praca

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈprat͡sa], AS: [praca]

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) wykonywanie jakiejś czynności, służącej uzyskaniu dóbr; zob. też praca (działalność człowieka) w Wikipedii

(1.2) miejsce pracy (1.1); funkcja pełniona w takim miejscu

(1.3) artykuł, tekst lub dzieło plastyczne

(1.4) fiz. energia potrzebna do przesunięcia ciała o danych parametrach z jednego punktu pola do drugiego; zob. też praca (fizyka) w Wikipedii

(1.5) funkcjonowanie czegoś

odmiana:

(1.1-5)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	praca	prace
dopełniacz	pracy	prac
celownik	pracy	pracom
biernik	pracę	prace
narzędnik	pracą	pracami
miejscownik	pracy	pracach
wołacz	praco	prace

przykłady:

(1.1) Niektórzy uważają, że praca rolnika wcale nie jest ciężka.

(1.2) Dziś znowu spóźnił się pan do pracy.

(1.2) Wszedłem do pracy o 8:51, tak wynika z czytnika kart.

(1.3) Na wystawie pokazano prace znanego fotografa.

(1.4) Praca potrzebna na przesunięcie tego ładunku w polu elektrycznym wynosi 10 dżuli.

(1.5) Praca silnika jest bez zarzutu.

składnia:

kolokacje:

(1.1) praca zarobkowa / fizyczna / umysłowa / najemna / … • praca rolnika / górnika / nauczyciela / zakładu / fabryki / … • (ustalać) czas / godziny pracy • praca na dwie / trzy zmiany • praca nad sobą / uczniem / … = praca, mająca na celu poprawę swoich / ucznia / … warunków fizycznych lub umysłowych • zakład pracy • człowiek (ludzie) pracy

(1.2) iść / przyjść / jechać / dojechać / dojeżdżać do (z) pracy • być w pracy • wyjść / wyskoczyć z pracy

(1.3) praca klasowa / pisemna / domowa / źródłowa • oceniać czyjąś pracę • praca magisterska / praca źródłowa

(1.4) praca wykonana nad ładunkiem / masą / … • praca mechaniczna / elektryczna / …

(1.5) praca silnika / samochodu / serca / …

(1.5) praca bez obciążenia / prądnicowa / silnikowa / …

synonimy:

(1.1) robota, zajęcie, aktywność, czynność

(1.3) dzieło

antonimy:

(1.1) lenistwo, leniuchowanie, bezczynność, nieaktywność

(1.5) działanie, funkcja, czynność

hiperonimy:

hiponimy:

(1.3) utwór, monografia, wypracowanie, rozprawa, projekt

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. pracowitość ż, pracownik m, pracowniczka ż, pracownica ż, pracuś m, pracownia ż, pracowanie n, wypracowanie n, pracobiorca m, opracowanie n, przepracowanie n, spracowany m

czas. pracować ndk., wypracować dk., zapracować dk., odpracować dk., przepracować dk., przepracowywać dk., napracować się dk., opracowywać ndk., rozpracowywać ndk., rozpracować dk.

przym. pracowity, wypracowany, odpracowany, pracowniczy, zapracowany, niedopracowany, przepracowany

przysł. pracowicie

ims. spracowany

związki frazeologiczne:

bez pracy nie ma kołaczy • benedyktyńska praca • mrówcza praca • syzyfowa praca • praca pozłaca • praca największe bogactwo • praca wzbogaca • praca sama sobie płaci • każda praca ma zapłatę • krzywa praca nie popłaca • praca doskonali cnotę • cudza praca nie wzbogaca • jaka praca, taka płaca • praca lat skraca • praca ustawiczna wszystko przemoże • praca wszystkiego dokazać może • praca wszystkiego dopnie • praca wszystko zwycięża • praca tuczy, bieda uczy • żadna praca nie hańbi • praca nikogo nie krzywdzi • praca i statek dają dostatek • oszczędnością i pracą ludzie się bogacą • hultajska praca wniwecz się obraca • praca dobrowolna większą ma wartość, jak przymuszona • praca odkładana niewiele warta • oszczędnością i pracą ludy się bogacą • z rankiem praca, w wieczór płaca • praca każda ma zapłatę; rozkosz sromotę, utratę • praca z ochotą przerabia słomę w złoto • miła praca, lubo trudna, póki nie daremna • praca, gniew, picie najzdrowsze w miarę • komu praca kłopotem, oj! oj! będzie wołał potem • im większa jest praca, tym są milsze znoje • powinna być temu płaca, za którą podjęta praca • gdzie się z chęcią zejdzie praca, tam się hojnie trud opłaca • chleb pracą nabyty, bywa smaczny i syty • gdzie praca, pilność na straży, tam się bieda wejść nie waży • nie miła jest taka praca, za którą nie bywa płaca • praca od ubóstwa strzeże: kto nie sieje, nic nie zbierze • Święto Pracy • żyć z pracy własnych rąk • praca u podstaw

etymologia:

zapożyczenie ze st.czes. prácě^[1][2][3], z prasł. *porťa; oczekiwana forma pol. *proca zachowana w st.pol. czas. procować^[2]; zapożyczenie mogło być celowe, by odróżnić te słowo od proca → broń miotająca

por. dłuż. proca, głuż. próca, czes. práce, słc. práca

źródłosłów dla rus. праца > białor. пра́ца, ukr. пра́ця; ros. пра́ца

uwagi:

• zob. też praca w Wikipedii
• nie mylić z: prasa

tłumaczenia:

• abchaski: (1.1) ау'сура
• aczoli: (1.1) tic
• angielski: (1.1) work, labour; (1.2) job, occupation; (1.3) work; (1.4) work; (1.5) operation, running
• arabski: (1.1) فعل, عمل
• baskijski: (1.1) lan; (1.2) lan, lantoki; (1.3) lan; (1.4) lan
• białoruski: (1.1) праца, работа ż; (1.2) праца, работа ż; (1.3) праца, работа ż; (1.5) праца, работа ż
• bułgarski: (1.1) работа n
• chiński standardowy: (1.1) 班 (bān), 工作 (gōngzuò), 打工 (dǎgōng), 干活 (gànhuó), 干活儿 (gànhuór); (1.2) 工作 (gōngzuò), 单位 (dānwèi); (1.5) 工作 (gōngzuò)
• czeski: (1.2) práce ż
• dolnołużycki: (1.1) źěło n; (1.2) źěło n
• duński: (1.1) arbejde n; (1.2) arbejde n; (1.3) arbejde n; (1.4) arbejde n
• esperanto: (1.1) laboro; (1.4) laboro
• estoński: (1.1) töö
• fiński: (1.1) työ
• francuski: (1.1) travail m, labeur m, besogne ż, tâche ż; (1.2) travail m, labeur m, besogne ż, tâche ż; (1.3) ouvrage m
• górnołużycki: (1.1) dźěło n; (1.2) dźěło n
• gudźarati: (1.1) કામ m (kāma)
• hausa: aiki m
• hawajski: (1.1) hana
• hebrajski: (1.1) עבודה ż (awoda)
• hindi: (1.1) काम m (kām)
• hiszpański: (1.1) trabajo m; (1.4) trabajo m
• interlingua: (1.1) obra
• islandzki: (1.1) vinna ż, starf n, verk n; (1.2) vinna ż
• jaćwieski: (1.1) rada
• japoński: (1.1) 労働(ろうどう)
• jidysz: (1.1) אַרבעט ż (arbet); (1.2) אַרבעט ż (arbet); (1.3) ווערק n (werk); (1.4) אַרבעט ż (arbet); (1.5) אַרבעט ż (arbet)
• kataloński: (1.1) feina ż, obra ż
• kazachski: (1.1) жұмыс
• koreański: (1.1) 일
• kornijski: (1.1) ober m
• litewski: (1.1) darbas m
• łaciński: (1.1) labor m
• mongolski: (1.1) ажил
• niderlandzki: (1.1) werk; (1.2) baan, werk; (1.3) werk; (1.4) werk; (1.5) werking
• niemiecki: (1.1) Arbeit ż; (1.2) Werk n; (1.3) Werk n; (1.4) Arbeit ż; (1.5) Arbeit ż
• norweski (bokmål): (1.1) arbeid n; (1.2) arbeid n; (1.3) arbeid n
• norweski (nynorsk): (1.1) arbeid n; (1.2) arbeid n; (1.3) arbeid n
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)    ,      
• rosyjski: (1.1) работа ż, труд m; (1.2) работа ż; (1.3) работа ż; (1.4) механическая работа ż; (1.5) работа ż
• rumuński: (1.3) operă ż
• słowacki: (1.1) práca ż; (1.2) pracovisko n
• suahili: (1.1) kazi
• szwabski: (1.1) Gschäfd n
• szwedzki: (1.1) jobb n, arbete n; (1.2) arbetsplats w, jobb n, arbete n; (1.4) arbete n
• tagalski: (1.1) trabaho
• tahitański: (1.1) ʻohipa
• ukraiński: (1.1) робота ż
• węgierski: (1.1) dolog, munka
• wilamowski: (1.1) at ż, āt ż, aot ż; (1.4) at ż, āt ż, aot ż; (1.5) at ż, āt ż, aot ż
• włoski: (1.1) lavoro m; (1.2) lavoro m

źródła: