Wiadukt Weisera

Wiadukt Weisera, zwany także Mostem Weisera – wiadukt istniejący w Gdańsku w latach 1913–2013, nowy obiekt wybudowano w 2014 i jest oznaczony na planach symbolem WD9^[1].

Umiejscowiony na przedłużeniu ul. Ludowej i w pobliżu ul. Mikołaja Gomółki^[2] na granicy dzielnic Strzyży, VII Dworu i Wrzeszcza Górnego oraz przy granicy Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego^[3][4][5].

Obiekt został wybudowany w 1913 i łączył niezalesione wówczas grunty^[6]. W latach 1914–1945 istniała pod nim Kolej Kaszubska. Wiadukt był umiejscowiony między stacją Gdańsk Wrzeszcz, a przystankiem Gdańsk Brętowo^[7][8][9].

Wycofujące się z Gdańska niemieckie wojska pod koniec marca 1945 wysadziły największe z wiaduktów (nad ul. Grunwaldzką/ul. Wita Stwosza/ul. Polanki/ul. Słowackiego/ul. Dolne Migowo). Był to element obrony. Wysadzając te mosty Niemcy zamierzali tymczasowo zablokować przejście dla atakującej Armii Czerwonej^[10].

W latach powojennych Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych w Gdańsku podjęła decyzję by istniejący, pozostały na niezniszczonych odcinkach, tor kolejowy rozebrać^[11][12][13].

Wiadukt znajdując się na uboczu walk wojennych nie został zniszczony i przetrwał do 2013^[14].

Popularności temu obiektowi przysporzyła wydana w 1987 książka Weiser Dawidek Pawła Huelle^[15], od tego momentu obiekt ten nazywany był mostem bądź wiaduktem Weisera.

W opublikowanej w 2013 książce Koleją z Wrzeszcza na Kaszuby Henryk Jursz opisuje Wiadukt Weisera^[16].

W wydanej w 2022 książce Dziady i dybuki Jarosław Kurski wspomina Mostek Weisera oraz jego okolice z czasów sprzed budowy Pomorskiej Kolei Metropolitalnej^[17].

W związku z tym, że linia nr 248 planowana była jako dwutorowa konieczne stało się wyburzenie wszystkich pozostałych do tej pory na szlaku dawnej kolei kokoszkowskiej obiektów inżynieryjnych zbudowanych przed I wojną światową^[18], ze względu na ich stan techniczny^[19]. Chodziło także o zachowany z czasów budowy linii Most Weisera^[20].

14 marca 2013 Romuald Szymański opublikował w internecie artykuł Pomorska Kolej Metropolitalna: Stulatki do rozbiórki, w którym opisał smutną konieczność wyburzenia wiaduktów i przyczółków dawnej linii kokoszkowskiej^[21]. Tekst ten stał się inspiracją do organizacji pożegnań wiaduktu, które odbyły się 26 marca^[22][23][24] oraz 27 kwietnia^{[25][26][27][28][29][30][31]}. Do wydarzenia z 27 kwietnia dołączyły Pomorska Kolej Metropolitalna^[32][33][34] wraz z Radą Dzielnicy Strzyża^[35][36]. Tego dnia przedstawiciele PKM zapowiedzieli, że obiekt zostanie wyburzony 5 czerwca^[37][38].

Pod koniec maja 2013 rozpoczęto przygotowania do wyburzenia obiektu^[39][40] usuwając murki i balustradę^[41]. 5 czerwca tego samego roku wiadukt został wyburzony w widowiskowy sposób. Destrukcję poprzedziła inscenizacja historyczna bitwy pomiędzy Sowietami i Niemcami, która w tym miejscu tak naprawdę nigdy się nie odbyła – tzw. Bitwa o Mostek Weisera. Wydarzenie zgromadziło tłumy widzów^{[42][43][44][45]}.

Zgodnie z zapowiedziami spółki PKM S.A.^[46][47] w miejscu wyburzonego wiaduktu powstał nowy obiekt dosyć podobny, ale dostosowany do linii dwutorowej pod sobą i jej elektryfikacji^[48][49].

14 sierpnia 2013 rozpoczęła się budowa poprzez wbijanie pali wzmacniających grunt pod konstrukcję nowego wiaduktu^[50][51]. 9 kwietnia 2014 zostały zakończone prace konstrukcyjne przy nowym wiadukcie^[52][53]. 13 września tego samego roku można było się przejechać drezyną na odcinku Gdańsk Niedźwiednik – Wiadukt Weisera^[54][55]. 17 października 2014 przeprowadzono próbę obciążeniową wiaduktu^[56][57]. W sierpniu 2015 w okolicach Mostu pojawiły się murki z poprzedniego obiektu^[58], w tym samym miesiącu zostały one ustawione wraz z fragmentem balustrady^[59]. W kwietniu 2017 na głazie znajdującym się przy zachowanych murkach i fragmencie balustrady pojawił się napis Relikty Mostu Weisera z 1913 r.^[60]. We wrześniu tego samego roku na zachowanym murku umieszczono tablicę opisującą historię obiektu z lat 1913–2013^[61][62]. W listopadzie 2019 w okolicach Mostku powstała infrastruktura rekreacyjna, zamontowano również ławki^[63][64].

Istnieją bliźniaczo podobne obiekty do Wiaduktu Weisera (istniejącego w latach 1913–2013), między innymi w Rzepnicy koło Bytowa^[65][66], w Tardzie koło Miłomłyna^[67][68] czy w Niemczech^[69].

• Historia Pomorskiej Kolei Metropolitalnej
• Cmentarz Brętowski
• Głaz Borkowskiego
• Ślimak

• Oficjalna strona PKM
• „Koleją z Wrzeszcza na Kaszuby” Henryka Jursza
• Problem odbudowy linii kolejowej Gdańsk Wrzeszcz – Kokoszki w drugiej połowie lat 50. XX w.
• Album Pomorska Kolej Metropolitalna 2010–2015
• Pomorskie atrakcje na weekend. Historyczny spacer śladami Weisera Dawidka. Kolejny odcinek cyklu „Weekend z PKM”.
• Strzyża – spacerem po dzielnicy
• Pomysł na spacer. Strzyża PKM – Gdańsk Kiełpinek
• Widok XV – „Joanna”
• Koncepcja muralu na mostku Weisera