Tesna koža (franšiza)

Zvanični filmovi serijala nemaju posebne nazive već se svakom nastavku dodaje sledeći redni broj.

Referent Mita svakodnevno se suočava sa gužvom u kući i na poslu. Najmlađeg sina muči škola i snovi o polovnoj hondi, stariji je večiti apsolvent astronomije, a ćerka diplomirani pravnik koja bezuspešno traga za zaposlenjem. Svako traži svoje, a njegova mala plata je nedovoljna za sve porodične prohteve. Na poslu cveta korupcija i vlada opšti haos, a sportska prognoza mu je poslednja nada koja bi mu pomogla da se izvuče iz tesne kože.

Dimitrije Pantić prilikom sudara upoznaje Turčina koji je na proputovanju po Jugoslaviji. Tada dobija ideju da sagradi motel za sve Turke koji prolaze po zemlji. Odlazi sa Šojićem u Sloveniju da ubedi Slovence da finansiraju gradnju motela. Direktor Šojić želi da osujeti Pantićev plan, pa Turčinu u poverenju saopštava da je Pantić homoseksualac. Međutim, izazvaće suprotan efekat jer je i Turčin homoseksualac. Dolazi do niza komičnih situacija sve dok Pantić ne shvati o čemu se radi. Šojić, na drugoj strani, pare od raznih mahinacija daje ljubavnici na čuvanje a imovinu prepiše na ženu, kako bi se osigurao. Na kraju, i žena i ljubavnica ga prevare. I na samom kraju, Pantić i Šojić nađu se u zatvoru - svaki iz svog razloga.

Dimitrije Mita Pantić je službenik u jednom beogradskom preduzeću. Jednog dana, on u tramvaju gubi svoju tašnu sa poslovnim projektima, a pronalazi identičnu sa devizama. Taj događaj je uneo mnoge obrte u njegovoj porodici, ali i na poslu. Direktor preduzeća, Srećko Šojić, planira da pomoću tih deviza vrati Đoletu dug. Pantić, međutim, odlučuje da pare vrati pravom vlasniku. Ali, od njega ne dobija očekivanu nagradu. Onda dolazi do obrta kojim su svi iznenađeni.

Dimitrije Pantić povodom 35 godina rada njegovog preduzeća dobija plaketu i sat. Međutim, on se nada unapređenju. U to vreme, njegov direktor Šojić, sklapa dogovor sa Đoletom i gospodinom Trpkovićem o tome da upropasti preduzeće i pošalje ga na licitaciju, odnosno prodaju, i time sebi obezbedi novac. Pantić kasnije dobija otkaz i radi kao privatni detektiv za jednu agenciju. Sasvim slučajno, on na zadatku saznaje Šojićev plan. On mu to saopštava sutradan, i ucenjuje ga, ali od unapređenja u preduzeću i dalje nije bilo ništa.

Redovni likovi u nastavcima ovog filmskog serijala bili su:

Film Laf u srcu, koji predstavlja svojevrsni prednastavak i preteču serijala, snimljen je 1981. godine u režiji Miće Miloševića i po scenariju Siniše Pavića. U njemu se, kao epizodni lik u tumačenju Milana Gutovića, prvi put pojavio Srećko Šojić kao direktor preduzeća. Godinu dana kasnije, Siniša i Ljiljana Pavić odlučuju da ulogu Šojića prošire, tako da je Gutović nastavio da je igra i u Tesnoj koži, gde je dobio više prostora.

Takođe, za Novu godinu 31. decembra 1992. godine emitovan je novogodišnji specijal poznat kao Pantić i Kojić trče počasni krug, gde je Nikola Simić ponovo igrao Dimitrija Pantića, dok je Jova Radovanović igrao Kojića, novog direktora preduzeća, s obzirom na to da je lik Šojića premešten u zatvor zbog malverzacija.

Spinof ovog serijala predstavlja televizijska serija Bela lađa, snimana i emitovana od 2006. do 2012. godine, gde je Milan Lane Gutović reprizirao ulogu Srećka Šojića. Mada je serija prvobitno zamišljena kao nastavak gde bi se likovi serijala ponovo okupili, to se nije dogodilo jer Nikola Simić nije želeo,^[3] zbog čega je, prema Pavićevom priznanju, lik Dimitrija Pantića u seriji promenjen.^[4]

U maju 2004. godine, Siniša Pavić je najavio snimanje nastavka, čiji je radni naslov bio Tesna koža 5%^[5] i u kome je trebalo da peva Seka Aleksić^[6]. Međutim, snimanje filma je otkazano zbog finansijskih problema^[7], ali je Pavić kasnije proširio scenario i snimio prvi ciklus televizijske serije Bela lađa sa izmenjenom glumačkom postavom.^[8] Ulogu Srećka Šojića je ponovo igrao Milan Gutović, dok je ulogu Dimitrija Pantića preuzeo Petar Kralj, s obzirom na to da je Nikola Simić odbio da učestvuje u snimanju serije.^[9] Iz javnosti nepoznatih razloga, porodicu Pantić je igrala nova glumačka postava.

U oktobru 2011. godine, producentska kuća Gama entertejnment grup, koja stoji iza produkcije nastavaka Tesne kože, najavila je snimanje petog i šestog nastavka sa originalnom glumačkom postavom.^[10] Ubrzo potom, njima se priključio i Milan Gutović, koji je napustio Belu lađu pred snimanje šestog ciklusa.^[11] Scenario i režiju filma potpisuje Milan Živković, koji je takođe scenarista i režiser drugog i četvrtog dela. S obzirom na to da projekat nema zvanično odobrenje autora Siniše Pavića, između Game i njega došlo je do sudskog spora oko autorskih prava, koji je Pavić dobio^[12], nakon čega je snimanje filma zabranjeno privremenom sudskom merom.^[13]

Uprkos zabrani produkcija nastavlja snimanje, dok je naziv filma promenila u Besna koža, a imena likova u Kojić i Šantić.^[14] Takođe, pored filmova planirana je i televizijska serija, koja je snimana u saradnji sa Prvom srpskom televizijom.^[15] Međutim, Prva televizija je odustala od saradnje, zbog čega je produkcija bila i sa njima u sudskom sporu. Usled pravnih problema i nedostatka materijalnih sredstava snimanje je, prema rečima glumice Jelice Sretenović, "prekinuto nakon 20 dana".^[16] Posle višemesečnog odlaganja premijera petog dela je zakazana za kraj 2014. godine, ali je film otkazan i snimljeni materijal nikad nije emitovan.

U avgustu 2023. godine, glumac Gojko Baletić je potvrdio da su snimani nastavci i da je snimljeno 5 epizoda televizijske serije od planiranih 12, kao i da je na osnovu toga planirano da se film oživi, ali da ne zna šta će se desiti sa snimljenim materijalom.^[17]

Prvi sudski spor oko ovog serijala desio se 1991. godine prilikom snimanja četvrtog nastavka. Naime, do sukoba između Siniše Pavića i producentske kuće Gama Entertainment Group došlo je nakon pokušaja da film snime bez Pavićevog znanja, a na scenario Milana Živkovića potpišu njega kao autora.^[18] Zbog povrede moralnih autorskih prava, pokrenut je sudski spor, koji je Pavić dobio. Nakon toga, producentska kuća je bila obavezana da mu isplati novčanu naknadu^[19], što je učinjeno tek posle devet godina u izvršnom postupku.^[20] Pavić je više puta istakao da ovaj film ne ubraja u serijal, kao i da ga smatra "piratskim delom" i "rezultatom krađe od strane Game"^[21], dok je njegovo ime za potrebe filma "nelegalno iskorišćeno".^[22]

Do novih sudskih sporova dolazilo je više puta. Prilikom premijernog emitovanja Bele lađe, Gama Entertainment Group je tužila Pavića^[23], uz tvrdnje da su nosioci "svih produkcijskih i autorskih prava na serijal".^[24] Međutim, na osnovu šest pravosnažnih sudskih odluka, utvrđeno je da Gama nema prava na snimanje filmova iz serijala bez Pavićevog odobrenja.^[25] Sudski je utvrđeno da je Pavić "jedini nosilac autorskih prava"^[26], dok je Gama samo "vlasnik producentskih prava" za određene nastavke serijala.^[27]

U oktobru 2011. godine Pavić je sa RTS i Košutnjak filmom potpisao ugovor o novom filmu i četiri epizode TV serije^[28]. Međutim, projekat je otkazan kada se Gutović priključio produkciji Gama, koja je gotovo istovremeno najavila nastavke serijala^[29][30], nakon čega je Pavić izjavio da mu ne pada na pamet da radi film za "glumce koji su se ovako poneli prema njemu".^[31] Producent Aleksandar Mladenović je okupio originalnu glumačku postavu, nakon čega ponovo dolazi do sudskog spora oko filma i autorskih prava. Produkcija Gama koristi radni naziv filma Besna koža i nastavlja snimanje, koje je prekinuto usled sudskih sporova i finansijskih problema.

Milan Gutović izjavio je u oktobru 2020. godine govoreći za Prvu TV da su napravljeni pregovori da pisac Milenko Vučetić napiše nastavak priče o Šojiću (koji je utemeljio ovaj lik u drami "Barabe"^[32]), odnosno da piše "ono što je bio nukleus" za filmski serijal Tesna koža kao i TV seriju Bela lađa.^[32] Glumac je tada rekao da je snimanje filma u pripremi, a da ostali detalji poput naziva i radnje još uvek nisu poznati.^[33]

Ipak, na kraju je odlučeno da se snimi nova televizijska serija sa potpuno različitim likovima (u odnosu na Tesnu kožu) pod nazivom Don Gilić koja je trebalo da sadrži preko stotinu epizoda. Bilo je planirano i snimanje filma. Milanu Gutoviću je bila poverena uloga Piroćanca Gilića (lik je korišćen u tumačenju Šojića, te sa njim ima sličnosti). Gilićevog kuma italijanskog porekla je trebalo da igra Voja Brajović, koji je sa Gutovićem glumio u serijalu Tesna koža.^[34] U avgustu 2021. glavni glumac Milan Gutović je preminuo, samo dve sedmice nakon što su započele pripreme i zakazano snimanje serije za septembar. Dalja sudbina glavnog lika, odnosno glumca ostaje neizvesna, pošto je lik Gilića napisan tako da podseća na Šojića.^[35][36]

Tesna koža je najgledaniji filmski serijal u istoriji jugoslovenske kinematografije. Prvi film serijala je bio najgledaniji u svim gradovima Jugoslavije, a samo u Beogradu je imao 505.000 gledalaca^[37], dok se najgledanijim srpskim filmom snimljenim od raspada SFRJ smatra Zona Zamfirova. Ova dva filma su ujedno i ostvarila najveću zaradu u domaćoj kinematografiji do sada.

Zbog velike gledanosti i popularnosti filmovi su emitovani više puta na različitim televizijama. Za vreme premijernog emitovanja Bele lađe na RTS, prvi put se ovaj serijal emitovao kao televizijska serija na Televiziji Pink u 12 podeljenih epizoda nastalih na bazi četiri filma, na šta je scenarista Siniša Pavić izjavio da nemaju pravo na takvo emitovanje bez njegove dozvole.^[38]

Milan Gutović je u novembru 2014. godine dobio nagradu koju mu je dodelio najgledaniji makedonski estradni TV magazin – Bekstejdž (Backstage), koji se svakodnevno emituje na prvom kanalu Makedonske radio televizije, za ulogu Srećka Šojića iz Tesne kože, koji je najrepriziraniji strani film u zemlji i najveći filmski favorit makedonske publike.^[39]

• Olivera Viktorović je u prvom delu tumačila učenicu u školi, a u četvrtom delu prodavačicu Tanju.
• Mihajlo Bata Paskaljević se u drugom delu pojavio kao kupac Šojićeve kuće, a u četvrtom delu kao penzioner sa šahom u parku.
• Milica Milša je u drugom delu igrala manekenku, a u trećem daktilografkinju u Šojićevom preduzeću.
• Vlasta Velisavljević je u drugom delu tumačio Šojićevog advokata Mićka, a u četvrtom delu se pojavio kao gospodin Trpković.

Kuća iz Tesne kože 1 u kojoj žive Pantići nalazi se u ulici Vojvode Dobrnjca br. 38 blizu Botaničke bašte.

• Zanimljivo je da je 11. maja 2012. godine, u igri na sreću Loto, izvučeno šest broja iz Tesne kože 2. iz 1987. godine.^[40]
• U svakom nastavku osim u novogodišnjem specijalu, je gostovala tada popularna pevačica.
• Nikola Simić je osmislio kako likovi Šojića i Pantića treba da izgledaju u filmu.^[41]
• Na ideju da Šojić govori piroćanskim dijalektom došao je Milan Lane Gutović, kome je kao inspiracija poslužio zidar Toma, koji je radio na rekonstrukciji škole u Kumodražu.^[42]
• Prvi deo serijala je snimljen za 23 dana^[43], dok je drugi deo snimljen za samo 11 dana^[44].
• Željko Šašić je u prvoj sezoni talent šoua Tvoje lice zvuči poznato 2013. odglumio Snežanu Babić Sneki i izveo scenu iz filma Tesna koža 4, gde je ona otpevala^[45] svoj hit Sneki Rep poznat i kao Moje vruće haljine.
• Bane Mojićević je u drugoj sezoni emisije Tvoje lice zvuči poznato 2014. imitirao Lepu Brenu i izveo hit Mile voli disko koji je ona pevala u prvom delu Tesne kože, dok se u ulozi Šojića nalazio lično Milan Gutović kao i u filmu.^[46]