Saobraćaj u Irskoj

Irska ili Republika Irska je jedna od ostrvskih zemalja u Evropi. Kao ostrvska zemlja Irska ima poseban odnos prema pomorskom saobraćaju. Ona se nalazi u najprometnijem okeanu sveta (Atlantik). Zapadna obala Irskeje posebno važna za saobraćaj, budući da je okrenuta Britaniji i Evropa. Republika Irska je poslednje dve decenije evropska zemlja sa najvišim stepenom ekonomskog razvoja, što se održava velikim ulaganjima u saobraćajnu mrežu u državi, koji je zbog perifernog položaja u odnosu na glavne evropske puteve godinama bila izuzetno zaostala za evropska merila.

Republika Irska ima razvijen drumski, železnički, vazdušni i vodni saobraćaj. Najveće saobraćajno čvorište zemlje je glavni grad, Dablin.

Državno preduzeće nadležno za železnicu je "Irska Železnica“.

Prema podacima iz 1998. godine dužina stalno korišćenih pruga u Irskoj bila 1.605 km, od čega 38 km elektrifikovano. Takođe, 295 km pruga su sa dva koloseka. Pruge u Republici Irskoj, kao i u Severnoj Irskoj imaju širi kolosek od standardnog, širine 1600 mm.

Najvažnije železničko čvorište je prestonica Dablin, od kog kreću sve važne linije u zemlji ka:

• jugu: Voterford
• jugozapadu: Kork
• zapadu: Limerik, Golvej
• severozapadu: Slajgo
• severu: Belfast (Severna Irska)

Gradska železnica je prisutna u glavnom gradu Dablinu, koji poseduje tramvajski i prigradski železnički sistem, a metro sistem je u planu (pogledati: Dablinski metro).

Železnička veza sa susednim zemljama:

• Velika Britanija - da, sa Severnom Irskom

Ukupna dužina puteva u Irskoj u 2004. godini bila je 92.500 km, od čega sa tvrdom podlogom 87.043 km. Dužina autoputeva iznosila je 1.015 km (2010. god.). Poslednjih godina je mnogo uloženo u autoputnu mrežu, pa je ona više nego upetostručena od 2000. godine.

Drumska mreža (kao i druge saobraćajne mreže) je posebno gusta u istočnoj polovini zemlje oko Dablina. Od prestonice kreće većina glavnih drumskih puteva u Irskoj. Oni nose dvostruku oznaku „M+broj“.

Najvažniji državni auto-putevi u Republici Irskoj su (* - u izgradnji ili u planovima):

• Glavni put M1, Dablin - Dandalk - granica sa Ujedinjenim Kraljevstvom, auto-put celom dužinom (80 km).
• Glavni put M2, Dablin - Ešburn - Monahan -*- granica sa Ujedinjenim Kraljevstvom, auto-put na dužini od 16 km.
• Glavni put M3, Dablin - Navan - Kels -*- Kavan -*- granica sa Ujedinjenim Kraljevstvom, auto-put na dužini od 51 km.
• Glavni put M4, Dablin - Kinegad -*- Malingar -*- Longford -*- Slajgo, auto-put na dužini od 62 km.
• Glavni put M6, Kinegad - Kilbergan - Atlon* - Golvej, auto-put gotovo celom dužinom (151 km), osim u delu kroz Atlon.
• Glavni put M7, Nejs - Njubridž - Portliš - Nina - Limerik, auto-put celom dužinom (186 km).
• Glavni put M8, Portliš] - Kašel - Fermoj - Kork, auto-put celom dužinom (153 km).
• Glavni put M9, Njubridž - Karlou - Kilkeni - Voterford, auto-put celom dužinom (115 km).
• Glavni put M11, Dablin - Brej -*- Viklou - Gori -*- Veksford, ukupna dužina puta je 138 km, auto-put na dužini 42 km.
• Glavni put M18, Limerik -*- Šenon - Enis - Gort -*- Golvej, ukupna dužina puta je 71 km, auto-put na dužini 44 km.
• Glavni put M20, Limerik -*- Krum -*- Enis -*- Kork, ukupna dužina puta je 93 km, auto-put na dužini 10 km.
• Glavni put M50, polukružna obilaznica oko Dablina, ukupna dužina puta je 50 km, savremeni auto-put celom dužinom.

Irska je ostrvska zemlja, okružena vodama Irskog mora sa istoka i Atlantika sa drugih strana. Zbog toga pomorski saobraćaj ima izuzetno veliki značaj za državu, posebno Irsko more, koje se nalazi ka Ujedinjenom Kraljevstvu i na koje otpada 92% pomorskog prevoza. Najvažnija luka je prestonica Dablin, a značajne luke su i: Dandalk, Viklou, Voterford, Kork, Limerik, Golvej, Slajgo.

Unutrašnji vodeni saobraćaj Irske je obuhvata plovne puteve (reke i kanale) dužine 753 km., Međutim, značaj ovih puteva je mali za saobraćaj, a veći za turizam i poljoprivredu. Najvažniji delovi za plovidbu su ušća reka, gde su se smestili veliki gradovi (npr. Limerik na ušću najvažnije reke u državi, Šenon). U zemlji postoje tri značajna kanala:

• Veliki Kanal
• Kraljevski kanal
• Kanal Šenon-Erne

• Gasovod: 1.795 km (2003. godine)
• Naftovod: -

Budući da je Irska ostrvska zemlja, vazdušni saobraćaj ima veći značaj naspram veličine zemlje. Još veći podstrek t+razvoju ovog vida saobraćaja daje niskobudžetno avio-preduzeće "Rajaner“, čije se sedište u Irskoj. Državno avio-preduzeće je Er Lingus.

U Irskoj postoji zvanično 21 upisan aerodrom sa čvrstom podlogom (pogledati: Aerodromi u Republici Irskoj). 13 aerodroma je uvršteno na listu međunarodnih aerodroma sa IATA kodom (IATA Airport Code). Najvažniji aerodromi u zemlji su:

• Aerodrom „Dablin“ u Dablinu - DUB
• Aerodrom „Šenon“ u Limeriku - SNN
• Aerodrom „Kork“ u Korku - ORK

Najvažniji aerodrom u zemlji je Aerodrom u Dablinu, koji s nalazi 10 km severno od grada, a koji ostvaruje više od polovine vazduhoplovnog prometa u zemlji.