Przejdź do zawartości

Dom Padiery w Tarnowskich Górach

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dom Padiery
Zabytek: nr rej. A/630/66 z 2 maja 1966[1]
Ilustracja
Dom Padiery, widok od strony Rynku
(od południowego wschodu; 2022)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Tarnowskie Góry

Adres

ul. Opolska 1

Styl architektoniczny

barok, klasycyzm

Ukończenie budowy

XVI wiek

Ważniejsze przebudowy

XVIII – XIX wiek

Pierwszy właściciel

radca Padiera[2]

Położenie na mapie Tarnowskich Gór
Mapa konturowa Tarnowskich Gór, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Dom Padiery”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Dom Padiery”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Dom Padiery”
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Dom Padiery”
Ziemia50°26′42,3″N 18°51′16,8″E/50,445083 18,854667
Multimedia w Wikimedia Commons

Dom Padiery – zabytkowa[1] kamienica z końca XVI wieku znajdująca się przy ulicy Opolskiej 1 na terenie zabytkowego śródmieścia miasta Tarnowskie Góry.

Architektura

[edytuj | edytuj kod]

Budynek na rzucie zbliżonym do prostokąta, piętrowy, dwu- częściowo trzytraktowy. W jednym z pomieszczeń na parterze zachowane sklepienie kolebkowe z lunetami na gurtach, w dwóch mniejszych – krzyżowe. Elewacje barokowo-klasycystyczne: frontowa siedmioosiowa od strony ulicy Opolskiej, boczna – od strony ul. ks. Józefa Wajdy – pięcioosiowa, zwieńczone trójosiowymi wystawkami. Fasady podzielone pilastrami kompozytowymi, parzystymi w narożnikach. Dach naczółkowy z lukarnami, kryty dachówką[3][4].

Do budynku przylega parterowa oficyna ze ścianami podzielonymi pilastrami toskańskimi[4].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Widok Domu Padiery od południowego zachodu:
w 2020 roku
w 2022 roku

Budynek we współczesnej formie powstał na przełomie XVIII i XIX wieku najprawdopodobniej w wyniku przekształcenia dwóch XVI-wiecznych domów. W drugiej połowie XIX wieku w Domu Padiery mieścił się zajazd i jeden z miejskich browarów (Biergrosshandlungen und Brauerei Horoba Max)[5]. Od końca XIX wieku aż do wybuchu II wojny światowej w domu mieścił się hotel. Początkowo należał do właścicielki browaru, Marie Adler i nosił nazwę Adler’s Hotel, następnie stał się własnością Maksymiliana (Maxa) Janego, który zmienił jego nazwę na Freie Bergstadt (pol. „Wolne Miasto Górnicze”)[4][6]. Dach tego hotelu został przebudowany w 1912 roku przez budowniczego Johannesa Kindlera. Rok później w marcu zaprojektował on również werandę znajdująca się przy tym hotelu od ulicy Wajdy (wówczas Gartenstrasse – ul. Ogrodowa)[6][7].

Po wojnie Maksymilian Jany reaktywował działalność hotelu w Domu Padiery aż do wywłaszczenia w 1947 roku[8]. W budynku mieścił się następnie internat Zespołu Szkół Odzieżowych, potem przez pewien czas kamienica była własnością Zakładów Odzieżowych „Tarmilo”[6].

W 2020 roku w wyniku wyburzenia przylegającej do Domu Padiery hali zakładów odzieżowych odsłonięta została bardzo zniszczona, zachodnia elewacja kamienicy. W 2022 roku fasada budynku została odrestaurowana.

Według stanu z lipca 2022 w budynku mieszczą się m.in. kancelarie adwokackie, klinika dentystyczna, agencja banku Pekao oraz biura poselskie i senatorskie.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych w województwie śląskim. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2017-07-19].
  2. ↑ Krzykowska 2000 ↓, s. 319.
  3. ↑ Ignacy Płazak, Jan Przała, Katalog zabytków sztuki w Polsce, Izabela Rejduch-Samkowa, Jan Samek (red.), t. VI (województwo katowickie), zeszyt 12 (powiat tarnogórski), Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk i Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach, 1968, s. 18 (pol.).
  4. ↑ a b c Krzykowska 2000 ↓, s. 320.
  5. ↑ Józef Moszny, Miasto pod panowaniem pruskim i w okresie II Rzeszy Niemieckiej (1763-1918). Życie gospodarcze – inne gałęzie przemysłu, [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 204, ISBN 83-911508-3-6.
  6. ↑ a b c Jarosław Myśliwski. Tu było „Tarmilo”. „Gwarek”, 2019-11-05. Wydawnicza Spółdzielnia Pracy „Gwarek Śląski”. ISSN 0209-0368. (pol.). 
  7. ↑ Marek Wojcik. Tarnogórscy budowniczowie: Johannes Kindler. „Montes Tarnovicensis”, kwiecień 2011. Oficyna Monos. ISSN 1640-0216. (pol.). 
  8. ↑ Zarządzenia Przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji do spraw upaństwowienia przedsiębiorstw w Katowicach z dnia 20 lutego 1947 r. zawierające siedemnasty wykaz przedsiębiorstw przechodzących na własność Państwa, „Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, 1947, nr 9, Poz. 101”, Śląska Biblioteka Cyfrowa, 10 marca 1947 [dostęp 2024-10-02] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Zofia Krzykowska: Miasto pod panowaniem pruskim i w obrębie II Rzeszy Niemieckiej (1763-1918). Zabytki architektury i sztuki. W: praca zbiorowa pod red. Jana Drabiny: Historia Tarnowskich Gór. Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000. ISBN 83-911508-3-6.
Zabytki Tarnowskich Gór

UNESCO[A]
Zamki i pałace
Obiekty sakralne
Pozostałe budynki
Zabytkowe parki
Inne obiekty
Obiekty nieistniejące
  1. ↑ obiekty objęte wpisem pod nazwą Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dom_Padiery_w_Tarnowskich_Górach&oldid=74879679”