Rahim Musulmonijon

Rahim Musulmonijoni Qubodijonī 21 janvari 1936 dar dehai Jobuzi nohijai Qubodijon, vilojati Xatloni Çumhuriji Toçikiston, dar oilai dehqon tavallud şudaast.

Soli 1962 Donişgohi Davlatiji Toçikistonro xatm kard. Laboranti kaloni kafedrai zaboni arabī (1963), aspirant (1963-66), muallimi kafedrai adabijoti sovetiji toçik DDT (1967-79) bud. Az soli 1980 mudiri hamin kafedra.Taji duvozdah sol rajosati in kafedraro ba uhda doşt.

Pas az furupoşiji Ittihodi Şūravī va oƣozi çangi tahmilī dar soli 1992 maçbur ba tarki Toçikiston şud va az soli 1993 to soli 2009 dar Eron basar burd. Dar Eron bo “Donişnomai adabi forsī”, “Daftari farhang va adabi toçik” (Havzai hunarī), maçallahoi “Şe'r”, “Buxoro”, “Kitobi moh”, “Çahoni kitob” va ƣ. hamkorī doşta, ba unvoni muşoviri ilmī az mintaqai Osijoi Markazī dar “Bunjodi doiratulmaorifi islomī” dar Tehron fa'olijat kardaast. Hosili fa'olijat dar in davra 13 kitob va beş az 1000 maqolahoi ilmī-ommavī ast.

Maqolai avvalini R.M. “Naxustin povesti navisandai çavon” (1960) ast, ki dar on suxan dar borai povesti B.Ortiqov “Ta'til” meravad. Ta'lifoti R.M. az maqolahoi ilmī, risolahoi tahqiqotī, asarhoi ta'limī va dasturho iborat ast. Dar taqriz va maqolaju risolahoi ū mas'alahoi muxtalifi ta'rixi adabijot va adabijotşinosiji toçik az qabili afkori nazarijaviju estetikiji suxanvaroni asrimijonagiji fors-toçik, robitahoi adabī, eçodijoti adiboni sovetiji toçik, mas'alahoi nazarijaviji adabijotşinosiji muosir va ilmi bade' tahlilu tahqiq şudaand. Maqolahoi “Sajre dar būstoni hikmat”(1970), “Du nişoni şe'ri olī” (1971), “Hajoti içtimoī va tasviri şoirona” (1969-73), “Xoça Hofiz va Temuri Lang” (1971), “Jodgori mufid va çome'” (1972), “Mafhumi “qasida” dar sarcaşmahoi nazarijaviji asrhoi XI-XV” (1979), “Radifi jak şohasar” (1980), “Qofija: pajdoiş va arziş” (1982) va ƣ. az ta'lifoti muhimi R.M. buda, roçe' ba mas'alahoi gunoguni adabijoti klassikiji toçik bahs mekunand.

Qismi digari maqolahoi R.M. “Ustodi buzurgi suxani badeī” (1967), “Obraz, san'at va mahorat “ (1970), “Andeşahoi girdi şe'r” (1973), “Maş'ali davron” (1975), “Zamon va suxan” (1976), “Poetikai şe'ri “Ba V.I. Lenin”” (1980), “Suxane az mahorat” (1981), “Şoiri navovar” (1983) va ƣ. mas'alahoi muhimi eçodijoti adiboni sovetiji toçikro darbar megirand. Dar taqrizhoi R.M. “Nasri dilangez” (1968), “Oşjonaş dili xalqho” (1969), “Şe'ri ozod dar Toçikiston” (1979), “Jak rūi şahsutun” (1981) va ƣ. doir ba maçmūahoi gunogun suxan rafta, husnu kubhi onho ravşan şudaast. Qismi muajjani ta'lifoti R.M. az qabili “Cand suxan doir ba adabijotşinosiji toçik” (1972), “Nazarijotciji buzurg” (1981), “Suxanşinosi benazir” (1982) ba omūziş va tarƣibi osori adabijotşinosoni asrhoi mijona oidand. Risolahoi R.M. “Saç' va sajri ta'rixiji on dar nasri toçik” (1970), “Talabi zamon va ravobiti adabī” (1973), “Asrori suxan” (1980), “Furūƣi şe'ri çonparvar” (1984) ba tab' rasidaand. Programmai darshoi amaliju leksioniji “Nazarijai adabijot”-ro (1985) tanzim va dasturi ta'limiji “An'ana va mahorat” (1985) naşr kardaast. R.M. risolahoi doir ba adabijotşinosiji Atoulloh Mahmudi Husajnī “Badoe'-us-sanoe'” (D., 1974) va Husajni Voizi Koşifī “Badoe'-ul-afkor fī sanoe'-il-aş'or”-ro (M., 1977) bo peşguftoru tavzehot ba tab' rasonidaast. [M. Davlatova az “Ensiklopedijai adabijot va san'ati toçik”, Duşanbe - 1989, ç. 2 sah. 350.]

Rahim Musulmonijoni Qubodijonī 3 ijuli 2016 bar asari bemoriji Altsgejmer dar Duşanbe darguzaşt, manzili oxirataş - oromgohi Sari Osijoi şahri Duşanbe.

• Sadƶ' i ego istoriceskoe razvitie v tadƶikskoj proze. – Avtoreferat kand. dissertatsii; Duşanbe, 1966.
• Dūstiji buzurg. (Çomī va Navoī). - Duşanbe, 1968.
• Saç' va sajri ta'rixiji on dar nasri toçik. - Duşanbe: Irfon, 1970; 220 sah.
• Boqī Rahimzoda. Ocerki hajot va eçodijot (hamroh bo X.Asoev). - Duşanbe, 1970.
• Talabi zamon va robitahoi adabī. - Duşanbe: Çam'ijati “Doniş”, 1973.
• Atoullo Mahmudi Husajnī. Badoe'-us-sanoe'. Bo muqaddima, tavzehot va tahriri R. Musulmonqulov. - Duşanbe: Irfon, 1974; 224 sah.
• Dar vasfi Leningrad. - Duşanbe: Çam'ijati Doniş, 1974.
• Leningrad va Toçikiston. (hamroh bo X.Asoev) -- Duşanbe: Çam'ijati Doniş, 1974.
• Kamaliddin Xusajn Vaiz Kaşifi. Badoe'-ul-afkar fi sanae'-ul-aş'ar. Izd. teksta, predislovie i ukazatelь R.Musulьmankulova. – M., Nauka, 1977; s. 11+222; 4000 ekz.
• Asrori suxan. - Duşanbe: Irfon, 1980; 152 sah.
• Ataulla Maxmudi Xusajni. – Duşanbe: Doniş, 1983; 196 s.
• Furuƣi şe'ri çonparvar. Maçmūai maqolaho. - Duşanbe: Irfon, 1984; 224 sah.
• An'ana va navovarī. - Duşanbe: DDT, 1985; 116 sah.
• Daraxti dūstī binşon... (Maçmūai maqolaho). – Duşanbe: Adib, 1987; 240 sah.
• Nazarijai çinsho va ƶanrhoi adabī. – Duşanbe: Maorif, 1987; 87 sah.
• Persidsko-tadƶikskaja klassiceskaja poetika X-XV vv. – M.: Nauka, 1989; 240 s.; 2500 ekz. (rusī).
• Nazarijai adabijot. Kitobi darsī baroi donişgohho. – Duşanbe: Maorif, 1990; 336 sah.
• Dar boƣi Firdavsī. – Dar maçmūai: “E'çozi hunar”, – Duşanbe: Adib, 1992; s. 141-291.
• Toçikiston: Ozodī jo marg! – Tehron: Naşri farhangi islomī, 1373 (1994), 100 sah.
• Zabonu adabi forsī dar Farorud. – Tehron: Daftari mutolioti sijosī va bajnalmilaliji Vazorati umuri xoriçai ÇIE, 1376 (1997), 220 sah.
• Şe'r dar sarcaşmahoi nazarī. – Tehron: Havzai hunarī, 1377 (1998) 256 sah.
• Ustodon va hamdarson. Ba şodiji pançohumin soli bunjodi Donişgohi davlatiji milliji Toçikiston (joddoşthoi Rahim Musulmonijoni Qubodijonī). – Tehron: Haft osmon, 1378 (1999), 14+129 sah. (ba siriliji toçikī va forsī).
• Sadu jak andeşa. – Tehron, 1999, 87 sah. (ba siriliji toçikī).
• Andeşaho. – Duşanbe: Adib, 2000, 68 sah. (ba siriliji toçikī).
• Sadu jak andeşa. (Daftari duvum). – Tehron, 1380 (2000), 142 sah.
• Sadu jak andeşa. (Daftari sevum). – Tehron: Naşri rūzgor, 1381 (2001), 74+102 sah. (ba siriliji toçikī va forsī).
• Az Qubodijon to Kirmonşohon. Pajvandi toza bo reşa. – Tehron: Dabirxonai şūroi gustarişi zabonu adabi forsī, 1380 (2001), 195 sah.
• Cahor suxan az Hakim Nosiri Xusravi Qubodijonī. – Tehron: Al Hudo, 13823 (2003), 38 sah.
• Sitorahoi Pomir. Oşnoī bo tane cand az adiboni muosiri toçik. – Tehron: Al Hudo, 1383 (2004), 200 sah.
• Porsiji darī. – Tehron: Amir Kabir, 1383 (2004), 245 sah.
• Toçikon dar ta'rix. – Tehron: Nasimi Buxoro, 1383 (2004), 104 sah. (ba xatti forsī)
• Posux va hazorai duvum, durud ba hazorai sevum. (Fehristi naviştahoi R.M.Qubodijonī); copi duvum, – Tehron, Naşri Balx, 1384 (2005), 130 sah.
• “Toçikon 2500 sol...”. – Duşanbe: Adib, 2005; 83 sah.(ba siriliji toçikī)^[1].