Przejdź do zawartości

Krzywe Koło (wieś)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Krzywe Koło
wieś
Ilustracja
Krzywe Koło
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

gdański

Gmina

Suchy Dąb

Wysokość

30 m n.p.m.

Liczba ludności (31.12.2014)

529

Strefa numeracyjna

0 58

Kod pocztowy

83-022, 83-032[2]

Tablice rejestracyjne

GDA

SIMC

0174496

Położenie na mapie gminy Suchy Dąb
Mapa konturowa gminy Suchy Dąb, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Krzywe Koło”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Krzywe Koło”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Krzywe Koło”
Położenie na mapie powiatu gdańskiego
Mapa konturowa powiatu gdańskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Krzywe Koło”
Ziemia54°10′46″N 18°46′43″E/54,179444 18,778611[1]

Krzywe Koło (niem. Kriefkohl) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Suchy Dąb na obszarze Żuław Gdańskich.

Wieś jest siedzibą sołectwa Krzywe Koło, w którego skład wchodzi również miejscowość Krzywe Koło.

Po wojnie trzynastoletniej wieś znalazła się w granicach województwa pomorskiego, stanowiąc wraz z resztą Żuław Steblewskich własność miasta Gdańska[3]. W latach 1954–1958 wieś należała i była siedzibą władz gromady Krzywe Koło, po jej zniesieniu w gromadzie Suchy Dąb. W latach 1945–1998 miejscowość należała do województwa gdańskiego.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Według rejestru zabytków NID[4] na listę zabytków wpisane są:

  • kościół filialny pw. Znalezienia Krzyża Świętego z XIV w., nr rej.: 214 z 5.09.1962
  • nieczynny cmentarz luterański z 2 poł. XVIII w., nr rej.: A-1883 z 17.04.2012
  • mennonicki dom podcieniowy nr 7 z pocz. XIX w., nr rej.: 727 z 7.11.1975. 21 lutego 2023 budynek częściowo spłonął[5].

Na dawnym cmentarzu ewangelickim z XVIII wieku zachowało się kilka płyt nagrobnych[6][7].

Kościół

[edytuj | edytuj kod]

Pierwotnie drewniana kaplica. Na jej zrębie w XIV w. wybudowano gotycki kościół, rozbudowany w XVI w. i przebudowany w latach 1685-1686. Wieża została dobudowana w 1747 lub 1748 r. Przed II wojną światową był to kościół ewangelicki. Wewnątrz zachowało się niemal kompletne wyposażenie z XVII i XVIII w., m.in. polichromowane ławy gospodarzy z portretami apostołów na zapleckach i kobiece personifikacje cnót w zachodniej części kościoła. Od 2015 trwają prace konserwatorskie obrazów oraz ław, w czasie których odkryto na drzwiczkach ław sceny biblijne, portrety świętych i postaci biblijnych, nazwiska i gmerki rodowe fundatorów, girlandy owocowe i kwiatowe. Klasa artystyczna portretów świadczy o ich powstaniu w najlepszych gdańskich warsztatach malarskich[8]. Odkryte polichromie datowane są na rok 1687.

W murach kościoła znajdują się kamienne kule armatnie z czasu wojen szwedzkich[9].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 63738
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 637 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w.: rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 128.
  4. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 36 [dostęp 2017-01-22].
  5. Pożar w Krzywym Kole zniszczył zabytek, ale wzmocnił wspólnotę. "Pomóżcie odbudować nasz drugi dom"
  6. Dziennik Bałtycki, dodatek Alfabet Powiatu Gdańskiego, 29.02.2012
  7. Krzywe Koło: Uporządkowali luterański cmentarz (zdjęcie). [dostęp 2013-10-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-04)].
  8. Kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Krzywym Kole (gm. Suchy Dąb). Niezwykła świątynia z wyposażeniem z XVII wieku
  9. "Najbardziej feministyczny kościół na Żuławach". Świątynia w Krzywym Kole skrywa zabytki rangi muzealnej