Edward Rowny

Edward Rowny
	; Edward L.Rowny
	generał porucznik
Data i miejsce urodzenia	3 kwietnia 1917 ; Baltimore
Data i miejsce śmierci	17 grudnia 2017 ; Waszyngton
	Przebieg służby
Lata służby	1941–1979
Siły zbrojne	US Army
Stanowiska	negocjator kontroli zbrojeń,; doradca ds. wojskowych
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa,; wojna koreańska,; wojna wietnamska
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 5 mar 2024, była oparta na tej wersji.

Edward L. Rowny (ur. 3 kwietnia 1917 w Baltimore^[1], zm. 17 grudnia 2017^[2] w Waszyngtonie) – generał porucznik Armii Stanów Zjednoczonych polskiego pochodzenia. Pracował jako negocjator kontroli zbrojeń i doradca ds. wojskowych w administracjach pięciu prezydentów: Nixona, Forda, Cartera, Reagana i Busha seniora. Był jednym z inicjatorów użycia śmigłowców w operacjach wojskowych.

Życiorys

Ojciec Edwarda Rownego pochodził z Nagoszewa koło Ostrowi Mazowieckiej.

Rowny uzyskał licencjat na Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa w zakresie inżynierii. Posiadał również magisteria z West Point i Uniwersytetu Yale oraz doktorat American University w zakresie studiów międzynarodowych.

Służył w armii w latach 1941–1979, biorąc udział w II wojnie światowej, wojnach w Korei i Wietnamie. W czasie lądowania we Włoszech objął dowództwo batalionu. Po zakończeniu działań wojennych w Europie został przeniesiony do zespołu planującego inwazję na Japonię. W czasie wojny koreańskiej był rzecznikiem generała MacArthura. W czasie wojny wietnamskiej jako zastępca generała Andrew P. O’Meary’ego był odpowiedzialny za transport żołnierzy NATO z Francji.

W 1971 został powołany na przedstawiciela Stanów Zjednoczonych podczas rokowań SALT i piastował to stanowisko do 1979, kiedy to odszedł na emeryturę, wyrażając w ten sposób dezaprobatę w stosunku do polityki rozbrojeniowej administracji Cartera. Po wyborze na prezydenta Ronalda Reagana został powołany w randze ambasadora na przewodniczącego rokowań START I (przez cztery lata), a następnie specjalnego doradcy ds. kontroli zbrojeń w administracji prezydentów Reagana i Busha, aż do ponownego przejścia na emeryturę, w 1990.

W stanie spoczynku pozostawał konsultantem międzynarodowym. Napisał też książkę, It Takes One to Tango (1992), o swojej służbie u pięciu amerykańskich prezydentów i negocjacjach z ZSRR. Mieszkał w Waszyngtonie.

Działalność polonijna

Rowny jako młody człowiek był uczestnikiem pogrzebu Ignacego Jana Paderewskiego, który odbył się w katedrze św. Patryka w Nowym Jorku w 1941. Wydarzenie to wywarło wielki wpływ na jego życie. W 1994 został przewodniczącym Paderewski Living Memorial, mającego na celu podtrzymywanie dziedzictwa wielkiego polskiego patrioty, pianisty i kompozytora. Wchodził także w skład delegacji, która w 1992 przywiozła ciało Paderewskiego z cmentarza Arlington do wolnej Polski.

Rowny był aktywnym członkiem założycielem i wiceprezydentem Amerykańsko-Polskiego Komitetu Doradczego (American Polish Advisory Council).

W 2005, w 25. rocznicę powstania NSZZ „Solidarność”, otrzymał Medal Wolności Trumana-Reagana (Truman-Regan Medal of Freedom) od Fundacji Pamięci Ofiar Komunizmu.

Odznaczenia

Distinguished Service Medal
Medal Srebrnej Gwiazdy – trzykrotnie^[1]
Legia Zasługi – trzykrotnie^[1]
Brązowa Gwiazda – dwukrotnie
Medal Lotniczy
Prezydencki Medal Obywatelski^[1]
Medal za Służbę Obronną Kraju
American Campaign Medal
World War II Victory Medal
Army of Occupation Medal
National Defense Service Medal – dwukrotnie
Korean Service Medal
Medal Ekspedycji Sił Zbrojnych
United Nations Medal (ONZ)
United Nations Korea Medal (ONZ)
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski^[1]
Medal „Za kampanię w Wietnamie” (Wietnam Południowy)
Odznaczony Statuą Jana Pawła II w Konsulacie RP w Chicago

Publikacje

Strategic Force Modernization and Arms Control (1986)
It Takes One to Tango (1992) – wyd. pol. Tango z niedźwiedziem, Imbir 2007, tłum. Dawid Dastych, wstęp: Radosław Sikorski
Engineer Memoirs (1995)
Smokey Joe & The General (2013)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e American Polish Advisory Council – Gen. Edward L. Rowny. apacouncil.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.) [dostęp 2013-0407].
↑ Adam Bernstein, Lt. Gen. Edward L. Rowny, hard-line arms control adviser to five presidents, dies at 100, washingtonpost.com (dostęp: 19 grudnia 2017).

Bibliografia

American Polish Advisory Council – Gen. Edward L. Rowny. apacouncil.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.) [dostęp 2013-0407]

[APAC-1] American Polish Advisory Council – Gen. Edward L. Rowny. apacouncil.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.) [dostęp 2013-0407].

[2] Adam Bernstein, Lt. Gen. Edward L. Rowny, hard-line arms control adviser to five presidents, dies at 100, washingtonpost.com (dostęp: 19 grudnia 2017).

[1]