Finał Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2002

Mecz finałowy Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2002 odbył się 30 czerwca 2002 roku na Stadionie Nissan, mieszczącym się w japońskim mieście Jokohama. Podobnie jak wszystkie poprzednie finały miał na celu wyłonienie mistrza świata w piłce nożnej. W meczu tym rywalizowały ze sobą drużyny Niemiec i Brazylii. Było to pierwsze spotkanie tych dwóch zespołów rozegrane w ramach piłkarskich mistrzostw świata^[1]. Ostatecznie zwyciężyła w nim Brazylia, wygrywając 2:0 i zdobywając tym samym swój piąty tytuł mistrzowski (najwięcej spośród wszystkich reprezentacji). Ronaldo, który został królem strzelców turnieju z dorobkiem ośmiu bramek w siedmiu meczach, strzelił oba gole w drugiej połowie tego meczu. W swoich występach na mistrzostwach świata strzelił łącznie 15 goli, co do 2014 roku stanowiło rekord liczby strzelonych goli w finałach MŚ (z dorobkiem 16 goli wyprzedził go wtedy Miroslav Klose).

Kapitan zwycięskiej reprezentacji, Cafu, zaliczył trzeci z rzędu występ w w finale mundialu (przed nim nie dokonał tego żaden inny piłkarz w historii imprezy)^[2][3]. On także wzniósł główne trofeum ^[4]. Dla Niemców z kolei potyczka finałowa z Canarinhos była czwartym przegranym finałem w MŚ (wcześniejsze przegrane miały miejsce w 1966 z Anglią, 1982 z Włochami i 1986 z Argentyną).

Obie drużyny wygrały swoje grupy i pewnie awansowały do ​​fazy pucharowej. Niemcy rywalizowali w niej z Paragwajem, USA i współgospodarzem mundialu, Koreą Południową. Brazylijczycy z kolei w drodze do finału musieli uporać się z Belgią, Anglią i zespołem ze swojej mundialowej grupy, Turcją.

vs

Niemcy			Runda	Brazylia
Osobny artykuł: Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2002/Grupa E. Drużyna Pkt M W R P Br+ Br- +/-  Niemcy 7 3 2 1 0 11 1 +10  Irlandia 5 3 1 2 0 5 2 +3  Kamerun 4 3 1 1 1 2 3 -1  Arabia Saudyjska 0 3 0 0 3 0 12 -12			Faza grupowa	Osobny artykuł: Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2002/Grupa C. Drużyna Pkt M W R P Br+ Br- +/-  Brazylia 9 3 3 0 0 11 3 +8  Turcja 4 3 1 1 1 5 3 +2  Kostaryka 4 3 1 1 1 5 6 -1  Chiny 0 3 0 0 3 0 9 -9
Przeciwnik	Wynik	Strzelcy	Faza pucharowa	Przeciwnik	Wynik	Strzelcy
Paragwaj	1:0	Oliver Neuville	1/8 finału	Belgia	2:0	Rivaldo, Ronaldo
Stany Zjednoczone	1:0	Michael Ballack	Ćwierćfinały	Anglia	2:1	Rivaldo, Ronaldinho
Korea Południowa	1:0	Michael Ballack	Półfinały	Turcja	1:0	Ronaldo

Reprezentacja Niemiec od kilku lat znajdowała się w piłkarskiej zapaści; ostatni wielki sukces odniosła w 1996 roku, a występy na mundialu 1998 i szczególnie Euro 2000 uznane zostały w kraju trzykrotnych mistrzów świata za kompromitację. W Bundeslidze brakowało młodych, utalentowanych piłkarzy, więc siłą rzeczy trzon reprezentacji cały czas oparty był na zawodnikach doświadczonych. Nowy selekcjoner Rudi Völler rozpoczął swoją kadencję od trzech cennych zwycięstw (4:1 w spotkaniu towarzyskim z Hiszpanią oraz 2:0 z Grecją i 1:0 z Anglią w kwalifikacjach do mistrzostw świata), później jednak jego podopieczni dwukrotnie w eliminacjach zremisowali z Finlandią i we wrześniu 2001 roku wysoko ulegli Anglikom w meczu rewanżowym. Porażka 1:5 w Monachium oznaczała konieczność gry w barażach. Podczas dwumeczu z Ukrainą (1:1, 4:1) na nowego lidera drużyny wybił się Michael Ballack.

Przed turniejem plaga urazów wyeliminowała kilku podstawowych zawodników, Völler szczególne problemy mógł mieć z obsadą linii obrony, bowiem z kadry wypadli: Christian Wörns, Jens Nowotny i Jörg Heinrich. Stąd obecność w podstawowej jedenastce 21-letniego Christopha Metzeldera, mistrza Niemiec z Borussią Dortmund, który jednak w reprezentacji przed mistrzostwami rozegrał jedynie sześć spotkań, i Thomasa Linke (33), nie zawsze mieszczącego się w pierwszym składzie Bayernu Monachium. Ostatnie ogniwo defensywy stanowił Carsten Ramelow (28, Bayer 04 Leverkusen), nominalny pomocnik, z konieczności grający na pozycji środkowego obrońcy. Z powodu kontuzji zabrakło także graczy drugiej linii – uważanego za wielką nadzieję niemieckiej piłki Sebastiana Deislera i Mehmeta Scholla.

Niemcy rozpoczęli od mocnego uderzenia, pokonując w inauguracyjnym meczu Arabię Saudyjską 8:0. Zwycięstwo to było najwyższym w finałach mistrzostw świata od 1982 roku, kiedy Węgrzy rozgromili 10:1 Salwador. W dwóch ostatnich spotkaniach grupowych piłkarze niemieccy pechowo zremisowali z Irlandią (gola stracili w 90 minucie) i ograli 2:0 mistrza Afryki Kamerun. Po efektownym (11 goli) wygraniu grupy, podopieczni Völlera przestali zdaniem komentatorów imponować świeżością i polotem, i rozpoczęli trwający aż do spotkaniach finałowego pokaz boiskowej kalkulacji połączony z przesadnym przywiązaniem do defensywy. Najpierw zanotowali 1:0 (gol Olivera Neuville’a strzelony na dwie minuty przed końcem) z Paragwajem i taki sam wynik w ćwierćfinałowym meczu ze Stanami Zjednoczonymi oraz w półfinale ze współgospodarzami turnieju Koreańczykami. W finale niemiecka solidność okazała się zbyt słaba na Brazylijczyków, którzy wygrali po dwu golach Ronaldo i zostali po raz piąty w historii mistrzami świata.

Hołdowane przez Völlera ustawienie 3-5-2 zmieniało się często w czasie meczu na 4-4-2, np. w półfinale z Koreą Południową, kiedy podopieczni Guusa Hiddinka zagrali trzema napastnikami. Pozycję prawego obrońcy zajmował wówczas Torsten Frings (26, Werder Brema), piłkarz wszechstronny, mogący grać nawet na prawym skrzydle. Pomocnik Bernd Schneider (29, Bayer), według obserwatorów najlepiej wyszkolony technicznie zawodnik reprezentacji, występował zazwyczaj na prawej pomocy, ale zdarzało mu się operować tuż za napastnikami (np. w finale). Jego vis-à-vis starszy o rok Christian Ziege (Tottenham Hotspur) częściej wspomagał defensywę, aniżeli włączał się do ataków. On i Dietmar Hamann (29, Liverpool) w razie konieczności zamieniali się w czwartego i piątego obrońcę.

Skuteczność Miroslava Klose (24), Polaka z pochodzenia i jednego z największych odkryć Völlera, wyczerpała się na meczach grupowych. Jego partnerem w linii napadu na początku był Carsten Jancker (28, Bayern), a z czasem coraz mocniejszą pozycję wyrobił sobie Oliver Neuville (29, Bayer), który w podstawowej jedenastce grał od meczu z Paragwajem, w którym zresztą strzelił decydującą o zwycięstwie bramkę. Od czasu do czasu z ławki rezerwowych wchodzili weteran Oliver Bierhoff (34, AS Monaco) i urodzony w Ghanie Gerald Asamoah (24, Schalke 04 Gelsenkirchen).

W mediach przeważała opinia, że Niemcy są przeciętną drużyną, z jedną tylko wybitną piłkarską indywidualnością, dzięki której zaszli w turnieju tak wysoko. Miał nią być kapitan drużyny 33-letni bramkarz Oliver Kahn, od wielu już lat uznawany za najlepszego na świecie. Zawodnik Bayernu Monachium, debiutujący w pierwszej jedenastce na mistrzostwach świata (wcześniej znalazł się w kadrze na mundiale 1994 i 1998, ale był tam tylko rezerwowym), aż do finału przepuścił tylko jedną bramkę. W czasie turnieju nie tylko wyrósł na prawdziwą gwiazdę drużyny narodowej, ale i, jak pisał Zbigniew Mucha, dziennikarz tygodnika Piłka Nożna:

(...) doprowadził do tego, że zaczęto artykułować nowe bramkarskie normy. Jeżeli Kahn piąstkuje piłkę, to znaczy, że tak trzeba. Jeśli kapituluje, to znaczy, że tego strzału obronić nie było można^[5].

Kahn pomylił się w turnieju tylko raz, ale za to w najważniejszym meczu. W '67 minucie spotkania finałowego wypuścił piłkę z rąk po strzale Rivaldo. Jego kiks wykorzystał Ronaldo, który zdobył gola na 1:0. Powtórzyła się tym samym sytuacja z 1986 roku, kiedy ratujący wielokrotnie zespół przed utratą bramki Harald Schumacher popełnił błąd w ostatnim spotkaniu turnieju, błąd kosztujący Niemców Puchar Świata.

Za najważniejszego po Kahnie zawodnika reprezentacji uchodził rozgrywający Michael Ballack (26, Bayer). Umiał nie tylko celnie podać piłkę do napastników, ale i w najważniejszych meczach – ze Stanami Zjednoczonymi i Koreą Południową – wyręczyć ich. Jego bramki zadecydowały w dużej mierze o awansie Niemców do finału. Jednak nadmiar żółtych kartek sprawił, że sam Ballack nie mógł wystąpić w spotkaniu z Brazylią.

Brazylijczycy już po drugim meczu grupowym zapewnili sobie awans do kolejnej rundy. Selekcjoner Luiz Felipe Scolari dał więc w ostatnim spotkaniu szansę występu rezerwowym. Zagrali wówczas m.in. strzelec bramki Júnior i 20-letni Kaká, późniejsza gwiazda Milanu. W 1/8 finału Canarinhos ograli Belgię, ale spotkanie to wywołało wiele kontrowersji, gdyż zdaniem komentatorów sędzia nie uznał prawidłowo zdobytej bramki podopiecznym Roberta Waseige’a. Mecz ćwierćfinałowy z Anglią zapisał się w historii jako przede wszystkim popis Ronaldinho, który strzelił gola z rzutu wolnego z około 40 metrów. W półfinale po raz drugi w turnieju Brazylijczycy pokonali Turków, a w batalii finałowej, dzięki dwóm bramkom Ronaldo, okazali się lepsi od Niemców; tamten mecz określany był mianem pojedynku najlepszego napastnika turnieju (Ronaldo) z najlepszym bramkarzem (Oliver Kahn).

Scolari preferował ustawienie 1-5-2-3, zmieniające się w czasie meczu na ofensywne 1-3-4-3, w którym przesuwał nominalnych bocznych obrońców Cafu (32 lata), dla którego występ w finale mistrzostw był trzecim z kolei, i Roberto Carlosa (29) do linii pomocy i powierzał im obowiązki klasycznych skrzydłowych.

W szarżach na bramkę rywali wyspecjalizował się „atak R”. Ronaldo (26) zdobył osiem goli, z czego dwa w finale, i został królem strzelców azjatyckiej imprezy oraz, w opinii wielu obserwatorów, jej największą indywidualnością. Z dobrej strony zaprezentował się 22-letni Ronaldinho, szybki drybler, którego bramka z rzutu wolnego strzelona Davidowi Seamanowi uznana została za jedną z najładniejszych w całym turnieju. Najbardziej doświadczony z całej trójki – Rivaldo (30) – trafiał do siatki rywali w pięciu kolejnych spotkaniach i, chociaż dziennikarze narzekali, że gra zbyt indywidualnie, stanowił mocny punkt zespołu.

Podopieczni Scolariego wygrali wszystkie mecze, strzelili osiemnaście goli, a stracili cztery. Bramkarz Marcos (28), który przed turniejem typowany był na zmiennika Didy, zdaniem wielu komentatorów, nie zawiódł. W czasie mistrzostw kilkakrotnie ratował Canarinhos przed utratą bramek, został wybrany na najlepszego piłkarza meczu 1/8 finału z Belgią. Dziennikarze uznali go za godnego następcę najwybitniejszych golkiperów Brazylii – Gilmara i Cláudio Taffarela.

W linii obrony grało trzech zawodników – Lúcio (24), Roque Júnior (26) i Edmilson (26) – w razie potrzeby wspomaganych przez Cafu i Roberto Carlosa. Defensorzy skupiali się niemal wyłącznie na zadaniach obronnych i rzadko włączali się do akcji ofensywnych, najbardziej aktywny był Edmilson, w klubie Olympique Lyon występujący jako pomocnik. W czasie turnieju strzelił jednego gola, w spotkaniu z Kostaryką.

Łącznikiem między obroną, a linią ataku był defensywny pomocnik Gilberto Silva (26), jedyny, oprócz Marcosa, Cafu i Lúcio, który rozegrał wszystkie mecze od pierwszej do ostatniej minuty. Zawodnik Atletico Mineiro Belo Horizonte, który po Mundialu przeszedł do Arsenal F.C., w ofensywnym ustawieniu Brazylii odpowiedzialny był za destrukcję; już na połowie przeciwnika zatrzymywał jego ataki i szybkim podaniem uruchamiał bocznych pomocników lub bezpośrednio napastników. Jego partner z drugiej linii Juninho Paulista (29), zmieniony od meczu ćwierćfinałowego przez Klébersona (23), miał był rozgrywającym. Jednak kontuzja Emersona, który pierwotnie miał grać na tej pozycji, dobra forma Gilberto Silvy i modyfikacja stylu gry reprezentacji, polegająca na przewadze zagrań bezpośrednich do atakujących, sprawiły, że jego rola ograniczała się do przeszkadzania przeciwnikowi i wspomagania w zadaniach obronnych Gilberto Silvy.

30 czerwca 2002 20:00	Niemcy	0:2 (0:0) raport	Brazylia Ronaldo  67', 79'	International Stadium, Jokohama Widzów: 69 029 Sędzia: Pierluigi Collina

Niemcy BR 1 Oliver Kahn OB 2 Thomas Linke OB 5 Carsten Ramelow OB 21 Christoph Metzelder PO 22 Torsten Frings PO 8 Dietmar Hamann PO 16 Jens Jeremies 77' PO 17 Marco Bode 84' PO 19 Bernd Schneider N 11 Miroslav Klose 9' 74' N 7 Oliver Neuville Zmiany: N 20 Oliver Bierhoff 74' N 14 Gerald Asamoah 77' PO 6 Christian Ziege 84' Trener: Rudi Völler

Brazylia BR 1 Marcos OB 3 Lúcio OB 5 Edmílson OB 4 Roque Júnior 6' PO 2 Cafu PO 8 Gilberto Silva PO 15 Kléberson PO 6 Roberto Carlos PO 11 Ronaldinho 85' N 10 Rivaldo N 9 Ronaldo  67', 79' 90' Zmiany: PO 19 Juninho 85' PO 17 Denílson 90' Trener: Luiz Felipe Scolari

	Statystyki[6]
0	BRAMKI	2
12	SYTUACJE BRAMKOWE	9
4	STRZAŁY NA BRAMKĘ	5
21	FAULE	19
13	RZUTY ROŻNE	3
0	RZUTY KARNE	0
0	GOLE SAMOBÓJCZE	0
1	SPALONE	0
1	ŻÓŁTE KARTKI	1
0	CZERWONE KARTKI	0
56%	POSIADANIE PIŁKI	44%