Tazama chanzo cha Tanga (mji)

Huruhusiwi kuhariri ukurasa huu, kwa sababu hiyo:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 08:48, 2 Julai 2024
Expiry of block: 08:48, 2 Julai 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Tafadhali jumuisha taarifa zote hapo juu katika maswali yoyote unayouliza. Ikiwa unaamini kuwa ulizuiwa kimakosa, unaweza kupata maelezo na maagizo ya ziada katika sera ya kimataifa ya No open proxies.

La sivyo, ili kujadili kizuizi tafadhali chapisha ombi la ukaguzi kwenye Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Unaweza kutazama na kunakili chanzo cha ukurasa huu.

{{Infobox Settlement
|jina_rasmi               = Jiji la Tanga
|picha_ya_satelite        = Tanga aerial view.JPG
|pushpin_map              = Tanzania
|pushpin_map_caption      = Mahali pa mji wa Tanga katika Tanzania
|settlement_type          = Jiji
|subdivision_type         = [[Madola|Nchi]]
|subdivision_name         = [[Tanzania]]
|subdivision_type1        = [[:Jamii:Mikoa ya Tanzania|Mkoa]]
|subdivision_name1        = [[Mkoa wa Tanga|Tanga]]
|subdivision_type2        = [[Wilaya za Tanzania|Wilaya]]
|subdivision_name2        = [[Wilaya ya Tanga|Tanga]]
|wakazi_kwa_ujumla        = 393,429 
|latd=5 |latm=4 |lats=12 |latNS=S
|longd=39 |longm=5 |longs=24 |longEW=E
|website                  = 
}}
[[Picha:Bundesarchiv Bild 105-DOA0881, Deutsch-Ostafrika, Tanga, Kaiserstraße.jpg|thumb|Tanga mwaka 1906 hivi.]]
[[Jiji]] la '''Tanga''' ni [[mji mkuu]] wa [[Mkoa wa Tanga]] uliyoko ufukoni mwa [[Bahari ya Hindi]] wenye [[Msimbo wa Posta]] [[namba]] 21100.

Tanga ina [[bandari]] kubwa kabisa katika sehemu ya [[kaskazini]] mwa [[Tanzania]].

Njia ya [[reli]] kwenda [[mji]] wa [[Moshi]] inaanzia hapo.

[[Jina]] la mji wa ''Tanga'' linaaminiwa kutokana na [[lugha]] ya [[Kibondei]] yaani Shamba, kwa sababu wenyeji ambao walikuwa [[Wabondei]] waliishi [[kisiwa cha Toten]] lakini shughuli zao za [[kilimo]] walizifanyia eneo ambalo kwa sasa linajulikana kama mji wa Tanga. <ref>linganisha makala "Tanga" katika Kamusi ya Koloni za Kijerumani</ref>

Wakati wa [[sensa]] iliyofanyika [[mwaka]] wa [[2012]], jiji la Tanga lilikuwa na wakazi 273,332<ref>{{Cite web |url=http://www.meac.go.tz/sites/default/files/Statistics/Tanzania%20Population%20Census%202012.pdf |title=Sensa ya 2012, Tanga - Tanga CC |accessdate=2016-05-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160303225919/http://www.meac.go.tz/sites/default/files/Statistics/Tanzania%20Population%20Census%202012.pdf |archivedate=2016-03-03 }}</ref> walioishi katika [[kata]] 24 za eneo lake.   Mwaka [[2022]] walihesabiwa 393,429 <ref>https://www.nbs.go.tz</ref>.         

==Historia==
[[File:Der Hafen von Tanga um 1914. Illustrierte Geschichte des Weltkrieges 1914-15.jpg|thumb|Bandari ya Tanga mwaka 1914.]]
Tanga insaemekana imeanzishwa na [[wafanyabiashara]] [[Waajemi]] katika [[karne ya 14]] [[BK]]. Mji wa Tanga haukupata umuhimu kama mji wa jirani wa [[Mombasa]]. [[Tarihi ya Pate]] inasema ya kwamba kabla ya kuja kwa [[Wareno]] [[Pate]] iliwahi kutawala [[Lindi]] kwa muda fulani.

Katika [[karne ya 19]] Tanga ilikuwa chini ya [[utawala]] wa [[Omani]] na [[Zanzibar]]. [[Msafara|Misafara]] ya [[biashara]] ilianzia hapo kwenda [[bara]]. Tangu Zanzibar kuwa mji mkuu wa [[Sultani]] wa Omani sehemu ya misafara ilihamishwa kwenda [[Bagamoyo]] na [[Pangani]] yaani bandari zilizokuwa karibu zaidi na [[Unguja]], hivyo umuhimu wa Tanga ulipungua.

Baada ya kuanzishwa kwa [[Afrika ya Mashariki ya Kijerumani|ukoloni wa Kijerumani (DOA)]] mji ulikuwa makao makuu ya [[mkoa wa Tanga (DOA)|mkoa wa Tanga]]. Sasa bandari ya Tanga iliongezeka umuhimu kwa sababu -tofauti na bandari nyingi za miji ya [[Waswahili]]- [[meli]] kubwa ziliweza kuingia ndani ya bandari na kukaa salama. [[Wajerumani]] walijenga [[vifaa]] vya bandari ya kisasa pamoja na reli kutoka Tanga kwenda Moshi. [[Reli]] iliwezesha kilimo kwa ajili ya [[soko]] la [[dunia]] Tanga ikawa bandari kuu kwa ajili ya [[katani]] na [[kahawa]]. Hivyo mji ulikua haraka.

Wakati wa [[Vita Kuu ya Kwanza ya Dunia]] Tanga iliona mapigano makali tarehe [[3 Novemba|3]] - [[5 Novemba]] [[1914]]. Jaribio la [[Uingereza]] kuvamia Tanga kwa kikosi cha [[askari]] 8000 [[Waingereza]] na [[Wahindi]] kutoka meli kwenye [[Bahari Hindi]] ilishindwa vibaya na [[Jeshi la Ulinzi wa Kijerumani]] chini ya [[uongozi]] wa [[Paul von Lettow-Vorbeck]].

Baada ya Uingereza kuchukua utawala wa [[Afrika ya Mashariki ya Kijerumani]] reli ya Tanga-Moshi iliunganishwa na [[Reli ya Kati]], hivyo ikawa na [[njia]] kwenda [[Dar es Salaam]] pia.

Mwaka [[1922]] "[[Tanganyika Territory African Civil Services Association]]" (TAA) iliundwa Tanga ambayo ilikuwa [[shirika]] ya kwanza ya Kiafrika yenye shabaha za [[Siasa|kisiasa]].  

Kutokana na kupanuka kwa bandari ya Dar es Salaam umuhimu wa bandari ya Tanga umerudi tena nyuma.

==Tanga katika tamaduni maarufu==
Tanga ni mji ambao sifa zake zilianza kusikika kuanzia enzi za utawala wa [[Wajerumani]], jiji ambapo [[shule]] ya kwanza ya [[serikali]] ilijengwa enzi hizohizo za utawala wa Wajerumani, jiji ambalo liliendelea kukua sana kutokana na kilimo cha [[katani]] na hivyo kukusanya [[vijana]] toka kila kona ya nchi kuja kutafuta [[kazi]] katika [[Shamba|mashamba]] makubwa ya katani wakati huo. 

Tanga ni mji ambao kutokana na wingi wa vijana wakati huo, shughuli za [[burudani]] ya [[muziki]] nazo zilifikia kiwango cha juu kuliko sehemu nyingi Tanzania.

Ukizungumzia [[historia]] ya [[muziki wa dansi]], huwezi kukwepa kuzungumzia Tanga, kwani historia inatueleza kuwa kabla ya kuanza vikundi vya muziki wa dansi kulianzishwa [[klabu]] za kucheza [[dansi]]. Klabu hizo zikitumia muziki wa [[santuri]], wanachama wake walicheza na hata kushindana kucheza [[muziki]] kwa mitindo mbalimbali ya kigeni ikiwemo [[waltz]], [[tango]], [[chacha]], [[rumba]] na kadhalika. 

Klabu za kwanza nchini zilianzia Tanga. Kulikuwa na klabu kama Young Noverty miaka michache baada ya [[Vita ya Kwanza ya Dunia]], wakati huo nchi ya [[Tanganyika]] ikiwa bado changa kabisa. Mtindo huu wa vilabu vya dansi ulienea na baadaye kuingia Dar es Salaam na miji mingine iliyokuwa imeshaanza wakati huo. Vilabu hivi ndivyo baadaye vilivyanzisha vikundi vya kwanza vya muziki wa dansi. Hata majina ya vikundi hivyo vya kwanza yalihusiana na klabu za burudani za wakati huo. Kulikuwa na vikundi kama Coast Social Orchestra, Dar es Salaam Social Orchestra na kadhalika.  

Hivyo mji wa Tanga ulikuwa katika [[ndoto]] za vijana enzi hizo. Kwa vile vijana wengi walikusanyika katika jiji hilo, kulianzishwa pia klabu ambazo zilikuwa kwa ajili ya vijana waliokuwa wakitoka [[kabila]] moja. Klabu hizo zikiwa na nia ya wanachama wao kusaidiana katika shida na raha, na vilabu hivyo pia vilikuwa sehemu muhimu katika kutoa burudani kwa vijana waliotoka sehemu moja. 

Kati ya klabu hizo kulikuweko na klabu iliyoitwa Young Nyamwezi: kama jina lake lilivyo ilikuwa klabu ya vijana kutoka [[Wanyamwezi|Unyamwezi]]. Hatimaye mwaka [[1955]] klabu hiyo ilianzisha [[bendi]] yake iliyoitwa [[Young Nyamwezi Band]], bendi hiyo ilikuja kukua na baada ya [[uhuru]] ilibadili jina na kuitwa [[Jamhuri Jazz Band]]. Hakika kwa vijana waliokuwa wapenzi wa muziki [[miaka ya 1960]] na [[Miaka ya 1970|1970]] ilikuwa lazima uifahamu Jamhuri Jazz Band, muziki wake, au kwa lugha ya enzi zile, ‘vibao’ vyake vilivyojulikana [[Afrika ya Mashariki]] nzima. Bendi hiyo ilikuwa ikibadili [[mitindo]] ya upigaji wake na kupiga katika mitindo ya ‘Toyota’ na hatimaye ‘Dondola’. Aliyekuja kumiliki bendi hiyo, ambayo wapenzi wake pia waliita JJB alikuwa Joseph Bagabuje, kulikuwa hata maelezo wakati fulani kuwa JJB ilikuwa [[kifupi]] cha Joseph Jazz Band na si Jamhuri Jazz Band. Kama ilivyokuwa kawaida ya bendi za wakati ule Jamhuri Jazz Band ilisafiri sana na kufanya maonyesho katika kila kona ya nchi, jambo hilo pamoja na kuwa bendi hii ilirekodi na kutoa santuri kupitia [[kampuni]] za kurekodi za [[Kenya]] na pia kurekodi [[nyimbo]] zake katika [[radio]] ya [[Taifa]] uliifanya bendi hiyo kuwa maarufu sana. 

Upigaji wa aina ya pekee wa [[gitaa]] la rhythm wa bendi hii, ambao uligunduliwa na Harrison Siwale, maarufu kwa jina la Sachmo, uliigwa na wapiga gitaa ya rhythm wengi nchini. [[Uimbaji]] wa kutumia [[waimbaji]] wawili tu, uliopendelewa na bendi za Tanga wakati huo ikiwemo bendi nyingine maarufu ya [[Atomic jazz Band]], ulikuwa wa aina yake pia. 

Jamhuri Jazz Band pia ndiyo ilikuwa chanzo cha bendi maarufu ya [[Simba wa Nyika]]. Inasemekana kuwa siku ambayo Jamhuri Jazz Band ilikuwa imekodishwa kwa ajili ya kupiga kwenye [[harusi]] kule [[Muheza]]. [[Wanamuziki]] walikuwa wakilazimika kukusanyika katika [[jengo]] la klabu lililokuwa Barabara ya 15 ili kupata [[usafiri]] wa kwenda [[Muheza]]. Siku hiyo wanamuziki wengine walikusanyika lakini George na Wilson Peter, Luza Elian na wengine wachache hawakuonekana. Baada ya [[upelelezi]] mfupi ikajulikana kuwa wamejificha au wameondoka mjini Tanga, hivyo ikalazimika kutafuta wanamuziki viraka wa harakaharaka kuweza kufanikisha onyesho la siku hiyo. Hivyo mtu ambaye hakuwa mwanamuziki bali [[shabiki]] tu wa bendi aliweza kupanda [[jukwaa|jukwaani]] na kuimba katika harusi hiyo. Hali haikuwa mbaya kwani alijitokeza [[mteja]] mwingine akitaka bendi ikapige kwenye harusi yake pia, lakini ombi lake lilikataliwa kwani wanamuziki walijua kuwa hawakuwa kwenye [[kiwango]] chao. Baada ya hapo kikaanza kipindi kigumu kwa Jamhuri Jazz Band kujitahidi kurudisha [[hadhi]] na [[ubora]] wa bendi, na pia ikaanza [[safari]] iliyokuja kubadili historia ya muziki wa dansi Afrika mashariki kwa vijana hao waliotoroka kuelekea [[Arusha (mji)|Arusha]] ambako walianzisha [[Arusha Jazz Band]] na hatimaye kuvuka mpaka na kuingia Kenya ambako walianzisha Simba wa Nyika ambayo mafanikio yake yanatingisha [[hisia]] za wapenzi wa muziki wa dansi mpaka leo. 

Hata hivyo Tanga haikubaki nyuma kwenye [[Muziki wa Taarab]]<ref>{{Cite web |url=http://wanamuzikiwatanzania.blogspot.com/2016/09/tanga-mji-ulikoanza-muziki-wa-dansi.html |title=Habari za Tamaduni maarufu jijini Tanga katika blogu ya Anko J Kitime |accessdate=2016-10-13 |archivedate=2017-01-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110210738/http://wanamuzikiwatanzania.blogspot.com/2016/09/tanga-mji-ulikoanza-muziki-wa-dansi.html }}</ref>

==Vivutio vya utalii vya Tanga==
*Fukwe za [[Bahari ya Hindi |Bahari ya Hindi]]
*[[Kisiwa cha Toten]]
*[[Mapango ya Amboni]]
*[[Magofu ya Tongoni]]
*[[URITHI Tanga Museum]]
*[[Makaburi ya Sakarani]]
*[[Tanga School]]
*[[Kisiwa cha Ulenge]]

==Tazama pia==
* [[Orodha ya miji ya kale ya Waswahili]]

==Marejeo ==
<references/>

==Viungo vya Nje==
{{commonscat|Tanga (Tanzania)}}
{{Kigezo:Kata za Wilaya ya Tanga}}
{{mbegu-jio-tanga}}
[[Jamii:Miji ya Tanzania]]
[[Jamii:Mkoa wa Tanga]]
[[Jamii:Wilaya ya Tanga]]
[[Jamii:Tanga]]
[[Jamii:Miji ya kale ya Waswahili]]

Vigezo vinavyotumiwa kwenye ukurasa huu:

Tanga (mji) (hariri)
Kigezo:Cite web (hariri)
Kigezo:Commons category (hariri)
Kigezo:Commonscat (hariri)
Kigezo:Coord (onesha msimbo wa ukurasa) (ulindaji kwa kiasi)
Kigezo:Geobox coor (hariri)
Kigezo:Infobox Settlement (hariri)
Kigezo:Infobox settlement (hariri)
Kigezo:Kata za Wilaya ya Tanga (hariri)
Kigezo:Location map (hariri)
Kigezo:Majiranukta (onesha msimbo wa ukurasa) (ulindaji kwa kiasi)
Kigezo:Mbegu-jio-tanga (hariri)
Module:Arguments (hariri)
Module:Citation/CS1 (hariri)
Module:Citation/CS1/COinS (hariri)
Module:Citation/CS1/Configuration (hariri)
Module:Citation/CS1/Date validation (hariri)
Module:Citation/CS1/Identifiers (hariri)
Module:Citation/CS1/Utilities (hariri)
Module:Citation/CS1/Whitelist (hariri)
Module:Citation/CS1/styles.css (hariri)
Module:Coordinates (hariri)
Module:Coordinates/styles.css (hariri)
Module:Location map (hariri)
Module:Location map/data/Tanzania (hariri)
Module:Location map/styles.css (hariri)
Module:Math (hariri)
Module:No globals (hariri)

Rudia Tanga (mji).

Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/wiki/Tanga_(mji)"