Tekst źródłowy strony Wyładowania atmosferyczne nad Catatumbo

← Wyładowania atmosferyczne nad Catatumbo

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony z następującego powodu:

Twój adres IP znajduje się w zakresie adresów, który został zablokowany na wszystkich wiki Wikimedia Foundation.

Blokada została nałożona przez ‪EPIC‬. Podany powód to Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Początek blokady: 09:48, 2 lip 2024
Zakończenie blokady: 09:48, 2 lip 2025

Twój obecny adres IP to 206.189.44.186. Zablokowany zakres to 206.189.32.0/20.

Prosimy o uwzględnienie wszystkich powyższych informacji we wszelkich zapytaniach. Jeśli uważasz, że zostałeś zablokowany przez pomyłkę, możesz znaleźć dodatkowe informacje i instrukcje w globalnej polityce No open proxies.

Aby zakwestionować lub omówić blokadę, proszę wysłać prośbę o jej weryfikację na Meta-Wiki. Możesz również wysłać e-mail do kolejki VRT stewardów na adres stewards@wikimedia.org, podając wszystkie powyższe szczegóły.

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

{{Współrzędne|9,34417°N 71,71060°W|umieść=na górze}}
[[Plik:Catatumbolightning.jpg|thumb|Błyskawice nad Catatumbo w nocy]]
[[Plik:Catatumbo Lightning - Rayo del Catatumbo.jpg|thumb|Błyskawice nad Catatumbo w nocy]]
'''Wyładowania atmosferyczne nad Catatumbo''' ([[Język hiszpański|hiszp.]] ''Relámpago del Catatumbo'') – fenomen przyrodniczy w [[Wenezuela|Wenezueli]] u ujścia rzeki [[Catatumbo]] do jeziora [[Maracaibo (jezioro)|Maracaibo]], w [[Park Narodowy Ciénagas del Catatumbo|Parku Narodowym Ciénagas del Catatumbo]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Ciénagas de Juan Manuel |data dostępu = 2024-01-13 |opublikowany = www.inparques.gob.ve |url = https://www.inparques.gob.ve/cms/main/verGaleria/114#infoparque}}</ref>, polegający na bardzo intensywnych [[piorun|wyładowaniach atmosferycznych]], trwających ok. 300 dni w roku<ref name=":4" /> przez ok. 9 godzin dziennie<ref name=":0" />. 

Jezioro Maracaibo jest regionem o najwyższej intensywności wyładowań na świecie<ref name=":5" />. Szacuje się, że w ciągu godziny uderza średnio 250 [[piorun]]ów<ref name=":0" />. 

Światło generowane przez wyładowania jest widoczne z odległości setek kilometrów i wykorzystywane było do nawigacji przez załogi statków, stąd też zyskało przydomek „latarni z Maracaibo”<ref name=":0"/><ref name=":2"/> i „latarni Catatumbo”<ref name=":3" />. W 1499 roku [[Amerigo Vespucci]] dotarł do jeziora Maracaibo, gdzie znajdowała się osada z chat na palach, którą nazwał Wenezuelą lub „małą Wenecją”<ref name=":0" />. Hiszpański pisarz [[Lope de Vega]] (1562–1635) wzmiankował wyładowania nad Catatumbo w swoim wierszu ''La Dragontea'' (1598)<ref name=":3" />. Współcześnie fenomen nazywany jest również „nigdy niekończącą się burzą nad Catatumbo” i stał się atrakcją turystyczną<ref name=":3" />. W 2013 roku region jeziora Maracaibo został wpisany do [[Księga rekordów Guinnessa|Księgi rekordów Guinnessa]] jako region o najwyższej intensywności wyładowań na świecie<ref name=":6" />.

== Powstawanie wyładowań ==
[[Plik:Maracaibo MODIS 2004jun26.jpg|125px|left|thumb|Warunki topograficzne jeziora Maracaibo]]
Wyładowania nad Catatumbo powstają w wyjątkowych warunkach topograficznych – jezioro Maracaibo zamknięte jest z trzech stron grzbietami górskimi, jedynie od północy otwiera się na [[Zatoka Wenezuelska|Zatokę Wenezuelską]] z jej ciepłymi wodami<ref name=":0" />. O zachodzie słońca silne wiatry uderzają w góry, podrywając ciepłe powietrze do góry<ref name=":0" />. Wówczas tworzą się gęste chmury deszczowe – [[cumulonimbus]]y, a kiedy kropelki wody z wilgotnego powietrza zderzają się z kryształkami lodu z zimnego powietrza, wytwarzają się ładunki elektrostatyczne<ref name=":0" />. Największa liczba wyładowań przypada na okresy od sierpnia do października i od maja do lipca<ref name=":4" />.

== Przypisy ==
{{Przypisy|
* <ref name=":0">{{Cytuj stronę | url = https://earthdata.nasa.gov/learn/sensing-our-planet/the-maracaibo-beacon | tytuł = The Maracaibo beacon  Researchers stalk seasonal lightning in the most struck place on Earth.  | autor = Agnieszka Gautier  | data = 2019-05-15 | praca = NASA Earthdata | język = en | data dostępu = 2019-12-27}}</ref>
* <ref name=":2">{{cytuj stronę|url=https://www.national-geographic.pl/traveler/kierunki/poznaj-to-miejsce-latarnia|tytuł=Poznaj to miejsce – latarnia|język=pl|data=2009-03-29|data dostępu=2019-12-26}}</ref>
* <ref name=":3">{{Cytuj pismo | autor = Rachel Albrecht, Steve Goodman, Dennis Buechler, Themis Chronis | tytuł = Tropical Frequency and Distribution of Ligthning Based on 10 Years of Observations from Space by the Lightning Imaging Sensor (LIS) | czasopismo = Fourth Conference on Meteorological Applications of Lightning Data  | strony = 2–12 | język = en | data = 2009 | url = http://ams.confex.com/ams/pdfpapers/147355.pdf}}</ref>
* <ref name=":4">{{Cytuj pismo | autor = Albrecht, R.I., S.J. Goodman, D.E. Buechler, R.J. Blakeslee, and H.J. Christian | tytuł =  Where Are the Lightning Hotspots on Earth? | czasopismo = Bull. Amer. Meteor. Soc. | wolumin = 97 | strony = 2051–2068 | język = en | data = 2016 | url = https://journals.ametsoc.org/doi/full/10.1175/BAMS-D-14-00193.1}}</ref>
* <ref name=":5">{{Cytuj pismo | autor = Rodrigo E.Bürgesser, Maria G.Nicora, Eldo E.Ávila | tytuł = Characterization of the lightning activity of “Relámpago del Catatumbo” | czasopismo = Journal of Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics | wolumin = 77 | strony = 241–247 | issn = 1364-6826 | język = en | data = 2012 | url = https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1364682612000272?via%3Dihub}}</ref>
* <ref name=":6">{{Cytuj stronę | url = https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/highest-concentration-of-lightning- | tytuł = Highest concentration of lightning  | autor = Guinness World Records | data = 2013-01-06 | język = en | data dostępu = 2019-12-27}}</ref>
}}

== Linki zewnętrzne ==
{{commonscat|Catatumbo lightning}}
* {{Cytuj stronę | url = http://www.bbc.com/earth/story/20150810-the-most-electric-place-on-earth | tytuł = The most electric place on Earth. At one lake in Venezuela, lightning flashes 28 times a minute | autor = Ella Davies | data = 2015-08-10 | praca = BBC | język = en | data dostępu = 2019-12-27}}

[[Kategoria:Geografia Wenezueli]]
[[Kategoria:Elektryczność atmosferyczna]]

Szablony użyte w tym artykule:

Szablon:Commonscat (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:Cytuj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Cytuj pismo (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Szablon:Cytuj pismo/tytuł (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:Cytuj stronę (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:ISSN (edytuj)
Szablon:Ikona (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Lang (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Projekt siostrzany (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Przypisy (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Współrzędne (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Moduł:Arguments (edytuj)
Moduł:Cytuj (edytuj)
Moduł:Cytuj/dane (edytuj)
Moduł:Cytuj/dostęp (edytuj)
Moduł:Cytuj/firewall (edytuj)
Moduł:Ikona (edytuj)
Moduł:Ikona/dane (edytuj)
Moduł:Lang (edytuj)
Moduł:Lang/data (edytuj)
Moduł:Przypisy (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Moduł:Sprawdź (edytuj)
Moduł:String (edytuj)
Moduł:Wikidane (edytuj)
Moduł:Wikidane/data (edytuj)
Moduł:Wikidane/select (edytuj)
Moduł:Współrzędne (edytuj)

Wróć do Wyładowania atmosferyczne nad Catatumbo.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Wyładowania_atmosferyczne_nad_Catatumbo”