Okres wczesnodynastyczny w Mezopotamii

Okres wczesnodynastyczny (starosumeryjski) – okres w dziejach starożytnej Mezopotamii, nazwany tak od spisu „dynastii”, czyli Sumeryjskiej listy królów – dokumentu wyszczególniającego, które miasta sprawowały hegemonię w Dolnej Mezopotamii^[1]. Początek okresu to jednocześnie granica między prehistorią a historią – pojawienie się źródeł pisanych innych niż spisy, czy wykazy przedmiotów – jego koniec wyznacza początek panowania Sargona z Akkadu^[2]. Datowanie ram czasowych okresu jest nieprecyzyjne, zależnie od przyjętej chronologii przyjmuje się np. 2800-2350 r. p.n.e.^[3] lub 2900-2300/2250 p.n.e.^[2]

Periodyzacja

Ubogie źródła pisane z okresu wczesnodynastycznego sprawiają, że w sprawie wydzielenia faz wewnątrz tej epoki należy polegać przede wszystkim na archeologii^[4]. Na podstawie badań z lat 30. XX wieku przyjęto podział na trzy etapy (Early Dynastic I, II i III – w skrócie ED), choć ich długość jest obecnie różnie oceniana^[4]. Zakłada się, że pierwszy i trzeci etap były długie, natomiast dla drugiego rezerwuje się obecnie rolę krótkiej fazy przejściowej^[4]:

ED I (ok. 2900-2600 p.n.e.)^[4]
ED III (ok. 2600-2300/2250 p.n.e.)^[4]

Dzieje

Pierwszym uwiarygodnionym historycznie władcą sumeryjskim był władca państwa-miasta Kisz o imieniu Enmebaragesi, występujący w Sumeryjskiej Liście Królów jako przedostatni przedstawiciel I dynastii z Kisz. Później według tejże Listy nad Dolną Mezopotamią władze sprawować miały kolejno: I dynastia z Uruk, I dynastia z Ur, dynastia z Awan, II dynastia z Kisz, dynastia z Hamazi, II dynastia z Uruk, II dynastia z Ur, dynastia z Adab, dynastia z Mari, III dynastia z Kisz, dynastia z Akszak, IV dynastia z Kisz, III dynastia z Uruk, dynastia akadyjska, IV dynastia z Uruk, dynastia gutejska, V dynastia z Uruk, III dynastia z Ur, dynastia z Isin^[5].

Przypisy

↑ Adam Ziółkowski: Historia powszechna. Starożytność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 73. ISBN 978-83-01-15810-1.
↑ ^a ^b Adam Ziółkowski: Historia powszechna. Starożytność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 76. ISBN 978-83-01-15810-1.
↑ Maria Jaczynowska, Danuta Musiał, Marek Stępień: Historia starożytna. Maria Jaczynowska (red.). Warszawa: 2004, s. 36. ISBN 83-7436-005-4.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Adam Ziółkowski: Historia powszechna. Starożytność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 78. ISBN 978-83-01-15810-1.
↑ Adam Ziółkowski: Historia powszechna. Starożytność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 83. ISBN 978-83-01-15810-1.

[1] Adam Ziółkowski: Historia powszechna. Starożytność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 73. ISBN 978-83-01-15810-1.

[ziolko76-2] Adam Ziółkowski: Historia powszechna. Starożytność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 76. ISBN 978-83-01-15810-1.

[3] Maria Jaczynowska, Danuta Musiał, Marek Stępień: Historia starożytna. Maria Jaczynowska (red.). Warszawa: 2004, s. 36. ISBN 83-7436-005-4.).

[ziolko78-4] Adam Ziółkowski: Historia powszechna. Starożytność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 78. ISBN 978-83-01-15810-1.

[5] Adam Ziółkowski: Historia powszechna. Starożytność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 83. ISBN 978-83-01-15810-1.

[1]