Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i Świętego Stanisława w Mohylewie

katedra Wniebowzięcia NMP
i św. Stanisława

Конкафедра Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі

nr rej. 513Г000020
konkatedra
Fasada kościoła
Państwo	Białoruś
Miejscowość	Mohylew
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława w Mohylewie
Wezwanie	Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława
Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	bł. Bolesławy Lament
Historia Data rozpoczęcia budowy 1738 Data zakończenia budowy 1752 Data poświęcenia 13 lipca 1996 (rekonsekracja)
Położenie na mapie Mohylewa katedra Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława
Położenie na mapie Białorusi katedra Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława
Położenie na mapie obwodu mohylewskiego katedra Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława
53°53′54″N 30°20′02″E/53,898333 30,333889
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i Świętego Stanisława^[1] (biał. Конкатедра Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі, dawniej: kościół karmelicki, kościół św. Stanisława w Mohylewie, biał. Касцёл Св. Станіслава) – konkatedra archidiecezji mińsko-mohylewskiej znajdująca się w Mohylewie.

Drewniana świątynia pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny została wybudowana na miejscu obecnej Katedry w 1692. Przy kościele osadzono ojców karmelitów. W latach 1738–1752 wzniesiono murowany kościół, który zastąpił drewnianą świątynię. W 1783 wezwanie kościoła zmieniono na św. Stanisława i nadano mu godność katedry archidiecezji mohylewskiej.

W latach 1773–1782 (według innych źródeł w 1788) staraniem bp. Stanisława Bohusza Siestrzeńcewicza przebudowano fasadę kościoła w stylu klasycystycznym, rozebrano górne części wież, do fasady dobudowano czterokolumnowy portyk z kolumnami jońskimi, a od południowej strony prezbiterium dobudowano pomieszczenia seminaryjne oraz drukarnię zakończone wieżyczkami o kształcie zbliżonym do rotundy. W 1783 wezwanie kościoła i głównego ołtarza zmieniono na św. Stanisława i nadano mu godność katedry archidiecezji mohylewskiej.

Po zniszczeniu w 1810 świątynię po raz kolejny przebudowano. Wewnątrz kościoła znajdowały się freski namalowane w latach 1765–1767, 1780 i 1860 przez artystów: Głowackiego, Piotrowskiego i Fursta. Po zamknięciu pobernardyńskiego kościoła św. Antoniego w 1865 r. przeniesiono z niego uznawany za cudowny obraz św. Antoniego – patrona Mohylewa. Obraz zaginął podczas II wojny światowej^[1].

W czasach sowieckich od 1935 w świątyni mieściło się archiwum NKWD, a w latach 1964–1986 Archiwum Państwowe Obwodu Mohylewskiego.

W latach 1990–1996 staraniami proboszcza i wiernych przeprowadzono odbudowę i odnowę kościoła oraz przywrócono jego pierwotną funkcję sakralną. Dnia 13 lipca 1996 kardynał Kazimierz Świątek dokonał ponownej konsekracji kościoła. Od 1991 jest to konkatedra archidiecezji mińsko-mohylewskiej.

W 2021 r. Narodowy Bank Republiki Białorusi wyemitował okolicznościową monetę o nominale 2 rubli z wizerunkiem kościoła na rewersie^[2].

Świątynia jest trójnawową bazyliką. W centrum szerokiej fasady znajduje się monumentalny czterokolumnowy portyk z trójkątnym frontonem, flankowany przez dwie trójkondygnacyjne czworoboczne wieże, o górnych kondygnacjach ośmiobocznych, nakrytych kopułowymi hełmami.

Wieże i ściany boczne kościoła ozdabiają pilastry i szerokie gzymsy. Wnętrze zdobi jeden z najcenniejszych na Białorusi zespołów fresków wykonanych w drugiej połowie XVIII wieku, uzupełnionych nowymi malowidłami w drugiej połowie XIX wieku.

Malowidła, w iluzjonistycznej oprawie przypominającej formy architektoniczne, przedstawiają motywy ewangeliczne, biblijne i historyczne.

Bogate wyposażenie pochodzi z ofiarności wiernych oraz ze zrabowanych i zniszczonych przez Sowietów kościołów Białorusi.

• red. A. A. Voinaŭ [et al.], "Architektura Biełarusi: encyklapiedyčny daviednik", Mińsk 1993, s. 289-290

• Katedra na stronach Radzima.org (biał. • ang. • pol. • ros.)