Radoszkowicze
54°09′N 27°14′E/54,150000 27,233333
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
1767 | ||||
| Kod pocztowy |
222322 | ||||
Położenie na mapie obwodu mińskiego  | |||||
Położenie na mapie Białorusi  | |||||
| 54°09′N 27°14′E/54,150000 27,233333
| |||||
Radoszkowicze (biał. Радашковічы, ros. Радошковичи) – osiedle typu miejskiego w rejonie mołodeckim obwodu mińskiego Białorusi; 5,5 tys. mieszkańców (2010).
Siedziba prawosławnego dekanatu radoszkowickiego i wchodzącej w jego skład parafii pw. św. Proroka Eliasza[2], a także parafii rzymskokatolickiej pw. Świętej Trójcy.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Do 1793 w granicach I Rzeczypospolitej. Miasto królewskie położone było w końcu XVIII wieku w starostwie niegrodowym radoszkowickim w powiecie mińskim województwa mińskiego[3].
Istniało tu starostwo niegrodowe płacące 3200 zł kwarty i 1382 zł hiberny. W czasie wojny litewsko-rosyjskiej 1558–1570 Zygmunt II August postanowił latem 1567 przeprowadzić demonstrację zbrojną, licząc na wywołanie w Rosji powstania kniaziów i bojarów, niezadowolonych z rządów opryczniny. Pod Radoszkowiczami zebrało się na popis 47 000 żołnierzy – z tego 30 000 pospolitego ruszenia oraz 2 400 posiłkowych żołnierzy z Korony i ok. 100 dział[4]. Z powodu zarazy zebrał się tu w grudniu 1625 roku sejmik wileński[5]. W czasie III wojny północnej Karol XII stacjonował tu prawie 3 miesiące w 1708, przed wyprawą na Ukrainę. Prawa miejskie nadał Stanisław August Poniatowski w 1792 roku na mocy przywileju z 1569 roku[6].
.jpg)
Na mocy umowy o preliminaryjnym pokoju i rozejmie między Rzecząpospolitą Polską a Rosją i Ukrainą, podpisanej w Rydze 12 października 1920 i ratyfikowanej 22 października 1920 tereny wokół Radoszkowicz nie zostały przyznane Polsce[7]. Jednak na mocy postanowień traktatu ryskiego z 18 marca 1921 dokonano korekty i pas terytorium wokół Radoszkowicz przypadł Polsce[8][9][10]. W II RP siedziba wiejskiej gminy Radoszkowic. Gmina weszła w skład utworzonego 19 lutego 1921 woj. nowogródzkiego[11][12].
W dwudziestoleciu międzywojennym mieściło się w Radoszkowiczach gimnazjum białoruskie, w którym nauczał m.in. Makar Kraucou. Ulokowana była tu też strażnica KOP.
Podczas okupacji hitlerowskiej, w marcu 1942 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 400 osób. 7 marca 1943 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali[13].
Po drugiej wojnie światowej w składzie Białoruskiej SRR, od 1991 roku – niepodległej Białorusi.
Zabytki i pomniki
[edytuj | edytuj kod]
- Kościół św. Trójcy
- Tablica pamiątkowa poświęcona Bronisławowi Taraszkiewiczowi – znajduje się na budynku dawnego szpitala, w którym Taraszkiewicz mieszkał w latach 1923–1931, a następnie jego rodzina. Umieszczona została w 1972 roku zgodnie z decyzją mołodeczańskiej administracji rejonowej. Znajduje się na niej napis w języku białoruskim: Tut u 1923–1931 hadach żyu i pracawau akademik AN BSSR Taraszkiewicz Branisłau Adamawicz (pol. Tu w latach 1923–1931 mieszkał i pracował akademik AN BSSR Taraszkiewicz Bronisław Adamowicz[14].
.jpg)
Inne obiekty
[edytuj | edytuj kod]- Cerkiew prawosławna pw. św. Proroka Eliasza, parafialna[2]
Znane postaci związane z miastem
[edytuj | edytuj kod]- Anton Lawicki − białoruski pisarz,
- Julian Horain – polski publicysta, korespondent m.in. „Tygodnika Ilustrowanego”,
- Włodzimierz Rudź – polski archiwista, historyk-regionalista, sekretarz i skarbnik Koła PTH w Tomaszowie Mazowieckim, założyciel Archiwum Państwowego w Tomaszowie Mazowieckim.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года. belstat.gov.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-18)]. (ros.).
- ↑ a b Приход храма Святого пророка Илии г/п Радошковичи (благочиннический центр). molod-eparchy.by. [dostęp 2021-03-09]. (ros.).
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 90.
- ↑ K. Piwarski, Niedoszła wyprawa radoszkowicka Zygmunta Augusta na Moskwę (rok 1567-1568 ), „Ateneum Wileńskie”, t. IV, Wilno 1927, s. 256-286
- ↑ Jan Kwak, Sejm warszawski 1626 roku, Opole 1985, s. 19.
- ↑ Wanda Rewieńska, Miasta i miasteczka magdeburskie w woj. wileńskim i nowogródzkim, Lida 1938, s. 10.
- ↑ (Dz.U. z 1920 r. nr 101, poz. 667)
- ↑ Adam Janusz Mielcarek, Podziały terytorialno-administracyjne II Rzeczypospolitej w zakresie administracji zespolonej, Warszawa 2008
- ↑ Dz.U. z 1921 r. nr 49, poz. 301
- ↑ Treść traktatu ryskiego dotycząca Radoszkowicz. [dostęp 2009-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-03)].
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom VII - Część II - Ziemia Wileńska – Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923
- ↑ Dz.U. z 1921 r. nr 16, poz. 93
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1265.
- ↑ Ronny Heidenreich: Centralnaja Biełaruś. Minskaja wobłasć. W: Miescy pamiaci achwiarau kamunizmu u Biełarusi. s. 208.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Pod red. Anny Kaminsky: Miescy pamiaci achwiarau kamunizmu u Biełarusi. Lipsk: Fundacja Badań nad Dyktaturą SED, 2011, s. 278. [dostęp 2011-07-26]. (biał.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Radoszkowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 438.
- Jurkau kutoczak — Юркаў куточак — Yury's Corner. Radoszkowice. szlachta.io.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-24)].
