Biljana Plavšić

Biljana

Biljana Plavšić (* 7. 7. 1930., Tuzla - ), bosansko-hercegovačka biologinja, političarka i jedna od predvodnica srpskog nacionalističkog pokreta u Bosni i Hercegovini. Bila je predsednica Republike Srpske od 1996. do 1998.

Osuđena je za ratne zločine pred Međunarodnim krivičnim tribunalom za bivšu Jugoslaviju. Optužena 2001. pred MKTJ za zločine počinjene tokom rata u Bosni i Hercegovini, Plavšićeva se dobrovoljno predala Tribunalu. Bila je prvi srpski političar koji se izjasnio krivim (po tački optužnice za progon po nacionalnoj i verskoj osnovi, zločin protiv čovečnosti), a Tužilaštvo je zauzvrat povuklo ostale optužbe. Osuđena je na 11 godina zatvora, a na slobodi je od oktobra 2009.

Poznata je i zbog svojih vatrenih nacionalističkih izjava tokom rata u Bosni^[1], sukobom sa Srpskom demokratskom strankom i režimom Slobodana Miloševića i zbog svog pokajanja pred sudom zbog zločina protiv čovečnosti.

Neke od njenih najozloglašenijih izjava su da je etničko čišćenje "sasvim prirodna pojava" ili da "dva miliona Srba mogu da izginu da bi ostalih šest živelo u slobodi"^[2], što je kasnije pokušavala da ublaži ili opovrgne.^[3]

Rođena je 1930. u Tuzli. U Sarajevu je stekla osnovno i srednjoškolsko obrazovanje. Nakon što je diplomirala biologiju u Zagrebu, ostvarila je zavidnu naučnu karijeru, predajući dugo godina na katedri za biologiju na Prirodnomatematičkom fakultetu Univerziteta u Sarajevu. Biljana Plavšić je bila član SDS-a od osnivanja 1990. godine, a iste godine je postala i član Predsjedništva Republike Bosne i Hercegovine. 7. 4. 1992. godine je napustila Predsjedništvo i priključila se političkom vodstvu samozvane Republike Srpske.

Biljana Plavšić je zajedno s Radovanom Karadžićem, Momčilom Krajišnikom i Ratkom Mladićem bila u samom vrhu vodstva bosanskih Srba tokom rata u BiH. Od 1992. do 1996. bila je potpredsjednik Republike Srpske. Ostao je upamćen njezin dolazak u Bijeljinu na samom početku srpske agresije na BiH, kada je izljubila Željka Ražnatovića Arkana čestitajući mu na obavljenom masakru nad bijeljinskim Bošnjacima. Tokom rata se zalagala za totalno etničko čišćenje Muslimana istočne Bosne:

„Ja bih više volela da potpuno očistimo istočnu Bosnu od Muslimana. Sve i da zadržimo 70 posto teritorije – nema tu mira. Ja njima ne želim ništa dobro. Ali, da ja budem mirna, ja njima moram dati da oni imaju neki način života, da sebi organizuju život, da ne bi mene sve vreme uznemiravali. Tako ja shvatam tih 30 muslimanskih posto teritorije“.^[4]

Nakon što je Karadžić početkom 1996. pod međunarodnim pritiskom morao napustiti političku scenu, naslijedila ga je na mjestu predsjednika Republike Srpske. Odmah nakon toga učinila je politički zaokret i okrenula leđa svojim dotadašnjim saradnicima i mentorima, pragmatično zaigravši na kartu umjerenosti i saradnje s međunarodnom zajednicom, zbog čega je uživala i međunarodnu podršku. Godine 1997. formirala je vlastitu stranku Srpski narodni savez, raspustila parlament RS-a i raspisala prijevremene izbore. U septembru 1996. godine potvrđena je za predsjednicu Republike Srpske, ovaj put na izborima.

Pred Međunarodnim sudom pravde osuđena je za ratne zločine 2005. godine na 11 godina zatvora, nakon priznanja krivice za planirane sistematske zločine nad Bošnjacima i Hrvatima. U tom periodu napisala je knjigu "Svedočim" u kojoj je otkrila politiku vodstva Republike Srpske prema Srbima, izostavivši zločine prema Bošnjacima i Hrvatima.

U septembru 2009. godine haški sud za ratne zločine je odobrio njeno oslobađanje prije isteka pune kazne, nakon čega je i švedska vlada odobrila oslobađanje iz zatvora.^[5]

Biljana Plavšić na Wikimedijinoj ostavi

• Profil Biljane Plavšić suda u Hagu
• Plavšić – citati (1990–1993) –Helsinški odbor Srbije