Lorens

Lorens
	nobel ← lorens → rutherford
	Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	lorens, Lr, 103; (łac. lawrencium)
Grupa, okres, blok	–, 7, d
Stopień utlenienia	III
Właściwości metaliczne	aktynowiec
Masa atomowa	[262]
Numer CAS	22537-19-5
PubChem	31192
Właściwości atomowe
Konfiguracja elektronowa	[Rn]5f147s27p1 (przewidywana)
Zapełnienie powłok	2, 8, 18, 32, 32, 8, 3; (wizualizacja powłok)
Elektroujemność; • w skali Paulinga	; 1,3
Potencjały jonizacyjne	I 443,8 kJ/mol; II 1428 kJ/mol; III 2219,1 kJ/mol
Najbardziej stabilne izotopy
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji; według kryteriów GHS są niedostępne.
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Lorens (Lr, łac. lawrencium), dawniej oznaczany także Lw – syntetyczny pierwiastek chemiczny, nieposiadający stabilnych izotopów i niewystępujący w przyrodzie. Nazwa pochodzi od nazwiska fizyka Ernesta O. Lawrence’a.

Zgodnie z terminologią IUPAC lorens jest zaliczany do aktynowców. Także zgodnie z terminologią IUPAC należy on do bloku d^[2], przez co jest jedynym aktynowcem z okresu 7, który nie należy do bloku f. Poprzez przynależność do bloku d, należy on do grupy skandowców.

Według reguły Madelunga, konfiguracja elektronowa lorensu w stanie podstawowym powinna posiadać jeden elektron na podpowłoce 6d. Jednakże ze względu na efekty relatywistyczne przewiduje się, że w stanie podstawowym lorens posiada jeden elektron na podpowłoce 7p^[3]. Rzeczywista konfiguracja nie została dotąd zbadana, ze względu na krótki czas życia znanych izotopów.

Historia odkrycia

Pierwiastek ten został otrzymany przez Alberta Ghiorso, Torbjørna Sikkelanda, Almona Larsha i Roberta M. Latimera 14 lutego 1961 r. w Berkeley Radiation Laboratory, na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Został otrzymany przez bombardowanie próbki 3 miligramów mieszaniny 3 izotopów kalifornu jonami ¹⁰B i ¹¹B z użyciem akceleratora HILAC^[4]. Otrzymana próbka pierwiastka pozwoliła na detekcję jego istnienia, ale nie było możliwości zbadania jego własności chemicznych.

Zobacz też

Klasyfikacja lantanowców i aktynowców

Uwagi

↑ Wartość w nawiasach klamrowych jest liczbą masową najtrwalszego izotopu tego pierwiastka, z uwagi na to, że nie posiada on trwałych izotopów, a tym samym niemożliwe jest wyznaczenie dla niego standardowej względnej masy atomowej. Bezwzględna masa atomowa tego izotopu wynosi: 262,10962 u (262
Lr). Zob. Prohaska i in. 2021 ↓, s. 584.

Przypisy

↑ ThomasT. Prohaska ThomasT. i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI: 10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
↑ Mendeleev’s Periodic Table Is Finally Completed and What To Do about Group 3. IUPAC. [dostęp 2014-05-11].
↑ E. Eliav, U. Kaldor, Y. Ishikawa. Transition energies of ytterbium, lutetium, and lawrencium by the relativistic coupled-cluster method. „Phys. Rev. A”. 52, s. 291–296, 1995. DOI: 10.1103/PhysRevA.52.291.
↑ Albert Ghiorso, Torbjørn Sikkeland Sikkeland, Almon E. Larsh, Robert M. Latimer. New Element, Lawrencium, Atomic Number 103. „Physical Review Letters”. 6. 9. s. 473–475.

[2] Wartość w nawiasach klamrowych jest liczbą masową najtrwalszego izotopu tego pierwiastka, z uwagi na to, że nie posiada on trwałych izotopów, a tym samym niemożliwe jest wyznaczenie dla niego standardowej względnej masy atomowej. Bezwzględna masa atomowa tego izotopu wynosi: 262,10962 u (262
Lr). Zob. Prohaska i in. 2021 ↓, s. 584.

[CIAAW-1] ThomasT. Prohaska ThomasT. i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI: 10.1515/pac-2019-0603 (ang.).

[Scerri-IUPAC-3] Mendeleev’s Periodic Table Is Finally Completed and What To Do about Group 3. IUPAC. [dostęp 2014-05-11].

[Eliav-4] E. Eliav, U. Kaldor, Y. Ishikawa. Transition energies of ytterbium, lutetium, and lawrencium by the relativistic coupled-cluster method. „Phys. Rev. A”. 52, s. 291–296, 1995. DOI: 10.1103/PhysRevA.52.291.

[Ghiorso-5] Albert Ghiorso, Torbjørn Sikkeland Sikkeland, Almon E. Larsh, Robert M. Latimer. New Element, Lawrencium, Atomic Number 103. „Physical Review Letters”. 6. 9. s. 473–475.

[6] Alternatywnie do skandowców zalicza się często nie lutet i lorens, lecz lantan, aktyn oraz hipotetyczny unbiun.

[7] Budowa 8. okresu jest przedmiotem badań teoretycznych i dokładne umiejscowienie pierwiastków tego okresu w ramach układu okresowego jest niepewne.

[1]