Car Taizong od Tanga
Car Taizong od Tanga (kineski: 唐太宗; pinyin: Táng Tàizōng, Wade-Giles: T'ai-Tsung) (23. januar 599 – 10. jul 649), osobno ime Lǐ Shìmín (kineski: 李世民), bio je drugi po redu car Kine iz dinastije Tang of China, koji je vladao od 626. do 649. S obzirom da je podstakao svog oca Li Yuana (kasniji car Gaozu) da u Taiyuanu 617. podigne ustanak protiv dinastije Sui te da je kasnije porazio većinu njegovih najvažnijih suparnika, ceremonjalno se zajedno sa ocem smatrao su-osnivačem dinastije.[3]
| Car Taizong od Tanga | |
|---|---|
| |
car dinastije Tang
| |
| Vladavina | 4. septembar 626 - 10. jul 649 (22 godina, 309 dana) |
| Prethodnik | Car Gaozu |
| Nasljednik | Car Gaozong |
| Potomstvo | Li Chengqian, krunski princ i Princ Min od Changshana Li Ke, princ od Wua Li Tai, princ Gong od Pua Li Zhen, princ od Yuea Li Zhi, car Gaozong Princeza Xiangcheng PLi Lize, princeza Changle Princeza Bailing Princeza Linchuan Li Jing, princeza Qinghe Li Shu, princeza Lanling Princeza Chengyang Princeza Gaoyang Li Mingda, princeza Jinyang Princeza Changshang Princeza Xincheng |
| Puno ime | Li Shimin 李世民 |
| Era datumi | Zhenguan (貞觀) |
| Posthumno ime | Kratko: Wen Huangdi (文皇帝) Puno: Wen Wu Dasheng Daguang Xiao Huangdi[1] 文武大聖大廣孝皇帝[2] |
| Hramsko ime | Taizong (太宗) |
| Kuća | Kuća Li |
| Otac | Car Gaozu od Tanga |
| Majka | Vojvotkinja Dou |
| Rođen/a | 23. januar 599 Wuchuan, Kina pod dinastijom Sui |
| Umro/la | 10. 7. 649. (dob: 50) Palača Cuiwei, Kina pod dinastijom Tang |
Tradicionalno se smatra jednim od najvećih, ako ne i najvećim carem u cijeloj historiji Kine. U kasnijim periodima se vladavina cara Taizonga smatrala kao primjerom prema kome se trebao mjeriti uspjeh svih ostalih careva a njegova "Vladavina Zhenguan" (pojednostavljeni kineski: 贞观之治; tradicionalni kineski: 貞觀之治; pinyin: Zhēnguān Zhī Zhì) se nazivala zlatnim dobom kineske historije te bila obavezan predmet učenja za sve buduće krunske prinčeve. Pod njegovom vlašću je Kina doživjela uspon u vojnom i ekonomskom pogledu, a vijek i pol nakon njegove smrti uživala u dotle nezapamćenom periodu mira i prosperiteta. Za vrijeme Taizonga, Kina je bila najveća i najsnažnija država svijeta. Teritorija joj je uključivala najveći dio današnje Kine, te Vijetnam, Mongoliju i veliki dio Centralne Azije sve do istočnih dijelova današnjeg Kazahstana. Ona je stvorila temelje za vladavinu Xuanzonga koja se smatra vrhuncem dinastije Tang.
Godine 630. je car Taizong poslao svog generala Li Jing na Istočne Tujue (proto Turke) te ih porazio i zaroobio njihovog Jiali Khana, čime je uništena moć Istočnih Tujuea. Zahvaljujući tome je Tang postao hegemon Istočne i Centralne Azije, a car Taizong preuzeo titulu Tian Kehan ("Nebeski kan").[4]
Za razliku od većine kineskih plemića svog doba, car Taizong je bio iskreni racionalist te isticao otvorenim prezirom prema praznovjerju i znacima s neba. Mnoge od javnih obreda je modificirao kako bi olakšao položaj seljaka i poljoprivrednih radnika.[5] Suvremeni kineski historičar Bo Yang smatra kako je car Taizong postao velik prije svega tako što je trpio kritike koje bi drugi carevi teško prihvatili, te da nije zloupotrebljavao svoju apsolutnu vlast (navodeći cara Yanga kao negativni primjer); te kroz vješto korištenje usluga sposobnih kancelara kao što su Fang Xuanling, Du Ruhui i Wei Zheng. Vrijedan pomoćnik cara je bila i njegova supruga carica Zhangsun.[6]
Preci
uredi| 14. Li Tianxi | ||||||||||||||||
| 8. Li Hu, Vojvoda Xiang od Longxija | ||||||||||||||||
| 15. Lady Jia | ||||||||||||||||
| 4. Li Bing, Vojvoda Ren od Tanga | ||||||||||||||||
| 9. Vojvtokinja Liang | ||||||||||||||||
| 2. Car Gaozu | ||||||||||||||||
| 16. Dugu Ku | ||||||||||||||||
| 10. Dugu Xin | ||||||||||||||||
| 5. Vojvotkinja Dugu | ||||||||||||||||
| 11. Gospa Cui | ||||||||||||||||
| 1. Li Shimin, car Taizong | ||||||||||||||||
| 17. Dou Lue | ||||||||||||||||
| 12. Dou Yue | ||||||||||||||||
| 6. Dou Yi, vojvoda od Shenwua | ||||||||||||||||
| 3. Carica Taimushunsheng | ||||||||||||||||
| 18. Yuwen Gong | ||||||||||||||||
| 13. Yuwen Tai | ||||||||||||||||
| 19. Gospa Wang | ||||||||||||||||
| 7. Princeza Xiangyang od Sjevernog Zhoua | ||||||||||||||||
Izvori
uredi- ↑ Posljednja verzija godine 754.
- ↑ [ Listen]
- ↑ Nova knjiga Tanga, vol. 13 [1] Arhivirano 2008-05-05 na Wayback Machine-u Status je bio utvrđen u doba Južnog Tanga, koji se smatrao nasljednikom Tanga, a osnivač te države car Liezu (Li Bian) je careve Gaozua i Taizonga, kao i očuha Xu Wena, proglasio suosnivačima svoje države. V. Zizhi Tongjian, vol. 282.
- ↑ Zizhi Tongjian, vol. 249.
- ↑ CHofC, vol.3, p.189.
- ↑ Bo Yang, Outlines of the History of the Chinese, vol. 2, pp. 495-499.
- Knjiga Tanga, vols. 2, 3.
- Nova knjiga Tanga, vol. 2.
- Zizhi Tongjian, vols. 182, 183, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 198, 199.
- Denis C. Twitchett, John K. Fairbank (Hrsg.): The Cambridge History of China, Vol. 3, Sui and T'ang China, 589–906. Cambridge University Press, Cambridge 1979, ISBN 0-521-21446-7. See especially : Ch.4, T'ai-tsung (626-49) the Consolidator. p. 150 to 241.
Vanjske veze
uredi- Biografije sinova (tradicionalni kineski)
- 唐太宗百字箴与百字铭 Arhivirano 2016-03-04 na Wayback Machine-u
Car Taizong od Tanga Rođen/a: 23. januar 599 Umro/la: 10. jul 649
| ||
| Kraljevske titule | ||
|---|---|---|
| Prethodi: Car Gaozu od Tanga |
car dinastije Tang 626–649 |
Slijedi: Car Gaozong od Tanga |
| car Kine (većina regija) 626–649 | ||
| Prethodi: Liang Shidu (car Lianga) |
car Kine (Sjeverni Shaanxi/Zapadna Unutrašnja Mongolija) 628–649 | |