1 grosz polski (1822–1825)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ monety | |
| Nominał |
1 grosz |
| Rocznik |
1822, 1823, 1824, 1825 |
| Emisja | |
| Mennica | |
| Nakład |
ok. 16 000 000 sztuk |
| Data emisji |
20 października 1818 |
| Data wycofania |
luty 1851 |
| Opis fizyczny | |
| Masa |
2,8 g |
| Średnica |
20 mm |
| Materiał | |
| Rant |
gładki |
| Stempel | |
1 grosz polski (1822–1825) – moneta groszowa Królestwa Kongresowego okresu autonomii, bita na podstawie zgody cara Aleksandra I z 20 października 1818 r., wyrażonej między innymi na emisję monet miedzianych 1 i 3 grosze z dodatkowym napisem na rewersie „Z MIEDZI KRAIOWEY”. Monetę bito w latach 1822–1825, według systemu monetarnego opartego na grzywnie kolońskiej[1], Wycofana z obiegu w lutym 1851 r[2].
Awers
[edytuj | edytuj kod]Na tej stronie umieszczono średni herb Królestwa Kongresowego, tzn. orła rosyjsko-polskiego – dwugłowy orzeł z trzema koronami, dużą pośrodku i dwiema małymi na głowach orła, w prawej łapie trzyma miecz i berło, w lewej jabłko królewskie, na piersi, na tle gronostajowego płaszcza, tarcza herbowa z polskim orłem[3]. Na dole, po obu stronach ogona orła, znajduje się znak intendenta mennicy w Warszawie – I.B. (Jakuba Benika)[4]. Awers jest identyczny z awersem monety 1 grosz polski (1816–1835)[4].
Rewers
[edytuj | edytuj kod]Na tej stronie umieszczono nominał „1", pod nim napis „GROSZ”, poniżej „POLSKI”, pod nim rok bicia: 1822, 1823, 1824 1825, a poniżej w półkolu napis[4]:
Z MIEDZI KRAIOWEY.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Monetę bito w mennicy w Warszawie, w miedzi, na krążku o średnicy 20 mm, masie 2,8 grama, z rantem gładkim. Według sprawozdań mennicy w latach 1822–1826 w obieg wpuszczono 16 383 153 sztuk jednogroszówek dwóch typów[5]. Mennica w swoich sprawozdaniach raportowała jedynie liczbę wprowadzanych do obiegu monet konkretnego nominału, bez podawania typu[5]. W roku 1822 bito zarówno monety starego jak i nowego wzoru, ale ze względu na rzadkość rocznika 1822 starego wzoru można przyjąć, że nie miał on istotnego wpływu na całkowitą liczbę jednogroszówek wprowadzonych do obiegu w latach 1822–1826[4]. Inaczej rzecz się ma z monetami starego wzoru z wybitym rokiem 1821, które, znając praktyki mennicy z tamtego okresu, w dużym prawdopodobieństwem mogły być wpuszczane do obiegu również w roku 1822[5].
Stopień rzadkości poszczególnych roczników monety przedstawiono w tabeli:
| Rocznik | Stopień rzadkości | Szacowana liczba egzemplarzy | Uwagi | Zdjęcia |
|---|---|---|---|---|
| 1 grosz polski 1822 Z MIEDZI KRAIOWEY[6] | ponad 400 000 | istnieją odmiany z dużą koroną szerszą albo węższą[7] |
| |
| 1 grosz polski 1823 Z MIEDZI KRAIOWEY[8] | ponad 400 000 | istnieją odmiany z dużą koroną szerszą albo węższą[7] | 
| |
| 1 grosz polski 1824 Z MIEDZI KRAIOWEY[9] | ponad 400 000 | istnieją odmiany z dużą koroną szerszą albo węższą[7] | 
| |
| 1 grosz polski 1825 Z MIEDZI KRAIOWEY[10] | ponad 400 000 | istnieją odmiany z dużą koroną szerszą albo węższą[7] | 
|
Od roku 1828 ponownie bito monetę 1 grosz polski (1816–1835)[4].
Moneta w wersji obiegowej była bita w latach panowania Aleksandra I, więc w numizmatyce rosyjskiej zaliczana jest do kategorii monet tego cara[11]. Jednak nowe bicie nieobiegowego rocznika 1826 zalicza się do monet cara Mikołaja I[12].
Nowe bicie
[edytuj | edytuj kod]Dla każdego z roczników istnieją monety nowego bicia z 1857 r. z mennicy w Warszawie[13].
Istnieją również monety nowego bicia z 1869 r. z mennicy w Petersburgu dla obiegowego rocznika 1824 oraz dla rocznika 1826, dla którego monet obiegowych nie było[13].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- 1 grosz polski (1816–1835)
- 1 grosz (1835–1841)
- 3 grosze polskie (1817–1818)
- 3 grosze polskie (1819–1835)
- 3 grosze polskie (1826–1827)
- 1 grosz polski
- monety Królestwa Kongresowego
- tabela cennikowa Bolcewicza
- rosyjskie monety bite dla Polski (1815–1841)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 5-8.
- ↑ Elżbieta Korczyńska, Borys Paszkiewicz, Mennictwo XIX i XX w., Kraków: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Oddział w Krakowie, 1989, s. 365.
- ↑ Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 6,13.
- ↑ a b c d e Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 88-99.
- ↑ a b c Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 43.
- ↑ 1 grosz (1822). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-10-31]. (pol.).
- ↑ a b c d Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 26.
- ↑ 1 grosz (1823). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-10-31]. (pol.).
- ↑ 1 grosz (1824). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-10-31]. (pol.).
- ↑ 1 grosz (1825). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-10-31]. (pol.).
- ↑ Vladimir Bitkin, Composite Catalog of Russian Coins, 2003, s. 792.
- ↑ Vladimir Bitkin, Composite Catalog of Russian Coins, 2003, s. 858.
- ↑ a b Czesław Kamiński, Edmund Kopicki, Katalog monet polskich 1764-1864, wyd. drugie, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977, s. 144-184.