1500
godina
- Ovo je članak o godini 1500.
Godina 1500 (MD) bila je prijestupna godina koja počinje u srijedu (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 14. vijek – 15. vijek – 16. vijek |
| Decenija: | 1470-e 1480-e 1490-e – 1500-e – 1510-e 1520-e 1530-e |
| Godine: | 1497 1498 1499 – 1500 – 1501 1502 1503 |
| Gregorijanski | 1500. (MD) |
| Ab urbe condita | 2253. |
| Islamski | 905–906. |
| Iranski | 878–879. |
| Hebrejski | 5260–5261. |
| Bizantski | 7008–7009. |
| Koptski | 1216–1217. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1555–1556. |
| • Shaka Samvat | 1422–1423. |
| • Kali Yuga | 4601–4602. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4136–4137. |
| • 60 godina | Yang Metal Majmun (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11500. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Zbog izraza "време и времена и по времена" tj. "jedno vrijeme i dva vremena i polovicu vremena" (Knjiga Otkrivenja 12:14), mnogi hrišćani su smatrali da ova godina donosi smak sveta.
Događaji
uredi- 26. 1. - Vicente Yáñez Pinzón se iskrcao na brazilskoj obali, koju ne može prisvojiti za Španiju zbog Sporazuma iz Tordesiljasa; takođe je otkrio estuar Amazona (Río Santa María del Mar Dulce kako ga je on nazvao).
- 5. 2. - Ludovico Sforza se uz pomoć Švajcaraca vratio u Milano.
- 17. 2. - Bitka kod Hemmingstedta, danska vojska ne uspeva pokoriti tamošnju seljačku republiku.
- februar - Đurađ Crnojević došao u Crnu Goru, javio se skadarskom Feriz-begu[1].
- 9. 3. - Pedro Álvares Cabral krenuo sa 13 brodova druge Indijske armade (jedan brod izgubljen kod Zelenortskih ostrva).
- 17. 3. - Đurađ Crnojević na Porti, sultan Bajazit II mu daje jednu oblast u Anadoliji[1].
- 10. 4. - Kako bi se izbeglo međusobno ubijanje Švajcaraca, Sforcini plaćenici predaju Novaru francuskoj strani; pokušali da prokrijumčare i svog poslodavca ali jedan od njih ga izdao - "Novarska izdaja" - ostalih osam godina života će provesti u francuskom lagumu.
- 22. 4. - Cabralova flota videla obalu Brazila, Nicolau Coelho sutradan razmenio šešir sa Indijancima (ostaju u Brazilu do 3. 5., jedan brod se vraća u Lisabon da obavesti o otkriću).
- svibanj - Petar Gereb, gospodar Valpova u Slavoniji, novi je ugarski palatin.
- 29. 5. - U oluji kod Rta dobre nade stradala četiri Cabralova broda, poginuo Bartolomeu Dias.
- 14. 7. - Bitka na Vjedroši, odlučujuća moskovska pobeda nad Litvancima i Poljacima.
- 10. 8. - Diogo Dias, zalutali pripadnik Cabralove flote, otkrio Madagaskar.
- avgust - Otomansko-mletački rat (1499–1503): Bitka kod Modona, turski admiral Kemal Reis opet porazio mletačku flotu, nakon čega osvaja Modon i Koron, "dva oka Republike".
- 18. 8. - Ubijen Alfonsko Aragonski, muž Lucrezie Borgie.
- 23. 8. - Na Hispaniolu stigao Francisco de Bobadilla, novi guverner španskih poseda umesto smenjenog Kolumba, koji će na jesen biti u lancima poslan u Španiju.
- 25. 10. - Slavonski sabor u Križevcima, pripreme za rat sa Turcima, koji u ratu sa Mlečanima u Dalmaciji (okolica Nina, Zadra, Trogira i Splita) često upadaju i na ugarsko-hrvatske posjede.
- 30. 10. - Portugalski kralj Manuel I se oženio španskom princezom Marijom.
- 11. 11. - Granadski ugovor: Luj XII i Ferdinand II Aragonski se dogovorili da podele Napuljsko kraljevstvo.
- 16. 11. - Go-Kashiwabara (Katsuhito) novi je japanski car (do 1526).
- 17. 12. - Masakr u Kalikutu: arapski trgovci izazvali nerede u kojima je ubijeno preko 50 Portugalaca, Cabral na to odgovara 18 - 22. 12. pljačkanjem arapskih brodova i ubijanjem posada, kao i bombardovanjem Kalikuta (~600 mrtvih).
- 24. 12. - Špansko-mletačka vojska posle opsade uzela od Turaka tvrđavu sv. Đorđa na Kefaloniji.
Tokom/tijekom godine
uredi- Poljički vojvoda Žarko Dražojević uzvraća na turske upade u Dalmaciju provalama u Bosnu i Hercegovinu.
- Po definiciji odštampane poslednje inkunabule.
- Ismail I, lider sufijskog reda Safaviyya, započinje borbu u iranskom Azerbejdžanu.
Rođenja
uredi- 6. 1. - Ivan Avilski, katolički svetac i Doktor crkve († 1569)
- 24. 2. - Karlo V., car Svetog Rimskog Carstva († 1558)
- 12. 3. - Reginald Pole, poslednji katolički kenterberijski nadbiskup († 1558)
- 5. 7. - Paris Bordone, venecijanski slikar († 1571)
- 3. 11. - Benvenuto Cellini, italijanski umetnik († 1571)
- Mikša Pelegrinović, hrvatski pjesnik i plemić († 1562)
- ca. Rustem-paša Hrvat, veliki vezir († 1561)
- ca. Ljudevit Pasković, pjesnik iz Kotora († 1551)
Smrti
uredi- 29. 5. - Bartolomeu Dias, portugalski moreplovac (* ca. 1450)
- 10. 4. - Mihail Marulos, grčki učenjak (* ca. 1458)
- 21. 10. - Go-Tsuchimikado, japanski car (* 1442)
Reference
uredi- ↑ 1,0 1,1 V. Ćorović, Pad Crne Gore, rastko.rs
- Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)