ตำบลเขื่องใน

ตำบลเขื่องในถูกตั้งตาม “บ้านเขื่องใน” ซึ่งจำเดิมชื่อ “เขี่ยงใน” เพราะภาษาอีสานโบราณไม่มีสระเอือ เมื่อมีการเรียนภาษาไทยจึงกลายมาเป็น “เขื่องใน” หมู่บ้านเขี่ยงใน ตั้งชื่อตามชื่อหนองน้ำชื่อ “หนองเขี่ยง ” ซึ่งมีลักษณะเป็นแอ่งน้ำลึกประมาณ 1 –2 เมตร ในหน้าฝน คล้าย “เขี่ยงปลา” หรือที่ปลาเตรียมวางไข่ในน้ำในฤดูฝน ชาวบ้านเรียก “เขี่ยงปลา” เป็นกลุ่มหมู่บ้านซึ่งประกอบด้วยบ้านเขื่องใน บ้านเขื่องกลาง บ้านสว่าง และบ้านหนองใส ส่วนบ้านกวางคำ หรือบ้านโนนธาตุ เป็นอีกหมู่บ้านหนึ่งที่ตั้งมาพร้อมกับบ้านเขื่องใน

อำเภอเขื่องใน ได้รับการจัดตั้งให้เป็นอำเภอตาม พ.ร.บ.ลักษณะการปกครองท้องที่ พ.ศ. 2440 โดยตาม พ.ร.บ. ดังกล่าว พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ ทรงให้แบ่งบริเวณอุบลราชธานี ออกเป็น 3 เมือง คือ เมืองอุบลราชธานี เมืองเขมราษฎร์ธานี และเมืองยศสุนทร ในพื้นที่เมืองอุบลราชธานี มี 11 อำเภอ หนึ่งในนั้นคือ “อำเภอปจิมูปลนิคม” เป็นชื่อพระราชทานมาจากกรุงเทพฯ ต่อมาปี พ.ศ. 2456 ได้เปลี่ยนเป็นชื่ออำเภอตระการพืชผล แล้วต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นอำเภอเขื่องในจนถึงปัจจุบันนี้

ตำบลเขื่องในตั้งอยู่ทางตอนกลางค่อนทางใต้ของอำเภอเขื่องใน มีอาณาเขตการปกครองใกล้เคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับตำบลยางขี้นกและตำบลหนองเหล่า อำเภอเขื่องใน
• ทิศใต้ ติดต่อกับตำบลนาคำใหญ่และตำบลท่าไห อำเภอเขื่องใน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับตำบลหนองเหล่า ตำบลก่อเอ้ และตำบลท่าไห อำเภอเขื่องใน
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับตำบลสร้างถ่อ อำเภอเขื่องใน

ปัจจุบันพื้นที่ตำบลเขื่องในอยู่ภายใต้การบริหารของเทศบาลตำบลเขื่องในและเทศบาลตำบลห้วยเรือ โดยแบ่งการปกครองออกเป็น 14 หมู่บ้าน แบ่งเป็นเขตเทศบาลตำบลเขื่องใน 6 หมู่บ้าน 8 ชุมชน และเขตเทศบาลตำบลห้วยเรือ(องค์การบริหารส่วนตำบลเขื่องในเดิม) อีก 8 หมู่บ้าน

• โรงเรียนเขื่องในพิทยาคาร
• วัดทุ่งศรีวิไล

• เทศบาลตำบลเขื่องใน
• เทศบางตำบลห้วยเรือ