Nikozija
Nikozija
Lefkosia | |
|---|---|
 Panorama grada | |
  Nikozija Nikozija na karti Kipra | |
| Koordinate: 35°10′21″N 33°21′54″E / 35.17250°N 33.36500°E | |
| Država |  Kipar |
| Distrikt | Nikozija |
| Uprava | |
| • Gradonačelnik | ️Haralambos Prounzos |
| Površina | |
| • grad | 20.08 km² |
| Nadmorska visina | 220[1] m |
| Stanovništvo (2011.) | |
| • grad | 56.479 |
| • Gustina | 28/km² |
| • Metro | 239.277 |
| Vremenska zona | UTC+1 |
| Poštanski broj | 1010–1107[1] |
| Pozivni broj | 22[1] |
Nikozija (grčki: Λευκωσία / Lefkosia, turski: Lefkoşa) je grad i općina od 56,479 stanovnika[1]
Nikozija je danas podjeljeni grad, na grčki dio na jugu i turski na sjeveru koji se zove Sjeverna Nikozija. Danas je glavni grad grčke Republike Kipar dok je Sjeverna Nikozija glavni grad Turska Republika Sjeverni Kipar, Nikozija je i administrativni centar grčkog djela Distrikta Nikozija.
Između grčkog i turskog dijela grada proteže se demarkaciona linija Ujedinjenih naroda.
Nikozija kao aglomeracija ima 239,277 stan. [2]
Nikozija je i sjedište arhiepiskopije autokefalne Kiparske pravoslavne crkve.[3]
Grad se prostire duž rijeke Pedieos, u centru ravnice Mesaoria, između planina masiva Kirenia na sjeveru i Trodos na jugu.[3]
Nikozija je za antike bila znana kao Ledra, od nje je tokom srednjeg vijeka dobila svoje iskrivljeno bizantsko ime Lefkosia. Ledra je bila kraljevina u 7. vijeku pne., a eparhija od 4. vijeka nove ere. Od 10. vijeka je prijestolnica otoka .[3]
Nikozijom od 330. do 1191. vlada Bizant, nakon njih brojni kraljevi Lusignanske dinastije (1192.-1489). Mletačka republika vlada Nikozijom od 1489.do 1571., a nakon Ciparskog rata Osmanlije od 1571. do 1878. Osmanlije su prepustle vlast Britaniji koja vlada gradom i otokom od 1878. do 1960.
Ta mješavina zapada i orijenta najvidljivija je na džamiji Selimija, koja je orginalno. podignuta kao gotička katedrala Aja Sofija (1209.-1325.), a tek je 1571 pretvorena u [3]
Nikozija je utvrđena i opasana bedemima za vladavine Lusignanskih kraljeva, Venecijanci su ih kasnije obnovili i smanjili im obujam na 5 km, iako čvršći i monolitniji nisu spriječili invaziju Đenovežana 1373., Mameluka 1426. i Turaka 1570.[3]
Tokom 20. vijeka granice]] grada su proširene izvan tadašnjih venecijanskih bedema, a stari grad unutar njih je moderniziran.[3]
Sve do početka 1950-ih grad je imao mješoviti demografski karakter, jer su Grci i Turci živjeli izmeješano.[4] Kad su izbili etnički nemiri Britanska kolonijalna administracija je 1958. podijelila grad demarkacionom linijom na tursku i grčku stranu. Demarkaciona linija je ostala i nakon što je Kipar 1960. postao nezavisan i glavni grad Kipra.[5] Stanje je postalo još gore 1963. pa su Ujedinjeni narodi 1964. poslali Mirovne snage da održavaju red.[4]
Nakon Turske invazije na Kipar - 1974.[4] dotadašnji internacionalni aerodrom, ostao je na turskoj strani pa je podignut novi u Larnaki 34 km jugoistočno.
Nikozija je pored političkog i financijski, industrijski, trgovački i kulturni centar Kipra. Dom je dva državna i nekoliko privatnih univerziteta i muzeja bizantske umjetnosti.[5]
Nikozija je grad lake industrije koja uglavnom proizvodi robu za domaće potrebe; tekstil, cigarete, brašno, slatkiše, bezalkoholna pića, obuću i odjeću.
Grad je najveće raskršće otočkih cesta.
Okolica je ratarsko-stočarski kraj koji proizvodi; pšenicu, ječam, povrće i voće i uzgaja koze i ovce.[3]
Dobro očuvani gradski bedemi (11 kula i troja gradska vrata) iz 16. vijeka, mnogobrojne crkve i džamije. Nedaleko od grada nalazi se velika nekropola iz brončanoga doba.[5]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Lefkosía in Lefkosía (Municipalities and Communities)” (engleski). City Population. Pristupljeno 16.01.2025.
- ↑ „Cyprus: Nicosia Urban Agglomeration” (engleski). City Population. Pristupljeno 16.01.2025.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 „Nicosia, national capital, Cyprus” (engleski). Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 14.01.2025.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 „Sehrin Tarihi'” (turski). Lefkoşa Türk Belediyesi. Pristupljeno 14.01.2025.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 „Nikozija” (hrvatski). Hrvatska enciklopedija LZMK. Pristupljeno 16.01.2025.
