Gallipoli (półwysep)

Gallipoli

Półwysep Gallipoli z otoczeniem
Państwo	Turcja
Położenie na mapie Çanakkale Gallipoli
Położenie na mapie Turcji Gallipoli
40°22′02″N 26°27′18″E/40,367222 26,455000
Półwysep Gallipoli, Morze Egejskie, Dardanele i Morze Marmara
Multimedia w Wikimedia Commons

Gallipoli (tur. Gelibolu, w starożytności Chersonez Tracki^[1]) – półwysep w europejskiej części Turcji, nad Morzem Egejskim, pomiędzy cieśniną Dardanele (prowadzącą na Morze Marmara) a zatoką Saros(inne języki) na północy. Długość półwyspu wynosi ok. 90 km, szerokość do 21 km. Głównym miastem jest Gallipoli^[2].

 Osobny artykuł: Bitwa pod Gallipoli (1312).

W 1356 półwysep został opanowany przez Turcję jako pierwsza turecka posiadłość w Europie^[3].

 Osobny artykuł: Bitwa o Gallipoli.

Gallipoli jest znane przede wszystkim jako miejsce desantu i późniejszych walk wojsk angielskich (także australijskich i nowozelandzkich) oraz francuskich w czasie I wojny światowej, w okresie od kwietnia 1915 do stycznia 1916 roku. Operację wojsk sprzymierzonych przygotował ówczesny I lord Admiralicji, a późniejszy premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill. Celem operacji było opanowanie cieśnin czarnomorskich i otwarcie drogi wodnej łączącej państwa ententy i Rosję. Wskutek niedogodnych warunków i silnego oporu wojsk tureckich walki zakończyły się ostatecznie klęską wojsk sprzymierzonych i ogromnymi stratami osobowymi obu walczących stron - odpowiednio 180 i 220 tys. żołnierzy. W czasie walk na półwyspie zasłużył się dowódca armii tureckiej Mustafa Kemal, znany później jako Kemal Atatürk, założyciel nowoczesnego państwa tureckiego po upadku Imperium Osmańskiego.

• most Çanakkale 1915 – most wiszący budowany przez cieśninę Dardanele pomiędzy miejscowościami Lapseki i Gallipoli

• Raport z ekspedycji GALLIPOLI 2011l