විකිපීඩියා

ඩොමිනිකාව

කැරිබියන් මුහුදේ දූපත් ස්වෛරී රාජ්‍යය
(ඩොමිනිකා වෙතින් යළි-යොමු කරන ලදි)

ඩොමිනිකාව (/දේශීයˌdɒmɪˈniːkə/ dom-in-EE-kə;[9] /එක්සත් රාජධානිය, එක්සත් ජනපදයˌdɒmᵻˈniːkə/[10][11][12] හෝ අසන්නi/dəˈmɪnᵻkə/;[13] ඩොමිනිකන් ක්‍රියෝල් ප්‍රංශ: Dominik; කලීනාගෝ: Waitukubuli), නිල වශයෙන් ඩොමිනිකා පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලය, කැරිබියන් දූපත් රටකි.[14] එය කැරිබියන් මුහුදේ ලෙසර් ඇන්ටිලස් දූපත් සමූහයේ වින්ඩ්වර්ඩ් දූපත් දාමයේ කොටසකි, අගනුවර වන රොසෙයෝ දිවයිනේ බටහිර පැත්තේ පිහිටා ඇත. ඩොමිනිකාහි සමීපතම අසල්වැසියන් වන්නේ යුරෝපීය සංගමයේ සංඝටක ප්‍රදේශ දෙකකි, ප්‍රංශයේ විදේශීය දෙපාර්තමේන්තු, වයඹ දෙසින් ග්වාඩලූප් සහ දකුණු-ගිණිකොන දෙසින් මාර්ටිනික් ඇත. ඩොමිනිකාව වර්ග කිලෝමීටර 750 (වර්ග සැතපුම් 290) ක භූමි ප්‍රමාණයකින් සමන්විත වන අතර උසම ස්ථානය වන්නේ මෝර්න් ඩයබ්ලොටින් වන අතර එය උසින් මීටර් 1,447 (අඩි 4,747) වේ. 2011 සංගණනයේදී ජනගහනය 71,293 විය.

ඩොමිනිකා පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලය
Waitukubuli  (Island Carib)
Dominik (ඩොමිනිකන් ක්‍රියෝල් ප්‍රංශ)
Flag of ඩොමිනිකාව
Flag
Coat of arms of ඩොමිනිකාව
Coat of arms
උද්යෝග පාඨය: "Apres Bondie, C'est La Ter"[1] (Dominican Creole French)
"Post Deum terra est" (ලතින්)
"දෙවියන් වහන්සේගෙන් පසු පෘථිවිය වේ"
ජාතික ගීය: "Isle of Beauty, Isle of Splendour"
Location of  ඩොමිනිකාව  (circled in red) in the Western Hemisphere
Location of  ඩොමිනිකාව  (circled in red)

in the Western Hemisphere

අගනුවර
සහ විශාලතම නගරය
රොසෙයෝ
15°18′N 61°23′W / 15.300°N 61.383°W / 15.300; -61.383
නිල භාෂා(ව)ඉංග්‍රීසි භාෂාව
දේශීය භාෂාඩොමිනිකන් ක්‍රියෝල් ප්‍රංශ
ජනවාර්ගික කණ්ඩායම්
(2014[2])
  • 75% අප්‍රිකානු-ඩොමිනිකන්
  • 19% බහු වාර්ගික
  • 4% කලිනාගෝ
  • 0.8% සුදු ඩොමිනිකන් හෝ වෙනත්
  • 0.2% නිශ්චිතව දක්වා නැත
ආගම
(2020)
  • 94.4% ක්‍රිස්තියානි
  • 3.0% ඩොමිනිකාවේ ජන ආගම්
  • 1.7% වෙනත්
  • 0.9% අනාගමික[3]
ජාති නාම(ය)ඩොමිනිකානු
රජයඒකීය අධිපති-පක්ෂ පාර්ලිමේන්තු ජනරජය
• ජනාධිපති
සිල්වනි බර්ටන්
• අගමැති
රූස්වෙල්ට් ස්කෙරිට්
• රැස්වීම් සභාවේ කථානායක
ජෝසප් අයිසැක්
ව්‍යවස්ථාදායකයරැස්වීම් සභාව
ස්වාධීනත්වය 
එක්සත් රාජධානියේ සිට
• බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් ආශ්‍රිත රාජ්‍යයන්
1967 මාර්තු 1
• පරමාධිපත්‍යය සහ ව්‍යවස්ථාව
1978 නොවැම්බර් 3
වර්ග ප්‍රමාණය
• සම්පූර්ණ
750 km2 (290 sq mi) (174 වෙනි)
• ජලය (%)
1.6
ජනගහණය
• 2021 ඇස්තමේන්තුව
72,412[4][5] (186 වෙනි)
• 2011 ජන සංගණනය
72,000[6]
• ජන ඝණත්වය
105/km2 (271.9/sq mi) (95 වෙනි)
දදේනි (ක්‍රශසා)2018 ඇස්තමේන්තුව
• සම්පූර්ණ
ඇ.ඩො. මිලියන 688[7]
• ඒක පුද්ගල
ඇ.ඩො. 9,726[7]
දදේනි (නාමික)2018 ඇස්තමේන්තුව
• සම්පූර්ණ
ඇ.ඩො. මිලියන 485[7]
• ඒක පුද්ගල
ඇ.ඩො. 7,860[7]
මාසද (2022)Increase 0.740[8]
ඉහළ · 97 වෙනි
ව්‍යවහාර මුදලනැගෙනහිර කැරිබියානු ඩොලර් (XCD)
වේලා කලාපයUTC–4 (AST)
රිය ධාවන මං තීරුවවම
ඇමතුම් කේතය+1-767
අන්තර්ජාල TLD.dm

පස්වන සියවසේදී දකුණු ඇමරිකාවේ සිට පැමිණි අරවාක් විසින් දිවයින පදිංචි කරන ලදී. 15 වන සියවස වන විට කලීනාගෝ විසින් අරවාක් විස්ථාපනය කරන ලදී. ක්‍රිස්ටෝපර් කොලොම්බස් 1493 නොවැම්බර් 3 ඉරිදා දිවයින පසුකර ගිය බව කියනු ලැබේ. පසුව එය යුරෝපීයයන් විසින් යටත් විජිතයක් බවට පත් කරන ලදී, ප්‍රධාන වශයෙන් 1690 සිට 1763 දක්වා ප්‍රංශ ජාතිකයින් විසින් යටත් විජිතකරණය කරන ලදී. ප්‍රංශ ජාතිකයින් බටහිර අප්‍රිකාවේ සිට ඩොමිනිකාවට කෝපි වතුවල වැඩ කිරීම සඳහා වහලුන් ප්‍රවාහනය කළහ. සත් අවුරුදු යුද්ධයෙන් පසු 1763 දී මහා බ්‍රිතාන්‍යය අත්පත් කර ගත් අතර එය ක්‍රමයෙන් ඉංග්‍රීසි එහි නිල භාෂාව ලෙස ස්ථාපිත කළේය. 1978 දී දිවයින ජනරජයක් ලෙස නිදහස ලබා ගත්තේය.

ඩොමිනිකා එහි ස්වභාවික පරිසරය සඳහා "කැරිබියානු ස්වභාව දිවයින" ලෙසින් නම් කර ඇත.[15] එය ලෙසර් ඇන්ටිලස් හි ඇති ලාබාලතම දූපත වන අතර, තවමත් භූතාප-ගිනිකඳු ක්‍රියාකාරකම් මගින් නිර්මාණය වෙමින් පවතින අතර, ලොව දෙවන විශාලතම උණු දිය උල්පත වන තාපාංක විල මගින් සාක්ෂි දරයි. දිවයිනේ සශ්‍රීක කඳුකර වැසි වනාන්තර ඇති අතර දුර්ලභ ශාක, සතුන් සහ පක්ෂි විශේෂ රැසකට නිවහන වේ. සමහර බටහිර වෙරළබඩ ප්‍රදේශ වල සෙරික් ප්‍රදේශ ඇත, නමුත් අධික වර්ෂාපතනය රට අභ්‍යන්තරයේ ඇතිවේ. අධිරාජ්‍ය ඇමසන් ලෙසද හැඳින්වෙන සිසෙරෝ ගිරවා දැඩි ලෙස වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති අතර ඩොමිනිකා හි පමණක් දක්නට ලැබේ. එය දිවයිනේ ජාතික පක්ෂියා වන අතර ජාතික ධජයේ දක්නට ලැබෙන අතර, ඩොමිනිකාව ස්වෛරී ජාතීන් දෙකෙන් එකක් වන අතර නිල ධජය දම් පැහැයෙන් යුක්ත වේ.[16][17] රට පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලීය ජාතීන්ගේ, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය, ඇමරිකානු රාජ්‍ය සංවිධානය, ජාත්‍යන්තර සංවිධානයේ ඩි ලා ෆ්‍රැන්කොෆෝනි, නැගෙනහිර කැරිබියන් රාජ්‍යයන්ගේ සංවිධානය සහ නොබැඳි ව්‍යාපාරයේ සාමාජිකයෙකි.

නිරුක්තිය

සංස්කරණය

කැරිබියානුවන් මෙම දූපත වයි'ටු කුබුලි ලෙස හැඳින්වූ අතර එහි අර්ථය "උස ඇගේ ශරීරය" යන්නයි.[18]

ස්පාඤ්ඤය බලා යාත්‍රා කරන ක්‍රිස්ටෝපර් කොලොම්බස්, 1493 නොවැම්බර් මාසයේදී ඔහු එය මුලින්ම දුටු දිනයේ, ඉරිදා සඳහා ඩයිස් ඩොමිනිකා යන ලතින් යෙදුමෙන් පසුව, ඩොමිනිකා දූපත ලෙස නම් කළේය.[19]

ඩොමිනිකා නම ක්‍රිස්ටෝපර් කොලොම්බස් විසින් ලබා දී ඇති එහි නම ස්පාඤ්ඤ උච්චාරණය[20] අනුගමනය කරමින්,[21][22] තෙවැනි අක්ෂරය අවධාරණය කරමින් උච්චාරණය කෙරේ.

ඩොමිනිකන් ජනරජය සමඟ ඇති සමාන නම් සහ සමාන නාමය නිසා ඩොමිනිකාවේ ඇතැමුන් තමන්ගේ අනන්‍යතාවය තහවුරු කර ගැනීම සඳහා එහි නම වෙනස් කිරීම වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමට හේතු වී ඇත.[23]

ඉතිහාසය

සංස්කරණය

භූ විද්‍යාත්මක ඉතිහාසය

සංස්කරණය

ඩොමිනිකාව ප්‍රථම වරට මුහුදෙන් මතු වූයේ දළ වශයෙන් වසර මිලියන 67 කට පමණ පෙර ඔලිගොසීන් යුගයේදී වන අතර, එය ගිනිකඳු ක්‍රියාකාරකම් හේතුවෙන් නිර්මාණය වූ අවසන් කැරිබියන් දූපත් වලින් එකක් බවට පත් විය.[තහවුරු කර නොමැත]

පූර්ව යටත් විජිත යුගය සහ මුල් යුරෝපීය සබඳතා

සංස්කරණය

ඩොමිනිකාවේ පූර්ව යටත් විජිත ආදිවාසීන් වූයේ පෙර තිබූ අරවාක් ජනගහනය පලවා හැරිය බවට සැලකෙන අයිලන්ඩ් කැරිබ් ජනතාවයි.[24] කෙසේ වෙතත්, මුතුන්මිත්තන්ගේ කලීනාගෝ ආඛ්‍යානවල කණ්ඩායම් දෙක සහජීවනයෙන් හා විවාහ වීම ගැන සඳහන් වන බැවින් මෙය අර්ධ වැරදි වැටහීමක් විය හැකිය. අරවාක් යනු මූලික ආදිවාසී කණ්ඩායම නොවේ. ඔවුන්ට පෙර ප්ලයිස්ටොසීන යුගයේ අග භාගයේදී පැමිණි පැලියෝ-ඉන්දියානුවන් පිරිසක් සිටි බව විශ්වාස කෙරේ.

1493 දී ක්‍රිස්ටෝපර් කොලම්බස් සිය දෙවන ඇමරිකානු මුහුදු ගමනේදී දිවයින මුලින්ම දුටුවේය. ඔහු ඉරිදා දිනයක (නොවැම්බර් 3, 1493) දිවයින දුටු නිසා, කොලොම්බස් දිවයිනට ඩොමිනිකා (ලතින් භාෂාවෙන් 'ඉරිදා') යන නම තැබීය.[24] සමහර ස්පාඤ්ඤ යටත්විජිතවාදීන් මෙහි පදිංචි විය. එහෙත්, යුරෝපීය ගවේෂකයන් සහ පදිංචිකරුවන් කලාපයට ඇතුළු වූ විට, අවට දූපත් වලින් පැමිණි ස්වදේශික සරණාගතයින් ඩොමිනිකාව පදිංචි කර ස්පාඤ්ඤ පදිංචිකරුවන් ඉවතට තල්ලු කළහ. ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් ඒ වෙනුවට අවධානය යොමු කළේ ඔවුන්ගේ පළමු ආරම්භ කරන ලද ඇමරිකාවේ දූපත, හිස්පැනියෝලා සහ හයිටි සමඟ ඇති දූපත් කොටස් වෙත ය. හිස්පැනියෝලා පසුව ඩොමිනිකන් ජනරජය ලෙස නම් කරන ලදී.

ප්‍රංශ ජනපදය

සංස්කරණය

ස්පාඤ්ඤය ඩොමිනිකා යටත් විජිතයක් බවට පත් කර ගැනීමට සුළු සාර්ථකත්වයක් අත්කර ගත්තේ නැත. 1632 දී, ප්‍රංශ කොම්පැනි ඩෙස් අයිල්ස් ඩි ල'මෙරික් එය ප්‍රංශය සඳහා සහ අනෙකුත් "පෙටිට්ස් ඇන්ටිලස්" සඳහා හිමිකම් පෑ නමුත් භෞතික රැකියාවක් සිදු නොවීය.[24] 1642 සහ 1650 අතර ප්‍රංශ මිෂනාරි රේමන්ඩ් බ්‍රෙටන් දිවයිනට පැමිණි ප්‍රථම නිත්‍ය යුරෝපීය අමුත්තා බවට පත්විය.

1660 දී, ඩොමිනිකා සහ ශාන්ත වින්සන්ට් පදිංචි නොකළ යුතු බවට ප්‍රංශ සහ ඉංග්‍රීසි එකඟ වූ අතර, ඒ වෙනුවට කැරිබ් ජනයාට මධ්‍යස්ථ භූමි ප්‍රදේශයක් ලෙස[24] අත්හැරිය යුතුය - නමුත් එහි ස්වභාවික සම්පත් ඉංග්‍රීසි සහ ප්‍රංශ වනාන්තරවල ගවේෂණ ආකර්ෂණය කර ගත් අතර ඔවුන් දැව අස්වැන්න ආරම්භ කළහ.[25] 1690 දී ප්‍රංශ ජාතිකයන් ඔවුන්ගේ පළමු ස්ථිර ජනාවාස පිහිටුවා ගත්හ. මාර්ටිනික් සහ ග්වාඩෙලූප් හි ප්‍රංශ දැව කපන්නන් ප්‍රංශ දූපත් වලට දැව සැපයීම සඳහා දැව කඳවුරු පිහිටුවීමට පටන් ගත් අතර ඔවුන් ක්‍රමයෙන් ස්ථිර පදිංචිකරුවන් බවට පත්විය. ඔවුන් ප්‍රංශ භාෂාවෙන් හැඳින්වූ පරිදි බටහිර අප්‍රිකාවේ සිට පළමු වහල් අප්‍රිකානුවන් ඩොමිනික් වෙත ගෙන එන ලදී.

1715 දී, ලා ගෝල්[26] ලෙස හැඳින්වෙන මාර්ටිනික් හි උතුරේ "දුප්පත් සුදු" කුඩා වතු හිමියන්ගේ කැරැල්ලක් නිසා පදිංචිකරුවන් දකුණු ඩොමිනික් වෙත සංක්‍රමණය වූ අතර එහිදී ඔවුන් කුඩා වතු පිහිටුවා ගත්හ. මේ අතර ප්‍රංශ පවුල් සහ ග්වාඩලූප්හි වෙනත් අය උතුරේ පදිංචි වූහ. 1727 දී ප්‍රථම ප්‍රංශ අණදෙන නිලධාරියා වූඑම්. ලේ ග්‍රෑන්ඩ්, මූලික ප්‍රංශ රජයක් සමඟ දිවයින භාර ගත්තේය. ඩොමිනික් නිල වශයෙන් ප්‍රංශයේ යටත් විජිතයක් බවට පත් වූ අතර, දිවයින දිස්ත්‍රික්ක හෝ "කාර්තු" වලට බෙදා ඇත.[27] ප්‍රංශ ජාතිකයන් ඒ වන විටත් මාර්ටිනික් සහ ග්වාඩලූප් යන ප්‍රදේශවල වැවිලි කෘෂිකර්මාන්තය දියුණු කර තිබූ අතර එහිදී ඔවුන් වහලුන් වූ අප්‍රිකානු කම්කරුවන් සමඟ උක් වගා කළහ. ඩොමිනික්හි ඔවුහු ක්‍රමයෙන් කෝපි වගාවන් දියුණු කළහ. අත්ලාන්තික් සාගරයේ වහල් වෙළඳාම හේතුවෙන්, සාමාන්‍ය ජනගහනය මූලික වශයෙන් කළු-අප්‍රිකානු වහලුන්ගෙන් සමන්විත විය.

1761 දී, යුරෝපයේ සත් අවුරුදු යුද්ධයේදී, ඇන්ඩෘ රෝලෝ විසින් ඩොමිනිකාවට එරෙහිව බ්‍රිතාන්‍ය ගවේෂණ කණ්ඩායමක් තවත් කැරිබියන් දූපත් කිහිපයක් සමඟ දිවයින යටත් කර ගත්හ. 1763 දී ප්‍රංශය යුද්ධයෙන් පරාජය වී පැරිස් ගිවිසුම යටතේ දිවයින මහා බ්‍රිතාන්‍යයට පවරා දී ඇත.[24] එම වසරේම, බ්‍රිතාන්‍ය විසින් ව්‍යවස්ථාදායක සභාවක් පිහිටුවන ලද අතර, නියෝජනය කළේ යුරෝපීය ජනපදිකයන් පමණි. ප්‍රංශ භාෂාව රාජ්‍ය භාෂාව ලෙස පැවති නමුත් එයින් වර්ධනය වූ ඇන්ටිලියන් ක්‍රියෝල් ජනගහනයෙන් වැඩි පිරිසක් කතා කළහ.

1778 දී ප්‍රංශ ජාතිකයන්, ජනගහනයේ ක්‍රියාකාරී සහයෝගීතාවය ඇතිව, ඩොමිනිකාව නැවත අල්ලා ගැනීම ආරම්භ කළහ.[24] පැරිස් ගිවිසුම (1783) මගින් මෙය අවසන් කරන ලද අතර එමඟින් දිවයින බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයට ආපසු පැමිණියේය. නමුත් දිවයිනේ ජනගහනය, විශේෂයෙන්ම වර්ණ නිදහස් මිනිසුන්ගේ පන්තිය, බ්‍රිතාන්‍ය සීමාවන්ට විරුද්ධ විය. 1795 සහ 1805 ප්‍රංශ ආක්‍රමණ පුරාවටම බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය රඳවා ගත් අතර,[24][25] හයිටියේ නිදහස ලබා ගත් හයිටි විප්ලවයේ (පෙර ප්‍රංශයේ ධනවත්ම කැරිබියන් යටත් විජිතය වූ ශාන්ත-ඩොමින්ගු) පළමු අවස්ථාව සිදු විය.

බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිතය

සංස්කරණය
 
1770 ගණන්වල ඩොමිනිකාවේ ලිනන් වෙළඳපොලක්

මහා බ්‍රිතාන්‍යය 1805 දී කුඩා ජනපදයක් පිහිටුවන ලදී. එය ට්‍රාන්ස්-අත්ලාන්තික් වහල් වෙළඳාමේ කොටසක් ලෙස ඩොමිනිකා භාවිතා කරන ලද අතර, එමඟින් භාණ්ඩ බෝග ලෙස සීනි සහ කෝපි නිෂ්පාදනය සහ නැව්ගත කිරීම ඇතුළත් වෙළඳාමේ කොටසක් ලෙස වහලුන් ආනයනය කර දූපත් වල ශ්‍රමය ලෙස අලෙවි කරන ලදී. යුරෝපයට. දිවයිනේ හොඳම ලේඛනගත වහල් වගාව වන්නේ පිරිමි 71 ක් සහ ගැහැණු වහලුන් 68 ක් සිටි හිල්ස්බෝරෝ වතුයායයි. ග්‍රෙග් පවුල කැපී පෙනෙන විය: මස්සිනා වූ තෝමස් හොඩ්සන්ට වහල් නෞකාවක් හිමි වූ අතර තෝමස් ග්‍රෙග් සහ ඔහුගේ පුත් ජෝන් ග්‍රෙග් ඩොමිනිකා හි සීනි වතුවල කොටස් හිමිකරුවන් විය. 1814 ජනවාරි මාසයේදී වහලුන් 20 ක් හිල්ස්බරෝ වෙතින් පලා ගියහ. ඔවුන් නැවත අල්ලා ගත් අය ලෙස සටහන් කර ඇති අතර පිරිමින්ට කස පහර 100 ක් සහ කාන්තාවන්ට කස පහර 50 ක් යොදන ලදී. වතුකරයේ රෝහලේදී ඔවුන්ගේ එක් අයෙක් මිය ගිය බව වහලුන් පැවසූ අතර, ඔහු වස පානය කර ඇති බව ඔවුන් විශ්වාස කළහ.[28]

1831 දී, නිල බ්‍රිතාන්‍ය වාර්ගික ආකල්පවල ලිබරල්කරණයක් පිළිබිඹු කරමින්, බ්‍රවුන් වරප්‍රසාද පනත් කෙටුම්පත[29] නිදහස් කළු ජාතිකයින්ට (බොහෝ විට අප්‍රිකානු සහ යුරෝපීය සම්භවයක් ඇති මිශ්‍ර ජාතීන්ට අයත් බොහෝ නිදහස් වර්ණ සහිත පුද්ගලයින්) දේශපාලන හා සමාජ අයිතීන් ප්‍රදානය කරන ලදී. 1833 වහල්භාවය අහෝසි කිරීමේ පනත සමඟින්, බ්‍රිතාන්‍යය ඉන්දියාවේ හැර සිය අධිරාජ්‍යය පුරා වහල් සේවය අවසන් කරන ලදී.[30]

නිදහසත් එක්ක ඡන්ද බලයත් ආවා. 1835 දී අප්‍රිකානු සම්භවයක් ඇති පළමු මිනිසුන් තිදෙනා ඩොමිනිකාහි ව්‍යවස්ථාදායක සභාවට තේරී පත් විය. අසල්වැසි ප්‍රංශ යටත් විජිත දූපත් වන ග්වාඩෙලූප් සහ මාර්ටිනික් වලින් බොහෝ වහලුන් ඩොමිනිකාවට පලා ගියහ. 1838 දී, ඩොමිනිකාව, ජනවාර්ගික අප්‍රිකානු බහුතරයක් විසින් පාලනය කරන ලද තේරී පත් වූ ව්‍යවස්ථාදායකයක් ඇති බ්‍රිතාන්‍ය බටහිර ඉන්දීය කොදෙව්හි පළමු යටත් විජිතය බවට පත් විය. මෙම නීති සම්පාදකයින්ගෙන් බහුතරයක් වහල්භාවය අහෝසි කිරීමට පෙර නිදහස් වර්ණ හා කුඩා වතු හිමියන් හෝ වෙළෙන්දන් විය. ඔවුන්ගේ ආර්ථික හා සමාජීය අදහස් කුඩා, ධනවත් ඉංග්‍රීසි වැවිලිකාර පන්තියේ අවශ්‍යතාවලට වඩා වෙනස් විය. ඔවුන්ගේ බලයට ඇති තර්ජනයට ප්‍රතිචාර දක්වමින්, වැවිලිකරුවන් වඩාත් සෘජු බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයක් සඳහා බලපෑම් කළහ.[25]

1865 දී, බොහෝ උද්ඝෝෂණ හා ආතතියෙන් පසුව, යටත් විජිත කාර්යාලය විසින් තේරී පත් වූ සාමාජිකයින් එකහමාරක් සහ පත් කරන ලද අර්ධ සාමාජිකයින්ගෙන් සැදුම්ලත් එකක් තෝරා පත් කර ගැනීම වෙනුවට පත් කරන ලදී. යටත් විජිත පරිපාලකයින් සමඟ මිත්‍රත්වය දැරූ වැවිලිකරුවන් බොහෝ අවස්ථාවල තේරී පත් වූ ව්‍යවස්ථාදායකයන් අභිබවා ගියහ. 1871 දී ඩොමිනිකාව බ්‍රිතාන්‍ය ලීවර්ඩ් දූපත් වල කොටසක් බවට පත් විය. තේරී පත් වූ සභාවේ දේශපාලන බලය ක්‍රමානුකූලව ඛාදනය විය. 1896 දී ක්‍රවුන් ජනපද රජය නැවත පිහිටුවන ලදී.

20 වන සියවසේ මුල් භාගය

සංස්කරණය
 
හයවන ජෝර්ජ් රජුගේ සහ දෙවන එලිසබෙත් රැජිනගේ ඡායාරූප සහිත ඩොමිනිකා මුද්දර

පළමු ලෝක සංග්‍රාමයේදී බොහෝ ඩොමිනිකානුවන්, ප්‍රධාන වශයෙන් කුඩා ගොවීන්ගේ පුතුන්, බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යය වෙනුවෙන් යුරෝපයේ සටන් කිරීමට ස්වේච්ඡාවෙන් ඉදිරිපත් වූහ. යුද්ධයෙන් පසු, කැරිබියන් දූපත් පුරා දේශපාලන විඥානයේ නැගීමක්, නියෝජිත රජයේ සංගමය පිහිටුවීමට හේතු විය. ඩොමිනිකාව පාලනය කිරීම සඳහා හඬක් නොමැතිකම හේතුවෙන් මහජන කලකිරීමට පත් වූ මෙම කණ්ඩායම 1924 දී ව්‍යවස්ථාදායක සභාවේ මහජන ඡන්දයෙන් තේරී පත් වූ ආසනවලින් තුනෙන් එකක් සහ 1936 දී අඩක් දිනා ගත්තේය. 1940 දී ඩොමිනිකාවේ පරිපාලනය බ්‍රිතාන්‍ය ලීවර්ඩ් වෙතින් මාරු විය. දූපත් සිට බ්‍රිතාන්‍ය වින්ඩ්වර්ඩ් දූපත් දක්වා.[25] දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයේදී සමහර ඩොමිනිකන්වරු බ්‍රිතාන්‍ය සහ කැරිබියානු හමුදාවන්හි ස්වේච්ඡාවෙන් ඉදිරිපත් වූහ. මාර්ටිනික් සහ ග්වාඩෙලූප් වෙතින් නිදහස් ප්‍රංශ සරණාගතයින් දහස් ගණනක් විචි විසින් පාලනය කරන ලද ප්‍රංශ දූපත් වලින් ඩොමිනිකාවට පලා ගිය අතර, රොසොවෝ සහ වෙනත් ගම්මානවල රැඳී සිටියහ.

1958 වන තෙක් ඩොමිනිකාව බ්‍රිතාන්‍ය වින්ඩ්වර්ඩ් දූපත් හි කොටසක් ලෙස පාලනය විය. කැරිබියන් දූපත් 1958 සිට 1962 දක්වා නිදහස ඉල්ලා සිටි අතර 1958 දී ඩොමිනිකාව කෙටිකාලීන බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් සම්මේලනයේ පළාතක් බවට පත් විය.[24][25] 1962 දී ෆෙඩරේෂන් විසුරුවා හැරීමෙන් පසුව, ඩොමිනිකාව 1967 දී එක්සත් රාජධානියේ ආශ්‍රිත රාජ්‍යයක් බවට පත් වූ අතර, එහි අභ්‍යන්තර කටයුතු පිළිබඳ වගකීම විධිමත් ලෙස භාර ගත්තේය.[24] 1978 නොවැම්බර් 3 වන දින, අගමැති පැට්‍රික් ජෝන් විසින් ප්‍රමුඛ ඩොමිනිකාවේ පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලයට ජනරජයක් ලෙස නිදහස ලබා දෙන ලදී.[24][25][31]

නිදහසින් පසු

සංස්කරණය

1979 මැද භාගයේදී, ආරම්භක අගමැති පැට්‍රික් ජෝන්ගේ පරිපාලනය පිළිබඳ දේශපාලන අතෘප්තිය සිවිල් කුමන්ත්‍රණයකින් උච්චතම අවස්ථාවට පත් වූ අතර ජෝන්ට එරෙහිව ඩොමිනිකා ව්‍යවස්ථාදායකයේ සභාව තුළ විශ්වාසභංග යෝජනාවක් සම්මත වීමෙන් ජෝන් පරිපාලනය බිඳ වැටුණි. ඩොමිනිකාහි දෙවන අගමැති ඔලිවර් සෙරෆින් යටතේ නව, ඊනියා "අතුරු ආණ්ඩුවක්" පිහිටුවන ලදී;[24] සෙරෆින්ගේ ප්‍රධාන කාර්යය වූයේ 1980 දී ව්‍යවස්ථාපිතව නව මහ මැතිවරණයකට රට සූදානම් කිරීමයි, එබැවින් නිල නොවන "අතුරුකාලීන" අගමැති. සෙරෆින් 1980 මහා මැතිවරණයට ඩිමොක්‍රටික් ලේබර් පක්ෂය නමින් ඩොමිනිකා කම්කරු පක්ෂයක් සංවිධානය කර නායකත්වය දුන් අතර ප්‍රධාන වශයෙන් ඔහුගේ මාස 13කට ආසන්න කාලයක් පැවති අගමැති ධූරයේ ආධිපත්‍යය දැරුවේ පස්වන කාණ්ඩයේ ඩේවිඩ් සුළි කුණාටුවෙන් 56 දෙනෙකුට මරු කැඳවූ සහ කිව නොහැකි හානිය නිසා ය. දිවයින පුරා.[24][32] ඊළඟ වසරේ ඇලන් සුළි කුණාටුව තවත් හානි සිදු කළේය.[24] 1980 මැතිවරනයෙන් පසුව, සෙරෆින්ගේ ආන්ඩුව අගමැතිනි ඉයුජිනියා චාල්ස් යටතේ ඩොමිනිකා නිදහස් පක්ෂය (DFP) විසින් නායකත්වය දෙන ලද එකක් මගින් ප්‍රතිස්ථාපනය විය. ඇය කැරිබියානු ප්‍රථම කාන්තා අගමැතිනිය වූවාය.[24][33]

1981 දී, චාල්ස්ගේ රජයට කුමන්ත්‍රණ දෙකක තර්ජනයක් එල්ල විය. පළමුවැන්න මෙහෙයවනු ලැබුවේ ඩොමිනිකාහි හමුදාපති ෆ්‍රෙඩ්රික් නිව්ටන් විසිනි, ඔහු රොසෝහි පොලිස් මූලස්ථානයට ප්‍රහාරයක් සංවිධානය කළ අතර එය පොලිස් නිලධාරියෙකුගේ මරණයට හේතු විය. නිව්ටන් සහ තවත් සොල්දාදුවන් පස් දෙනෙකු ප්‍රහාරයට වැරදිකරුවන් වූ අතර 1983 දී මරණ දණ්ඩනයට නියම විය. සහචරයින් පස් දෙනාගේ දඩුවම පසුව ජීවිතාන්තය දක්වා සිරගත කරන ලදී, නමුත් නිව්ටන් 1986 දී ක්‍රියාත්මක කරන ලදී.[34] මයික් පර්ඩියු සහ වුල්ෆ්ගැන්ග් ඩ්‍රෝජ් විසින් මෙහෙයවන ලද ඔපරේෂන් රෙඩ් ඩෝග් හි කුලී හේවායන්[35] විසින් රට අත්පත් කර ගැනීමේ තර්ජනයට ලක් වූ දෙවැන්න වසර අවසානයේදී සිදු විය. ඔවුන් උත්සාහ කළේ රටේ සංවර්ධනය පාලනය කිරීම සඳහා චාල්ස් අගමැති ලෙස පෙරළා දමා හිටපු අගමැති ජෝන් නැවත පත් කිරීමට ය. එෆ්බීඅයි වෙත ඔත්තුව ලැබුණු අතර, කුලී හේවායන් ප්‍රවාහනය කිරීමට කුලියට ගත් නැව කිසි විටෙකත් තටාකාංගනය හැර ගියේ නැත. කුලී හේවායන්ට විධිමත් හමුදා පළපුරුද්දක් හෝ පුහුණුවක් නොතිබූ අතර, බොහෝ කාර්යමණ්ඩලයේ නායක මයික් පර්ඩියු විසින් එක්වීමට නොමඟ යවා ඇත. එක්සත් ජනපද මධ්‍යස්ථ නීති උල්ලංඝණය කරන ලද කුමන්ත්‍රණයේ ඔහුගේ කොටස වෙනුවෙන් සුදු ආධිපත්‍යවාදී ඩොන් බ්ලැක් ද සිරගත කරන ලදී.[36]

 
ඉයුජීනියා චාල්ස්, අගමැති 1980-95, 1983 දී ග්‍රෙනෙඩා හි තත්ත්වය එක්සත් ජනපද ජනාධිපති රොනල්ඩ් රේගන් සමඟ සාකච්ඡා කරමින්

චාල්ස් ආන්ඩුව 1983 ඇමරිකානු ග්‍රෙනාඩා ආක්‍රමණයට සහාය දුන් අතර, එ.ජ. වෙතින් ඩොමිනිකාගේ ප්‍රශංසාව උපයා ගත්තේය රොනල්ඩ් රේගන්ගේ රජය, සහ මූල්‍ය ආධාර වැඩි කිරීම.[37]

1980 ගණන්වල මැද භාගය වන විට, කෙසෙල් මිල පහත වැටීම හේතුවෙන් නැවතත් දුර්වල වීමට පෙර,[24] ආර්ථිකය යථා තත්ත්වයට පත්වීමට පටන් ගත්තේය. ඉයුජීනියා චාල්ස් 1985 මහ මැතිවරණයෙන් ජයග්‍රහණය කළ අතර, ජනප්‍රියව නැවත තේරී පත් වූ පළමු වත්මන් ඩොමිනිකා අගමැතිනිය බවට පත් විය. ආර්ථිකයේ අඛණ්ඩ පසුබෑම සහ ඩොමිනිකා දේශපාලනය මත ඉයුජීනියා චාල්ස්ගේ දැඩි ග්‍රහණය 1988 දී ස්වයං-මාතෘකාකාරී "තුන්වන බලවේගය" දේශපාලන ගොඩනැගීමක් ඇති කළේය, එය DFP සහ විපක්ෂයේ DLP පාලනය කිරීමේ සම්ප්‍රදායික ද්වි-පක්ෂ විධිවිධානය කඩාකප්පල් කළේය. "තුන්වන බලවේගය" ඉක්මනින්ම එක්සත් කම්කරු පක්ෂය (UWP) ලෙස විධිමත් කර එහි නායකයා ලෙස ඩොමිනිකා කෙසෙල් අලෙවි සමාගමේ හිටපු සාමාන්‍යාධිකාරී එඩිසන් ජේම්ස් තෝරා ගන්නා ලදී. මෙය කෙසෙල් ගොවීන් අතර ජේම්ස්ගේ කීර්තිය ලබා දුන් උපායමාර්ගික තේරීමක් වන අතර ඔහුගේ සම්භවය නැගෙනහිර හෝ අත්ලාන්තික් වෙරළ තීරයේ බටහිර හෝ කැරිබියන් මුහුදු වෙරළේ ප්‍රභූන් විසින් ඩොමිනිකාවේ අගනුවර වන රොසෝ හි විරසක වූ බවක් දැනෙන්නට පටන් ගත්තේය. ඉයුජීනියා චාල්ස් නැවතත් 1990 මහ මැතිවරණයෙන් ජයග්‍රහණය කළ අතර, අඛණ්ඩව මහා මැතිවරණ තුනක් ජයග්‍රහණය කළ පළමු වත්මන් ඩොමිනිකා අගමැතිනිය විය. කෙසේ වෙතත්, යූජීනියා චාල්ස්ගේ ඩීඑෆ්පී යූඩබ්ලිව්පී පැන නැගීමෙන් පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර බලය අහිමි වී එක් ආසනයක් තුළට තල්ලු විය. එබැවින්, ඉයුජීනියා චාල්ස් 1993 දී ඩොමිනිකා නිදහස් පක්ෂයේ දේශපාලන නායකත්වය අතහැර 1995 මහ මැතිවරණයට කිසිදු ආකාරයකින් ඉදිරිපත් නොවීම පුදුමයක් නොවේ. අගමැතිනි ඉයුජීනියා චාල්ස් ගේ ප්‍රවීණ චරිතාංග නායකත්වයෙන් තවදුරටත් ප්‍රතිලාභ නොලබන අතර, ඩොමිනිකා නිදහස් පක්ෂය 1995 මැතිවරණයෙන් UWP වෙත පරාජය වූ අතර එහි නායක එඩිසන් ජේම්ස් අගමැති විය.[24] ඩොමිනිකා කෙසෙල් අලෙවි සමාගමේ හිටපු සාමාන්‍යාධිකාරී ජේම්ස් කෙසෙල් මත අධික ලෙස රඳා පැවතීමෙන් ඩොමිනිකන් ආර්ථිකය විවිධාංගීකරණය කිරීමට උත්සාහ කළේය. 1995 දී ලුයිස් සුළි කුණාටුවෙන් බෝගය විශාල වශයෙන් විනාශ විය.[24] තවද ජේම්ස්ට කෙසෙල් එහි පැරණි විකුණුම් මිල සහ කීර්තිය නැවත ලබා ගැනීමට නොහැකි විය. තවද, ජේම්ස් පරිපාලනය නිල දූෂණ චෝදනාවලට විරුද්ධ විය.

2000 ජනවාරි 31 මහා මැතිවරණයේදී, UWP, වාම නැඹුරුවක් ඇති රූස්වෙල්ට් බී. "රෝසි" ඩග්ලස් විසින් නායකත්වය දුන් DLP සහ හිටපු වෘත්තීය සමිති නායක, චාල්ස් සවරින් ගේ නායකත්වයෙන් යුත් Dominica Freedom පක්ෂය විසින් DLP සන්ධානයක් විසින් පරාජය කරන ලදී. ඩග්ලස් අගමැති විය. සභා මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ එක් යූඩබ්ලිව්පී සාමාජිකයෙක් ඩීඑල්පී-ඩීඑෆ්පී සභාග ආන්ඩුවට එක්වෙමින් බිම තරණය කළේය. කෙසේ වෙතත්, මාස කිහිපයකට පසු ඩග්ලස් 2000 ඔක්තෝබර් 1 දින මිය ගියේය.[24][38][39] අග්‍රාමාත්‍ය ඩග්ලස් වෙනුවට පියරේ චාල්ස් පත් කරන ලද අතර ඔහු ද 2004 ජනවාරි 6 වන දින නිලයේදී මිය ගියේය.[24][40] ඩීඑල්පී හි රූස්වෙල්ට් ස්කෙරිට්, පියරේ චාල්ස් වෙනුවට අගමැති ලෙස පත් වූ අතර, වයස අවුරුදු 31 දී ලෝකයේ ලාබාලතම රජයේ ප්‍රධානියා බවට පත්විය.[24] ස්කෙරිට් ගේ නායකත්වය යටතේ, DLP පක්ෂයට ආසන 21කින් යුත් පාර්ලිමේන්තුවේ ආසන 12ක් ලබා දුන් 2005 මැයි මැතිවරණයෙන් ජයග්‍රහණය කළේය. යූඩබ්ලිව්පීය ආසන 8ක් දිනාගත් අතර ඉතිරි ආසනය එවකට ස්වාධීන අපේක්ෂකයෙකු වූ රොනල්ඩ් ටූලෝන් දිනා ගත්තේය. පසුව ටූලෝන් රජයට එක් විය.[25][41] ඔහුගේ 2005 මැතිවරන ජයග්‍රහණයත් සමග, ස්කෙරිට් හත් දෙනෙකුගෙන් යුත් මහජනතාව නැවත තේරී පත් වූ දෙවන වත්මන් අගමැති බවට පත් විය.

2009 මැතිවරණයේදී ඩීඑල්පී ආසන 21 න් 18 ක් දිනා ගත්තේය. යූඩබ්ලිව්පීය මැතිවරණ ව්‍යාපාරයේ නුසුදුසුකම්වලට හිමිකම් කියූ අතර පාර්ලිමේන්තුව වර්ජනය කිරීම ඇතුළුව පුළුල් පරාසයක විරෝධතා ක්‍රියාවල නිරත විය. යූඩබ්ලිව්පීයේ වර්ජනය පාර්ලිමේන්තු ක්‍රියා පටිපාටියට පටහැනිව පාර්ලිමේන්තුවේ තේරී පත් වූ නියෝජිතයින් තිදෙනාගෙන් දෙදෙනෙකු සඳහා අවම වශයෙන් පාර්ලිමේන්තුවට අනවසරයෙන් නොපැමිණීම තුනක් පැවතුනි, එය ඔවුන්ගේ ආසන දෙක පුරප්පාඩු වී ඇති බව ප්‍රකාශයට පත් කිරීමටත් ඒවා පිරවීම සඳහා අතුරු මැතිවරණයක් කැඳවීමටත් හේතු විය. 2010 ජූලි මාසයේදී එම පුරප්පාඩු වූ ආසන දෙක සඳහා අතුරු මැතිවරණයක් පවත්වන ලද අතර, UWP නැවතත් ආසන දෙකම දිනා ගත්තේය.[42] ස්කෙරිට් යටතේ DLP 2014 ඩොමිනිකන් මහා මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමට සමත් විය.[43]

2012 සැප්තැම්බර් 17 වැනි දින එලියුඩ් තඩ්ඩියස් විලියම්ස් ජනාධිපති ලෙස දිවුරුම් දෙන ලදී (බොහෝ දුරට චාරිත්‍රානුකූල භූමිකාවක්), වෛද්‍ය නිකලස් ලිවර්පූල් වෙනුවට අයහපත් සෞඛ්‍ය තත්ත්වය හේතුවෙන් ධුරයෙන් ඉවත් කරන ලදී. 2013 සැප්තැම්බර් 30 වන දින හිටපු වෘත්තීය සමිති නායක සහ හිටපු ඩොමිනිකා නිදහස් පක්ෂ නායක චාල්ස් සවාරින් රජයේ අමාත්‍ය ධූරයෙන් ඉල්ලා අස්වීමට දින කිහිපයකට පෙර ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් විය. ඔහු ඩොමිනිකාවේ අටවැනි ජනාධිපතිවරයාය.[44]

 
2017 දී මාරියා සුළි කුණාටුවෙන් රොසොයෝ හි ඇති වූ හානිය

නිවර්තන කුණාටුව එරිකා 2015 අගෝස්තු මාසයේදී දිවයින විනාශ කළ අතර, 30 දෙනෙකු මිය ගිය අතර දැඩි පාරිසරික හා ආර්ථික හානියක් සිදු විය.[24] 5 වන කාණ්ඩයේ මාරියා සුළි කුණාටුවෙන් සෘජු ගොඩබිමකට ගොදුරු වෙමින් 2017 සැප්තැම්බර් 18 වන දින ඩොමිනිකාවට නැවතත් පහර දෙන ලදී.[24][45] හානිය පිළිබඳ මුල් ඇස්තමේන්තු යෝජනා කළේ දිවයිනේ ගොඩනැගිලිවලින් 90% ක් විනාශ වී ඇති අතර යටිතල පහසුකම් නටබුන් වී ඇති බවයි.[46][47] එක්සත් රාජධානිය, ප්‍රංශය සහ නෙදර්ලන්තය දිවයිනට ආධාර රැගෙන යාමට නැව් සහ ගුවන් සෝපාන පිහිටුවයි; විනාශයේ පරිමාණය බොහෝ මිනිසුන්ට නිවාස අහිමි කර ඇත.

ඩොමිනිකා එහි පළමු පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලීය ක්‍රීඩා පදක්කම් දෙක රිදී සහ ලෝකඩ පදක්කම් 2018 ගෝල්ඩ් කෝස්ට් හි පැවති පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලීය ක්‍රීඩා උළෙලේදී දිනා ගත්තේය.[48]

ජනාධිපති චාල්ස් ඇන්ජලෝ සවාරින් 2018 දී නව පස් අවුරුදු ධුර කාලයක් සඳහා නැවත තේරී පත් විය.[49]

 
ඩොමිනිකා පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලයේ අගමැති රූස්වෙල්ට් ස්කෙරිට්

2019 දෙසැම්බරයේදී, වත්මන් අගමැති රූස්වෙල්ට් ස්කෙරිට් ඔහුගේ සිව්වැනි මහ මැතිවරණයෙන් ආසන දහඅටක් තුනක් දක්වා අඛණ්ඩව ජයග්‍රහණය කර, එතෙක් මෙතෙක් එසේ කළ පළමු ඩොමිනිකාවේ අගමැති බවට පත් විය.[50]

ඩොමිනිකාව සිය පළමු ඔලිම්පික් රන් පදක්කම ලබා ගත්තේ 2024 පැරිසියේ පැවති ගිම්හාන ඔලිම්පික් උළෙලේදී තියා ලාෆොන්ඩ් කාන්තා තුන් පිම්ම මීටර් 15.02කින් ජයගත් විටය.

භූගෝලය සහ දේශගුණය

සංස්කරණය
 
මධ්‍යයේ ඩොමිනිකාව, උතුරින් ග්වාඩලූප් සහ දකුණින් මාර්ටිනික් ඇත.
 
ඩොමිනිකා සිතියම.

ඩොමිනිකා යනු වින්ඩ්වර්ඩ් දූපත් වල උතුරු දෙසින් පිහිටි කැරිබියන් මුහුදේ පිහිටි දූපත් ජාතියකි (එය සමහර විට ලීවර්ඩ් දූපත් වල දකුණු කෙළවර ලෙස සැලකේ). රටෙහි විශාලත්වය වර්ග සැතපුම් 289.5 (වර්ග කිලෝමීටර් 750) පමණ වන අතර එය දිග සැතපුම් 29 (කිලෝමීටර් 47) පමණ වන අතර පළල සැතපුම් 16 (කිලෝමීටර් 26) පමණ වේ.[51][52]

එහි සශ්‍රීක දර්ශන සහ විවිධ වෘක්ෂලතා සහ සත්ත්ව විශේෂ හේතුවෙන් "කැරිබියන් දූපතේ නේචර් අයිලන්ඩ්" ලෙස හැඳින්වෙන ඩොමිනිකාව බොහෝ දුරට වැසි වනාන්තරවලින් වැසී ඇති අතර එය ලොව දෙවන විශාලතම උණු දිය උල්පත වන බොයිලින් ලේක් හි නිවහන වේ.[52][53][54] එහි මායිම් තුළ පරිසර කලාප දෙකක් පිහිටා ඇත: වින්ඩ්වර්ඩ් අයිලන්ඩ්ස් තෙත් වනාන්තර සහ වින්ඩ්වර්ඩ් අයිලන්ඩ්ස් සෙරික්

ස්කෘබ්.[55] ලෙසර් ඇන්ටිලස් හි වඩාත්ම කඳුකරය, එහි ගිනිකඳු කඳු මුදුන් ලාවා ආවාටවල කේතු වේ, මේවායින් විශාලතම (උතුරේ සිට දකුණට) මෝර්න් ඔක්ස් ඩයිබල්ස්, මෝර්න් ඩයබ්ලොටින් (දිවයිනේ උසම මීටර් 1,447),[52] මෝර්න් පිටොන් තුනක් සහ මෝර්න් ඇන්ග්ලයිස්. මෝර්න් ට්‍රොයිස් පිටන්ස් ජාතික වනෝද්‍යානය ගිනිකඳු ලක්ෂණ සමඟ මිශ්‍ර වූ නිවර්තන වනාන්තරයකි;[56] එය 1995 අප්‍රේල් 4 වන දින ලෝක උරුම අඩවියක් ලෙස පිළිගැනිණි, එය වෙනත් කැරිබියන් දූපත් හතරක් සමඟ බෙදා ගනී.[57] රටේ ඊසාන දෙසින් පිහිටි කැලිබිෂි ප්‍රදේශයේ වැලි සහිත වෙරළ ඇත.[58] අවට දූපත් වල වඳ වී ගොස් ඇතැයි සැලකෙන සමහර ශාක සහ සතුන් තවමත් ඩොමිනිකාහි වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ.[59] දිවයිනේ කැබ්රිට්ස් ජාතික වනෝද්‍යානය ඇතුළුව ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ කිහිපයක් මෙන්ම ගංගා 365 ක් ඇත. 2017 සුළි කුණාටුව මෙම සැලසුම් වෙනස් කර ඇතත්, වසර කිහිපයක් පුරා දිවයින පරිසර සංචාරක ගමනාන්තයක් ලෙස දිරිමත් කිරීමට රජය උත්සාහ කළේය.[52] රටෙහි 2018 වනාන්තර භූ දර්ශන අඛණ්ඩතා දර්ශකයේ මධ්‍යන්‍ය ලකුණු 1.06/10ක් තිබූ අතර, එය රටවල් 172ක් අතරින් ගෝලීය වශයෙන් 166 වැනි ස්ථානයට පත් විය.[60]

ප්‍රාථමික ජනගහන මධ්‍යස්ථාන දෙකක් ඇත: රොසෝ අගනුවර (2011 දී වැසියන් 14,725 ක් සමඟ) සහ පෝර්ට්ස්මූත් (2011 දී වැසියන් 4,167 ක් සමඟ). ප්‍රධාන මධ්‍යස්ථාන වෙරළ ආශ්‍රිතව පිහිටා ඇති අතර කඳුකර අභ්‍යන්තරය විරල ජනාකීර්ණ වේ.[52]

ඩොමිනිකා සුළි කුණාටු වලට විශේෂයෙන් ගොදුරු වන්නේ දිවයින සුළි කුණාටු කලාපය ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රදේශයේ පිහිටා ඇති බැවිනි.[2] 1979 දී, ඩේවිඩ් සුළි කුණාටුව දිවයිනට 4 වන කාණ්ඩයේ සුළි කුණාටුවක් ලෙස පහර දුන් අතර, එය පුලුල්ව පැතිරුනු හා අතිශයින් හානි විය. 2007 අගෝස්තු 17 වන දින, එවකට 1 වන කාණ්ඩයේ සුළි කුණාටුවක් වූ ඩීන් සුළි කුණාටුව දිවයිනට පහර දුන්නේය. අධික වර්ෂාවත් සමඟ ඇති වූ නායයාමකින් ඔවුන්ගේ නිවස කුඩුපට්ටම් කිරීමෙන් මවක් සහ ඇගේ හත් හැවිරිදි දරුවා මිය යයි.[61] තවත් සිද්ධියකදී නිවසකට ගසක් කඩා වැටීමෙන් පුද්ගලයන් දෙදෙනෙකු තුවාල ලැබුවා. අගමැති රූස්වෙල්ට් ස්කෙරිට් ඇස්තමේන්තු කළේය නිවාස 100 ත් 125 ත් අතර ප්‍රමාණයකට හානි සිදුවී ඇති අතර කෘෂිකාර්මික අංශයට, විශේෂයෙන්ම කෙසෙල් වගාවට විශාල වශයෙන් හානි සිදුවී ඇත. 2015 අගෝස්තු මාසයේදී, නිවර්තන කලාපීය කුණාටුව එරිකා දිවයින පුරා පුළුල් ගංවතුර සහ නායයෑම් ඇති කළේය. බහුවිධ ප්‍රජාවන් ඉවත් කරන ලද අතර 30 දෙනෙකුට වැඩි පිරිසක් මිය ගියහ.[62] ලෝක බැංකුව විසින් ඩොමිනිකා සඳහා සකස් කරන ලද වේගවත් හානි සහ බලපෑම් තක්සේරුවකට අනුව, කුණාටුවෙන් සිදු වූ මුළු හානිය හා අලාභය ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 484.82 ක් හෝ ඩොමිනිකාහි වාර්ෂික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 90% කි.[63] 5 වන කාණ්ඩයේ මාරියා සුළි කුණාටුව 2017 දී දිවයිනට පහර දුන් අතර දළ වශයෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 930 ක් හෝ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 226% ක අලාභයක් සිදු විය.[64]

සත්ව විශේෂ

සංස්කරණය
 
මධ්‍යයේ ඩොමිනිකාව, උතුරින් ග්වාඩලූප් සහ දකුණින් මාර්ටිනික් ඇත.
 
ඩොමිනිකා සිතියම.

ඩොමිනිකා යනු වින්ඩ්වර්ඩ් දූපත් වල උතුරු දෙසින් පිහිටි කැරිබියන් මුහුදේ පිහිටි දූපත් ජාතියකි (එය සමහර විට ලීවර්ඩ් දූපත් වල දකුණු කෙළවර ලෙස සැලකේ). රටෙහි විශාලත්වය වර්ග සැතපුම් 289.5 (වර්ග කිලෝමීටර් 750) පමණ වන අතර එය දිග සැතපුම් 29 (කිලෝමීටර් 47) පමණ වන අතර පළල සැතපුම් 16 (කිලෝමීටර් 26) පමණ වේ.[51][52]

එහි සශ්‍රීක දර්ශන සහ විවිධ වෘක්ෂලතා සහ සත්ත්ව විශේෂ හේතුවෙන් "කැරිබියන් දූපතේ නේචර් අයිලන්ඩ්" ලෙස හැඳින්වෙන ඩොමිනිකාව බොහෝ දුරට වැසි වනාන්තරවලින් වැසී ඇති අතර එය ලොව දෙවන විශාලතම උණු දිය උල්පත වන බොයිලින් ලේක් හි නිවහන වේ.[52][65][66] එහි මායිම් තුළ පරිසර කලාප දෙකක් පිහිටා ඇත: වින්ඩ්වර්ඩ් අයිලන්ඩ්ස් තෙත් වනාන්තර සහ වින්ඩ්වර්ඩ් අයිලන්ඩ්ස් සෙරික්

ස්කෘබ්.[55] ලෙසර් ඇන්ටිලස් හි වඩාත්ම කඳුකරය, එහි ගිනිකඳු කඳු මුදුන් ලාවා ආවාටවල කේතු වේ, මේවායින් විශාලතම (උතුරේ සිට දකුණට) මෝර්න් ඔක්ස් ඩයිබල්ස්, මෝර්න් ඩයබ්ලොටින් (දිවයිනේ උසම මීටර් 1,447),[52] මෝර්න් පිටොන් තුනක් සහ මෝර්න් ඇන්ග්ලයිස්. මෝර්න් ට්‍රොයිස් පිටන්ස් ජාතික වනෝද්‍යානය ගිනිකඳු ලක්ෂණ සමඟ මිශ්‍ර වූ නිවර්තන වනාන්තරයකි;[67] එය 1995 අප්‍රේල් 4 වන දින ලෝක උරුම අඩවියක් ලෙස පිළිගැනිණි, එය වෙනත් කැරිබියන් දූපත් හතරක් සමඟ බෙදා ගනී.[68] රටේ ඊසාන දෙසින් පිහිටි කැලිබිෂි ප්‍රදේශයේ වැලි සහිත වෙරළ ඇත.[69] අවට දූපත් වල වඳ වී ගොස් ඇතැයි සැලකෙන සමහර ශාක සහ සතුන් තවමත් ඩොමිනිකාහි වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ.[70] දිවයිනේ කැබ්රිට්ස් ජාතික වනෝද්‍යානය ඇතුළුව ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ කිහිපයක් මෙන්ම ගංගා 365 ක් ඇත. 2017 සුළි කුණාටුව මෙම සැලසුම් වෙනස් කර ඇතත්, වසර කිහිපයක් පුරා දිවයින පරිසර සංචාරක ගමනාන්තයක් ලෙස දිරිමත් කිරීමට රජය උත්සාහ කළේය.[52] රටෙහි 2018 වනාන්තර භූ දර්ශන අඛණ්ඩතා දර්ශකයේ මධ්‍යන්‍ය ලකුණු 1.06/10ක් තිබූ අතර, එය රටවල් 172ක් අතරින් ගෝලීය වශයෙන් 166 වැනි ස්ථානයට පත් විය.[60]

ප්‍රාථමික ජනගහන මධ්‍යස්ථාන දෙකක් ඇත: රොසෝ අගනුවර (2011 දී වැසියන් 14,725 ක් සමඟ) සහ පෝර්ට්ස්මූත් (2011 දී වැසියන් 4,167 ක් සමඟ). ප්‍රධාන මධ්‍යස්ථාන වෙරළ ආශ්‍රිතව පිහිටා ඇති අතර කඳුකර අභ්‍යන්තරය විරල ජනාකීර්ණ වේ.[52]

ඩොමිනිකා සුළි කුණාටු වලට විශේෂයෙන් ගොදුරු වන්නේ දිවයින සුළි කුණාටු කලාපය ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රදේශයේ පිහිටා ඇති බැවිනි.[2] 1979 දී, ඩේවිඩ් සුළි කුණාටුව දිවයිනට 4 වන කාණ්ඩයේ සුළි කුණාටුවක් ලෙස පහර දුන් අතර, එය පුලුල්ව පැතිරුනු හා අතිශයින් හානි විය. 2007 අගෝස්තු 17 වන දින, එවකට 1 වන කාණ්ඩයේ සුළි කුණාටුවක් වූ ඩීන් සුළි කුණාටුව දිවයිනට පහර දුන්නේය. අධික වර්ෂාවත් සමඟ ඇති වූ නායයාමකින් ඔවුන්ගේ නිවස කුඩුපට්ටම් කිරීමෙන් මවක් සහ ඇගේ හත් හැවිරිදි දරුවා මිය යයි.[61] තවත් සිද්ධියකදී නිවසකට ගසක් කඩා වැටීමෙන් පුද්ගලයන් දෙදෙනෙකු තුවාල ලැබුවා. අගමැති රූස්වෙල්ට් ස්කෙරිට් ඇස්තමේන්තු කළේය නිවාස 100 ත් 125 ත් අතර ප්‍රමාණයකට හානි සිදුවී ඇති අතර කෘෂිකාර්මික අංශයට, විශේෂයෙන්ම කෙසෙල් වගාවට විශාල වශයෙන් හානි සිදුවී ඇත. 2015 අගෝස්තු මාසයේදී, නිවර්තන කලාපීය කුණාටුව එරිකා දිවයින පුරා පුළුල් ගංවතුර සහ නායයෑම් ඇති කළේය. බහුවිධ ප්‍රජාවන් ඉවත් කරන ලද අතර 30 දෙනෙකුට වැඩි පිරිසක් මිය ගියහ.[71] ලෝක බැංකුව විසින් ඩොමිනිකා සඳහා සකස් කරන ලද වේගවත් හානි සහ බලපෑම් තක්සේරුවකට අනුව, කුණාටුවෙන් සිදු වූ මුළු හානිය හා අලාභය ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 484.82 ක් හෝ ඩොමිනිකාහි වාර්ෂික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 90% කි.[72] 5 වන කාණ්ඩයේ මාරියා සුළි කුණාටුව 2017 දී දිවයිනට පහර දුන් අතර දළ වශයෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 930 ක් හෝ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 226% ක අලාභයක් සිදු විය.[64]

භෞමික ආරවුල්

සංස්කරණය
 
මධ්‍යයේ ඩොමිනිකාව, උතුරින් ග්වාඩලූප් සහ දකුණින් මාර්ටිනික් ඇත.
 
ඩොමිනිකා සිතියම.

ඩොමිනිකා යනු වින්ඩ්වර්ඩ් දූපත් වල උතුරු දෙසින් පිහිටි කැරිබියන් මුහුදේ පිහිටි දූපත් ජාතියකි (එය සමහර විට ලීවර්ඩ් දූපත් වල දකුණු කෙළවර ලෙස සැලකේ). රටෙහි විශාලත්වය වර්ග සැතපුම් 289.5 (වර්ග කිලෝමීටර් 750) පමණ වන අතර එය දිග සැතපුම් 29 (කිලෝමීටර් 47) පමණ වන අතර පළල සැතපුම් 16 (කිලෝමීටර් 26) පමණ වේ.[51][52]

එහි සශ්‍රීක දර්ශන සහ විවිධ වෘක්ෂලතා සහ සත්ත්ව විශේෂ හේතුවෙන් "කැරිබියන් දූපතේ නේචර් අයිලන්ඩ්" ලෙස හැඳින්වෙන ඩොමිනිකාව බොහෝ දුරට වැසි වනාන්තරවලින් වැසී ඇති අතර එය ලොව දෙවන විශාලතම උණු දිය උල්පත වන බොයිලින් ලේක් හි නිවහන වේ.[52][73][74] එහි මායිම් තුළ පරිසර කලාප දෙකක් පිහිටා ඇත: වින්ඩ්වර්ඩ් අයිලන්ඩ්ස් තෙත් වනාන්තර සහ වින්ඩ්වර්ඩ් අයිලන්ඩ්ස් සෙරික්

ස්කෘබ්.[55] ලෙසර් ඇන්ටිලස් හි වඩාත්ම කඳුකරය, එහි ගිනිකඳු කඳු මුදුන් ලාවා ආවාටවල කේතු වේ, මේවායින් විශාලතම (උතුරේ සිට දකුණට) මෝර්න් ඔක්ස් ඩයිබල්ස්, මෝර්න් ඩයබ්ලොටින් (දිවයිනේ උසම මීටර් 1,447),[52] මෝර්න් පිටොන් තුනක් සහ මෝර්න් ඇන්ග්ලයිස්. මෝර්න් ට්‍රොයිස් පිටන්ස් ජාතික වනෝද්‍යානය ගිනිකඳු ලක්ෂණ සමඟ මිශ්‍ර වූ නිවර්තන වනාන්තරයකි;[75] එය 1995 අප්‍රේල් 4 වන දින ලෝක උරුම අඩවියක් ලෙස පිළිගැනිණි, එය වෙනත් කැරිබියන් දූපත් හතරක් සමඟ බෙදා ගනී.[76] රටේ ඊසාන දෙසින් පිහිටි කැලිබිෂි ප්‍රදේශයේ වැලි සහිත වෙරළ ඇත.[77] අවට දූපත් වල වඳ වී ගොස් ඇතැයි සැලකෙන සමහර ශාක සහ සතුන් තවමත් ඩොමිනිකාහි වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ.[78] දිවයිනේ කැබ්රිට්ස් ජාතික වනෝද්‍යානය ඇතුළුව ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ කිහිපයක් මෙන්ම ගංගා 365 ක් ඇත. 2017 සුළි කුණාටුව මෙම සැලසුම් වෙනස් කර ඇතත්, වසර කිහිපයක් පුරා දිවයින පරිසර සංචාරක ගමනාන්තයක් ලෙස දිරිමත් කිරීමට රජය උත්සාහ කළේය.[52] රටෙහි 2018 වනාන්තර භූ දර්ශන අඛණ්ඩතා දර්ශකයේ මධ්‍යන්‍ය ලකුණු 1.06/10ක් තිබූ අතර, එය රටවල් 172ක් අතරින් ගෝලීය වශයෙන් 166 වැනි ස්ථානයට පත් විය.[60]

ප්‍රාථමික ජනගහන මධ්‍යස්ථාන දෙකක් ඇත: රොසෝ අගනුවර (2011 දී වැසියන් 14,725 ක් සමඟ) සහ පෝර්ට්ස්මූත් (2011 දී වැසියන් 4,167 ක් සමඟ). ප්‍රධාන මධ්‍යස්ථාන වෙරළ ආශ්‍රිතව පිහිටා ඇති අතර කඳුකර අභ්‍යන්තරය විරල ජනාකීර්ණ වේ.[52]

ඩොමිනිකා සුළි කුණාටු වලට විශේෂයෙන් ගොදුරු වන්නේ දිවයින සුළි කුණාටු කලාපය ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රදේශයේ පිහිටා ඇති බැවිනි.[2] 1979 දී, ඩේවිඩ් සුළි කුණාටුව දිවයිනට 4 වන කාණ්ඩයේ සුළි කුණාටුවක් ලෙස පහර දුන් අතර, එය පුලුල්ව පැතිරුනු හා අතිශයින් හානි විය. 2007 අගෝස්තු 17 වන දින, එවකට 1 වන කාණ්ඩයේ සුළි කුණාටුවක් වූ ඩීන් සුළි කුණාටුව දිවයිනට පහර දුන්නේය. අධික වර්ෂාවත් සමඟ ඇති වූ නායයාමකින් ඔවුන්ගේ නිවස කුඩුපට්ටම් කිරීමෙන් මවක් සහ ඇගේ හත් හැවිරිදි දරුවා මිය යයි.[61] තවත් සිද්ධියකදී නිවසකට ගසක් කඩා වැටීමෙන් පුද්ගලයන් දෙදෙනෙකු තුවාල ලැබුවා. අගමැති රූස්වෙල්ට් ස්කෙරිට් ඇස්තමේන්තු කළේය නිවාස 100 ත් 125 ත් අතර ප්‍රමාණයකට හානි සිදුවී ඇති අතර කෘෂිකාර්මික අංශයට, විශේෂයෙන්ම කෙසෙල් වගාවට විශාල වශයෙන් හානි සිදුවී ඇත. 2015 අගෝස්තු මාසයේදී, නිවර්තන කලාපීය කුණාටුව එරිකා දිවයින පුරා පුළුල් ගංවතුර සහ නායයෑම් ඇති කළේය. බහුවිධ ප්‍රජාවන් ඉවත් කරන ලද අතර 30 දෙනෙකුට වැඩි පිරිසක් මිය ගියහ.[79] ලෝක බැංකුව විසින් ඩොමිනිකා සඳහා සකස් කරන ලද වේගවත් හානි සහ බලපෑම් තක්සේරුවකට අනුව, කුණාටුවෙන් සිදු වූ මුළු හානිය හා අලාභය ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 484.82 ක් හෝ ඩොමිනිකාහි වාර්ෂික දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 90% කි.[80] 5 වන කාණ්ඩයේ මාරියා සුළි කුණාටුව 2017 දී දිවයිනට පහර දුන් අතර දළ වශයෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 930 ක් හෝ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 226% ක අලාභයක් සිදු විය.[64]

රජය

සංස්කරණය

ඩොමිනිකාව යනු පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලීය ජාතීන් තුළ පාර්ලිමේන්තු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයකි.[81] අගනුවර රොසොයෝ ය. ඩොමිනිකා පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලය කැරිබියානු ජනරජ කිහිපයෙන් එකකි. ජනාධිපතිවරයා රාජ්‍ය නායකයා වන අතර විධායක බලය පවතින්නේ අගමැති ප්‍රධානත්වයෙන් යුත් කැබිනට් මණ්ඩලයටය.[81] ඒකමණ්ඩල පාර්ලිමේන්තුව සමන්විත වන්නේ මන්ත්‍රීවරුන් 30 දෙනෙකුගෙන් යුත් සභා මන්ත්‍රී මණ්ඩලයකින් වන අතර එය සෘජුවම තේරී පත් වූ මන්ත්‍රීවරුන් 21 දෙනෙකුගෙන් සහ සෙනෙට් සභිකයින් නව දෙනෙකුගෙන් සමන්විත වන අතර, ඔවුන් එක්කෝ ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කරනු ලැබිය හැකි හෝ සභා මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් විසින් තෝරා පත් කර ගනු ලැබිය හැකිය.[81]

කලාපයේ අනෙකුත් පැරණි බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත මෙන් නොව, ඩොමිනිකාව කිසි විටෙක පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලීය රාජ්‍යයක් නොවීය, ඒ වෙනුවට නිදහස මත ජනරජයක් බවට පත් විය. ඩොමිනිකා කැරිබියන් ප්‍රජාවේ (CARICOM) සහ නැගෙනහිර කැරිබියන් රාජ්‍යයන්ගේ සංවිධානයේ (OECS) පූර්ණ සහ සහභාගී වන සාමාජිකාවකි.[82]

ඩොමිනිකා 98 වැනි වගන්තිය යටතේ ආවරණය වන පරිදි එක්සත් ජනපද හමුදාව සමඟ ද්විපාර්ශ්වික ප්‍රතිශක්තිකරණ ගිවිසුමක් ඇති ජාත්‍යන්තර අපරාධ අධිකරණයේ සාමාජිකයෙකි. 2008 ජනවාරි මාසයේදී ඩොමිනිකා ඇමරිකාව සඳහා බොලිවේරියානු විකල්පයට සම්බන්ධ විය.[82]

මානව හිමිකම්

සංස්කරණය

19 වැනි සියවසේ යටත් විජිත යුගයේදී ඩොමිනිකාවේ පිරිමි සහ ගැහැණු සමලිංගික ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් අපරාධයක් බවට පත් කරන ලදී.[83][84] 2024 අප්‍රේල් මාසයේදී, ඩොමිනිකන් නීතීඥ කාරා ෂිලින්ෆෝර්ඩ් විසින් සමලිංගික ක්‍රියාකාරකම් තහනම් කිරීමේ නීති අවලංගු කරන ලෙස මහාධිකරණයට ඒත්තු ගන්වන ලදී.[85] ඔවුන් LGBT පුද්ගලයින්ගේ ව්‍යවස්ථාපිත අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝණය කළ බැවින්.[86] 19 වැනි සියවසේ යටත් විජිත යුගයේදී ඩොමිනිකාවේ ක්‍රියාකාරකම් අපරාධයක් බවට පත් කරන ලදී.[87][88] 2024 අප්‍රේල් මාසයේදී, ඩොමිනිකන් නීතීඥ කාරා ෂිලිංෆෝර්ඩ් විසින් තහනම් කරන ලද නීති අවලංගු කරන ලෙස මහාධිකරණයට ඒත්තු ගැන්වීය.

පරිපාලන අංශ

සංස්කරණය

ඩොමිනිකාව පැරිෂ් (දිස්ත්‍රික්ක) 10 කට බෙදා ඇති අතර, 2011 සංගණන ජනගහනය සමඟ පහත දැක්වේ:

ආර්ථිකය

සංස්කරණය

ඩොමිනිකාවේ මුදල් ඒකකය නැගෙනහිර කැරිබියන් ඩොලරයයි. 2008 දී, ඩොමිනිකා නැගෙනහිර කැරිබියන් ප්‍රාන්තවල ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ (GDP) අඩුම අනුපාතවලින් එකක් විය.[89][90] 2003 සහ 2004 දී රට ආසන්න වශයෙන් මූල්‍ය අර්බුදයකට මුහුණ දුන් නමුත් දශකයක දුර්වල ක්‍රියාකාරිත්වයකින් පසුව ඩොමිනිකා ආර්ථිකය 2005 දී 3.5% කින් සහ 2006 දී 4.0% කින් වර්ධනය විය. 2006 වසරේ වර්ධනයට සංචාරක, ඉදිකිරීම්, අක්වෙරළ සහ අනෙකුත් සේවා සහ කෙසෙල් කර්මාන්තයේ සමහර උප අංශවල ජයග්‍රහණ හේතු විය. මේ කාලයේදී ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල (IMF) ඩොමිනිකා රජය එහි සාර්ථක සාර්ව ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා ප්‍රශංසා කළ අතර, රාජ්‍ය ණය තවදුරටත් අඩු කිරීමේ අවශ්‍යතාවය, මූල්‍ය අංශයේ නියාමනය වැඩි කිරීම සහ වෙළඳපල විවිධාංගීකරණය ඇතුළු ඉතිරි අභියෝග ද පෙන්වා දුන්නේය.[91]

කෘෂිකර්මය සහ විශේෂයෙන්ම කෙසෙල් වරක් ඩොමිනිකාවේ ආර්ථිකයේ ආධිපත්‍යය දැරූ අතර,[92] ශ්‍රම බලකායෙන් තුනෙන් එකක් පමණ 2000 ගණන්වල මුල් භාගයේ කෘෂිකර්මාන්තයේ වැඩ කළහ. කෙසේ වෙතත්, මෙම අංශය කාලගුණික තත්ත්වයන්ට සහ භාණ්ඩ මිල කෙරෙහි බලපාන බාහිර සිදුවීම්වලට බෙහෙවින් අවදානමට ලක් වේ. 2007 දී, ඩීන් සුළි කුණාටුව කෘෂිකාර්මික අංශයට මෙන්ම රටේ යටිතල පහසුකම්වලට, විශේෂයෙන්ම මාර්ගවලට සැලකිය යුතු හානියක් සිදු කළේය.[93][94][95][96] රජය විසින් කෝපි, පච්චූලි, කෝමාරිකා නිෂ්පාදනය ප්‍රවර්ධනය කරමින් කෘෂිකාර්මික අංශය විවිධාංගීකරණය කර ඇත. වේරා, කැපූ මල් සහ අඹ, පේර සහ පැපොල් වැනි විදේශීය පලතුරු,[තහවුරු කර නොමැත] අතර ආර්ථිකය සංචාරක ව්‍යාපාරය මත වඩ වඩාත් රඳා පවතී.[92]

2016 අයවැය කතාවේදී අගමැති රූස්වෙල්ට් ස්කෙරිට් විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද පරිදි, ඩොමිනිකාහි පුරවැසිභාවය ආයෝජනයෙන් (CBI) ගාස්තුවල අපේක්ෂිත වැඩිවීම ක්‍රියාත්මක කිරීමේ දිනයක් නොපෙනෙන ලෙස අත්හිටුවා ඇත.[97]

ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම

සංස්කරණය

ඩොමිනිකා යනු බොහෝ භාණ්ඩ සඳහා එක්සත් ජනපදයට තීරුබදු රහිත ප්‍රවේශය ලබා දෙන කැරිබියන් ද්‍රෝණි මූලාරම්භයේ (CBI) ප්‍රතිලාභියෙකි. ඩොමිනිකා ප්‍රධාන වශයෙන් ඉංග්‍රීසි කතා කරන කැරිබියන් ප්‍රජාවට (CARICOM), CARICOM තනි වෙළෙඳපොළ සහ ආර්ථිකය (CSME) සහ නැගෙනහිර කැරිබියන් රාජ්‍යයන්ගේ සංවිධානයට (OECS) ද අයත් වේ.[91]

මූල්‍ය සේවා කර්මාන්තය

සංස්කරණය

ඩොමිනිකා හි පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය මෑත වසරවලදී ප්‍රධාන ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත්වෙමින් තිබේ. විශාලතම අංශ වන්නේ "අක්වෙරළ බැංකුකරණය, ගෙවීම් සැකසුම් සමාගම් සහ සාමාන්‍ය ආයතනික ක්‍රියාකාරකම්" ය. මූල්‍ය සේවා කර්මාන්තය නියාමනය කිරීම සහ අධීක්ෂණය කිරීම මුදල් අමාත්‍යාංශයේ අධීක්ෂණය යටතේ ඩොමිනිකා පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලයේ (FSU) මූල්‍ය සේවා ඒකකයේ වගකීම වේ. සේවා සපයන්නන් ගණනාවක් ඇත. මේවාට Scotiabank, Royal Bank of Canada, Cathedral Investment Bank, First Caribbean International Bank සහ The Interoceanic Bank of the Caribbean ඇතුළු ගෝලීය මූල්‍ය ආයතන ඇතුළත් වේ.

1990 ගණන්වල මැද භාගයේ සිට, ඩොමිනිකාවේ පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය වැනි අක්වෙරළ මූල්‍ය මධ්‍යස්ථාන, ඔවුන්ගේ හානිකර යැයි කියනු ලබන බදු පාලන ක්‍රම සඳහා OECD වෙතින් වැඩි පීඩනයකට ලක් විය, එහිදී OECD අඩු බදු පාලන තන්ත්‍රයන්ට ගෝලීය වශයෙන් වාසියක් ලැබීම වැළැක්වීමට කැමති විය. වෙළඳපොළ. OECD ඩොමිනිකාවේ පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය සහ අනෙකුත් මූල්‍ය මධ්‍යස්ථාන "කළු ලැයිස්තුවට" ඇතුළත් කර ඒවාට එරෙහිව සම්බාධක පනවන බවට තර්ජනය කළේය. කෙසේ වෙතත්, ඩොමිනිකාවේ පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය OECD කළු ලැයිස්තුවට ඇතුළත් කිරීම සාර්ථක ලෙස වළක්වා ගත්තේ විනිවිදභාවය වැඩි දියුණු කිරීමට සහ OECD සාමාජික රටවල් සමඟ ඔවුන්ගේ පුරවැසියන් පිළිබඳ තොරතුරු හුවමාරුව ආරම්භ කිරීමට නියාමන ප්‍රතිසංස්කරණවලට කැපවීමෙන්.

ඩොමිනිකා විදේශයන්හි සිට නැවත පදිංචි වන සමාගම්වලට බදු රහිත තත්ත්වය ලබා දෙයි. බොහෝ අන්තර්ජාල ව්‍යාපාර සහ හෙජ් අරමුදල් මේ හේතුව නිසා ඩොමිනිකා භාවිතා කරන බව දන්නා නමුත් රජය බලාත්මක කරන දැඩි රහස්‍යභාවය හේතුවෙන් සමාගම් කීයක් බදු රහිත තත්ත්වයෙන් ප්‍රතිලාභ ලබනවාද යන්න නොදනී. කෙසේ වෙතත්, 2012 ජූලි 12 වන දින ඩොමිනිකා බදු තොරතුරු හුවමාරු කර ගැනීම සඳහා පෝලන්තය සමඟ ගිවිසුමක් අත්සන් කළේය.[98]

ආර්ථික සංක්‍රමණිකයන්

සංස්කරණය

ඩොමිනිකා හි පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය වලංගු දෙවන පුරවැසිභාවය අපේක්ෂා කරන අයට නිල සහ නීත්‍යානුකූලව අනිවාර්ය ආර්ථික පුරවැසිභාවයක් පිරිනමයි. ඩොමිනිකා හි ජාතිකත්ව නීතිය තම රටේ ආර්ථිකයට කරන ආයෝජනයක් සඳහා පුරවැසිභාවය ලබා ගැනීම සඳහා වසර හතක නීත්‍යානුකූල පදිංචිය පිළිබඳ සාමාන්‍ය අවශ්‍යතාවය අත්හැරීමට රජයට බලය ලබා දෙයි. ප්‍රධාන අයදුම්කරුවෙකු සඳහා අවශ්‍ය දායකත්වය ආර්ථික විවිධාංගීකරණ අරමුදල හරහා ඇ.ඩො. 100,000 කින් ආරම්භ වේ.[99] විකල්පයක් ලෙස, 2014 සිට, අයදුම්කරුවන්ට දිවයිනේ සුවිශේෂී නිවාඩු නිකේතනවලින් හෝ මැරියට්, කෙම්පින්ස්කි හෝ හිල්ටන් වැනි ගෝලීය වෙළඳ නාමවලින් පූර්ව-අනුමත නිශ්චල දේපල සඳහා අවම වශයෙන් ඇ.ඩො. 200,000 ආයෝජනයක් කළ හැකිය.[100] නිලධාරීන්ට අනුව, 2015 දී නිවර්තන කලාපීය එරිකා සුළි කුණාටුවෙන් සහ 2017 දී මරියා සුළි කුණාටුවෙන් පසුව, ආයෝජන මගින් පුරවැසිභාවය (CBI) වැඩසටහන ආර්ථික හා මූල්‍ය "ජීවන මාර්ගයක්" වූ අතර, 2016 මුල් භාගය වන විට ඩොමිනිකාව එහි නව ආයෝජන විකල්පය සෘජු විදේශ ආයෝජනයේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය බවට පත්ව ඇත.[101] ඩොමිනිකන් පුරවැසියන්ට එක්සත් රාජධානිය සහ ෂෙන්ගන් කලාපය ඇතුළුව රටවල් 140කට ආසන්න ප්‍රමාණයකට වීසා බලපත්‍රයක් නොමැතිව ගමන් කිරීමට හෝ ඇතුල් වූ පසු වීසා බලපත්‍රයක් ලබා ගැනීමට හැකිය.[102] ඩොමිනිකා පුරවැසිභාවය සඳහා අයදුම් කිරීම අයදුම් කිරීමේ ක්‍රියාවලියේ පළමු පියවර ලෙස නිල රජයේ අනුමත ආර්ථික පුරවැසි නියෝජිතයන් සමඟ අන්තර් ක්‍රියා කිරීම අවශ්‍ය වේ.[103] මෙම වැඩසටහන 2018 රජයේ මුළු ආදායමෙන් 16%ක් වන විට අගය කෙරේ.[104]

ආර්ථීක පුරවැසි වැඩසටහන රජය විසින් කළමනාකරණය කිරීම සහ උපයන ආදායම භාවිතා කිරීමේදී විනිවිද භාවයක් නොමැති බව මුලදී වටහා ගැනීම දේශීය දේශපාලන මතභේදයට තුඩු දෙන නිරන්තර මාතෘකාවකි. විපක්ෂය ගැන සඳහන් කරමින් අගමැති ස්කෙරිට් 2016 දී ප්‍රකාශ කළේ “ඔවුන්ට ආයෝජන වැඩසටහන මගින් පුරවැසිභාවය අපකීර්තියට පත් කර පුරවැසිභාවය ලබා ගැනීමට ඩොමිනිකාව ආකර්ශනීය නොවන ස්ථානයක් බවට පත් කළ හැකි නම්, ආදායම පහත වැටෙනු ඇති අතර රජයට රට ගොඩ නැගීමට නොහැකි වනු ඇත.[105] නැතහොත්, එවිට රජයට ජනතාව මත බදු වැඩි කිරීමට සිදුවනු ඇත ඩොමිනිකා CBI අරමුදල්වල විනිවිදභාවය වැඩි දියුණු කර ඇත. අගමැති ස්කෙරිට්ගේ 2018-2019 අයවැය ලිපිනයට අනුව,[106] දිවයිනේ CBI වැඩසටහන මගින් ඩොමිනිකන් දරුවන්ට අසාධ්‍ය වෛද්‍ය තත්වයන් යටතේ විදේශීය ප්‍රතිකාර ලබා දෙන ජාතික සෞඛ්‍ය රක්‍ෂණ නියමුවෙකු සංවර්ධනය කිරීමට උපකාරී වී ඇත. කුඩා කැරිබියන් දූපතට මරියා සුළි කුණාටුවෙන් ඇති වූ බලපෑමෙන් බොහෝ නිවැසියන් අවතැන් වූ නිසා, රජය සුළි කුණාටුවට ඔරොත්තු දෙන නිවාස 5,000ක් ඉදිකිරීමට ප්‍රතිඥා දුන් අතර, ඉන් පළමු නිවාස 125ක් 2019 පෙබරවාරි මාසයේදී පදිංචියට නියමිතව තිබුණි.[107] CBI වැඩසටහන දිවයිනේ පරිසර සංචාරක ක්ෂේත්‍රයේ රැකියා උත්පාදනයට සහ නිර්මාණය කිරීමට ද සැලකිය යුතු ලෙස උපකාරී වී ඇත.[108] තවද, ස්කෙරිට් පරිපාලනය විසින් නව ගුවන් තොටුපළක් ඉදිකිරීම සඳහා සෑම මසකම EC$m 5ක් වෙන් කරන ලදී.[109][110]

ෆිනෑන්ෂල් ටයිම්ස් හි ප්‍රොෆෙෂනල් වෙල්ත් මැනේජ්මන්ට් ප්‍රකාශනය එහි වාර්ෂික CBI දර්ශකයේ ආයෝජන වැඩසටහන අනුව ලොව හොඳම පුරවැසිභාවය ලෙස ඩොමිනිකා ශ්‍රේණිගත කර ඇත.[111][112] වාර්තාවට අනුව, ආයෝජකයින් ඩොමිනිකාගේ පුරවැසිභාවය තෝරා ගන්නේ එයට වඩාත්ම දැරිය හැකි ආයෝජන සීමාව ඇති නිසා, අයදුම් කිරීමේ ක්‍රියාවලිය සරල සහ විධිමත් වන අතර,[113] ආරක්‍ෂක අංශ විසින් සෑම අයදුම්කරුවෙකුම දැඩි ලෙස රැඳී සිටීමට යටත් දැයි පරීක්ෂා කරයි.[114]

සංචාරක ව්‍යාපාරය

සංස්කරණය
 
නටාලි බේ, ඩොමිනිකා

ඩොමිනිකා බොහෝ දුරට ගිනිකඳු වන අතර වෙරළ කිහිපයක් ඇත; එබැවින් සංචාරක ව්‍යාපාරය අසල්වැසි දූපත් වලට වඩා සෙමින් වර්ධනය වී ඇත. කෙසේ වෙතත්, ඩොමිනිකා හි කඳු, වැසි වනාන්තර, මිරිදිය විල්, උණු දිය උල්පත්, දිය ඇලි සහ කිමිදුම් ස්ථාන එය ආකර්ශනීය පරිසර සංචාරක ගමනාන්තයක් බවට පත් කරයි. අගනුවර වන රොසොයෝ හි නවීන නැව් තටාක සහ ජලාශ්‍රිත පහසුකම් සංවර්ධනය කිරීමෙන් පසු කෲස් නැව් නැවතුම් ස්ථාන වැඩි වී ඇත.[91] ලුහුබැඳ ගිය කැරිබියන් දූපත් 22 න්, 2008 දී ඩොමිනිකාවට අඩුම අමුත්තන් සිටියේ (55,800 හෝ 0.3%). මෙය හයිටියට ගිය සංඛ්‍යාවෙන් අඩක් පමණ විය.[115] දිවයිනේ ගිනිකඳු ස්වභාවය ස්කූබා කිමිදුම්කරුවන් ආකර්ෂණය කර ඇත.

යටිතල පහසුකම්

සංස්කරණය

ගුවන්

සංස්කරණය

දැනට දිවයිනේ ගුවන් තොටුපළ දෙකක් ක්‍රියාත්මක වේ. ප්‍රාථමික ගුවන් තොටුපළ වන ඩග්ලස්-චාල්ස් ගුවන් තොටුපළ (DOM), ඇමරිකන් ඊගල් හි මියාමි සිට සෘජු ගුවන් ගමන් ඇති අතර යුනයිටඩ් 2025 පෙබරවාරි මාසයේ සිට නෙවාර්ක් සිට සෘජු ගුවන් ගමන් සපයනු ඇත. එය ඊසානදිග වෙරළ තීරයේ පිහිටා ඇති අතර පෝර්ට්ස්මූත් සිට මිනිත්තු 45 ක පමණ දුරක් ධාවනය වේ (රොසොයෝ සිට පැය 1). දෙවැන්න නිරිතදිග වෙරළ තීරයේ රොසෝ සිට විනාඩි 15 ක් පමණ දුරින් පිහිටි කැන්ෆීල්ඩ් ගුවන් තොටුපළ (DCF) වේ. ඩග්ලස්-චාල්ස් ගුවන්තොටුපළ ධාවන පථයේ දිග නිසා වාණිජ ජෙට් යානා සීමිත භාවිතය සඳහා සුදුසු වේ. ඩග්ලස්-චාල්ස් හට ATR සහ Saab 340 වැනි නිවුන් ටර්බෝප්රොප් ගුවන් යානා භාවිතා කරමින් එයාර් සන්ෂයින්, වින්යාර් සහ සීබෝන් එයාර්ලයින්ස් විසින් නිත්‍ය සේවා සපයන අතර, බෝයිං 727 භාවිතා කරමින් ජනරජයට ජෙට් සේවා ඇති එකම ගුවන් සමාගම වන කොන්වියාසා සහ ඇමරිජෙට්. ධාවන පථය දිගු කිරීම සහ සේවා වැඩිදියුණු කිරීමේ ව්‍යාපෘතියක් 2006 දී පමණ ඩග්ලස්-චාල්ස් ගුවන් තොටුපළෙන් ආරම්භ වූ අතර එය 2010 දී නිම කරන ලදී. තුන්වන ගුවන් තොටුපළ වන ඩොමිනිකා ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළ දැනට වෙස්ලි හි ඉදිවෙමින් පවතින අතර එය 2026 දී නිම කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.[116]

මාර්ග

සංස්කරණය

ඩොමිනිකාහි මාර්ග ජාලය මූලික වශයෙන් වෙරළ තීරය දිගේ සහ ගංගා නිම්න දිගේ දිව යයි. ප්‍රධාන මාර්ග යනු අගනුවර වන රොසෝ, පෝර්ට්ස්මූත් (එඩ්වඩ් ඔලිවර් ලෙබ්ලාන්ක් අධිවේගී මාර්ගය) සහ ඩග්ලස් චාල්ස් ගුවන් තොටුපළ (ආචාර්ය නිකලස් ලිවර්පූල් අධිවේගී මාර්ගය) සමඟ සම්බන්ධ කරන මංතීරු දෙකකින් යුත් මහාමාර්ග වේ. පෝර්ට්ස්මූත් සිට රොසොයෝ දක්වා ධාවනය කිරීමට මිනිත්තු 45 ක් පමණ ගත වේ. පුද්ගලික කුඩා බස් රථ ප්‍රධාන පොදු ප්‍රවාහන පද්ධතිය සාදයි. මෙම ප්‍රධාන මාර්ග 2010 දශකයේ මුල් භාගයේ සිට 2015 දක්වා මහජන චීන සමූහාණ්ඩුවේ සහ යුරෝපා සංගමයේ ආධාර ඇතිව ප්‍රතිසංස්කරණය කරන ලදී.[117][118]

2015 එරිකා කුණාටුව හේතුවෙන් ගංවතුර සහ නායයෑම් හේතුවෙන් මාර්ග මතුපිට සහ පාලම් කිහිපයකට හානි සිදු වූ අතර, මේ වන විට නිම කරන ලද ඊ.ඕ. ලෙබ්ලාන්ක් අධිවේගී මාර්ගය (රොසොයෝ සිට පෝර්ට්ස්මූත්) සහ ආචාර්ය නිකලස් ලිවර්පූල් අධිවේගී මාර්ගය (පොන්ට් කැසේ සිට ඩග්ලස් චාල්ස් ගුවන් තොටුපළ දක්වා). මෙය සමනය කිරීම සඳහා, ට්‍රැෆල්ගර් දිය ඇල්ල අසලින් රොසෝ නිම්නයේ සහ එම්ෂාල් වෙත හදිසි පාලම් ස්ථාපනය කිරීමට අදහස් කරන බව රජය නිවේදනය කළේය.[119] 2017 වසරේ මාරියා සුළි කුණාටුවෙන් මාර්ග පද්ධතියට ද හානි සිදු විය.

හරිත ශක්තිය

සංස්කරණය

ඩොමිනිකාහි විදුලිබල අංශයට ජලවිදුලිය, සූර්ය බලශක්තිය සහ භූතාපජ ශක්තියෙන් ලැබෙන බලය ඇතුළත් වේ.[120] 2017 සැප්තැම්බරයේ මාරි��ා සුළි කුණාටුවෙන් ඇති වූ විනාශයෙන් පසුව, ඩොමිනිකන් රජය භූතාප ශක්තිය සඳහා ආයෝජනය කරන බව කියා සිටියේය. 2018 මාර්තු මස මුලදී, පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රභවයක් සමඟ රට බල ගැන්වීම සඳහා සූර්ය බලශක්තිය සූරාකෑමේ උත්සාහයක් ලෙස ඩොමිනිකා ජාත්‍යන්තර සූර්ය සන්ධානයේ රාමු ගිවිසුමකට අත්සන් තැබීය.[121]

ජනවිකාසය

සංස්කරණය
ඩොමිනිකාව
වසරජනගහණ.±% p.a.
187127,178—    
188128,211+0.37%
189126,841−0.50%
190128,894+0.74%
191133,863+1.60%
192137,059+0.91%
194647,624+1.01%
196059,916+1.65%
197069,549+1.50%
198173,795+0.54%
199171,183−0.36%
200171,242+0.01%
201170,739−0.07%
source: [122]

ඩොමිනිකන්වරුන්ගෙන් අතිමහත් බහුතරයක් අප්‍රිකානු සම්භවයක් ඇති අයයි. යුරෝපීය සම්භවයක් ඇති සුළුතරයක් (ප්‍රංශ සහ බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිතවාදීන්ගෙන් පැවත එන්නන් සහ ගිවිසුම්ගත සේවකයින්ගෙන් අයර්ලන්ත සම්භවයක් ඇති සමහර පුද්ගලයින් සමඟ) සමඟ මිශ්‍ර ජනගහනයක් වර්ධනය වන අතර ලෙබනන්, සිරියානු සහ නැගෙනහිර ආසියානුවන් කුඩා සංඛ්‍යාවක් සිටිති. අසල්වැසි දූපත් වලින් වඳ වී ගොස් හෝ පලවා හරින ලද, පූර්ව-කොලොම්බියානු ස්වදේශික කැලිනාගෝ (පෙර කැරිබ්වරුන් ලෙස හැඳින්වූ) ජනගහනයක් තවමත් සිටින එකම නැගෙනහිර කැරිබියානු දූපත ද ඩොමිනිකා ය. 2014 වන විට ඉතිරිව ඇති කලිනාගෝ 3,000 කට වඩා ඇත. ඔවුන් ඩොමිනිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ ගම්මාන අටක ජීවත් වෙති. මෙම විශේෂ කලිනාගෝ ප්‍රදේශය (පෙර කැරිබ් රක්ෂිතය) 1903 දී බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටය විසින් ප්‍රදානය කරන ලදී.[123]

 
ස්කොට්ස් හෙඩ්, ඩොමිනිකාව

ඩොමිනිකාවේ ජනගහන වර්ධනය ඉතා මන්දගාමී වන අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් වෙනත් රටවලට සංක්‍රමණය වීම නිසාය. 21 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී, වඩාත් ජනප්‍රිය රටවල් සඳහා සංක්‍රමණික සංඛ්‍යාව වන්නේ: එක්සත් ජනපදය (8,560), එක්සත් රාජධානිය (6,739), කැනඩාව (605) සහ ප්‍රංශය (394).

ඩොමිනිකාවේ සාපේක්ෂව විශාල සියවස් සපිරුණු අය සිටියහ. 2007 මාර්තු මාසයේදී, දිවයිනේ 70,000 ක ජනගහනයෙන් 22 ක් සිටියහ - සංවර්ධිත රටවල සියවස් සපිරුණු අයගේ සාමාන්‍ය සිදුවීම් මෙන් තුන් ගුණයක්. මේ සඳහා හේතු රොස් විශ්ව විද්‍යාල වෛද්‍ය විද්‍යාලයේදී අධ්‍යයනය කරන ලදී.[124]

ඩොමිනිකා 1832 දී ලීවර්ඩ් දූපත් වල ෆෙඩරල් යටත් විජිතයට අර්ධ වශයෙන් ඒකාබද්ධ කරන ලදී. 1871 දී එය ලීවර්ඩ් දූපත් සම්මේලනයේ පූර්ණ කොටසක් බවට පත් විය. ආරම්භයේ සිටම එය සුවිශේෂී සම්බන්ධතාවයක් විය, මන්ද ඩොමිනිකා සම්මේලනයේ අනෙකුත් ඉංග්‍රීසි කතා කරන දූපත් වල දේශපාලන හෝ සංස්කෘතික සම්ප්‍රදායන්හි කිසිදු කාර්යභාරයක් ඉටු කර නොතිබුණි. ලීවර්ඩ් දූපතක් ලෙස, වනාන්තරවලින් වැසී ගිය හිමිකම් නොකියන ලද ඉඩම් අක්කර දහස් ගණනක් සහිත මෙම විශාල භූමි ප්‍රදේශය මොන්ට්සෙරාට් සහ ඇන්ටිගුවා ජනතාවට විවෘත විය. 20 වන සියවස ආරම්භයේදී, රෝස්ගේ දෙහි යුෂ නිෂ්පාදනය කළ රෝස් සමාගම, මොන්ට්සෙරාට් වෙතින් නිෂ්පාදනය සැපයීමේ හැකියාව ඉක්මවා තම නිෂ්පාදනය සඳහා ඇති ඉල්ලුම දුටුවේය. තත්වයට ඔවුන්ගේ ප්‍රතිචාරය වූයේ ඩොමිනිකා හි ඉඩම් මිලදී ගැනීම සහ මොන්ට්සෙරාට් ගොවිපල කම්කරුවන් නැවත පදිංචියට යාමට දිරිමත් කිරීමයි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, ඩොමිනිකා හි වෙස්ලි සහ මැරිගොට් යන භාෂාමය ප්‍රජාවන් දෙකක් ඇති විය.

 
චාලට්විල්, ඩොමිනිකාව

1902 මැයි 8 වන දින, මාටිනික් හි මවුන්ට් පීලී ගිනි කන්ද පුපුරා ගොස් ශාන්ත-පියරේ නගරය විනාශ කළේය. මාටිනික් සිට සරණාගතයින් ඩොමිනිකා හි දකුණු ගම්මාන වෙත බෝට්ටුවලින් පැමිණි අතර සමහරු දිවයිනේ ස්ථිරවම රැඳී සිටියහ.

භාෂා

සංස්කරණය

ඩොමිනිකාවේ නිල භාෂාව ඉංග්‍රීසි වන අතර එය විශ්වීය වශයෙන් කතා කරන සහ තේරුම් ගන්නා භාෂාවයි. ඊට අමතරව, ප්‍රංශ භාෂාව මත පදනම් වූ ඇන්ටිලියන් ක්‍රියෝල් වර්ගයක් වන ඩොමිනිකන් ක්‍රියෝල් බහුලව කතා කෙරේ. මෙයට හේතුව 1690 දී ආරම්භ වූ දූපතට ප්‍රංශ සංක්‍රමණය වීම, දූපතේ වාසය කළ බහුතර ප්‍රංශ ක්‍රියෝල් භාෂාව කතා කරන ජනගහනයක්[125] සහ මාටිනික් සහ ග්වාඩලූප් යන ප්‍රංශ භාෂාව කතා කරන දෙපාර්තමේන්තු දෙක අතර එහි පිහිටීමයි. 1979 සිට ඩොමිනිකා ලා ෆ්‍රැන්කොෆෝනි හි සාමාජිකයෙකි. ඩොමිනිකන් ක්‍රියෝල් විශේෂයෙන් පැරණි පරම්පරාව අතර භාවිතා වන අතර එය පැටොයිස් භාෂාවක් ද කතා කරයි. තරුණ පරම්පරාව විසින් ක්‍රියෝල් භාව��තය අඩුවීම නිසා, භාවිතය වැඩි කිරීමට සහ ජාතියේ ඉතිහාසයේ සහ සංස්කෘතියේ මෙම අද්විතීය කොටස ප්‍රවර්ධනය කිරීමට මුලපිරීම් ආරම්භ වී ඇත.

ක්‍රියෝල් සමඟ, කොකෝයි (හෝ කොකෝයි) ලෙස හැඳින්වෙන උපභාෂාවක් කතා කෙරේ.[126] එය ලීවර්ඩ් අයිලන්ඩ් ඉංග්‍රීසි ක්‍රියෝල් සහ ඩොමිනිකන් ක්‍රියෝල් මිශ්‍රණයක් වන පිඩ්ජින් ඉංග්‍රීසි වර්ගයකි,[127] සහ ප්‍රධාන වශයෙන් කතා කරනු ලබන්නේ මැරිගොට් සහ වෙස්ලි යන ඊසානදිග ගම්මානවල, මොන්ට්සෙරාට් සහ ඇන්ටිගුවා වලින් පැමිණි සංක්‍රමණිකයන්ගෙන් පැවත එන්නන් විසිනි. කාලයත් සමඟ බොහෝ අන්තර් විවාහයන් සිදුවී ඇත, නමුත් තවමත් සම්භවයේ වෙනසක් දක්නට ලැබේ.[128] මෙම භාෂා සහ උරුමයේ මිශ්‍රණයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, ඩොමිනිකා ප්‍රංශ කතා කරන ෆ්‍රැන්කෝෆෝනි සහ ඉංග්‍රීසි කතා කරන පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලීය ජාතීන්ගේ සාමාජිකයෙකි.

ඉග්නරි (ඉනේරි, ඉග්නරි, ඉනියරි) ලෙසද හැඳින්වෙන අයිලන්ඩ් කැරිබ්, කැරිබියන් දූපත්වල අඩු ඇන්ටිලස් දූපත් කැරිබ්වරුන් විසින් ඓතිහාසිකව කතා කරන අරවාකන් භාෂාවකි. අයිලන්ඩ් කැරිබ්වරු ඩොමිනිකා, ශාන්ත වින්සන්ට් සහ ට්‍රිනිඩෑඩ් වැනි දකුණු අඩු ඇන්ටිලස් පුරා ජීවත් වූ අතර, ඔවුන් ඔවුන්ගේ පෙර වැසියන් වූ ඉග්නරිගෙන් යටත් කරගත් බව කියනු ලැබේ. අයිලන්ඩ් කැරිබ් 1920 දී පමණ වඳ වී ගිය නමුත්, ශාඛාවක් ගරිෆූනා ලෙස පවතී, ප්‍රධාන වශයෙන් මධ්‍යම ඇමරිකාවේ.

ආගම්

සංස්කරණය
 
ඩොමිනිකා හි රොසොයෝ ආසන දෙව්මැදුර

ජනගහනයෙන් 61.4% ක් රෝමානු කතෝලිකයන් වන අතර,[129] මෑත වසරවලදී රෙපරමාදු පල්ලි ගණනාවක් ස්ථාපිත කර ඇත.[තහවුරු කර නොමැත] ජනගහනයෙන් 10–12% ක් පමණ අයත් වන්නේ හත්වන දින (සෙනසුරාදා) නිකායන්ගෙන් එකකට වන අතර එයට යාහ්වේ සභාව, දෙවියන් වහන්සේගේ පල්ලිය (හත්වන දින) සහ හත්වන දින ඇඩ්වෙන්ටිස්ට් පල්ලිය ඇතුළත් වේ.[130]

ආගමික දත්ත ලේඛනාගාරයේ සංගමයේ දත්ත වලට අනුව, 2010 දී ලෝක ක්‍රිස්තියානි දත්ත සමුදාය වාර්තා කළේ විශාලතම ක්‍රිස්තියානි නොවන ආගමික කණ්ඩායම් අතරට: අධ්‍යාත්මිකවාදය ජනගහනයෙන් 2.6% ක් අනුගමනය කරයි; බහායි 1.7% අනුගමනය කරයි; අඥෙයවාදය 0.5% අනුගමනය කරයි; බුද්ධාගම, හින්දු ආගම සහ ඉස්ලාම්, ඒ සෑම එකක්ම අනුගමනය කරයි 0.1%; සහ චීන ජන ආගම, නව ආගම් සහ අදේවවාදය යන සෑම එකක්ම ජනගහනයෙන් නොසැලකිය හැකි අනුපාතයන් (එනම්, <0.1%) අනුගමනය කරයි.[131] දිවයිනේ දෙවන විශාලතම නගරය වන පෝර්ට්ස්මූත්, ඩොමිනිකා හි ඉදිකරන ලද පළමු පල්ලිය වන අල්-අන්සාර් මස්ජිඩ් හි නිවහන වේ. මෙම පල්ලිය ඉදිකරන ලද්දේ රොස් විශ්ව විද්‍යාල වෛද්‍ය විද්‍යාලයේ මුස්ලිම් සිසුන්ගේ සහාය ඇතිවය.[132]

අධ්‍යාපනය

සංස්කරණය

ඩොමිනිකාවේ පාසල් අධ්‍යාපනය ද්විතීයික පාසල දක්වා අනිවාර්ය වේ. පෙර පාසලෙන් පසු, සිසුන් ප්‍රාථමික පාසලට වසර හයක් හෝ හතක් ඇතුළත් වන අතර, පොදු ප්‍රවේශ විභාගයක පදනම මත ද්විතීයික පාසලට ඇතුළත් වේ. වසර පහකට පසු සිසුන් සාමාන්‍ය අධ්‍යාපන සහතිකය (GCE) ලබා ගන්නා අතර, එය කැරිබියානු විභාග කවුන්සිලය (කැරිබියානු ප්‍රජාවේ 15 දෙනෙකුගෙන් යුත් සම්මේලනයක් (CARICOM)) විසින් පරිපාලනය කරනු ලබන කැරිබියානු ද්විතීයික අධ්‍යාපන සහතිකය මගින් පුළුල් ලෙස ප්‍රතිස්ථාපනය වේ.[133] මෙම විභාගයේ වඩාත් උසස් අනුවාදය වන CAPE, ප්‍රජා විද්‍යාලයේ වසර දෙකක් සම්පූර්ණ කිරීමෙන් පසු ලබා ගත හැකිය. දිවයිනට තමන්ගේම ඩොමිනිකා රාජ්‍ය විද්‍යාලයක් ඇත, එය කලින් ක්ලිෆ්ටන් ඩුපිග්නි ප්‍රජා විද්‍යාලය ලෙස නම් කරන ලදී.[134] සමහර ඩොමිනිකානුවන් එහි රජය විසින් පිරිනමනු ලබන ශිෂ්‍යත්ව මත කියුබාවේ විශ්ව විද්‍යාලවලට ඇතුළත් වේ; තවත් සමහරු බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් විශ්ව විද්‍යාලයට හෝ එක්සත් රාජධානියේ, එක්සත් ජනපදයේ හෝ වෙනත් රටවල විශ්ව විද්‍යාලවලට යති.

ක්ලෙම්සන් විශ්ව විද්‍යාලයට අයත් ජීව විද්‍යාත්මක ක්ෂේත්‍ර මධ්‍යස්ථානයක් වන ආර්ච්බෝල්ඩ් නිවර්තන පර්යේෂණ සහ අධ්‍යාපන මධ්‍යස්ථානය, කේන්ෆීල්ඩ් සහ පොන්ට් කැසේ අතර ස්ප්‍රින්ග්ෆීල්ඩ් වතුයායේ පිහිටා ඇත.[135][136] 2006 දී ඕල් සේන්ට්ස් විශ්ව විද්‍යාල වෛද්‍ය විද්‍යාලය ලුබියර් හි තාවකාලික පහසුකම් සහිතව විවෘත කරන ලද අතර,[137] එය පසුව ඩොමිනිකාවේ රෝසෝ හි පිහිටා ඇත. මහවුට් හි සමුද්‍ර ජීව විද්‍යා ආයතනයක් වන නිවර්තන සමුද්‍ර පරිසර විද්‍යා ආයතනය 2009 දී වසා දමන ලදී.

රොස් විශ්ව විද්‍යාල වෛද්‍ය විද්‍යාලය පෝර්ට්ස්මූත් හි පිහිටා තිබුණි. රොස් 1980 ගණන්වල සිට ඩොමිනිකා හි ක්‍රියාත්මක විය.[138] රොස් විශ්ව විද්‍යාලයේ අධ්‍යාපනය ලැබූ එක්සත් ජනපදයෙන් සහ කැනඩාවෙන් වාර්ෂිකව වෛද්‍ය සිසුන් දහසක් පැමිණියද, ඩොමිනිකන් මණ්ඩපයේ සිදු වූ පුළුල් සුළි කුණාටු හානිය හේතුවෙන් 2019 වසන්ත අධ්‍යයන වාරය ආරම්භයේදී මණ්ඩපය ස්ථිරවම බාබඩෝස් වෙත ගෙන යන ලදී.[139][140]

ඩොමිනිකා පුස්තකාල සහ තොරතුරු සේවය (DLIS) එහි පුරවැසියන්ගේ අධ්‍යාපනයේ අත්‍යවශ්‍ය කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. DLIS ඩොමිනිකා ජනගහනය සඳහා සංරචක තුනක් හරහා සේවා සපයයි: මහජන පුස්තකාල සේවා, ලේඛනගත කිරීම් සහ පර්යේෂණ සේවා සහ ලේඛනාගාර සේවා. අධ්‍යාපන හා මානව සම්පත් ��ංවර්ධන අමාත්‍යාංශයේ කළමනාකරණය යටතේ, මෙම ආයතනය 1843 දී ඩොමිනිකා හි වික්ටෝරියා අනුස්මරණයේ පළමු මහජන පුස්තකාලය වන කියවීම් කාමර විවෘත කිරීමත් සමඟ ආරම්භ කරන ලදී.[141] DLIS රටේ පුරවැසියන්ගේ අධ්‍යාපනය සඳහා අත්‍යවශ්‍ය කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. ඩොමිනිකාවේ මහජන පුස්තකාලයක් නිර්මාණය කිරීම පහසුවෙන් සිදු නොවූවත්, "වර්ණවත් ජනයාට... සම්පූර්ණ නිදහස කරා යන මාවත ඔස්සේ ගමන් කරන විට ඔවුන්ගේ කොටස [වැඩිදියුණු කිරීමට]" උපකාර වන උතුම් එකක් වුවද, පෙළඹවීම උදාර එකක් විය. (බොරෝම්, 203). ඩොමිනිකන් පුස්තකාලය ආරම්භ වූයේ කියවීමේ කාමරයක් ලෙස වන අතර එය සම්පූර්ණයෙන්ම නොමිලේ නොවන නිදහස් හා පොදු පුස්තකාලයක් බවට පරිණාමය විය: අනුග්‍රාහකයින්ට දායක ගාස්තුවක් ගෙවීමට අවශ්‍ය විය. ආගමික හා දේශපාලනික අසමගිය, මහා අවපාතය සහ ලෝක යුද්ධ දෙකකින් බේරුණු පුස්තකාලය අවසානයේ රජයේ රැකවරණය යටතට පත් වූ අතර එහි නඩත්තුව සඳහා අරමුදල් වෙන් කරන ලදී. උත්ප්‍රාසාත්මක ලෙස, පුස්තකාල ඉතිහාසයේ මුල් අවධීන් කැප කරන ලද්දේ "අශිෂ්ට" සහ "ම්ලේච්ඡ පැටෝයිස්" ඉවත් කිරීම සඳහා වන අතර එය සංරක්ෂණය කර ඇත. කෙසේ වෙතත්, එය "දිවයිනේ ඉතා ඉහළ නූගත්කමේ ප්‍රතිශතය අඩු කිරීමේ" ඉලක්කය සපුරා ගත්තේය (පිටුව 225).[142] 2018 දී මාරියා සුළි කුණාටුවෙන් පසු ඓතිහාසික පුස්තකාලය කඩා බිඳ දමන ලද අතර වඩාත් නවීන දැක්මක් සහිතව නැවත ගොඩනඟා ගැනීමට නියමිතව තිබුණි.

සංස්කෘතිය

සංස්කරණය
 
ඩොමිනිකා හි නැගෙනහිර වෙරළබඩ කැරිබ් ප්‍රදේශය

යුරෝපීය පදිංචිකරුවන් දිවයිනට ළඟා වූ විට ඩොමිනිකාව ඓතිහාසිකව අරවාක්ස් (ටයිනෝස්) සහ කැරිබ් (කලිනාගෝ) ගෝත්‍රිකයන් විසින් අත්පත් කරගෙන තිබුණි. "සංහාරය" යනු ශාන්ත කිට්ස් හි ඉංග්‍රීසි පදිංචිකරුවන් විසින් ස්වදේශික ගම්වැසියන් සමූහ වශයෙන් ඝාතනය කිරීම සඳහා කැප වූ ගංගාවක නමකි - දිවි ගලවා ගත් අයව ඩොමිනිකාවට පිටුවහල් කිරීමට බල කෙරුනි.[143] ප්‍රංශ සහ බ්‍රිතාන්‍ය යන දෙදෙනාම දිවයිනට හිමිකම් කියමින් ශ්‍රමය සඳහා අප්‍රිකාවෙන් වහලුන් ආනයනය කළහ. ඉතිරි කලිනාගෝ දූපතේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ අක්කර 3,700 (කිලෝමීටර 15) ක භූමි ප්‍රදේශයක ජීවත් වේ. ඔවුන් තමන්ගේම ප්‍රධානියා තෝරා ගනී. මෙය නූතන සංස්කෘතික මිශ්‍රණයක් නිපදවා ඇත.

සංගීතය සහ නර්තනය ඩොමිනිකන් සංස්කෘතියේ වැදගත් අංග වේ. වාර්ෂික නිදහස් සැමරුම් විවිධ සාම්ප්‍රදායික ගීත සහ නැටුම් ප්‍රදර්ශනය කරයි. 1997 සිට, "උද්‍යානයේ ක්‍රියෝල්" සහ "ලෝක ක්‍රියෝල් සංගීත උළෙල" වැනි ක්‍රියෝල් උත්සව සති ගණනක් ද පවතී.

1973 දී ගෝර්ඩන් හෙන්ඩර්සන් විසින් එක්සයිල් වන් කණ්ඩායම සහ ඔහු "කැඩන්ස්-ලිප්සෝ" ලෙස හැඳින්වූ මුල් සංගීත ප්‍රභේදයක් ආරම්භ කිරීමත් සමඟ ඩොමිනිකා ජාත්‍යන්තර සංගීත වේදිකාවේ ප්‍රමුඛස්ථානයක් ලබා ගත්තේය. මෙය නූතන ක්‍රියෝල් සංගීතයට මග පෑදීය. අනෙකුත් සංගීත ප්‍රභේදවලට "ජිං පිං" සහ "කැඩන්ස්" ඇතුළත් වේ. ජිං පිං ඇකෝනියන් වාදනය කරන අතර එය දිවයිනට ආවේණික වේ. ඩොමිනිකා සංගීතය හයිටි, ඇෆ්‍රෝ-කියුබානු, අප්‍රිකානු සහ යුරෝපීය සම්ප්‍රදායන්ගේ මිශ්‍රණයකි. වසර ගණනාවක් පුරා ජනප්‍රිය කලාකරුවන් අතර චබී සහ මිඩ්නයිට් ගෲවර්ස්, බෙල්ස් කොම්බෝ, ගේලෝර්ඩ්ස් (ඩොමිනිකන් සංගීත කණ්ඩායම), WCK සහ ට්‍රිපල් කේ ඇතුළත් විය.

11 වන වාර්ෂික ලෝක ක්‍රියෝල් සංගීත උළෙල 2007 දී පවත්වන ලද අතර එය නොවැම්බර් 3 වන දින මහා බ්‍රිතාන්‍යයෙන් දිවයිනේ නිදහස සැමරීමේ කොටසකි. නිදහසේ වසර 30 ක් සනිටුහන් කරමින් වසරක් පුරා නැවත එක්වීමේ සැමරුමක් 2008 ජනවාරි මාසයේදී ආරම්භ විය.

ඩොමිනිකා බොහෝ විට සාමූහිකවාදයේ සිට පුද්ගලවාදයට සංක්‍රමණය වන සමාජයක් ලෙස සැලකේ. ආර්ථිකය යනු කලින් කෘෂිකර්මාන්තය මත යැපුණු සංවර්ධනය වෙමින් පවතින එකකි. දිවයින පුරා විසිරී ඇති කුඩා නගර සහ ගම්මානවල සාමූහිකත්වයේ සලකුණු දක්නට ලැබේ.

නවකතාකාරිනි ජීන් රයිස් ඩොමිනිකාවේ ඉපදී හැදී වැඩුණි. ඇගේ වඩාත් ප්‍රසිද්ධ පොත වන "වයිඩ් සර්ගසෝ මුහුද" හි දූපත වක්‍රව නිරූපණය කර ඇත. රයිස්ගේ මිතුරිය, දේශපාලන ක්‍රියාකාරිනිය සහ ලේඛක ෆිලිස් ෂැන්ඩ් ඇල්ෆ්‍රේ, 1954 දී ඩොමිනිකාවේ ඇගේ නවකතාව වන "ද ඕකිඩ් හවුස්" පසුබිම් කර ඇත.

වෝල්ට් ඩිස්නි චිත්‍රපටයේ බොහෝ දේ රූගත කර ඇත්තේ ඩොමිනිකාවේ ස්ථානයක ය (චිත්‍රපටයේ එය "පෙලෙගොස්ටෝ" ලෙස හැඳින්වූ නමුත්, ප්‍රබන්ධ දූපතක්), සහ මාලාවේ තුන්වන චිත්‍රපටය වන "ඇට් වර්ල්ඩ්ස් එන්ඩ්" (2007) සඳහා රූගත කිරීම් සමඟ.

ආහාර පිසීම

සංස්කරණය

ඩොමිනිකාවේ ආහාර පිසීම අනෙකුත් කැරිබියානු දූපත්, විශේෂයෙන් ජැමෙයිකාව, ශාන්ත ලුසියා සහ ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ වලට සමාන වේ. අනෙකුත් පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලීය කැරිබියානු දූපත් මෙන්, ඩොමිනිකානුවන් ඔවුන්ගේ ආහාර සඳහා සුවිශේෂී පෙරළියක් වර්ධනය කර ගෙන ඇත. උදෑසන ආහාරය වැදගත් දෛනික ආහාර වේලක් වන අතර, සාමාන්‍යයෙන් ලුණු මාළු, වියලන ලද සහ ලුණු දැමූ කෝඩ් මාළු සහ "බේක්" (බැදපු පිටි ගුලිය) ඇතුළත් වේ. ලුණු මාළු සහ බේක් දවස පුරා ආහාරයට ගත හැකි ක්ෂණික ආහාර සුලු කෑමක් සඳහා ඒකාබද්ධ වේ; ඩොමිනිකා වීදිවල වෙළෙන්දෝ මෙම කෙටි ආහාර, බැදපු කුකුල් මස්, මාළු සහ පළතුරු සහ යෝගට් "ස්මූති" සමඟ ගමන් කරන්නන්ට විකුණති. අනෙකුත් උදෑසන ආහාර වේල් අතර ඉරිඟු පිටි කැඳ ඇතුළත් වේ, එය සිහින් ඉරිඟු පිටි හෝ පොලෙන්ටා, කිරි හෝ උකු කිරි සහ පැණි රස කිරීමට සීනි සමඟ සාදා ඇත. බිත්තර සහ ටෝස්ට් වැනි සාම්ප්‍රදායික බ්‍රිතාන්‍ය බලපෑමට ලක් වූ කෑම, බැදපු මාළු සහ කෙසෙල් ද ජනප්‍රිය වේ.

පොදු එළවළු අතර කෙසෙල්, ටැනියා (මූල එළවළුවක්), බතල, අර්තාපල්, සහල් සහ ඇට ඇතුළත් වේ. සාමාන්‍යයෙන් අනුභව කරන මස් සහ කුකුළු මස් අතර කුකුළු මස්, හරක් මස් සහ මාළු ඇතුළත් වේ. මේවා බොහෝ විට ළූණු, කැරට්, සුදුළූණු, ඉඟුරු සහ ඖෂධ පැළෑටි සමඟ ස්ටූ වල සකස් කර ඇත. එළවළු සහ මස් දුඹුරු පැහැයට හැරෙන අතර එමඟින් පොහොසත් අඳුරු සෝස් එකක් නිර්මාණය වේ. ජනප්‍රිය ආහාර අතර බත් සහ ඇට, දුඹුරු ස්ටූ කුකුල් මස්, ස්ටූ හරක් මස්, බැදපු සහ ස්ටූ කළ මාළු සහ විවිධ වර්ගයේ හෘදයාංගම මාළු සුප් හොද්ද සහ සුප් ඇතුළත් වේ. මේවා ඩම්ප්ලිං, කැරට් සහ බිම් සැපයුම් වලින් පිරී ඇත.

ක්‍රීඩා

සංස්කරණය

ක්‍රිකට් යනු දිවයිනේ ජනප්‍රිය ක්‍රීඩාවක් වන අතර, ඩොමිනිකා කණ්ඩායම බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් ක්‍රිකට් කණ්ඩායමේ කොටසක් ලෙස ටෙස්ට් ක්‍රිකට් තරඟ කරයි. බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් දේශීය පළමු පෙළ ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාවේදී, ඩොමිනිකා කණ්ඩායම වින්ඩ්වර්ඩ් දූපත් ක්‍රිකට් කණ්ඩායමේ කොටසක් ලෙස සහභාගී වේ, නමුත් ඔවුන් බොහෝ විට භූගෝලීය වශයෙන් ලීවර්ඩ් දූපත් වල කොටසක් ලෙස සැලකේ. මෙයට හේතුව 1940 සිට නිදහස ලබන තෙක් බ්‍රිතාන්‍ය වින්ඩ්වර්ඩ් දූපත් ජනපදයේ කොටසක් වීමයි; එහි ක්‍රිකට් සම්මේලනය වින්ඩ්වර්ඩ් දූපත් ක්‍රිකට් පාලක මණ්ඩලයේ කොටසක් ලෙස පවතී.

2007 ඔක්තෝබර් 24 වන දින, ආසන 8,000 කින් යුත් වින්ඩ්සර් ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාංගනය මහජන චීන සමූහාණ්ඩුවේ රජයෙන් ලැබුණු EC$33 මිලියන (ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 17, යුරෝ මිලියන 12) පරිත්‍යාගයකින් නිම කරන ලදී.

නෙට්බෝල්, පැසිපන්දු, රග්බි, ටෙනිස් සහ සංගම් පාපන්දු ජනප්‍රිය වෙමින් පවතී.

2021 වන විට ඩොමිනිකා හි සර්වකාලීන ඉහළම ගෝල ලාභියා වන ජාත්‍යන්තර පාපන්දු ක්‍රීඩක ජූලියන් වේඩ්, ස්කොට්ලන්තයේ බ්‍රෙචින් සිටි එෆ්.සී. වෙනුවෙන් ක්‍රීඩා කරයි.[144]

2014 ශීත ඍතු ඔලිම්පික් උළෙල අතරතුර, ගැරී ඩි සිල්වෙස්ට්‍රි සහ ඇන්ජෙලා මොරෝන් ඩි සිල්වෙස්ට්‍රි යන සැමියා සහ බිරිඳ කණ්ඩායමක් ඩොමිනිකන් පුරවැසියන් ලෙස ලියාපදිංචි වී පිළිවෙලින් කිලෝමීටර් 15 පිරිමි සහ කිලෝමීටර් 10 කාන්තා හරස්-රට ස්කීං ඉසව්වලට ඇතුළත් වීමට ඇමරිකානු ඩොලර් 175,000 ක් වියදම් කළහ. ඇන්ජෙලා ඇගේ තරඟය ආරම්භ නොකළ අතර ගැරී ඔහුගේ තරඟයට මීටර් සිය ගණනක් ඉදිරියට ගියේය. 2022 වන විට, ඔවුන් ඩොමිනිකා හි එකම ශීත ඍතු ඔලිම්පික් ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන් වේ.[145]

1995 ලෝක ශූරතා මලල ක්‍රීඩා ත්‍රිත්ව පැනීමේ තරඟයේදී මලල ක්‍රීඩක ජෙරෝම් රොමේන් ලෝකඩ පදක්කම දිනා ගත්තේය. ඔහු 1996 ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා උළෙලේදී අවසන් මහා තරඟයට ද සුදුසුකම් ලැබීය; තුවාලයක් හේතුවෙන් ඔහුට ඉවත් වීමට සිදු වුවද, 2024 වන තෙක් ඔහුගේ 12 වන ස්ථානය ඔලිම්පික් උළෙලේදී ඩොමිනිකන් ජාතිකයෙකුගේ හොඳම දස්කම් විය.[146]

2007 පෑන් ඇමරිකානු ක්‍රීඩා උළෙලේදී මීටර් 400 ඉසව්වෙන් ලෝකඩ පදක්කම දිනා ගැනීමට කෙටි දුර ඔලිම්පික් ක්‍රීස් ලොයිඩ් සමත් විය.[147]

ත්‍රිත්ව පැනීමේ ඔලිම්පික් ක්‍රීඩිකාව තියා ලාෆොන්ඩ් 2018 පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලීය ක්‍රීඩා උළෙලේදී පදක්කමක් දිනාගත් පළමු ක්‍රීඩිකාව බවට පත් වූ අතර[148] 2024 ගිම්හාන ඔලිම්පික් උළෙලේදී රන් පදක්කමක් දිනා ගත්තේය.[149]

මාධ්‍ය

සංස්කරණය

ඩොමිනිකා හි ප්‍රධාන පුවත්පත් දෙකක් වන The Sun[150] සහ The Chronicle සහ ජාතික රූපවාහිනී මධ්‍යස්ථාන දෙකක් ඇත. ගුවන්විදුලි මධ්‍යස්ථාන අතර ඩොමිනිකා විකාශන සංස්ථාව සහ ස්වාධීන මධ්‍යස්ථාන පැමිණේ සහ යයි. ඩොමිනිකා හි රැහැන් රහිත පාරිභෝගිකයින්ගේ භාවිතය සඳහා ඩිජිසෙල් සහ FLOW දිවයිනේ ජංගම දුරකථන සේවා ක්‍රියාත්මක කරයි. ඓතිහාසික පුවත්පත් අතර The Dominican, The Dominica Guardian සහ Dominica Colonist ඇතුළත් වේ, එය කැරිබියන් ඩිජිටල් පුස්තකාලයෙන් නොමිලේ ලබා ගත හැකිය.

කැපී පෙනෙන මිනිසුන්

සංස්කරණය

යොමු කිරීම්

සංස්කරණය
  1. ^ "Coat of Arms – Government of the State of Dominica". www.dominica.gov.dm. 29 May 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 25 September 2015.
  2. ^ "DOMINICA NATIONAL CENSUS REPORT 2000 ROUND OF POPULATION AND HOUSING CENSUS SUB-PROJECT" (PDF). Caricomstats.org. 5 February 2018 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 29 August 2017.
  3. ^ "Religions in Dominica | PEW-GRF". 27 December 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 12 January 2022.
  4. ^ "World Population Prospects 2022". population.un.org. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. සම්ප්‍රවේශය July 17, 2022.
  5. ^ "World Population Prospects 2022: Demographic indicators by region, subregion and country, annually for 1950-2100" (XSLX). population.un.org ("Total Population, as of 1 July (thousands)"). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. සම්ප්‍රවේශය July 17, 2022.
  6. ^ "2011 POPULATION AND HOUSING CENSUS" (PDF). Dominica.gov.dm. 8 June 2019 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 29 August 2017.
  7. ^ a b c d "Dominica". International Monetary Fund. 27 January 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 1 November 2018.
  8. ^ "Human Development Report 2023/24" (PDF) (ඉංග්‍රීසි බසින්). United Nations Development Programme. 13 March 2024. 13 March 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 13 March 2024.
  9. ^ "11 Facts About Dominica That Will Surprise You". Discover Dominica (ඉංග්‍රීසි බසින්). Ministry of Tourism. 2020-02-24. 2023-02-24 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2023-04-06.
  10. ^ Monkey (12 November 2014). "One woman's fight to get David Dimbleby to correctly pronounce Dominica". The Guardian. සම්ප්‍රවේශය 2020-08-31.
  11. ^ "Learn about Dominica". A Virtual Dominica. n.d. 19 September 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2020-08-31.
  12. ^ "Dominica - pronunciation of Dominica". Macmillan Dictionary. 13 February 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2020-08-31.
  13. ^ "Dominica | Pronunciation in English". Cambridge Dictionary. b. 29 October 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2019-10-29.
  14. ^ "Dominica's Constitution of 1978 with Amendments through 1984". Constitute. 16 April 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2016-07-20.
  15. ^ P. C. Evans & L. Honychurch, Dominica: Nature Island of the Caribbean සංරක්ෂණය කළ පිටපත 24 අප්‍රේල් 2021 at the Wayback Machine. Hansib (1989).
  16. ^ "Country Flags With Purple". World Atlas. 18 December 2018. 31 May 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 3 April 2019.
  17. ^ "The Real Reason Purple Isn't Used on Many National Flags". TipHero (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 2017-11-20. 7 April 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2021-11-29.
  18. ^ "Discover Dominica: an introduction to our Caribbean island". Dominica.dm. 23 September 2010 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2010-06-27.
  19. ^ "Encyclopedia Britannica - Dominica". 12 October 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 29 June 2019.
  20. ^ Whitley, David (29 January 2016). "The 22 places you're probably pronouncing incorrectly". Stuff. 8 February 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2020-08-31.
  21. ^ Monkey (12 November 2014). "One woman's fight to get David Dimbleby to correctly pronounce Dominica". The Guardian. සම්ප්‍රවේශය 2020-08-31.
  22. ^ "Learn about Dominica". A Virtual Dominica. n.d. 19 September 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2020-08-31.
  23. ^ Dian Rolle (May 4, 2021). "COMMENTARY: It's time for a new identity". Dominica News Online. සම්ප්‍රවේශය May 29, 2023.
  24. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v "Encyclopedia Britannica - Dominica". 12 October 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 29 June 2019.
  25. ^ a b c d e f g "Background note: Dominica". U.S. Department of State (July 2008).   මෙම ලිපිය තුළ මෙම ප්‍රභවයේ පෙළ ඇතුළත් වන අතර එය පොදු වසම තුළ පවතියි.
  26. ^ P.C. Emmer & BW Highman, (1999) General History of the Caribbean: Methodology and Historiography of the Caribbean, volume 6, p. 637
  27. ^ "Important Dates in Dominica's History". Lennox Honychurch. 1990-07-05. 30 August 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2013-09-29.
  28. ^ "Janus: Dominica Estate documents". janus.lib.cam.ac.uk. 20 September 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 September 2017.
  29. ^ London Society for the Abolition of Slavery throughout the British Dominions (1831). Anti-Slavery Monthly Reporter, volume 3. London Society for the Mitigation and Abolition of Slavery in the British Dominions. p. 211.
  30. ^ "Slavery Abolition Act 1833; Section LXIV". 28 August 1833. 24 May 2008 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 3 June 2008.
  31. ^ "The Dominica Termination of Association Order 1978". www.legislation.gov.uk. 2 July 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 1 July 2018.
  32. ^ Lawrence, Miles (1979). "Hurricane David Preliminary Report, Page 3". National Hurricane Center. 9 March 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 5 October 2010.
  33. ^ Goldman, Lawrence (2013). Oxford Dictionary of National Biography 2005–2008 (ඉංග්‍රීසි බසින්). Oxford University Press. p. 210. ISBN 9780199671540.
  34. ^ "Ex-Commander Hanged For Dominica Coup Role". The New York Times. 9 August 1986. 22 February 2012 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 26 August 2009.
  35. ^ "Caribbean Islands – Regional Security Threats, 1970–81". Country-data.com. 31 December 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2010-06-27.
  36. ^ Stewart Bell, Bayou of Pigs සංරක්ෂණය කළ පිටපත 11 අගෝස්තු 2023 at the Wayback Machine, presents the story of the planned coup.
  37. ^ Woodward, Bob, Veil: the Secret Wars of the CIA 1981-1987, New York: Simon and Schuster, 1987, pp. 290, 300.
  38. ^ "www.mathaba.net". www.mathaba.net. 4 March 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 12 May 2018.
  39. ^ Ellsworth Carter, "Dominica Leader Douglas Dies", Mathaba.net.
  40. ^ "When Prime Minister Pierre Charles died". The Sun. 21 September 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 7 October 2022.
  41. ^ "IFES Election Guide | Elections: Dominica Parliamentary May 5, 2005". www.electionguide.org. 7 October 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 7 October 2022.
  42. ^ "U.S. Department of State Background Note on Dominica". State.gov. 2013-02-07. 4 June 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2013-09-29.
  43. ^ General Election Results - 8 December 2014 සංරක්ෂණය කළ පිටපත 1 මැයි 2019 at the Wayback Machine Caribbean Elections
  44. ^ "Charles Angelo Savarin sworn in as Dominica's 8th President - GIS Dominica". news.gov.dm. 7 October 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 7 October 2022.
  45. ^ "Hurricane Maria 'devastates' Dominica: PM". BBC News. 19 September 2017. 29 May 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 September 2017.
  46. ^ "Dominica devastation emerges with fatalities and '90% of buildings destroyed'". WIC News. 19 September 2017. 10 May 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 September 2017.
  47. ^ Handy, Gemma (25 September 2017). "Dominica grieves after Hurricane Maria". BBC News. 21 July 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 21 July 2018.
  48. ^ "DOC President Billy Doctrove says he is pleased with the National Team Commonwealth Games performance". Q95FM (ඉංග්‍රීසි බසින්). 8 June 2023 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 7 October 2022.
  49. ^ "DOMINICA-Savarin re-elected President, opposition stages walkout". Antigua News Room. 2 October 2018. 13 February 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 7 October 2022.
  50. ^ Sorhaindo, Rupert (10 December 2019). "Reflections on Dominica 2019 general election results". Caribbean News Global. 7 June 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 5 December 2021.
  51. ^ a b c "Encyclopedia Britannica - Dominica". 12 October 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 29 June 2019.
  52. ^ a b c d e f g h i j k l m n o "The World Factbook - Dominica". CIA.gov. 22 September 2022. 24 January 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 September 2022.
  53. ^ "Between Two Reunions: Boiling Lake, 1988 to 2008 |". The Government of the Commonwealth of Dominica's Official Website. 21 January 2016 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2010-06-27.
  54. ^ Thompson, Keith (2010). Life in the Caribbean. New Africa Press. p. 288. ISBN 978-9987160150. ASIN 9987160158. p.173.
  55. ^ a b c Dinerstein, Eric; Olson, David; Joshi, Anup; Vynne, Carly; Burgess, Neil D.; Wikramanayake, Eric; Hahn, Nathan; Palminteri, Suzanne; Hedao, Prashant; Noss, Reed; Hansen, Matt; Locke, Harvey; Ellis, Erle C; Jones, Benjamin; Barber, Charles Victor; Hayes, Randy; Kormos, Cyril; Martin, Vance; Crist, Eileen; Sechrest, Wes; Price, Lori; Baillie, Jonathan E. M.; Weeden, Don; Suckling, Kierán; Davis, Crystal; Sizer, Nigel; Moore, Rebecca; Thau, David; Birch, Tanya; Potapov, Peter; Turubanova, Svetlana; Tyukavina, Alexandra; de Souza, Nadia; Pintea, Lilian; Brito, José C.; Llewellyn, Othman A.; Miller, Anthony G.; Patzelt, Annette; Ghazanfar, Shahina A.; Timberlake, Jonathan; Klöser, Heinz; Shennan-Farpón, Yara; Kindt, Roeland; Lillesø, Jens-Peter Barnekow; van Breugel, Paulo; Graudal, Lars; Voge, Maianna; Al-Shammari, Khalaf F.; Saleem, Muhammad (2017). "An Ecoregion-Based Approach to Protecting Half the Terrestrial Realm". BioScience. 67 (6): 534–545. doi:10.1093/biosci/bix014. ISSN 0006-3568. PMC 5451287. PMID 28608869.
  56. ^ "Morne Trois Pitons National Park by World Heritage Sites". Whc.unesco.org. 7 December 1997. 3 July 2010 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2010-06-27.
  57. ^ St. Lucia (2004), Saint Kitts (1999), Hispaniola (Dominican Republic [1990]/Haiti [1982]) and Cuba (multiple).
  58. ^ "A Photo Tour of the Calibishie Coast". Calibishiecoast.com. 27 May 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2013-09-29.
  59. ^ Stephen Durand and Bertrand Jno. Baptiste, "Dominica" සංරක්ෂණය කළ පිටපත 4 මාර්තු 2016 at the Wayback Machine (Forestry, Wildlife and Parks Division).
  60. ^ a b c Grantham, H. S.; Duncan, A.; Evans, T. D.; Jones, K. R.; Beyer, H. L.; Schuster, R.; Walston, J.; Ray, J. C.; Robinson, J. G.; Callow, M.; Clements, T.; Costa, H. M.; DeGemmis, A.; Elsen, P. R.; Ervin, J.; Franco, P.; Goldman, E.; Goetz, S.; Hansen, A.; Hofsvang, E.; Jantz, P.; Jupiter, S.; Kang, A.; Langhammer, P.; Laurance, W. F.; Lieberman, S.; Linkie, M.; Malhi, Y.; Maxwell, S.; Mendez, M.; Mittermeier, R.; Murray, N. J.; Possingham, H.; Radachowsky, J.; Saatchi, S.; Samper, C.; Silverman, J.; Shapiro, A.; Strassburg, B.; Stevens, T.; Stokes, E.; Taylor, R.; Tear, T.; Tizard, R.; Venter, O.; Visconti, P.; Wang, S.; Watson, J. E. M. (2020). "Anthropogenic modification of forests means only 40% of remaining forests have high ecosystem integrity - Supplementary Material". Nature Communications. 11 (1): 5978. Bibcode:2020NatCo..11.5978G. doi:10.1038/s41467-020-19493-3. ISSN 2041-1723. PMC 7723057. PMID 33293507.
  61. ^ a b c Jonathan Katz (18 August 2007). "Hurricane Dean Gains Caribbean Strength". Forbes. Associated Press. සම්ප්‍රවේශය 2007-08-18.[භින්න වූ සබැඳිය]
  62. ^ "Dominica pleads for help as storm death toll tops 30". Yahoo News. 1 September 2015. 21 October 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2015-10-04.
  63. ^ "Rapid Damage and Impact Assessment: Tropical Storm Erika" (PDF). Government of Dominica. 25 September 2015. 5 October 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 2015-10-04.
  64. ^ a b c Handy, Gemma (25 September 2017). "Dominica grieves after Hurricane Maria". BBC News. 21 July 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 21 July 2018.
  65. ^ "Between Two Reunions: Boiling Lake, 1988 to 2008 |". The Government of the Commonwealth of Dominica's Official Website. 21 January 2016 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2010-06-27.
  66. ^ Thompson, Keith (2010). Life in the Caribbean. New Africa Press. p. 288. ISBN 978-9987160150. ASIN 9987160158. p.173.
  67. ^ "Morne Trois Pitons National Park by World Heritage Sites". Whc.unesco.org. 7 December 1997. 3 July 2010 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2010-06-27.
  68. ^ St. Lucia (2004), Saint Kitts (1999), Hispaniola (Dominican Republic [1990]/Haiti [1982]) and Cuba (multiple).
  69. ^ "A Photo Tour of the Calibishie Coast". Calibishiecoast.com. 27 May 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2013-09-29.
  70. ^ Stephen Durand and Bertrand Jno. Baptiste, "Dominica" සංරක්ෂණය කළ පිටපත 4 මාර්තු 2016 at the Wayback Machine (Forestry, Wildlife and Parks Division).
  71. ^ "Dominica pleads for help as storm death toll tops 30". Yahoo News. 1 September 2015. 21 October 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2015-10-04.
  72. ^ "Rapid Damage and Impact Assessment: Tropical Storm Erika" (PDF). Government of Dominica. 25 September 2015. 5 October 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 2015-10-04.
  73. ^ "Between Two Reunions: Boiling Lake, 1988 to 2008 |". The Government of the Commonwealth of Dominica's Official Website. 21 January 2016 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2010-06-27.
  74. ^ Thompson, Keith (2010). Life in the Caribbean. New Africa Press. p. 288. ISBN 978-9987160150. ASIN 9987160158. p.173.
  75. ^ "Morne Trois Pitons National Park by World Heritage Sites". Whc.unesco.org. 7 December 1997. 3 July 2010 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2010-06-27.
  76. ^ St. Lucia (2004), Saint Kitts (1999), Hispaniola (Dominican Republic [1990]/Haiti [1982]) and Cuba (multiple).
  77. ^ "A Photo Tour of the Calibishie Coast". Calibishiecoast.com. 27 May 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2013-09-29.
  78. ^ Stephen Durand and Bertrand Jno. Baptiste, "Dominica" සංරක්ෂණය කළ පිටපත 4 මාර්තු 2016 at the Wayback Machine (Forestry, Wildlife and Parks Division).
  79. ^ "Dominica pleads for help as storm death toll tops 30". Yahoo News. 1 September 2015. 21 October 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2015-10-04.
  80. ^ "Rapid Damage and Impact Assessment: Tropical Storm Erika" (PDF). Government of Dominica. 25 September 2015. 5 October 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 2015-10-04.
  81. ^ a b c "Dominica's Constitution of 1978 with Amendments through 1984". Constitute. 16 April 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2016-07-20.
  82. ^ a b "Encyclopedia Britannica - Dominica". 12 October 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 29 June 2019.
  83. ^ Avery, Daniel (4 April 2019). "71 Countries Where Homosexuality is Illegal". Newsweek. 11 December 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 16 August 2019.
  84. ^ "State-Sponsored Homophobia". International Lesbian Gay Bisexual Trans and Intersex Association. 20 March 2019. 8 February 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 16 August 2019.
  85. ^ Stewart, Colin (2024-04-22). "Dominica court overturns anti-sodomy law" (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 22 April 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2024-04-24.
  86. ^ Davis, Alys (23 April 2024). "Dominica High Court overturns ban on same-sex relations". BBC. 23 April 2024 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 April 2024.
  87. ^ Avery, Daniel (4 April 2019). "71 Countries Where Homosexuality is Illegal". Newsweek. 11 December 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 16 August 2019.
  88. ^ "State-Sponsored Homophobia". International Lesbian Gay Bisexual Trans and Intersex Association. 20 March 2019. 8 February 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 16 August 2019.
  89. ^ "Dominica". U.S. Department of State. 22 October 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 4 August 2020.
  90. ^ "World Bank 'At A Glance'" (PDF). 3 March 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 4 February 2009.
  91. ^ a b c "Background note: Dominica". U.S. Department of State (July 2008).   මෙම ලිපිය තුළ මෙම ප්‍රභවයේ පෙළ ඇතුළත් වන අතර එය පොදු වසම තුළ පවතියි.
  92. ^ a b "The World Factbook - Dominica". CIA.gov. 22 September 2022. 24 January 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 September 2022.
  93. ^ Barkham, Patrick (5 March 1999). "The banana wars explained". The Guardian. 30 October 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 4 August 2020 – via www.theguardian.com.
  94. ^ "Banana war ends after 20 years". BBC News. 8 November 2012. 3 August 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 4 August 2020.
  95. ^ Schwartz, Elaine (26 June 2018). "How the EU and the U.S. Fought a Banana Trade War". Econlife. 23 March 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 16 July 2021.
  96. ^ "Ending the banana wars: Who wins and who loses? | News | European Parliament". www.europarl.europa.eu. 24 January 2011. 30 July 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 4 August 2020.
  97. ^ No Fee Increase for Dominica CIP සංරක්ෂණය කළ පිටපත 17 සැප්තැම්බර් 2017 at the Wayback Machine. ntltrust.com (2016-7-28)
  98. ^ "Ministerstwo Finansów". Mf.gov.pl. 21 January 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2013-09-29.
  99. ^ "Economic Diversification Fund - Dominica". Dominica (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 1 December 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2018-11-30.
  100. ^ "Dominica Citizenship by Investment Unit". Government of the Commonwealth of Dominica. 24 January 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 16 July 2021.
  101. ^ "Dominica's Citizenship Programme 'Main Source of FDI', Officials Say" සංරක්ෂණය කළ පිටපත 13 ජනවාරි 2018 at the Wayback Machine, Dominica News Online, 16 February 2016.
  102. ^ "Dominica Passport Visa Free Travel - Dominica Visa Free Countries". www.goccp.com (ඉංග්‍රීසි බසින්). 4 June 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2018-11-30.
  103. ^ "Authorised CBIU Agents – Government Approved CBIU Agents". 8 March 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 6 March 2016.
  104. ^ "Selling citizenship is big business—and controversial". The Economist. 2018-09-29. 27 January 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 1 October 2018.
  105. ^ "Full speech of PM Skerrit at DLP meeting in St. Joseph" සංරක්ෂණය කළ පිටපත 16 ජනවාරි 2017 at the Wayback Machine, Dominica News Online, 3 February 2016.
  106. ^ "Full budget speech of Prime Minister Roosevelt Skerrit – Dominica News Online". dominicanewsonline.com (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 26 July 2018. 28 November 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2018-11-30.
  107. ^ "First phase of CBI-funded housing projects ready for occupation in February 2019 – Dominica News Online". dominicanewsonline.com (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 23 November 2018. 1 December 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2018-11-30.
  108. ^ "How Dominica's CBI is Changing the Lives of its Citizens". Dominica (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 2018-08-06. 1 December 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2018-11-30.
  109. ^ "Land acquisition begins for international airport – PM Skerrit – Dominica News Online". dominicanewsonline.com (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 16 October 2018. 24 November 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2018-11-30.
  110. ^ "Getting over Hurricane Maria". The Economist (ඉංග්‍රීසි බසින්). 30 August 2018. 30 November 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2018-11-30.
  111. ^ "CBI Index | Rankings of the Best Programmes". cbiindex.com (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 13 February 2023 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2018-11-30.
  112. ^ "Dominica named best country for 2nd citizenship". www.tradearabia.com. 26 August 2018. 30 July 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 4 August 2020.
  113. ^ CBI Index Research Team (20 August 2018). "The CBI Index: key findings - Caribbean continues to dominate". www.pwmnet.com (බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි බසින්). 30 November 2018 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2018-11-30.
  114. ^ Gunning, Heyrick Bond (20 August 2018). "The CBI Index: the due diligence process in the Caribbean". www.pwmnet.com (බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2018-11-30.[permanent dead link]
  115. ^ DeLollis, Barbara; Hansen, Barbara (19 January 2009). "Bookings started to fall along with stock market". USA Today.
  116. ^ Partners, CS Global (2023-09-07). "Dominica International Project Employs Over 200". CS Global Partners Limited (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-05-11.
  117. ^ "Completion ceremony of Edward Oliver Leblanc Highway Friday". Dominica News Online. 20 April 2012. 28 September 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2013-09-29.
  118. ^ "Dr Nicholas Liverpool Highway Officially Commissioned". Dominica Government Information Service. 6 October 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2015-10-04.
  119. ^ "Emergency bridges being developed PM says". Dominica News Online. 8 September 2015. 4 June 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2015-10-04.
  120. ^ "Emergency Bridges Being Developed PM Says". Dominica News Online. 8 September 2015. 28 August 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 5 October 2015.
  121. ^ Caribbean, Renewable Energy (24 August 2018). "Dominica cementing its position as a renewable energy trailblazer". 29 July 2020 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 4 August 2020.
  122. ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; ඩොමිනිකාවේ ජනවිකාසය 2011 census නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
  123. ^ "The Carib Indians". Avirtualdominica.com. 26 October 2010 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2010-06-27.
  124. ^ Pickford, John, From Our Own Correspondent, BBC Radio 4. First broadcast 31 March 2007. Dominica report 17'49" – 22'55".
  125. ^ Honychurch, Lennox (1995). The Dominica story : a history of the island (3rd ed.). London: Macmillan. pp. 49–60. ISBN 978-0333627761.
  126. ^ Schreier, D; et al. (2010). Lesser-known varieties of English. Cambridge University Press. ISBN 9780521710169. 9 March 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 30 August 2017.
  127. ^ "Creole for Beginners". Avirtualdominica.com. 9 March 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2010-06-27.
  128. ^ Honychurch, Lennox (14 November 2003). "Inter-Island Migration and Cultural Change: The Impact of Montserratians on Dominica". Lennoxhonychurch.com. 11 May 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2010-06-27.
  129. ^ "The World Factbook - Dominica". CIA.gov. 22 September 2022. 24 January 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 22 September 2022.
  130. ^ "Tropical Islam". Arabwashingtonian.org. 5 September 2009 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2010-06-27.
  131. ^ "The Association of Religion Data Archives | National Profiles". www.thearda.com. 8 January 2009 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2017-10-16.
  132. ^ "home". Muslim Community of Dominica (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 1 December 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-12-01.
  133. ^ "Dominica Education System". www.scholaro.com. 12 November 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2022-11-12.
  134. ^ "About Us". Dominica State College (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 5 April 2023 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2022-11-12.
  135. ^ "Clemson University ATREC". 2012. 7 November 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2012-10-07.
  136. ^ "Clemson University". Clemson.edu. 8 January 2010. 22 August 2018 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2010-06-27.
  137. ^ "All Saints University School of Medicine, Dominica". 18 August 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2012-10-07.
  138. ^ "Ross University School of Medicine, Dominica". Rossu.edu. 4 December 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2013-09-29.
  139. ^ "Medical school relocates to Barbados after hurricane". washingtonpost.com. 21 April 2019 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 3 August 2018.
  140. ^ "Adtalem Global Education Announces Barbados as New Location for Ross University School of Medicine". Adtalem Global Education. 4 August 2018 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 3 August 2018.
  141. ^ "About DLIS". dlis.gov.dm (බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2022-12-01.
  142. ^ Boromé, Joseph A. (1970). "Origin and Growth of the Public Libraries of Dominica". The Journal of Library History. 5 (3): 200–236. ISSN 0022-2259. JSTOR 25540240.
  143. ^ Hubbard, Vincent (2002). A History of St. Kitts. Macmillan Caribbean. p. 17. ISBN 9780333747605.
  144. ^ Smith, Ewan (2021-08-12). "Dominica international striker Julian Wade gives up Caribbean sunshine to hit Brechin City goal trail". The Courier. 3 January 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 3 January 2022.
  145. ^ McKenna, Dave (2014-02-24). "Dominica's Fake Ski Team Scammed The Olympics and the Press". Deadspin. 26 February 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2014-02-25.
  146. ^ "World bronze medallist Romain reflects on Dominica's Olympic debut". trackalerts.com. 15 August 2016. 15 February 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 14 February 2022.
  147. ^ "Dominica's Participation at Beijing 2008 Olympic Games". dominicaweekly. 5 March 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 14 February 2022.
  148. ^ "Thea Lafond Records World Leading Jump". dominicaathleticsassociation.org. 24 January 2021. 12 August 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 14 February 2022.
  149. ^ Reid, Helen (3 August 2024). "LaFond wins triple jump gold to bring Dominica first ever Olympic medal". Reuters. සම්ප්‍රවේශය 3 August 2024.
  150. ^ "Archived copy". 7 October 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 7 October 2022.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
"https://si.wikipedia.org/w/index.php?title=ඩොමිනිකාව&oldid=732271" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි