จักรพรรดิซ่งตฺวันจง

ซ่งตฺวันจง (จีน: 宋端宗; พินอิน: Sòng Duānzōng; 10 กรกฎาคม ค.ศ. 1269 – 8 พฤษภาคม ค.ศ. 1278) ชื่อตัวว่า จ้าว ชื่อ (จีนตัวย่อ: 赵昰; จีนตัวเต็ม: 趙昰; พินอิน: Zhào Shì) เป็นจักรพรรดิองค์ที่ 17 และองค์รองสุดท้ายของราชวงศ์ซ่ง (宋朝) แห่งจักรวรรดิจีน และเมื่อแบ่งราชวงศ์ซ่งออกเป็นสมัยเหนือกับสมัยใต้ นับเป็นจักรพรรดิองค์ที่ 8 และองค์รองสุดท้ายของราชวงศ์ซ่งใต้ (南宋朝) เสวยราชย์ตั้งแต่ ค.ศ. 1276 จนสิ้นพระชนม์ใน ค.ศ. 1278

ซ่งตฺวันจง
จักรพรรดิแห่งราชวงศ์ซ่ง พระองค์ที่ 17
ครองราชย์	14 มิถุนายน ค.ศ. 1276 – 8 พฤษภาคม ค.ศ. 1278
ราชาภิเษก	14 มิถุนายน ค.ศ. 1276
ก่อนหน้า	จักรพรรดิซ่งกง (宋恭帝)
ถัดไป	จ้าว ปิ่ง (趙昺)
ประสูติ	10 กรกฎาคม ค.ศ. 1269(1269-07-10) จ้าว ชื่อ (趙昰)
สวรรคต	8 พฤษภาคม ค.ศ. 1278(1278-05-08) (8 ปี)
รัชศก จิ่งหยาน (景炎; ค.ศ. 1276–1278) พระสมัญญานาม จักรพรรดิยฺวี่เหวิน จ้าวอู่ หมิ่นเซี่ยว (裕文昭武愍孝皇帝) จักรพรรดิเซี่ยวกง เหริน-ยฺวี่ ฉือเชิ่ง รุ่ยเหวิน อิงอู่ ฉินเจิ้ง (孝恭仁裕慈聖睿文英武勤政皇帝) พระอารามนาม ตฺวันจง (端宗)
ราชวงศ์	สกุลจ้าว
พระราชบิดา	จักรพรรดิซ่งตู้จง (宋度宗)
พระราชมารดา	หยาง จฺวี้เหลียง (楊巨良)

จ้าว ชื่อ เป็นโอรสองค์ที่ห้าของจ้าว ฉี (趙禥) ซึ่งเสวยราชย์เป็นจักรพรรดิซ่งตู้จง (宋度宗) กับหยาง จฺวี้เหลียง (楊巨良) มเหสีของซ่งตู้จง ภายหลังได้เป็นพระราชชนนีพันปีหลวงฐานันดรศักดิ์ว่า "หฺวังไท่โฮ่ว" (皇太后; "ราชมหาเทวี") จ้าว ชื่อ ยังเป็นพี่ชายของจักรพรรดิสององค์ คือ จ้าว เสี่ยน (趙㬎) ที่ขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิซ่งกง (宋恭帝) และจ้าว ปิ่ง (趙昺)

วันที่ 4 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1276 ทัพมองโกลของราชวงศ์ยฺเหวียน (元朝) ภายใต้การนำของขุนพลปั๋วหยาน (伯顔) ตีหลินอัน (臨安) เมืองหลวงของราชวงศ์ซ่ง แตก และจับจ้าว เสี่ยน (จักรพรรดิซ่งกง) ไป แต่จ้าว ชื่อ กับจ้าว ปิ่ง หนีรอดไปด้วยความช่วยเหลือของขุนนางจาง ชื่อเจี๋ย (張世傑), เฉิน อี๋จง (陳宜中), ลู่ ซิ่วฟู (陸秀夫), หยาง เลี่ยงเจี๋ย (楊亮節), เหวิน เทียนเสียง (文天祥), และคนอื่น ๆ พวกเขาลี้ภัยมาถึงจินหฺวา (金華) แล้วยกจ้าว ชื่อ ขึ้นเป็น "เทียนเซี่ยปิงหม่าโตว-ยฺเหวียน-ชฺว่าย" (天下兵馬都元帥; "หัวหน้าใหญ่ของไพร่พลทั่วหล้า") และยกจ้าว ปิ่ง ขึ้นเป็น "ฟู่-ยฺเหวียน-ชฺว่าย" (副元帥; "หัวหน้ารอง") ทั้งถวายฐานันดรศักดิ์ "เว่ย์หวัง" (衛王) ต่อจ้าว ปิ่ง ครั้นวันที่ 14 มิถุนายน ค.ศ. 1276 ก็ยกจ้าว ���ื่อ วัยเจ็ดชันษา ขึ้นสืบราชสมบัติต่อจากจ้าว เสี่ยน ที่ถูกจับตัวไป ตั้งพิธีสถาปนาในฝูโจว (福州)

ขุนพลปั๋วหยานต้องการปราบปรามราชวงศ์ซ่งให้สิ้นซาก จึงนำทัพมารุกรานใน ค.ศ. 1278 ทำให้จ้าว ชื่อ ต้องลี้ภัย��ีกครั้ง ครั้งนี้ จ้าว ชื่อ มุ่งลงใต้ไปจนถึงดินแดนซึ่งปัจจุบันคือฮ่องกง^[1] แต่ในเดือนมีนาคม ค.ศ. 1278 นั้นเอง ขณะลงเรือหนีมองโกล จ้าว ชื่อ ตกเรือจนแทบจมน้ำเสียชีวิต แม้ได้รับการช่วยเหลือไว้ทัน แต่ก็เป็นเหตุให้ประชวรจนสิ้นพระชนม์ในไม่กี่เดือนถัดมา^[1] จ้าว ปิ่ง น้องชาย ได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นจักรพรรดิองค์ใหม่สืบราชวงศ์ซ่งต่อไป^[2]