umieć

wymowa:

IPA: [ˈũmʲjɛ̇t͡ɕ], AS: [ũmʹi ̯ėć], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• nazal.• i → j  ​^?/i

​^?/i

znaczenia:

czasownik modalny

(1.1) potrafić coś zrobić; wiedzieć, jak coś zrobić

(1.2) pot. opanować materiał na egzamin, klasówkę, itp.

odmiana:

(1.1) aspekt dokonany nie tworzy (użyj: nauczyć się); koniugacja II

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		umieć
czas teraźniejszy		umiem	umiesz	umie	umiemy	umiecie	umieją
czas przeszły	m	umiałem	umiałeś	umiał	umieliśmy	umieliście	umieli
	ż	umiałam	umiałaś	umiała	umiałyśmy	umiałyście	umiały
	n	umiałom	umiałoś	umiało
tryb rozkazujący		niech umiem	umiej	niech umie	umiejmy	umiejcie	niech umieją
pozostałe formy czas przyszły m będę umiał, będę umieć będziesz umiał, będziesz umieć będzie umiał, będzie umieć będziemy umieli, będziemy umieć będziecie umieli, będziecie umieć będą umieli, będą umieć ż będę umiała, będę umieć będziesz umiała, będziesz umieć będzie umiała, będzie umieć będziemy umiały, będziemy umieć będziecie umiały, będziecie umieć będą umiały, będą umieć n będę umiało, będę umieć będziesz umiało, będziesz umieć będzie umiało, będzie umieć czas zaprzeszły m umiałem był umiałeś był umiał był umieliśmy byli umieliście byli umieli byli ż umiałam była umiałaś była umiała była umiałyśmy były umiałyście były umiały były n umiałom było umiałoś było umiało było forma bezosobowa czasu przeszłego umiano tryb przypuszczający m umiałbym, byłbym umiał umiałbyś, byłbyś umiał umiałby, byłby umiał umielibyśmy, bylibyśmy umieli umielibyście, bylibyście umieli umieliby, byliby umieli ż umiałabym, byłabym umiała umiałabyś, byłabyś umiała umiałaby, byłaby umiała umiałybyśmy, byłybyśmy umiały umiałybyście, byłybyście umiały umiałyby, byłyby umiały n umiałobym, byłobym umiało umiałobyś, byłobyś umiało umiałoby, byłoby umiało imiesłów przymiotnikowy czynny m umiejący, nieumiejący ż umiejąca, nieumiejąca umiejące, nieumiejące n umiejące, nieumiejące imiesłów przysłówkowy współczesny umiejąc, nie umiejąc rzeczownik odczasownikowy umienie, nieumienie

przykłady:

(1.1) Nie umiem pisać lewą ręką. Umiem naprawić pralkę.

(1.2) Umiesz angielski? Dzisiaj klasówka.

składnia:

(1.1) umieć +B., nie umieć +D. (zwykle: umieć +bezokolicznik)

kolokacje:

(1.1) umieć pływać / czytać / naprawić /… • umieć coś na pamięć

synonimy:

(1.1) potrafić, być w stanie, wiedzieć, znać

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. umienie n, umiejętność

przym. umiejętny

czas. naumieć się

związki frazeologiczne:

czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał • głupi milczeć nie umie

etymologia:

uwagi:

Dawniej czasownik ten odmieniał się: umieję, umiejesz, umieją; formy umiem, umiesz powstały jako analogia do wiem, wiesz, ale pozostałość starej odmiany zachowała się w 3. os. lm^[1]

tłumaczenia:

• abchaski: (1.1) ады'рра
• angielski: (1.1) can, be able
• baskijski: (1.1) jakin
• białoruski: (1.1) умець
• bułgarski: (1.1) зная, знам
• chiński standardowy: (1.1) 会 (huì)
• dolnołużycki: (1.1) wuměś
• duński: (1.1) kunne
• esperanto: (1.1) scipovi, scii; (1.2) scii
• francuski: (1.1) savoir, connaître
• hiszpański: (1.1) saber
• jidysz: (1.1) קענען (kenen)
• kaszubski: (1.1) rozmiôc
• łaciński: (1.1) possum, queo
• niemiecki: (1.1) können
• norweski (bokmål): (1.1) kunne
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)    ,      , nie umieć:  
• rosyjski: (1.1) уметь
• staroangielski: (1.1) cunnan
• ukraiński: (1.1) вміти, знати
• wilamowski: (1.1) kynna
• wolof: (1.1) xam

źródła: