Szkoła Oficerów Rezerwy
Szkoła Oficerów Rezerwy (SOR) – nazwa szkół organizowanych przy uczelniach wojskowych i Ośrodku Szkolenia Wojsk Lądowych w Elblągu w latach 70. XX wieku.
Do SOR, które powstały w 1973 roku, kierowano na obowiązkowe przeszkolenie wojskowe absolwentów wyższych uczelni cywilnych. System ten zastąpił obowiązujący wcześniej, w którym studenci uczelni cywilnych zaliczali całe swoje przeszkolenie wojskowe w trakcie studiów.
W pierwszych latach funkcjonowania (1973–1975) do SOR zostali skierowani absolwenci uczelni cywilnych, którzy przeszli już pełne szkolenie wojskowe w Studium Wojskowym na uczelni w wymiarze jednego dnia tygodniowo przez cały okres studiów, w systemie umundurowanym. W okresie późniejszym szkolenie w nowym systemie odbywało się najpierw w ciągu studiów (zajęcia w studium wojskowym uczelni cywilnej jeden dzień w tygodniu przez dwa semestry, ale bez umundurowania, jak poprzednio), a potem teoretycznie wszyscy absolwenci – najczęściej bezpośrednio po otrzymaniu dyplomu, rzadziej po roku lub dwóch – posiadający kategorię zdrowia „A” otrzymywali skierowanie na 6-miesięczne przeszkolenie w SOR[a], po którym następowała 6-miesięczna praktyka. Część poborowych podlegających temu przeszkoleniu powoływano do służby w początkach lipca (kończyli oni szkolenie i późniejszą praktykę pod koniec czerwca następnego roku), a część – tuż po Nowym Roku (kończyli przed Bożym Narodzeniem). Mieli oni tytuł podchorążego tak, jak studenci zawodowych Wyższych Szkół Oficerskich, ale w odróżnieniu od nich pagony swoich mundurów obszywali biało-czerwonym sznureczkiem (a nie białym, jak studenci WSO). Ponadto belki (lub u sierżantów podchorążych – krokiewki) naszywane lamówką na naramiennikach miały cienką czerwoną obwódkę[b][c], tak jak lamówki służące do oznaczenia stopni żołnierzy ówczesnej służby zasadniczej. Barwne obszycie pagonów było prawdopodobnie przyczyną określania podchorążych SOR przez żołnierzy służby zasadniczej mianem bażantów[1].
Służba wojskowa absolwentów uczelni cywilnych podzielona była na dwa półroczne etapy[d]. Pierwszy etap w SOR, kończący się egzaminami, obejmował (po czterotygodniowym przystosowawczym okresie podstawowym) szkolenie ogólnowojskowe i specjalistyczne; ten etap realizowany był w wyższych szkołach oficerskich i Ośrodku Szkolenia Wojsk Lądowych w Elblągu. Drugie półrocze odbywało się w najczęściej poza szkołą, w jednostkach wojskowych w całym kraju; była to tzw. praktyka dowódcza, w założeniu pomyślana jako przeszkolenie na odpowiednim stanowisku oficerskim, najczęściej dowódcy plutonu[e].
W ciągu pierwszego półrocza szkolenia w SOR jego uczestnicy awansowali na kolejne stopnie wojskowe na tyle szybko, że etap praktyki dowódczej rozpoczynali na ogół ze stopniem nie niższym starszego kaprala (nierzadko sier��anta). Pod koniec praktyki dowódczej (i zarazem dwunastego miesiąca szkolenia) absolwenci promowani byli na stopień podporucznika.
W 1980 roku Szkoły Oficerów Rezerwy zastąpiono szkołami podchorążych rezerwy (w skrócie SPR, bez oficerskiej promocji na koniec szkolenia), a przeszkolenie w samej Szkole skrócono do 4 miesięcy, wydłużając praktykę do 8 miesięcy. W 1989 służbę w systemie SPR skrócono stopniowo do 6 miesięcy (bez podziału na szkołę i praktykę), dwa lata później dzieląc ją na 3-miesięczną szkołę i 3-miesięczną praktykę.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Teoretycznie starano się kierować ich do jednostek o profilu zbliżonym do kierunku ukończonych studiów, np. po elektronice – do wojsk radiotechnicznych, po budownictwie lądowym – do wojsk inżynieryjnych, po chemii – do wojsk chemicznych, po kierunkach humanistycznych do wojsk zmechanizowanych itp.
- ↑ Elementy te widoczne są m.in. na tej fotografii.
- ↑ Jeśli oznaczenie stopnia na naramienniku nie było naszywane lamówką, tylko było gotową nasuwką na pagon, to nie stosowano dodatkowego odróżnienia czerwonym paskiem, a jedynie biało-czerwonym sznurkiem.
- ↑ Zdarzały się odstępstwa, np. wówczas, gdy wcielony do wojska podchorąży uznany został przez przełożonych za osobę „niegodną stopnia oficerskiego” (słabe postępy w nauce, niski poziom dyscypliny); osobom tym odbierano tytuł podchorążego i przenoszono – jako zwykłych szeregowych – do zasadniczej służby wojskowej celem odbycia reszty dni służby pozostających do końca 12-miesięcznego okresu.
- ↑ Od 1974 uruchomiono SOR przy Centrum Szkolenia Wojskowej Służby Wewnętrznej im. Feliksa Dzierży��skiego w Mińsku Mazowieckim; do szkoły tej kierowano najczęściej magistrów prawa, politologii itp. – ich kierowano na praktyki wg innych zasad.
