Tekst źródłowy strony Wojna koreańska

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony z następującego powodu:

Twój adres IP znajduje się w zakresie adresów, który został zablokowany na wszystkich wiki Wikimedia Foundation.

Blokada została nałożona przez ‪EPIC‬. Podany powód to Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Początek blokady: 09:48, 2 lip 2024
Zakończenie blokady: 09:48, 2 lip 2025

Twój obecny adres IP to 206.189.44.186. Zablokowany zakres to 206.189.32.0/20.

Prosimy o uwzględnienie wszystkich powyższych informacji we wszelkich zapytaniach. Jeśli uważasz, że zostałeś zablokowany przez pomyłkę, możesz znaleźć dodatkowe informacje i instrukcje w globalnej polityce No open proxies.

Aby zakwestionować lub omówić blokadę, proszę wysłać prośbę o jej weryfikację na Meta-Wiki. Możesz również wysłać e-mail do kolejki VRT stewardów na adres stewards@wikimedia.org, podając wszystkie powyższe szczegóły.

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

{{Wojna infobox
 |nazwa        = Wojna koreańska
 |epoka        = czasy najnowsze
 |konflikt     = [[zimna wojna]]
 |grafika      = Korean War Montage 2.png
 |opis grafiki = Zgodnie z ruchem wskazówek zegara od góry: kolumna piechoty i czołg [[M26 Pershing]] amerykańskiej [[1 Dywizja Piechoty Morskiej (USA)|1 Dywizji Marines]] przebijają się przez chińskie linie pod jeziorem Chosin; [[bitwa o Inczon|lądowanie sił ONZ pod Inczon]]; koreańscy [[uchodźca|uchodźcy]] przed czołgiem [[M46 Patton]]; por. Baldomero Lopez z [[United States Marine Corps|U.S. Marines]] lądujący pod Inczon na czele swojego oddziału; myśliwiec [[North American F-86 Sabre|F-86 Sabre]]
 |czas         = [[25 czerwca]] [[1950]] – [[27 lipca]] [[1953]]
 |miejsce      = [[Półwysep Koreański]]
 |terytorium   = [[Korea]]
 |przyczyna    = zbrojna agresja [[Korea Północna|Korei Północnej]] na [[Korea Południowa|Koreę Południową]], ekspansja [[komunizm]]u
 |wynik        = [[rozejm|zawieszenie broni]], utworzenie strefy demarkacyjnej pomiędzy [[Korea Północna|Koreą Północną]] a [[Korea Południowa|Południową]]
 |strona1      = '''{{Państwo|KOR|1949}}'''<br />{{flaga|UNO}}'''[[#Siły ONZ w Korei|Siły ONZ]]:'''<br />'''{{Państwo|USA|wariant=48}}'''<br />{{Państwo|GBR}}<br />{{Państwo|CAN|1921}}<br />{{Państwo|AUS}}<br />{{Państwo|PHI|1919}}<br />{{Państwo|TUR}}<br />{{Państwo|NLD}}<br />{{Państwo|FRA|1946}}<br />{{Państwo|GRC|1944|nazwa=Grecja}}<br />{{Państwo|NZL}}<br />{{Państwo|THA}}<br />{{Państwo|ETH|cesarstwo}}<br />{{Państwo|COL}}<br />{{Państwo|BEL}}<br />{{Państwo|ZAF|1928}}<br />{{Państwo|LUX}}
 |strona2      = '''{{państwo|PRK|1948}}'''<br />'''{{Państwo|CHN}}'''<br />{{Państwo|SUN|1936}}
 |dowódca1     = {{flaga|KOR|1949}} [[Rhee Syng-man|Li Syng Man]]<br />{{flaga|KOR|1949}} [[Chung Il-kwon]]<br />{{flaga|KOR|1949}} [[Paik Sun-yup]]<br />{{flaga|USA|48}} [[Douglas MacArthur]]<br />{{flaga|USA|48}} [[Matthew Ridgway]]<br />{{flaga|USA|48}} [[Mark Wayne Clark]]<br />{{flaga|USA|48}} [[Harry Truman]]<br />{{flaga|USA|48}} [[Dwight Eisenhower]]
 |dowódca2     = {{flaga|PRK|1948}} [[Kim Ir Sen]]<br />{{flaga|PRK|1948}} [[Ch’oe Yong Gŏn]]<br />{{flaga|PRK|1948}} [[Kim Ch’aek]]<br />{{flaga|PRK|1948}} Ri Kwŏn Mu<br />{{flaga|PRK|1948}} Kang Gŏn<br />{{flaga|CHN}} [[Peng Dehuai]]<br />{{flaga|CHN}} [[Deng Hua]]
 |siły1        = {{flaga|KOR|1949}} 150 tys. w chwili wybuchu wojny<ref name=autonazwa1>{{cytuj książkę | autor = Roy E Appleman| tytuł = South to the Naktong, North to the Yalu| rok = 1998}}</ref> do 594 tys. łącznie w całym okresie trwania wojny<br />{{flaga|USA}} 440 tys.<ref>Dupuy/Dupuy, s. 1366.</ref><br />{{flaga|GBR}} 63 tys.<ref>{{Cytuj stronę | tytuł =On This Day 29 August 1950 | opublikowany =[[BBC]] | url = http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/29/newsid_3053000/3053107.stm| data dostępu =2007-08-15 }}</ref><br />{{flaga|CAN|wariant=1921}} 26 791<ref>{{Cytuj stronę | tytuł =Veterans Affairs Canada&nbsp;– The Korean War | opublikowany = Veterans Affairs Canada | url =http://www.vac-acc.gc.ca/general/sub.cfm?source=history/koreawar | data dostępu =2007-08-15}}</ref><br />{{flaga|AUS}} 17 tys.<br />{{flaga|PHL|1919}} 7430<ref name="autogenerated1">{{Cytuj stronę | tytuł =Filipino Soldiers in the Korean War (video documentary) | url =http://www.youtube.com/watch?v=9SBmEl3Gv60 | data dostępu =2008-03-24}}</ref><br />{{flaga|TUR}} 5455<ref>{{Cytuj stronę | nazwisko =Walker | imię =Jack D | tytuł =A brief account of the Korean War | url = http://www.koreanwar-educator.org/topics/brief/brief_account_of_the_korean_war.htm | data dostępu =2007-08-15}}</ref><br />{{flaga|NLD}} 3972<br />{{flaga|FRA|1946}} 3421<ref name="frinvolvement">{{Cytuj stronę | tytuł =French Participation in the Korean War | opublikowany =Embassy of France | url =http://www.info-france-usa.org/atoz/koreawar.asp | data dostępu =2007-08-15 | archiwum =https://web.archive.org/web/20070927195348/http://www.info-france-usa.org/atoz/koreawar.asp | zarchiwizowano =2007-09-27 }}</ref><br />{{flaga|GRC|1944}} 2163<ref name=Osprey>Thomas, Abbott & Chappell (1986), s. 22-23.</ref><br />{{flaga|NZL}} 1389<br />{{flaga|THA}} 1294<br />{{flaga|ETH|cesarstwo}} 1271<br />{{flaga|COL}} 1068<br />{{flaga|BEL}} 900<br />{{flaga|ZAF|1928}} 826<br />{{flaga|LUX}} 44<br />'''Łącznie:<br />941 356–1 139 518 żołnierzy – w całym okresie wojny'''
 |siły2        = {{flaga|PRK|1948}} minimum 415 tys. w chwili rozpoczęcia wojny<ref name=autonazwa1 /><br />{{flaga|CHN}} 780 tys. (1951)<br />{{flaga|SUN|1936}} 26 tys.{{fakt|data=2018-02}}<br />'''Łącznie:<br />minimum 1 066 000 – w chwili największego zmasowania'''
 |straty1      = 454 515 zabitych i zmarłych z ran<ref>Dupuy/Dupuy, s. 1365.</ref>
 |straty2      = ok. 450 tys. zabitych<br />ok. 700 tys. rannych
 |kod mapy     = Korea
 |współrzędne  = 
 |commons      = Category:Korean War
 |wikicytaty   = Wojna koreańska
}}
'''Wojna koreańska''' ([[język koreański|kor.]] 한국전쟁; 조선전쟁) – wojna tocząca się w latach 1950–1953 na terytorium [[Półwysep Koreański|Półwyspu Koreańskiego]] między [[komunizm|komunistycznymi]] siłami [[Korea Północna|KRLD (północnokoreańskimi)]] i wspierającymi je wojskami [[Chińska Republika Ludowa|ChRL]], a siłami [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]] (głównie [[Stany Zjednoczone|amerykańskimi]]) wspierającymi wojska [[Korea Południowa|Republiki Korei (południowokoreańskie)]].

== Sytuacja polityczna ==
[[Plik:Korean war 1950-1953.gif|thumb|left|Wojna koreańska – na czerwono zaznaczone są tereny opanowane przez siły Korei Północnej, Chin i komunistów, na zielono – Korei Południowej, USA i ONZ]]
[[Plik:Syngman Rhee.jpg|thumb|left|Prezydent Korei Południowej [[Rhee Syng-man|Rhee Syng- man]]]]
[[Korea]] w czasach nowożytnych była królestwem podporządkowanym [[Historia Chin|Cesarstwu Chińskiemu]]. Pod koniec XIX w. w związku z [[Meiji (okres)|restauracją Meiji]] w [[Japonia|Japonii]], skrajnym osłabieniem Cesarstwa [[Chiny|Chińskiego]] po [[wojny opiumowe|wojnach opiumowych]] i [[powstanie bokserów|powstaniu bokserów]] stała się terenem rywalizacji [[Imperium Rosyjskie|carskiej Rosji]] i zmodernizowanej Japonii. W roku 1897, na żądanie Japonii, Korea ogłosiła się cesarstwem, co było deklaracją suwerenności wobec Chin. Kwestia wpływów rosyjskich w Korei (koncesje dla rosyjskich przedsiębiorców na rzece [[Jalu]]) była głównym powodem wybuchu w 1904 roku [[wojna rosyjsko-japońska|wojny Rosji z Japonią]], która zakończyła się klęską Rosji i [[Traktat z Portsmouth (1905)|traktatem z Portsmouth (1905)]]. W konsekwencji cała [[Korea]] była okupowana przez Japończyków, a w roku 1910 została [[aneksja|anektowana]] przez Japonię. W Cesarstwie Rosyjskim porażka stała się jedną z przyczyn wybuchu w 1905 roku [[Rewolucja 1905 roku|rewolucji]].

W roku 1943 na [[konferencja kairska|konferencji kairskiej]] [[Winston Churchill]], [[Franklin Delano Roosevelt]] i [[Czang Kaj-szek]] ustalili, że po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] Korea będzie niepodległym państwem. Na [[konferencja jałtańska|konferencji jałtańskiej]] [[Józef Stalin]] zadeklarował przystąpienie [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] do wojny [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]] i [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] z Japonią w ciągu trzech miesięcy od zakończenia wojny z Niemcami. W konsekwencji [[Armia Czerwona]] łamiąc [[Pakt o nieagresji między ZSRR a Japonią|pakt o nieagresji między Japonią a ZSRR]] (z kwietnia 1941 roku), uderzyła na japońską [[Armia Kwantuńska|Armię Kwantuńską]] w [[Mandżukuo]] 8 sierpnia 1945 roku – dwa dni po wybuchu [[Broń jądrowa|bomby atomowej]] nad [[Hiroszima|Hiroszimą]], zajmując w wyniku [[operacja kwantuńska|operacji kwantuńskiej]] całą [[Mandżuria|Mandżurię]] i północną część Korei (24 sierpnia 1945 roku dotarła do 38. równoleżnika).

=== Podział Korei ===
Japonia ogłosiła kapitulację 15 sierpnia 1945 roku, formalny akt kapitulacji został podpisany ostatecznie 2 września na pokładzie pancernika [[USS Missouri (BB-63)|USS „Missouri”]] w [[Zatoka Tokijska|Zatoce Tokijskiej]]. Amerykanie po naleganiach ostatniego japońskiego gubernatora Korei, [[Nobuyuki Abe|Nobuyukiego Abego]], skierowali swoje wojska do Korei 8 września 1945 roku i przejęli od Nobuyuki władzę w południowej części Korei. Kwestia Korei była w roku 1945 (podobnie jak kwestia [[Wietnam]]u) traktowana przez administrację amerykańską marginalnie wobec zasadniczych celów wojny. W grudniu 1945 roku po [[Konferencja moskiewska (1945)|konferencji moskiewskiej]] Stany Zjednoczone i ZSRR utworzyły komisję mającą na celu stworzenie w drodze powszechnych wyborów jednego rządu ogólnokoreańskiego. Sowieci w swojej strefie okupacyjnej prześladowali partie prawicowe i narodowe, a Amerykanie w swojej strefie siły komunistyczne, co spowodowało, że wybory odbyły się w każdej ze stref osobno. W sierpniu 1948 roku proklamowano w [[Seul]]u utworzenie [[Korea Południowa|Republiki Korei]] z prezydentem [[Rhee Syng-man|Li Syng Man]]em na czele, na co odpowiedzią było utworzenie we wrześniu 1948 roku [[Korea Północna|Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej]] na północy, gdzie premierem rządu został [[Kim Ir Sen]]. Rozbieżne interesy mocarstw doprowadziły do trwałego, tragicznego podziału Korei. Od północy Korea Północna graniczyła z ZSRR (20&nbsp;km granicy) i [[Chiny|Chinami]] rozdartymi wojną domową. Dopiero po ostatecznej klęsce [[Czang Kaj-szek]]a i jego ucieczce na [[Tajwan (wyspa)|Tajwan]] głównodowodzący [[Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza|''Chińską Armią Ludowo-Wyzwoleńczą'']] [[Mao Zedong]] proklamował 1 października 1949 roku w [[Pekin]]ie [[Chińska Republika Ludowa|Chińską Republikę Ludową]]<ref group="uwaga">W ONZ do 1971 roku Chiny jako stałego członka Rady Bezpieczeństwa reprezentowała [[Republika Chińska]].</ref>. W oczywisty sposób wzmocniło to pozycję i aspiracje komunistów koreańskich. Później zaś [[Chińscy Ochotnicy Ludowi|bezpośrednie zaangażowanie militarne]] komunistycznych Chin w wojnę w Korei rozstrzygnęło o [[remis]]owym rezultacie konfliktu.

Kim Ir Sen, przywódca KRLD, od chwili utworzenia państwa północnokoreańskiego snuł plany „wyzwolenia” południowej części półwyspu, apelując o pomoc do [[Józef Stalin|Stalina]], ten jednak odmawiał, obawiając się otwartego konfliktu ze Stanami Zjednoczonymi. ZSRR nie miał jeszcze w swym arsenale [[broń jądrowa|broni jądrowej]], nie mógł też liczyć na żadne poparcie ze strony Chin, w których nadal trwała wojna domowa. Dlatego zgodnie z rezolucjami Zgromadzenia Ogólnego ONZ nakazującymi wycofanie obcych wojsk z Korei<ref>[https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/117705.pdf Rezolucja 112] z 14 listopada 1947 i [https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/117706.pdf Rezolucja 195] z 12 grudnia 1948.</ref> do końca grudnia 1948 roku wycofał swe wojska z KRLD (wojska amerykańskie Republikę Korei opuściły dopiero w czerwcu 1949 roku). Podobne plany miał [[Rhee Syng-man|Li Syng Man]], tym bardziej że ONZ, zdominowana przez państwa niepodporządkowane ZSRR, uznawała jego rząd za jedyne legalne przedstawicielstwo narodu koreańskiego. Zarówno [[Kim Ir Sen]] jak i [[Rhee Syng-man|Li Syng Man]] oraz oba państwa koreańskie czyniły przygotowania polityczne i militarne do wypełnienia swej „misji dziejowej”. Powodowało to stałe incydenty na granicy, które w sierpniu 1949 roku przybrały formę „małej wojny na 38. równoleżniku”.

Armia południowokoreańska po wycofaniu wojsk amerykańskich w czerwcu 1949 roku miała charakter sił policyjnych. W 1948 roku na wyspie [[Czedżu (prowincja)|Czedżu]] wybuchło [[powstanie Czedżu|zbrojne powstanie komunistyczne]], stłumione brutalnie przez siły rządowe. Uzyskanie w 1949 roku przez ZSRR broni jądrowej i proklamowanie 1 października 1949 roku ChRL przez Mao, kończące [[Chińska wojna domowa|wojnę domową]] w Chinach, stworzyły warunki do próby „[[Zjednoczenie Korei|zjednoczenia Korei]]” drogą agresji zbrojnej przez Kim Ir Sena. Uzyskanie zapewnień o pomocy materialnej z ZSRR i ewentualnego wsparcia Mao otwierało drogę do wojny. Nieroztropna wypowiedź [[Dean Acheson|Deana Achesona]] z 12 stycznia 1950 roku pomijająca Koreę Południową w systemie obrony globalnej Stanów Zjednoczonych stała się zapalnikiem do wybuchu. KRLD zgromadziła na granicy z Republiką Korei siły wystarczające do opanowania całego Półwyspu Koreańskiego, przekonana, że [[aneksja]] Korei Południowej nie spotka się z reakcją militarną Stanów Zjednoczonych, przeżywających szok po upadku rządu [[Czang Kaj-szek]]a w Chinach.

== Przebieg wojny ==
{{mapa lokalizacyjna
 |mapa        = Korea Północna |wariant=fizyczna
 |rozmiar     = 300
 |podpis      = Główne bitwy (Północna część Półwyspu)
 |punkty mapy =
{{mapa lokalizacyjna/punkt|40° 29′ 0″ N, 127° 12′ 0″ E|pozycja=left|znak=Battle icon active (rifles).svg|rozmiar znaku=12|opis=Changjin}}
{{mapa lokalizacyjna/punkt|39° 43′ 0″ N, 126° 3′ 0″ E|pozycja=top|znak=Battle icon active (rifles).svg|rozmiar znaku=12|opis=Ch'ongch'on}}
}}
{{mapa lokalizacyjna
 |mapa        = Korea Południowa |wariant=fizyczna
 |rozmiar     = 300
 |podpis      = Główne bitwy (południowa część Półwyspu)
 |punkty mapy =
{{mapa lokalizacyjna/punkt|37° 34′ 8″ N, 126° 58′ 36″ E|pozycja=right|znak=Battle icon active (rifles).svg|rozmiar znaku=12|opis=Seul}}
{{mapa lokalizacyjna/punkt|36° 28′ 29″ N, 127° 16′ 22″ E|pozycja=left|znak=Battle icon active (rifles).svg|rozmiar znaku=12|opis=Taejŏn}}
{{mapa lokalizacyjna/punkt|35° 27′ 15″ N, 128° 31′ 31″ E|pozycja=right|znak=Battle icon active (rifles).svg|rozmiar znaku=12|opis=tzw. Worek Pusan}}
{{mapa lokalizacyjna/punkt|37° 29′ 0″ N, 126° 38′ 0″ E|pozycja=bottom|znak=Battle icon active (rifles).svg|rozmiar znaku=12|opis=Inczon}}
}}
25 czerwca 1950 roku wojska Korei Północnej (liczące 415 tys. żołnierzy wspartych 150 czołgami i 150 samolotami różnego typu<ref name=autonazwa1 />) zaatakowały terytorium [[Korea Południowa|Korei Południowej]], przekraczając 38. [[równoleżnik]] i zdobywając wkrótce [[Seul]]. Armia południowokoreańska licząca 150 tys. ludzi, 40 czołgów i 14 samolotów<ref name=autonazwa1 /> nie miała szans samodzielnie oprzeć się inwazji. W odpowiedzi na [[Agresja (prawo)|agresję]] [[Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych|Rada Bezpieczeństwa ONZ]] uchwaliła 27 czerwca na podstawie [http://www.lexlege.pl/karta-narodow-zjednoczonych/art-42/ art. 42] [[karta ONZ|Karty ONZ]] wysłanie do Korei sił międzynarodowych<ref>[https://undocs.org/S/RES/82(1950) Uchwała Nr 82] z 25 czerwca 1950 potępiła napaść Korei Północnej i zażądała wycofania jej wojsk za 38 równoleżnik. [https://undocs.org/S/RES/83(1950) Uchwała Nr 83] z 27 czerwca zaleciła, aby ''członkowie Narodów Zjednoczonych udzielili Republice Korei takiej pomocy, jaka może być konieczną, aby odeprzeć atak zbrojny i przywrócić pokój i bezpieczeństwo międzynarodowe w tym regionie''. [https://undocs.org/S/RES/84(1950) Uchwała Nr 84] z 7 lipca upoważniała USA do utworzenia naczelnego dowództwa sił zbrojnych ONZ w Korei mających walczyć pod [[Flaga ONZ|flagą tej organizacji]]. [https://undocs.org/S/RES/85(1950) Uchwała Nr 85] z 31 lipca wezwała do wspierania ofiar wojny.</ref>. [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] oficjalnie zbojkotował obrady<ref group="uwaga">Z powodu nieprzyznania [[Chińska Republika Ludowa|ChRL]] miejsca w [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]], o czym powyżej.</ref>, co umożliwiło przegłosowanie wniosku wobec niewykorzystania przysługującego ZSRR w Radzie Bezpieczeństwa ONZ prawa [[weto|weta]]. Przerzucona z prefektury Yamaguchi ([[Japonia]]) amerykańska 24. Dywizja Piechoty została zniszczona w 12-dniowej bitwie pod [[Daejeon]]em, a jej dowódca gen. [[William Dean]] trafił do niewoli. Pierwotnie planował wycofanie dywizji na południe, ale otrzymał rozkaz obrony miasta o kilka dni dłużej. Wskutek przewagi nieprzyjaciela dywizja została rozbita, a gen. Dean samodzielnie przedzierał się na południe<ref group="uwaga">25 sierpnia został wykryty przez 15 żołnierzy północnokoreańskich i po walce wręcz z nimi wzięty do niewoli. Zwolniony z niewoli został w 1953 roku.</ref>.

26 czerwca przewodniczący [[Komisja Spraw Zagranicznych Senatu Stanów Zjednoczonych|Senackiej Komisji Spraw Zagranicznych]] [[Tom Connally]] na pytanie prezydenta USA Trumana, czy prosić [[Kongres Stanów Zjednoczonych|Kongres]] o [[wypowiedzenie wojny]],<ref>[[Konstytucja USA]] w art. 1.8.11 zalicza wypowiadanie wojny do uprawnień Kongresu.</ref> odpowiedział: ''Jeśli włamywacz włamie się do twojego domu, możesz go zastrzelić bez pójścia na posterunek policji i uzyskania pozwolenia'' (“If a burglar breaks into your house, you can shoot him without going down to the police station and getting permission”)<ref>[https://timeline.com/the-korean-war-gave-the-president-the-power-to-take-us-into-battle-its-been-that-way-ever-since-bc751912cb8b The Korean War gave the president the power to take us into battle]</ref>. Truman uznał, że uchwała Rady Bezpieczeństwa daje wystarczającą podstawę do wysłania wojsk<ref>Ustawa z 20 grudnia 1945 r. o udziale USA w ONZ upoważniała prezydenta do zawarcia z Radą Bezpieczeństwa umowy podlegającej zatwierdzeniu Kongresu określającej liczebność i rodzaje sił zbrojnych, udostępnionych Radzie na jej wezwanie w celu utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa zgodnie z [http://www.lexlege.pl/karta-narodow-zjednoczonych/art-43/ art. 43] Karty ONZ. Zgodnie z art. 6 ustawy ''Prezydent nie będzie uważał, że wymaga upoważnienia Kongresu do udostępnienia Radzie Bezpieczeństwa na jej wezwanie w celu podjęcia działań na podstawie [http://www.lexlege.pl/karta-narodow-zjednoczonych/art-42/ artykułu 42] wspomnianej Karty i zgodnie z taką specjalną umową lub umowami sił zbrojnych, udogodnień lub pomocy przewidzianej w tym dokumencie'' ([http://avalon.law.yale.edu/20th_century/decad031.asp United Nations Participation Act, December 20, 1945]). Podczas obrad nad ustawą kilku senatorów wyraziło obawę, że umowa taka przeniesie na prezydenta bądź Radę Bezpieczeństwa prawo wypowiadania wojny. Przewidziana umowa nie została zawarta ([https://elibrary.law.psu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1246&context=fac_works The Commander in Chief and United Nations Charter Article 43: A Case of Irreconcilable Differences?], [https://scholarship.law.georgetown.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2695&context=facpub Rethinking War Powers: Congress, The President, and the United Nations]).</ref><ref>Amerykański politolog [[Edward Keynes]] w 1983 r. przedstawił twierdzenie ([https://scholarship.law.wm.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=https://www.google.com/&httpsredir=1&article=1264&context=facpubs ''Edward Keyes' Undeclared War: Twilight Zone of Constitutional Power'']), że wypowiedzenie wojny było zbędne, gdyż na Pacyfiku II wojna światowa wciąż trwała ([[konferencja pokojowa w San Francisco]] miała miejsce dopiero 8 września 1951, układ pokojowy z Japonią obowiązywał od 28 kwietnia 1952). Jednak w wojnie tej kto inny był [[Przeciwnik|przeciwnikiem]] USA i ich sojuszników.</ref>. 19 lipca prezydent powiadomił Kongres o podjętych krokach, żądając zwiększenia wydatków na siły zbrojne i pomoc dla państw zagrożonych przez działania komunistów<ref>Specjalne orędzie do Kongresu w sprawie położenia w Korei z 19 lipca 1950 r. ([https://web.archive.org/web/20180711151900/https://www.trumanlibrary.org/publicpapers/index.php?pid=822 Special Message to the Congress Reporting on the Situation in Korea July 19, 1950]), przemówienie radiowo-telewizyjne do obywateli amerykańskich w sprawie położenia w Korei z 19 lipca 1950 r. ([https://web.archive.org/web/20180418040603/https://www.trumanlibrary.org/publicpapers/index.php?pid=823 Radio and Television Address to the American People on the Situation in Korea July 19, 1950]). Zgodnie z wnioskiem Kongres 26 lipca [https://web.archive.org/web/20151022215515/http://legisworks.org/congress/81/publaw-621.pdf znowelizował] [https://loveman.sdsu.edu/docs/1949mutualdefenseassistanceact.pdf ustawę z 6 października 1949 o wzajemnej pomocy].</ref>.

[[Plik:KoreanWar recover Seoul.jpg|thumb|[[Druga bitwa o Seul|Odzyskanie Seulu]] przez wojska ONZ we wrześniu 1950 roku]]
[[Plik:Americanexecuted1950korea.jpg|thumb|Żołnierz amerykański, [[jeniec wojenny]], zabity przez koreańskich lub chińskich komunistów strzałem w tył głowy]]
[[Plik:Korea-overview.gif|thumb|Szczegółowy przebieg działań wojennych]]
{{Główny artykuł|Worek pusański}}
Początkowe niepowodzenia wojsk amerykańskich związane były z tym, że oddziały amerykańskie w Japonii pełniły służbę okupacyjną i nie były ani odpowiednio uzbrojone, ani wyszkolone do prowadzenia normalnych działań wojennych. Wojska amerykańskie stacjonujące w Japonii miały poważne braki etatowe w ludziach; dywizje piechoty miały tylko po kompanii lekkich czołgów zamiast batalionu pancernego i kompanii czołgów w każdym pułku (mosty w Japonii nie pozwalały na przejazd innych czołgów poza lekkimi); nie posiadały także nowoczesnej broni przeciwpancernej ([[działo bezodrzutowe|dział bezodrzutowych]] i granatników przeciwpancernych 89&nbsp;mm), a tylko granatniki 60&nbsp;mm z II wojny światowej („[[bazooka|bazooki]]”), na dodatek z amunicją sprzed co najmniej 5 lat, która często zawodziła; ponadto w Japonii nie prowadzono szkolenia bojowego, a tylko normalną służbę okupacyjną. W późniejszym okresie stan liczebny, jakość uzbrojenia i wyszkolenia wojsk amerykańskich w Korei znacząco się poprawiły. Do 5 września 1950 wojska KRLD opanowały prawie cały półwysep (95% terytorium Korei Południowej), zamykając wojska amerykańskie i południowokoreańskie w tzw. [[Worek pusański|„worku pusańskim”]] – w tym momencie ofensywa północnokoreańska została powstrzymana. KRLD i ZSRR za pośrednictwem [[Indie|Indii]] ([[Jawaharlal Nehru]]) zaproponowały rokowania pokojowe, odrzucone przez [[Stany Zjednoczone]] (ONZ). W międzyczasie KRLD przeprowadziła na południu reformę rolną i nacjonalizację przemysłu oraz nabór do swojej armii. W ramach sił ONZ, 14 państw skierowało do Korei swoje kontyngenty wojskowe, które czasowo rozlokowano w Japonii. 95% tych sił stanowiły wojska amerykańskie. Głównodowodzącym wojsk ONZ został gen. Douglas MacArthur, który ze swoim sztabem opracował plan inwazji na Koreę Północną.

=== Interwencja ONZ ===
{{Główny artykuł|Bitwa o Inczon}}
Udany desant amerykański (ONZ) 15 września 1950 roku gen. [[Douglas MacArthur|Douglasa MacArthura]] pod miastem [[Inczon]] oraz jednoczesne kontruderzenie z miasta [[Pusan]] doprowadziły do odzyskania zajętych przez wojska Północy terenów. Jednostki [[Koreańska Armia Ludowa|Koreańskiej Armii Ludowej]] odcięte na południu Korei próbowały przejść do działań partyzanckich, tworząc tzw. „drugi front”, ale próby te zostały szybko udaremnione, ponieważ ludność południowokoreańska już zniechęciła się do KRLD (z powodu postępowania jej wojsk i organów bezpieczeństwa). W październiku działania przeniosły się na północ od 38. równoleżnika, a 90% Korei Północnej do 25 października znalazło się pod okupacją amerykańską. ONZ (Stany Zjednoczone) zaproponowała zawieszenie broni i uznanie siłowego zjednoczenia Korei, ale 25 października 1950 [[Mao Zedong]] wprowadził na front kilkusettysięczną armię „[[Chińscy Ochotnicy Ludowi|Chińskich Ochotników Ludowych]]”. ChOL okrążyli X Korpus amerykański, który jednak zdołał się przebić i został ewakuowany z [[Hŭngnam]] ([[Operacja Dynamo|„koreańska Dunkierka]]”). Pod naciskiem Chińczyków (i odtwarzającej się armii KRLD) oddziały ONZ cofały się, tracąc w styczniu 1951 roku Seul. Chiny bezskutecznie prosiły o wsparcie ZSRR, Stalin zgodził się jedynie na wysłanie Chińczykom sprzętu wojskowego, z czym jednak zwlekał. Polityka ta spowodowana była chęcią utrzymania ZSRR w „neutralności”, a tym samym zrzuceniem kosztów prowadzenia wojny na Chiny<ref>Zimna wojna Mao. Chiny kontra Związek Sowiecki (tytuł oryg. ''Mao's cold war. China vs the Soviet Union''), produced by Beach House Pictures for Discovery Networks Asia-Pacific.</ref>. Rządy KRLD i Chin otrzymały różnorakie wsparcie ze strony [[Indie|Indii]] i niektórych państw [[Blok wschodni|bloku wschodniego]]<ref>{{Cytuj|autor = William Whitney Stueck |tytuł = The Korean War: An International History |data = 1995 |isbn = 0-691-03767-1 |miejsce = Princeton, NJ |wydawca = Princeton University Press |s = 196 |oclc = 31710666 }}</ref>.

[[Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 498|Rezolucją nr 498 Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych]] 1 lutego w 1951 r.<ref>[https://undocs.org/es/A/RES/498(V) United Nations General Assembly Resolution 498], [https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1951v07p1/d120 Resolution 498]. Uchwałę tę podjęło Zgromadzenie Ogólne, gdyż przedstawiciel ZSRR od sierpnia 1950 powrócił do Rady Bezpieczeństwa i jął korzystać z prawa weta. W odpowiedzi Zgromadzenie Ogólne 3 listopada 1950 uchwałą 377 postanowiło ''we wszystkich wypadkach, które zdają się stanowić zagrożenie pokoju, złamanie pokoju lub akt agresji, a Rada Bezpieczeństwa z powodu braku jednomyślności stałych członków przestaje ponosić odpowiedzialność za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, Zgromadzenie Ogólne powinno zająć się sprawą niezwłocznie, celem skierowania odpowiednich zaleceń do swych członków odnośnie środków zbiorowych, wliczając w to, w przypadku złamania pokoju lub aktu agresji, użycie sił zbrojnych, jeżeli będzie to niezbędne do utrzymania lub przywrócenia międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. W razie gdyby Zgromadzenie nie odbywało wtedy sesji, zbierze się ono na nadzwyczajną sesję specjalną w ciągu 24 godzin od zgłoszenia żądania jej zwołania. Taka nadzwyczajna sesja specjalna powinna być zwołana na żądanie Rady Bezpieczeństwa, uchwalone głosami którychkolwiek siedmiu jej członków albo większością członków Narodów Zjednoczonych.'' ([https://www.refworld.org/docid/3b00f08d78.html Resolution 377], [https://pressto.amu.edu.pl/index.php/rpeis/article/view/16217/16050 ''Akty ultra vires w świetle odpowiedzialności organizacji międzynarodowych''] s. 39n)</ref> uznało [[Chińska Republika Ludowa|ChRL]] za agresora i ponowiło wezwanie ''do wszystkich państw i władz do dalszego udzielania wszelkiej pomocy działaniom ONZ w Korei''.

Nowy dowódca wojsk lądowych gen. [[Matthew Ridgway]] powstrzymał ofensywę i w lutym odzyskał Seul, a następnie ruszył na północ, częściowo przekroczył 38. równoleżnik i ustabilizował front na zdatnej do obrony linii „Kansas-Wyoming”, która do dzisiaj stanowi granicę pomiędzy obydwoma państwami koreańskimi. W czasie tych walk MacArthur ogłosił, że Amerykanie użyją broni atomowej, co spotkało się z protestem ich sojuszników z [[NATO]], obawiających się atomowego odwetu ZSRR na Wielkiej Brytanii, i ostatecznie doprowadziło do konfliktu z [[prezydent]]em Trumanem. MacArthur proponował ponadto przenieść wojnę na teren Chin poprzez bombardowanie lotnisk [[Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza|armii chińskiej]] i jednoczesne wprowadzenie do walki na pierwszej linii oddziałów Tajwanu ([[Kuomintang]]u). Ta propozycja MacArthura była bezpośrednim powodem jego [[Dymisja|zdymisjonowania]] przez [[Harry Truman|prezydenta Trumana]]. Zastąpił go gen. Matthew Ridgway (opuszczone przezeń stanowisko zajął gen. [[James van Fleet]], a następnie gen. [[James Taylor (generał)|James Taylor]]).

W okresie od kwietnia do maja 1951 roku wojska chińskie i północnokoreańskie przeprowadziły wielką ofensywę, która załamała się i czerwcowa kontrofensywa ONZ z powrotem przywróciła front na linii Kansas-Wyoming. Od tej pory działania wojenne przyjęły postać wojny pozycyjnej, przeplatanej walkami niewielkich oddziałów. W lipcu 1951 roku rozpoczęła się pierwsza tura rokowań pokojowych, podczas której nie osiągnięto porozumienia z powodu dwóch konfliktów – po pierwsze w sprawie granicy (Chiny i KRLD chciały linii 38. równoleżnika, a ONZ linii Kansas-Wyoming), a po drugie w sprawie jeńców (spora część jeńców z Chin i Korei Północnej nie chciała wracać do tych państw, które tutaj żądały przymusowego odesłania ich wszystkich). W 1952 roku generał Ridgway został zastąpiony przez generała [[Mark Wayne Clark|Marka Clarka]] – przyczyną było to, że Głównodowodzący Wojsk NATO gen. [[Dwight Eisenhower]] wystartował w wyborach prezydenckich i zrezygnował ze stanowiska, a gen. Ridgway go zastąpił. Pomimo liczebnej przewagi [[Siły Powietrzne Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej|lotnictwa chińsko]]-[[Siły Powietrzne Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej|północnokoreańskiego]], wzmocnionego [[Wojskowe Siły Powietrzne (ZSRR)|„ochotnikami” z ZSRR]], [[United States Air Force|lotnictwo amerykańskie]] (i innych państw ONZ – za najlepszych uchodzili piloci z [[Royal Air Force|RAF]]) odnosiło sukcesy. [[Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca|Międzynarodowy Czerwony Krzyż]] zorganizował kilkadziesiąt szpitali polowych w KRLD ze względu na ogrom ofiar wśród ludności cywilnej (jednym z takich szpitali kierował prof. [[Jan Oszacki]] z Krakowa). W 1954 wysokimi odznaczeniami Polski Ludowej zostali odznaczeni pracownicy Szpitala [[Polski Czerwony Krzyż|Polskiego Czerwonego Krzyża]] w KRLD<ref>{{Monitor Polski|1954|23|369}}.</ref><ref>{{Monitor Polski|1954|112|1596}}.</ref>.
[[Plik:Battle of Inchon.png|thumb|[[Bitwa o Inczon|Desant pod Inczonem]]]]

=== Zakończenie walk ===
Opinia publiczna w krajach uczestniczących w operacji ONZ była mocno podzielona, szczególnie w Wielkiej Brytanii, gdzie liczne grono ludzi sprzeciwiało się uczestnictwu w wojnie. Wiele osób obawiało się eskalacji wojny, a nawet wybuchu wojny nuklearnej. Silna opozycja względem wojny była przyczyną często napiętych relacji brytyjsko-amerykańskich. Z tych powodów brytyjscy politycy szukali sposobu na jak najszybsze zakończenie konfliktu, prędkie wycofanie wszystkich obcych sił ONZ i zjednoczenie Korei pod auspicjami tej organizacji<ref>{{Cytuj|tytuł = The Korean war in history |data = 1989 |isbn = 0-7190-2984-8 |inni = James Cotton; Ian Neary |miejsce = Manchester |wydawca = Manchester University Press ND |s = 100 |oclc = 60067439 }}</ref>. Ostatecznie wybór Eisenhowera i zmęczenie społeczeństwa amerykańskiego wojną (jednorazowo w Korei przebywało 500 tys. żołnierzy amerykańskich, zmieniani byli co 6 miesięcy, w sumie przewinęło się przez front 2,5 mln Amerykanów), a z drugiej strony śmierć Stalina i walka o schedę po nim oraz brak znaczących efektów działań militarnych po obu stronach zmusiły wreszcie obie strony konfliktu 27 lipca 1953 roku w [[Panmundżom]]ie do podpisania [[rozejm]]u i ustanowienia [[Linia demarkacyjna|strefy demarkacyjnej]] (po 2&nbsp;km na północ i południe, zatem szerokość tej strefy wynosi 4&nbsp;km) dzielącej półwysep na dotychczasowej linii frontu (linii Kansas-Wyoming; w sprawie jeńców swoje stanowisko także przeforsowała strona ONZ – w rezultacie część jeńców północnokoreańskich osiedliła się w Korei Południowej, a jeńców chińskich na [[Tajwan (wyspa)|Tajwanie]]). Rozejm został podpisany przez przedstawicieli Korei Północnej (w osobie Kim Ir Sena jako zwierzchnika armii Korei Północnej), Chin Ludowych (przedstawiciel: [[Peng Dehuai]] – dowódca Ochotników Ludowych) oraz ONZ, reprezentowanej przez głównodowodzącego wojsk Narodów Zjednoczonych, amerykańskiego generała [[Mark Wayne Clark|Marka W. Clarka]]<ref name="autonazwa5">{{Cytuj|autor = Joanna Rurarz |tytuł = Historia Korei |data = 2005 |isbn = 83-89899-28-0 |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwo Akademickie „Dialog” |s = 365 |oclc = 69284694 }}</ref><ref>[https://en.wikisource.org/wiki/Korean_Armistice_Agreement Korean Armistice Agreement]</ref>. Nieobecność i brak podpisu przedstawiciela Republiki Korei (czyli Korei Południowej) stanowił przez długie lata pretekst dla KRLD do odmowy rozpoczęcia rozmów pokojowych z Południem, które dla Koreańczyków z Północy nie było stroną konfliktu<ref name=autonazwa5 />. Nad przestrzeganiem rozejmu czuwali inspektorzy sił rozjemczych (Komisja Nadzorcza Państw Neutralnych) rozmieszczeni po obu stronach tej linii, na północy Polacy oraz Czesi i Słowacy, a na południu Szwajcarzy i Szwedzi. Ci ostatni po szykanach amerykańskich w 1956 roku zwinęli swoje posterunki. W przypadku Czechosłowacji (potem Czech) i Polski po zmianach politycznych w 1989 roku władze KRLD zaczęły także szykanować ich przedstawicieli tak, że ci w końcu wyjechali.

== Konsekwencje wojny ==
[[Plik:HA-SC-98-06983-Crew of M24 along Naktong River front-Korean war-17 Aug 1950.JPEG|thumb|Załoga czołgu [[M24 Chaffee|M24]]]]
[[Plik:Korean War Korean civilians-ca1951.jpg|thumb|Koreańscy cywile]]
[[Plik:志愿军战俘跪在韩国士兵面前.jpg|thumb|215px|Chińscy jeńcy schwytani przez wojska Korei Południowej w 1951 roku]]
[[Plik:US Army 52474 U.S. Soldiers, Korean War veterans honor fallen comrades.jpg|thumb|Amerykańscy i południowokoreańscy weterani na spotkaniu w 2009 roku]]
Wojna koreańska utrwaliła podział polityczny półwyspu koreańskiego. Straty poniesione przez strony konfliktu i [[cywil|ludność cywilną]] są trudne do oceny ze względu na zróżnicowanie szacunków i brak swobodnego dostępu historyków do materiałów archiwalnych, szczególnie północnokoreańskich i chińskich. Aktualne szacunki historyków zakładają straty armii Republiki Korei ([[Korea Południowa]]) – 415 tys. żołnierzy zabitych i zmarłych w niewoli i 429 tys. rannych, Koreańskiej Armii Ludowej – 500–600 tys. zabitych i drugie tyle rannych, a ludności cywilnej – około miliona ludzi zabitych i rannych. Straty sił ONZ obejmowały: 33 629 zabitych i zaginionych oraz 107 tysięcy rannych żołnierzy amerykańskich, 1263 zabitych i 4817 rannych żołnierzy [[Wspólnota Narodów|Wspólnoty Narodów]] oraz 1800 zabitych i 7 tys. rannych żołnierzy z pozostałych kontyngentów państw walczących pod flagą [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]]. Straty ChRL ocenia się na 400 tys. zabitych i zmarłych oraz 500 tys. rannych żołnierzy.

{{Osobny artykuł|masakra ligi Bodo}}
W trakcie wojny doszło do licznych zbrodni wojennych. Według prof. Kim Dong Choona, delegata [[Komisja Prawdy i Pojednania|Komisji Prawdy i Pojednania]], co najmniej 100 000 ludzi zostało zamordowanych w związku z podejrzeniami o wspieranie komunizmu. Historycy twierdzą, że nawet 200 000 osób mogło ponieść śmierć z rąk południowokoreańskich armii i policji<ref name="dwa">{{cytuj stronę | url =http://www.utsandiego.com/news/2010/jul/10/korea-bloodbath-probe-ends-us-escapes-much-blame/ | tytuł =Korea bloodbath probe ends; US escapes much blame | data dostępu =2012-04-08 | autor = | nazwisko = | imię = | autor link = | autor2 = | nazwisko2 = | imię2 = 
 | autor5 = | nazwisko5 = | imię5 = | autor link5 = | data =10.07.2010 | rok = | miesiąc = | opublikowany =San Diego Union Tribute | oznaczenie = | strony = | język =en | id = | cytat =}}</ref>. Południowokoreańskie organizacje cywilne utrzymują, że liczba zabitych mogła wynosić nawet 1 200 000 ofiar<ref name="trzy">{{cytuj stronę | url =http://legacy.h21.hani.co.kr/section-021003000/2001/06/021003000200106200364040.html | tytuł = „More than 600,000, less than 1,200,000! | data dostępu =2012-04-08 | autor = | nazwisko = | imię = | autor link = | autor2 = | nazwisko2 = | imię2 = 
 | autor5 = | nazwisko5 = | imię5 = | autor link5 = | data =20.06.2011 | rok = | miesiąc = | opublikowany = The Hankyoreh Plus | oznaczenie = | strony = | język =ko | id = | cytat =}}</ref>. Przez dekady za masakry te niesłusznie obwiniani byli komuniści<ref name="cztery">{{cytuj stronę | url =http://www.smh.com.au/news/world/south-korea-owns-up-to-brutal-past/2008/11/14/1226318928410.html | tytuł =South Korea owns up to brutal past | data dostępu =2012-04-08 | autor = | nazwisko = | imię = | autor link = | autor2 = | nazwisko2 = | imię2 = 
 | autor5 = | nazwisko5 = | imię5 = | autor link5 = | data =15.11.2008 | rok = | miesiąc = | opublikowany =The Sydney Morning Herald | oznaczenie = | strony = | język =en | id = | cytat =}}</ref>. Z drugiej strony także oficerowie armii Korei Północnej, a szczególnie oficerowie polityczni, odpowiedzialni byli za liczne łamanie praw człowieka, w tym liczne egzekucje urzędników, inteligencji czy przywódców religijnych, podejrzanych o sympatyzowanie z rządem Południa<ref>Rummel, Rudolph J. (1997). ''Statistics of Democide: Genocide and Murder Since 1900.''</ref>.

Po zakończeniu działań wojennych następowała stopniowa odbudowa KRLD i Republiki Korei z gigantycznych zniszczeń wojennych. Ekonomiczne skutki wojny odczuwały także Stany Zjednoczone, dla których koszt operacji wojskowych na półwyspie wyniósł 17,2 mld dolarów, oraz Chiny, dla których koszty te oscylowały w granicach 10 mld dolarów. Stało się to powodem trudności gospodarczych w Chinach, szczególnie że po śmierci Stalina nowi przywódcy ZSRR nie zgodzili się na umorzenie długów za dostarczony sprzęt wojskowy, co pogłębiło narastający już z przyczyn ideologicznych konflikt między władzami ChRL i ZSRR. Sytuacja polityczno-gospodarcza KRLD była niezwykle skomplikowana. Chinom zawdzięczano ocalenie, ale Mao nie był w stanie wspierać gospodarczo Korei Północnej ze względu na własne kłopoty ekonomiczne. Ochotnicy chińscy byli wycofywani z Korei powoli etapami aż do 1958 roku. Sowieci na początku nie kwapili się też z pomocą materialną, gdyż nie wiedzieli, jaką orientację przyjmie Kim Ir Sen, prochińską czy proradziecką. W polityce wewnętrznej wojna stała się pretekstem dla Kim Ir Sena do likwidacji opozycji i militaryzacji kraju, wprowadzania w życie idei [[dżucze]] i [[kult jednostki|kultu własnej osoby]]<ref>Oberdorfer, D''on, The Two Koreas: A Contemporary History'', Basic Books, 2001, {{ISBN|0-465-05162-6}}, s.10–11</ref><ref>No, Kum-Sok and J. Roger Osterholm, ''A MiG-15 to Freedom: Memoir of the Wartime North Korean Defector who First Delivered the Secret Fighter Jet to the Americans in 1953'', McFarland, 1996, {{ISBN|0-7864-0210-5}}</ref>.

Na południu do rebelii z lat 60. władzę sprawował wspierany przez USA autorytarny Li Syng Man, uważany za brutalnego i skorumpowanego dyktatora<ref>Hastings, Max (1988). ''The Korean War. New York: Simon & Schuster''. s. 89–90. {{ISBN|0-671-66834-X}}.</ref>. Jednocześnie, dzięki pomocy gospodarczej państw Zachodu, Korea Południowa zaczęła szybko się odbudowywać, stając się z czasem jednym z azjatyckich „[[Azjatyckie tygrysy|tygrysów gospodarczych]]”. Do późnych lat 70. gospodarka Północy była jednak silniejsza od gospodarki Południa (gospodarcze kłopoty KRLD zaczęły się w latach 90., gdy Korea straciła cenne źródło umów handlowych jakim był ZSRR)<ref>[https://archive.is/20120714015245/findarticles.com/p/articles/mi_m3778/is_1992_April/ai_12151027 Prospects for trade with an integrated Korean market]''Agricultural Outlook, April, 1992.''</ref>.

Wojna koreańska miała też daleko idące konsekwencje w polityce światowej. Wytworzyła przede wszystkim powszechny strach przed wojną światową, w której bardzo prawdopodobne było użycie broni nuklearnej. Kryzys koreański doprowadził również do wzrostu zaangażowania amerykańskiego w Europie. Stany Zjednoczone potroiły wydatki na obronność i uściśliły współpracę z sojusznikami w ramach NATO. Stany Zjednoczone przyjęły rolę naczelnego dowódcy w bloku państw zachodnich, tworząc model dwubiegunowości w stosunkach międzynarodowych.

== Siły ONZ w Korei ==
Wojska lądowe zaangażowane w konflikt w Korei<ref>{{cytuj książkę | autor = Krzysztof Kubiak| tytuł = Korea 50| wydawca = wyd. Altair| miejsce = Warszawa| rok = 1994| strony = 44| isbn = 83-86217-00-6}}</ref>:
* {{Państwo|KOR|1949}}
* {{państwo|UNO}}:
** {{Państwo|USA|48}}
** {{Państwo|GBR}} (trzy [[brygada|brygady]] piechoty, brygada pancerna, pół [[pułk]]u artylerii)
** {{Państwo|AUS}} (dwa [[batalion]]y piechoty, [[dywizjon]] lotnictwa)
** {{Państwo|BEL}} (batalion piechoty)
** {{państwo|CAN|1921}} (brygada piechoty)
** {{Państwo|COL}} ([[kompania]] piechoty)
** {{państwo|ETH|cesarstwo}} (batalion piechoty)
** {{Państwo|FRA|1946}} (batalion piechoty)
** {{państwo|GRC|1944|nazwa=Grecja}} (batalion piechoty)
** {{Państwo|LUX}} (kompania piechoty)
** {{Państwo|NZL}} (pułk artylerii)
** {{Państwo|PHL|1919}} (batalion piechoty, kompania czołgów)
** {{państwo|ZAF|1928}} (dywizjon lotnictwa)
** {{Państwo|THA}} (batalion piechoty)
** {{Państwo|TUR}} (brygada piechoty)

== Zobacz też ==
{{Siostrzane projekty
 |commons   = 
 |słownik   = 
 |źródła    = 
 |cytaty    = Wojna koreańska
 |news      = 
 |books     = 
 |podróże   = 
 |species   = 
 |wikiwerek = 
}}
* [[Lista uzbrojenia używanego podczas wojny koreańskiej]]
* [[Konflikt w Koreańskiej Strefie Zdemilitaryzowanej]]

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* R.Ernest Dupuy, Trevor N. Dupuy: ''The Harper Encyclopedia of Military History, HarperCollins Publisher, New York 1993, {{ISBN|0-06-270056-1}}.''
* Waldemar Jan Dziak, ''Kim Ir Sen''., Warszawa 2001.
* Waldemar Jan Dziak, ''Korea, pokój czy wojna''., Warszawa 2003.
* {{Cytuj|autor = Max Hastings |tytuł = The Korean War |data = 1987 |isbn = 0-671-52823-8 |miejsce = New York |wydawca = Wyd. Simon and Schuster |oclc = 16130754 }}
* [[Henry Kissinger]], ''[[Dyplomacja (książka)|Dyplomacja]]'', Warszawa 1996, wyd. Philip Wilson, {{ISBN|83-85840-75-3}}
* Robert Kłosowicz, ''Inczhon-Seul 1950''., seria: „Historyczne bitwy”, [[Bellona (wydawnictwo)|Wydawnictwo „Bellona”]], Warszawa 2005.
* Lowe Peter, ''Wojna Koreańska''.,Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1986.

{{Wojna koreańska}}
{{Zimna wojna}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Wojna koreańska| ]]
[[Kategoria:1950 w Azji]]
[[Kategoria:1951 w Azji]]
[[Kategoria:1952 w Azji]]
[[Kategoria:1953 w Azji]]
[[Kategoria:Operacje pokojowe ONZ]]

Szablony użyte w tym artykule:

Szablon:Adres publikacyjny (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:Cytuj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Cytuj książkę (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Cytuj stronę (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Dmbox (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Fakt (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:Flaga (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Flaga/core (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Główny artykuł (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:ISBN (edytuj)
Szablon:Ikona (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox 2x1 (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox grafika (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox komórka (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox mapa lokalizacyjna (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox nagłówek dodaj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox projekt (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox projekt/projekt (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox tabela (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox tabela dodaj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox tytuł (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox tytuł/styles.css (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox wiersz (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox wiersz dodaj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Internetowy System Aktów Prawnych (edytuj)
Szablon:Kontrola autorytatywna (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Kontrola autorytatywna/style.css (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Lang (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Mapa lokalizacyjna (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:Mapa lokalizacyjna/punkt (edytuj)
Szablon:Monitor Polski (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Szablon:Navbox/styles.css (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Osobny artykuł (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:Państwo (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Państwo/core (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Państwo dane AUS (edytuj)
Szablon:Państwo dane Australia (edytuj)
Szablon:Państwo dane BEL (edytuj)
Szablon:Państwo dane Belgia (edytuj)
Szablon:Państwo dane CAN (edytuj)
Szablon:Państwo dane CHN (edytuj)
Szablon:Państwo dane COL (edytuj)
Szablon:Państwo dane Chiny (edytuj)
Szablon:Państwo dane ETH (edytuj)
Szablon:Państwo dane Etiopia (edytuj)
Szablon:Państwo dane FRA (edytuj)
Szablon:Państwo dane Filipiny (edytuj)
Szablon:Państwo dane Francja (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Państwo dane GBR (edytuj)
Szablon:Państwo dane GRC (edytuj)
Szablon:Państwo dane Grecja (edytuj)
Szablon:Państwo dane Holandia (edytuj)
Szablon:Państwo dane KOR (edytuj)
Szablon:Państwo dane Kanada (edytuj)
Szablon:Państwo dane Kolumbia (edytuj)
Szablon:Państwo dane Korea Południowa (edytuj)
Szablon:Państwo dane Korea Północna (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Państwo dane LUX (edytuj)
Szablon:Państwo dane Luksemburg (edytuj)
Szablon:Państwo dane NLD (edytuj)
Szablon:Państwo dane NZL (edytuj)
Szablon:Państwo dane Nowa Zelandia (edytuj)
Szablon:Państwo dane ONZ (edytuj)
Szablon:Państwo dane PHI (edytuj)
Szablon:Państwo dane PHL (edytuj)
Szablon:Państwo dane PRK (edytuj)
Szablon:Państwo dane Południowa Afryka (edytuj)
Szablon:Państwo dane SUN (edytuj)
Szablon:Państwo dane Stany Zjednoczone (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Państwo dane THA (edytuj)
Szablon:Państwo dane TUR (edytuj)
Szablon:Państwo dane Tajlandia (edytuj)
Szablon:Państwo dane Turcja (edytuj)
Szablon:Państwo dane UNO (edytuj)
Szablon:Państwo dane USA (edytuj)
Szablon:Państwo dane Wielka Brytania (edytuj)
Szablon:Państwo dane ZAF (edytuj)
Szablon:Państwo dane ZSRR (edytuj)
Szablon:Pierwszy niepusty (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Przypisy (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Publikator (edytuj)
Szablon:Siostrzane projekty (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:Szablon nawigacyjny (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Uwagi (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Szablon:Wojna infobox (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Szablon:Wojna infobox/styles.css (edytuj)
Szablon:Wojna koreańska (edytuj)
Szablon:Zimna wojna (edytuj)
Moduł:Arguments (edytuj)
Moduł:Color contrast (edytuj)
Moduł:Color contrast/colors (edytuj)
Moduł:Cytuj (edytuj)
Moduł:Cytuj/dane (edytuj)
Moduł:Cytuj/dostęp (edytuj)
Moduł:Cytuj/firewall (edytuj)
Moduł:ISBN (edytuj)
Moduł:Ikona (edytuj)
Moduł:Ikona/dane (edytuj)
Moduł:Infoboksy (edytuj)
Moduł:Kontrola autorytatywna (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Moduł:Lang (edytuj)
Moduł:Lang/data (edytuj)
Moduł:Mapa (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Moduł:Mapa/alt (edytuj)
Moduł:Mapa/dane/Korea Południowa (edytuj)
Moduł:Mapa/dane/Korea Północna (edytuj)
Moduł:Navbox (edytuj)
Moduł:Navbox/printer/default (edytuj)
Moduł:Navbox/res (edytuj)
Moduł:Przypisy (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Moduł:Sprawdź (edytuj)
Moduł:String (edytuj)
Moduł:Wikidane (edytuj)
Moduł:Wikidane/data (edytuj)
Moduł:Wikidane/format/string (edytuj)
Moduł:Współrzędne (edytuj)

Wróć do Wojna koreańska.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojna_koreańska”