิ์ทำบัตรได้^[4]

บนเอกสารด้านหลังประกอบด้วยชื่อสกุลตามด้วยชื่อตัว (姓名) เพศ (性别) วันเกิด (出生日期) เชื้อชาติ (民族) ที่อยู่ (住址) ภาพถ่ายผู้ถือ และเลขประจำตัวประชาชน 15 หลัก ส่วนเอกสารด้านหน้าปราะกอบด้วยคำ 中华人民共和国 คือสาธารณรัฐประชาชนจีน บรรทัดรองลงมาประกอบด้วย 居民身份证 ซึ่งหมายถึงบัตรประชาชน ทั้งสองบรรทัดอยู่เบื้องขวาของตราแผ่นดิน ด้านล่างระบุชื่อสถานีตำรวจหรือสำนักงานออกบัตร (签发机关) และระยะเวลาที่ใช้ได้

เลขประจำตัวประชาชนจีน เริ่มใช้เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2542 ประกอบด้วย 18 หลัก ดังนี้ 6 หลักแรก เป็นรหัสสำนักทะเบียน 8 หลักต่อมาเป็นวันเกิดในรูปแบบ ปปปปดดวว 3 หลักถัดมาเป็นลำดับเลขที่ของบุคคล ตามด้วยรหัสตรวจสอบ 1 หลัก (ต่างจากเลขประจำตัวประชาชนไทย ซึ่งประกอบด้วยประเภทบุคคล 1 หลัก รหัสสำนักทะเบียน 4 หลัก รหัสเล่มสูติบัตร 5 หลัก ลำดับที่ 2 หลัก และเลขตรวจสอบ 1 หลัก) การคำนวณรหัสตรวจสอบ ใช้ตามมาตรฐาน ดังนี้คือ

1. ทบเลขประจำตัวประชาชนจากขวาไปซ้าย นับหนึ่งที่หลักแรกไปจนถึง 17 ที่หลักสุดท้าย
2. คำนวณตัวคูณแต่ละหลักโดยใช้สูตร ${\displaystyle W_{i}=2^{i-1}\ {\bmod {\ }}{11}}$
3. เอาค่าแต่ละหลักคูณตัวคูณ
4. หาผลบวกของผลคูณที่ได้ เอา 11 หาร เศษเอาไปลบออกจาก 12 แล้วเอา 11 หารซ้ำ เศษเป็นรหัสตรวจสอบ