Przejdź do zawartości

Karaimizm

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
strona Biblii karaimskiej
Wnętrze kienesy Bnei Israel w Kalifornii

Karaimizm, karaizm[1] – kierunek w teologii żydowskiej, odrzucający Talmud i autorytet tradycji rabinów[2].

Pochodzenie

[edytuj | edytuj kod]

Karaimizm wyodrębnił się z judaizmu ok. VIII w. na terenie Mezopotamii, a następnie rozszerzył się na tereny Bizancjum, Egiptu i Imperium osmańskiego. Wyznawcy nazywani są karaimami. Pojęcie „karaimizm” pochodzi od hebrajskiego קרא (kar’a) – czytać, recytować. Za głównego kodyfikatora religii karaimskiej uznawany jest Anan, syn Dawida z Basry (urodzony ok. 754–755).

Karaimizm przyjęły oprócz Żydów niektóre ludy tureckie, których potomkowie zamieszkują w Rosji i na Ukrainie. Kultywują oni nieco odmienne, niż karaimi orientalni, obrządki religijne karaimizmu.

Nauka Anana

[edytuj | edytuj kod]

W swoim mniemaniu Anan nie był założycielem nowej religii, ale reformatorem i odnowicielem zasad wiary. Istota jego działalności polegała na propagowaniu powrotu do czystej nauki Mojżesza i proroków. Anan wystąpił przeciwko nauczaniu talmudystów. Skupił wokół siebie ludzi niezadowolonych z wprowadzenia porządku talmudycznego. Sedno nauki Anana można streścić w zdaniu: „Szukajcie dokładnie w Biblii i nie polegajcie na własnym zdaniu”.

Nawiązania

[edytuj | edytuj kod]

Karaimizm przejął pewne tendencje od innych grup religijnych:

Religia

[edytuj | edytuj kod]

Podstawowymi źródłami Karaimizmu są:

  • Pięcioksiąg – szczególnie Dekalog, z zasadą i obowiązkiem samodzielnej interpretacji, oraz późniejsza tradycja nietalmudyczna o ile nie jest sprzeczna z Torą i tradycją,
  • Mojżesz uznawany jest za głowę Bożych proroków.

Religia zasadza się na dwóch głównych podstawach: dziesięciorgu przykazaniach Bożych oraz dziesięciu artykułach wiary.

Artykuły wiary:

  1. wszechmocny Bóg istnieje odwiecznie,
  2. jedność i potęga boska nie mogą być przyrównane do żadnej istoty i są niepojętne dla rozumu ludzkiego,
  3. wszystko, co istnieje, od aniołów począwszy, a na najniższych istotach skończywszy, zostało stworzone przez Boga,
  4. opatrzność Boża czuwa nad każdą istotą,
  5. Bóg natchnął duchem proroczym Mojżesza i przez niego zesłał prawo,
  6. Pięcioksięgu ani zawartych w nim Dziesięciorga Przykazań nie można zmienić ani uzupełnić,
  7. prorocy zawsze byli natchnieni duchem Bożym,
  8. Bóg wyznaczył każdemu człowiekowi nagrodę i karę według zasług i przewinień jego,
  9. wskrzeszenie zmarłych nastąpi w dniu Sądu Ostatecznego,
  10. Bóg wybawi świat poprzez zesłanie Mesjasza.

Modlitwa składa się z trzech części:

  1. pochwała Boga,
  2. wyrażenie wdzięczności Bogu,
  3. prośba o wybaczenie grzechów oraz o dobrodziejstwo na przyszłość.

Podstawą liturgii są psalmy. Spowiedź jest powszechna, ale grzechy nie są wyjawiane przed innymi, także przed duchownymi.

Dalsze losy

[edytuj | edytuj kod]

W XIII i XIV w. powstały większe społeczności karaimskie w Haliczu oraz we Lwowie. W okresie rządów wielkiego księcia Witolda (1392–1430) Karaimi zostali osadzeni w obrębie pasa obronnego jako obrona przed Krzyżakami. Obecnie żyją w Izraelu, na Litwie, Ukrainie, Turcji, Egipcie oraz Polsce.

W Polsce funkcjonuje Karaimski Związek Religijny. W Warszawie istnieje jedyny czynny cmentarz karaimski w Polsce.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. karaizm, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-16].
  2. Historia filozofii 1961 ↓, s. 518–519.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]