Jerzy Gorgoń

Zobacz też: Gorgoń w innych znaczeniach tej nazwy.

Jerzy Gorgoń

Pełne imię i nazwisko	Jerzy Paweł Gorgoń
Data i miejsce urodzenia	18 lipca 1949 Mikulczyce
Wzrost	192 cm
Pozycja	obrońca
Kariera juniorska
Lata Klub 1961–1966 MGKS Mikulczyce
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole 1967–1980 Górnik Zabrze 236 (22) 1980–1983 FC Sankt Gallen 78 (4) W sumie: 314 (26)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole 1970–1978  Polska 55 (6)
Kariera trenerska
Lata Drużyna FC Sankt Gallen (rezerwy) FC Sankt Gallen (juniorzy) Blau-Weiß Sankt Gallen
↑ Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.
Dorobek medalowy
Reprezentacja  Polska Igrzyska olimpijskie złoto Monachium 1972 Piłka nożna srebro Montreal 1976 Piłka nożna Mistrzostwa świata III miejsce RFN 1974 piłka nożna
Odznaczenia

Jerzy Paweł Gorgoń (ur. 18 lipca 1949 w Mikulczycach) – polski piłkarz grający na pozycji obrońcy, reprezentant Polski, olimpijczyk, trener.

Wychowanek MGKS Mikulczyce, następnie reprezentował barwy Górnika Zabrze (dwukrotny mistrz Polski, pięciokrotny zdobywca Pucharu Polski) oraz FC Sankt Gallen. Nosił przydomek boiskowy „Długi” (ze względu na wzrost – 192 cm), bywał też nazywany „Białą górą”. Przez Anglików nazywany The Telephone Booth (budka telefoniczna), z postury i w czerwonej koszulce przypominając wyspiarzom brytyjskie, czerwone budki. Z reprezentacją Polski dwukrotnie uczestniczył na mistrzostwach świata (1974 – 3. miejsce, 1978) oraz dwukrotnie na igrzyskach olimpijskich (1972 – złoty medal, 1976 – srebrny medal). Od 2014 roku członek Klubu Wybitnego Reprezentanta^[1].

Jerzy Gorgoń ukończył Technikum Górnicze^[2]. Był instruktorem piłki nożnej. Karierę rozpoczął juniorach MGKS Mikulczyce (późniejsza Sparta Mikulczyce Zabrze). W 1967 roku podpisał kontrakt z Górnikiem Zabrze, w barwach którego dnia 24 marca 1968 roku zadebiutował w ekstraklasie, kiedy to jego klub przegrał u siebie 1:2 z Zagłębiem Sosnowiec, a Gorgoń po pierwszej połowie został zastąpiony przez Zygfryda Szołtysika^[3], a w całym sezonie 1967/1968, w którym klub zajął 3. miejsce, zdobył Puchar Polski oraz dotarł do ćwierćfinału Pucharu Europy.

Jednak w następnych sezonach Gorgoń był już podstawowym, a zarazem jednym z kluczowych zawodników Górnika Zabrze. W sezonie 1968/1969, w którym 22 czerwca 1969 roku podczas wygranego 4:0 meczu u siebie z Pogonią Szczecin w 90. minucie zdobył swoją pierwszą bramkę w ekstraklasie^[4], zdobył z klubem wicemistrzostwo Polski oraz obronił Puchar Polski, a w następnym sezonie zajął 3. miejsce w ekstraklasie, obronił Puchar Polski oraz osiągnął największy sukces polskiej klubowej piłki nożnej – dotarł do finału, w którym dnia 29 kwietnia 1970 roku na Praterstadion w Wiedniu zabrzański klub przegrał 1:2 z angielskim Manchesterem City.

W latach 1971–1972 Górnik Zabrze ponownie dominował na krajowych boiskach, zdobywając krajowy dublet (mistrzostwo i Puchar Polski) oraz w sezonie 1970/1971 dotarł do ćwierćfinału Pucharu Zdobywców Pucharów, w którym ulegli angielskiemu Manchesterowi City (2:0, 0:2, 1:3). W 1973 roku w plebiscycie katowickiego „Sportu” Gorgoń został uhonorowany Złotymi Butami.

W następnych sezonach Górnik Zabrze z Gorgoniem w składzie ze zmiennym szczęściem grał na krajowych i międzynarodowych boiskach: wicemistrzostwo Polski (1974), 3. miejsce w ekstraklasie (1977).

W czerwcu 1975 roku wracając z klubem z Francji pociągiem, był wraz z Andrzejem Szarmachem głównym bohaterem tzw. „afery pociągowej”. Otóż Gorgoń w stanie nietrzeźwym wywołał awanturę, w wyniku której został zdyskwalifikowany na sześć miesięcy, a Szarmach otrzymał karę w zawieszeniu^[5]. Mimo tego ówczesny selekcjoner reprezentacji Polski – Kazimierz Górski często mówił, że woli pijanego Gorgonia, niż trzeźwego Mariana Ostafińskiego^[6].

W sezonie 1977/1978 mimo zdobycia Pucharu Ligi, niespodziewanie zajął ostatnie 16. miejsce w tabeli i po raz pierwszy w historii spadł z ekstraklasy, a w następnym sezonie zdecydowanie wygrał Grupę II i na sezon 1979/1980 wrócił do ekstraklasy, w którym zajął 6. miejsce, a dnia 24 maja 1980 roku w Łodzi Gorgoń rozegrał swój ostatni mecz w ekstraklasie, w którym po pierwszej połowie został zastąpiony przez Mariana Zalastowicza, a zespół przegrał 6:1 z Widzewem Łódź^[7]. Łącznie w ekstraklasie rozegrał 220 meczów, w których strzelił 18 goli, a we wszystkich rozgrywkach rozegrał dla Górnika Zabrze 304 mecze, w których strzelił 27 goli.

Następnie wyjechał do Szwajcarii, gdzie grał w FC Sankt Gallen, z którym zajął 3. miejsce w Nationalliga A (1983) oraz dotarł do finału Pucharu Ligi Szwajcarskiej (1982). Po sezonie 1982/1983 i rozegraniu w klubie 78 meczów oraz strzeleniu 4 goli w wieku 34 lat zakończył piłkarską karierę.

W 2019 wyróżniony zaliczeniem do jedenastki stulecia PZPN (jako środkowy obrońca)^[8].

Jerzy Gorgoń był zawodnikiem juniorskiej reprezentacji Polski. W seniorskiej reprezentacji Polski zadebiutował u selekcjonera Ryszarda Koncewicza dnia 23 września 1970 roku w Dublinie w wygranym 0:2 towarzyskim meczu z reprezentacją Irlandii, w którym rozegrał cały mecz.

W 1972 roku został powołany przez selekcjonera Kazimierza Górskiego na turniej olimpijski 1972 w Monachium, podczas którego rozegrał 6 meczów, w tym dnia 1 września 1972 roku na Städtisches Stadion w Norymberdze w wygranym 2:1 z reprezentacją NRD, w którym w 6. i 64. minucie strzelił wszystkie bramki dla biało-czerwonych (były to jedyne bramki Gorgonia na tym turnieju, a zarazem pierwsze w reprezentacji Polski) oraz w meczu finałowym z obrońcami tytułu – reprezentacją Węgier, który biało-czerwoni wygrali 2:1, dzięki czemu po raz pierwszy w historii zostali mistrzem olimpijskim.

Gorgoń został również powołany przez selekcjonera Kazimierza Górskiego na mistrzostwa świata 1974 w RFN, na których reprezentacja Polski zajęła 3. miejsce, a Gorgoń był podstawowym zawodnikiem drużyny i rozegrał wszystkie 7 meczów oraz zdobył 1 bramkę (dnia 19 czerwca 1974 roku Stadionie Olimpijskim w Monachium w 32. minucie na 0:4 w wygranym 0:7 meczu z reprezentacją Haiti).

Mimo sukcesu na niemieckim turnieju reprezentacja Polski nie awansowała na mistrzostwa Europy 1976 w Jugosławii i musiała w tym roku zadowolić się występem na igrzyskach olimpijskich 1976 w Montrealu, na których Gorgoń również był podstawowym zawodnikiem reprezentacji Polski, która w finale przegrała 1:3 z reprezentacją NRD (Gorgoń nie grał w meczu) i ostatecznie zdobyła srebrny medal, co uznano w kraju za porażkę, a trener Kazimierz Górski podał się do dymisji.

Jerzy Gorgoń następny mecz w reprezentacji Polski rozegrał dnia 26 kwietnia 1978 roku w Warszawie, gdzie Biało-czerwoni wygrali 1:0 w towarzyskim pojedynku z reprezentacją Bułgarii, a kilka miesięcy później został powołany przez selekcjonera Jacka Gmocha na mistrzostwa świata 1978 w Argentynie, na którym rozegrał 5 meczów (nie grał w meczu z reprezentacją Argentyny (0:2), co niektórzy znawcy piłki nożnej uznali za pomyłkę i przyczynę porażki). Dnia 21 czerwca 1978 roku na Estadio Ciudad de Mendoza w Mendozie reprezentacji Polski z Kasperczakiem w składzie przegrała 1:3 z reprezentacją Brazylii i zajęła 3. miejsce w Grupie B drugiej rundy turnieju i odpadła z turnieju, a Gorgoń po tym meczu ogłosił zakończenie reprezentacyjnej kariery. Łącznie w latach 1970–1978 Gorgoń w reprezentacji Polski rozegrał 55 meczów, w których strzelił 6 goli.

Jerzy Gorgoń po zakończeniu kariery piłkarskiej pozostał w St. Gallen, gdzie był trenerem rezerw i drużyn juniorskich FC Sankt Gallen oraz prowadził Blau-Weiß Sankt Gallen. Potem pracował w szkółce piłkarskiej w Gossau. 11 września 2012 roku został ambasadorem Górnika Zabrze^[9].

Reprezentacja narodowa	Rok	Występy	Gole
Polska
	1970	2	0
	1971	4
	1972	9	2
	1973	13	3
	1974	11	1
	1975	5	0
	1976	5
	1977	0
	1978	6
Łącznie		55	6

• Mistrzostwo Polski: 1971, 1972
• Puchar Polski: 1968, 1969, 1970, 1971, 1972
• Puchar Ligi Polskiej: 1978

• 3. miejsce mistrzostw świata: 1974
• Mistrzostwo olimpijskie: 1972
• Wicemistrzostwo olimpijskie: 1976

• 1973: Złoty But w plebiscycie katowickiego „Sportu”

• 1972: Złoty Krzyż Zasługi^[10]
• 1972: Złota Odznaka PZPN^[11]
• 1974: Sztandar Pracy II klasy^[12]

• Jerzy Gorgoń. olimpijski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-24)]. w bazie PKOl-u
• Jerzy Gorgoń w bazie Wikiliga.pl
• Jerzy Gorgoń w bazie 90minut.pl
• J. Gorgon, [w:] baza Soccerway (zawodnicy) [dostęp 2021-01-02] .
• Jerzy Gorgoń w bazie WikiGórnik.pl
• Jerzy Gorgon, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy) [dostęp 2020-11-24] .
• Jerzy Gorgoń w bazie Weltfussball.de (niem.)
• Jerzy Gorgoń w bazie FootballDatabase.eu (ang.)
• Jerzy Gorgoń. sports-reference.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)]. w bazie Sports-Reference.com (ang.)
• Jerzy Gorgoń
• Jerzy Gorgoń w bazie National Football Teams (ang.)