Wikipedija

Anglosaksonski paganizam

Anglosaksonski paganizam je izraz kojim se opisuju religijska vjerovanja i obredi Anglosaksonaca između 5. i 7. vijeka, odnosno na samog početku ranog srednjeg vijeka u Engleskoj. Predstavljao je ogranak šireg germanskog paganizma koji je u to vrijeme postojao u Sjeverozapadnoj Evropi, i sadržavao niz vrlo različitih vjerovanja i obredne prakse.[1] Razvio se od ranije religije Željeznog doba u kontinentalnoj Sjevernoj Evropi, a u Britaniju je došao zahvaljujući anglosaksonskom doseljavanju u sredini 5. vijeka, te ostao dominantna religija područja današnje Engleske sve do pokrštavanja anglosaksonskih kraljevstava u 7. i 8. vijeka, sa time da su se neki od njegovih elemenata postepeno transformirali u lokalni folklor.

Desna polovica prednje strane sarkofaga Franks Casket, koja prikazuje pangermansku legendu o Weyland Smithu, koja je predstavljala i dio anglosaksonske paganske mitologije.

Kao i većina religija označenih kao paganske od strane kasnijih kršćanskih pisaca, predstavljao je politeistički sistem vjerovanja, temeljen oko štovanja božanstava poznatih kao ése (jedn. ós). Najpoznatije od tih božanstava je bilo Woden, zbog čega se ponekad religija naizavala Wodenizam (engleski: Wodenism,[2] iako su se štovali i drugi istaknuti bogovi kao Thunor i Tiw. Postojalo je vjerovanje i druga natprirodna bića koja su živjela u prirodi, kao vilenjaci, nicori i zmajevi.[3] Kultni obredi su se uglavnom odnosili na iskaz štovanja, uključujući žrtvovanje predmeta i životinja božanstvima, pogotovo za vrijeme vjerskih svetkovina tokom godine. Paganska vjerovanja su također uticala i na pogrebne običaje, pa su se mrtvi pokapali ili kremirali, obično uz grobna dobra. Postojala je i magijska komponenta rane anglosaksonske religije, a neki učenjaci špekuliraju i o šamanskim aspektima. Ta su vjerovanja imala uticaj i na razvoj anglosaksonskog društva, u kome je uspostavljena hijerarhija na čelu sa kraljevima, koji su tvrdili da neposredno potiču od nekog boga, najčešće Wodena. Kao takva je imala i uticaj na razvoj prava u tom periodu.

Osim što su ostavila tragove na engleski folklor, anglosaksonska božanstva su dala temelj i za imena dana u sedmici u engleskom jeziku. Usprkos toga, o toj religiji postoje mnoge nepoznanice; podaci koji postoje se temelje na nekoliko preživjelih zapisa iz ranog srednjeg vijeka, kasnije Anglosaksonske kronike, te proučavanja književnosti iz kasnijeg kršćanog perioda kao što je ep Beowulf,[4] te na temelju arheoloških artefakata. Ono što se zna o anglosaksonskoj religiji i mitologiji je kasnije uticalo i na neopaganski pokret od 18. vijeka nadalje.

Izvori

uredi
Fusnote
  1. ↑ Carver, Sanmark and Semple 2010. p. ix.
  2. ↑ Atkinson 1891.
  3. ↑ Semple 2010. p. 24-25.
  4. ↑ Branston 1957. p. 36.
Literatura
Knjige
  • Ackerman, John Yonge (1855). Remains of Pagan Saxondom. London: John Russel Smith. 
  • Atkinson, John C. (1891). Forty Years in a Moorland Parish. 
  • Bede (circa 731). Historia ecclesiastica gentis Anglorum (Ecclesiastical History of the English People). 
  • Branston, Brian (1957). The Lost Gods of England. London: Thames and Hudson. 
  • Chaney, William A. (1970). The Cult of Kinship in Anglo-Saxon England: The Transition from Paganism to Christianity. California: University of California Press. 
  • Ewing, Thor (2008). Gods and Worshippers in the Viking and Germanic World. Tempus. ISBN 0-7524-3590-6. 
  • Griffiths, Bill (1996). Aspects of Anglo-Saxon Magic. Anglo-Saxon Books. ISBN 1-898281-33-5. 
  • Herbert, Kathy (1994). Looking for the Lost Gods of England. Anglo-Saxon Books. ISBN 1-898281-04-1. 
  • Hutton, Ronald (1991). The Pagan Religions of the Ancient British Isles: Their Nature and Legacy. Oxford: Blackwell. ISBN 0-631-18946-7. 
  • Hutton, Ronald (1996). The Stations of the Sun: A History of the Ritual Year in Britain. New York: Oxford University Press. 
  • Jones, Prudence and Pennick, Nigel (1995). A History of Pagan Europe. London and New York: Routledge. ISBN 0-415-09136-5. 
  • Kemble, J. (1849). The Saxons in England Vol. I. London. 
  • Wilson, David (1992). Anglo-Saxon Paganism. London and New York: Routledge. ISBN 0-415-01897-8. 
  • Halsall, Guy (1989). 'Anthropology and the Study of Pre-Conquest Warfare and Society: The Ritual War in Anglo-Saxon England' in Hawkes (editor) (1989). Weapons and Warfare in Anglo-Saxon England.
  • Macleod, Mindy. Mees, Bernard (2006). Runic Amulets and Magic Objects. Boydell Press. ISBN 1-84383-205-4.
Akademski članci
  • Carver, Martin (2010). „Agency, Intellect and the Archaeological Agenda”. Signals of Belief in Early England: Anglo-Saxon Paganism Revisited (Eds:Carver, Martin; Sanmark, Alex and Semple, Sarah), Oxford and Oakville: Oxbow Books, pp. 01-20. ISBN 9781842173954. 
  • Carver, Martin; Sanmark, Alex and Semple, Sarah (2010). „Preface”. Signals of Belief in Early England: Anglo-Saxon Paganism Revisited (Eds:Carver, Martin; Sanmark, Alex and Semple, Sarah), Oxford and Oakville: Oxbow Books, pp. ix-x. ISBN 9781842173954. 
  • Crawford, Sally (2004). „Votive Deposition, Religion and the Anglo-Saxon Furnished Burial Ritual”. World Archaeology Vol. 36. No. 1, 87-102. 
  • Semple, Sarah (2010). „In the Open Air”. Signals of Belief in Early England: Anglo-Saxon Paganism Revisited (Eds:Carver, Martin; Sanmark, Alex and Semple, Sarah), Oxford and Oakville: Oxbow Books, pp. 21-48. ISBN 9781842173954. 
  • Wormald, Patrick (1978). „Bede, Beowulf and the Conversion of the Anglo-Saxon Aristocracy”. Bede and Anglo-Saxon England (Ed: Farrell, R.T.) British Archaeological Reports, British Series, 46. 
  • Wormald, Patrick (1983). „Bede, Bretwaldas and the Origins of the Gens Anglorum”. Ideal and Reality in Frankish and Anglo-Saxon Society (Ed: Wormald, P.) Oxford. 
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Anglosaksonski_paganizam&oldid=41358244