Wskaźnik długości palców 2D:4D: Różnice pomiędzy wersjami

Wskaźnik długości palców 2D:4D (ang. 2D:4D digit ratio) – stosunek długości palca drugiego (wskazującego) do palca czwartego (serdecznego)^[1]. Uznawany jest za biomarker równowagi między prenatalnym testosteronem a prenatalnymi estrogenami we wczesnym okresie płodowym^[1][2]. Jest cechą antropometryczną^[3] i może też obrazować niestabilność rozwojową^[4].

Wskaźnik wykazuje dymorfizm płciowy – u mężczyzn jest on zazwyczaj niższy (dłuższy palec serdeczny w stosunku do wskazującego) niż u kobiet^[1][2][5]. Różnice między płciami zaobserwowano u ludzi różnych ras, narodowości i grup etnicznych oraz u innych ssaków m.in. szympansów zwyczajnych, bonobo, myszy i szczurów^[1][6][7]. Dymorfizm płciowy dotyczący długości palców jest znany antropologom i anatomom od II połowy XIX wieku, ale dopiero od końca XX wieku stał się on przedmiotem znaczących zainteresowań badaczy^[3][8][9].

Różnica płciowa jest większa u prawej niż u lewej dłoni^[7][10]. Prenatalny poziom testosteronu, który oddziałuje na płody, jest wyższy w przypadku płodów męskich niż żeńskich. Zasugerowano, że niski wskaźnik oznacza wysoki poziom prenatalnego testosteronu i niski poziom prenatalnych estrogenów, a wysoki wskaźnik oznacza niski poziom prenatalnego testosteronu i wysoki poziom prenatalnych estrogenów^[1][11].

Dymorfizm płciowy wskaźnika 2D:4D zaobserwowano już u płodów pod koniec pierwszego trymestru ciąży. Bdania naukowe wskazują, że wartość wskaźnika ustala się w wąskim oknie rozwojowym we wczesnym okresie płodowym (prawdopodobnie w 14. tygodniu ciąży) i nie zmienia się znacząco wraz z wiekiem^[1][5].

Wartość wskaźnika długości palców różni się między populacjami^[7][12]. U Chińczyków jest ona wyższa niż u czarnej populacji, ale niższa niż u białej populacji^[7].

Między państwami występują różnice dotyczące wielkości dymorfizmu płciowego wskaźnika. Kraje o najmniejszych różnicach między kobietami a mężczyznami cechują się najniższymi poziomami nierówności płciowych^[12].

Wykazano, że wskaźnik długości palców 2D:4D koreluje z różnymi cechami behawioralnymi i morfologicznymi^[1][9].

Niższą wartość wskaźnika 2D:4D powiązano z:

• wrodzonym przerostem nadnerczy – schorzeniem, w którym dochodzi do ekspozycji płodu na podwyższony poziom androgenów w okresie prenatalnym^[1][5][9],
• zaburzeniami ze spektrum autyzmu^[9][13][14],
• orientacją homoseksualną u kobiet^[15],
• sprawnością sportową^[16][17],
• fizyczną agresją w sporcie^[1][2],
• zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi^[9][12],
• sukcesem finansowym^[1][9],
• preferencją do boksu i judo u kobiet^[2],
• zachowaniem agresywnym, przemocowym lub przestępczym (bardzo słaba zależność)^[18][19][20],
• wyższym wskaźnikiem talia-biodra u kobiet^[16],
• sukcesem reprodukcyjnym u mężczyzn^[21],
• leworęcznością^[16],
• zdolnościami muzycznymi u mężczyzn^[16][22],
• ryzykiem raka prostaty i guza mózgu^[23],
• psychotyzmem^[16].

Wyższą wartość wskaźnika powiązano z:

• zespołem Klinefeltera – przypadłością cechującą się występowaniem u mężczyzn kariotypu 47,XXY, która związana jest z niską prenatalną ekspozycją na męskie hormony płciowe i obniżonym ich wydzielaniem przez całe późniejsze życie^[1][5],
• zespołem niewrażliwości na androgeny – zaburzeniem charakteryzującym się częściowym lub całkowitym brakiem wrażliwości komórek na androgeny u osób z chromosomami XY^[1][5][9],
• zaburzeniami odżywiania^[9],
• sukcesem reprodukcyjnym u kobiet^[21],
• ryzykiem raka piersi i dysplazji szyjki macicy^[16][23],
• schizofrenią^[12],
• neurotyzmem^[16],
• ryzykiem zawału serca^[16].

Istnieje bardzo niewiele dowodów wskazujących na związek między fluktuacyjną asymetrią (miernikiem niestabilności rozwojowej) a wskaźnikiem długości palców (markerem ekspozycji płodu na hormony płciowe). Zbyt mało danych nie pozwala na wyciąganie daleko idących wniosków na temat zależności między niestabilnością rozwojową a wskaźnikiem^[4].

Metaanalizy nie wykazały korelacji między wskaźnikiem 2D:4D a:

• poziomami testosteronu i estrogenów w życiu dorosłym^[1],
• wyobraźnią przestrzenną^[24],
• orientacją seksualną u mężczyzn^[15],
• empatią^[13][14],
• poszukiwaniem doznań^[25],
• systematyzowaniem^[13][14],
• męskością/kobiecością w obrębie tej samej płci^[26],
• atrakcyjnością twarzy u mężczyzn^[27],
• ryzykiem raka jamy ustnej, jądra i żołądka^[23],
• liczbą powtórzeń CAG w genie AR kodującym receptor androgenowy^[1].