Wilhelmina Iwanowska

Ukończyła studia na Wydziale Astronomii Uniwersytetu Stefana Batorego (USB) w Wilnie. Od 1 stycznia 1927 pracowała w Obserwatorium Astronomicznym USB kierowanym przez Władysława Dziewulskiego^[1] (jeden etat zastępcy asystenta dzieliła z Jerzym Jacyną i Włodzimierzem Zonnem; od następnego roku każde z nich miało swoje zatrudnienie)^[2]. W 1933 roku obroniła pracę doktorską z astronomii. Staż podoktorski odbyła w Obserwatorium Sztokholmskim w latach 1934/35 pod kierunkiem prof. Bertila Lindblada. W 1937 roku uzyskała habilitację^[3]. Była członkiem zarządu Oddziału Wileńskiego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego^[4].

14 lipca 1945 została przesiedlona wraz z grupą 200 pracowników Uniwersytetu Stefana Batorego do Torunia. 26 sierpnia 1945 Krajowa Rada Narodowa powołała, aktem erekcyjnym, do życia Uniwersytet Mikołaja Kopernika (UMK) w Toruniu. Wilhelmina Iwanowska otrzymała nominację rektorską na profesora nadzwyczajnego UMK w katedrze astrofizyki 8 października 1945, a oficjalną nominację 22 maja 1946. Wykłady astrofizyki rozpoczęła 3 grudnia 1945^[5][6].

Brała udział w badaniach na temat między innymi ruchu gwiazd w przestrzeni, fotometrii fotograficznej, gwiazd zmiennych, widm gwiazdowych oraz ewolucji galaktyk. Jej największym osiągnięciem było ustalenie nowej skali odległości we Wszechświecie^[3]. Była zapraszana na wykłady na europejskich i na amerykańskich uniwersytetach. Od listopada 1948 roku do maja 1949 prof. Iwanowska przebywała na stażu naukowym w USA w kilku tamtejszych obserwatoriach, zrezygnowała jednak z kontynuowania kariery naukowej w Stanach i powróciła do kraju. Została też wiceprezesem Międzynarodowej Unii Astronomicznej (byłą pierwszą kobietą w zarządzie IAU) oraz członkiem korespondentem (od 1956) i członkiem rzeczywistym (od 1976) Polskiej Akademii Nauk^[7]. Była założycielką Toruńskiego Centrum Astronomicznego PAN w Piwnicach k. Torunia^[3]. Toruńskim obserwatorium kierowała od grudnia 1952 roku aż do przejścia na emeryturę w październiku 1976^[3]. Na jej prośbę, za pośrednictwem prof. Lindblada, prof. Harlow Shapley, dyrektor Obserwatorium Harwardzkiego, zgodził się przekazać na 100 lat 20-cm teleskop Henry'ego Drapera. Przybył on do Piwnic w 1947 roku, a pierwszych obserwacji dokonano w roku 1949. W czasie wykładów w USA pozyskała fundusze na zakup największego polskiego radioteleskopu^[8]. W 1962 roku w obserwatorium UMK zainstalowano do dziś największy w Polsce teleskop optyczny o średnicy lustra 90 cm^[3].

W czerwcu 1968 roku weszła w skład Komitetu Honorowego oraz Komitetu Przygotowawczego obchodów 500 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika^[9].

Profesor Iwanowska wypromowała 19 doktorów^[10], a 8 z nich uzyskało tytuł naukowy profesora. Wszystkich wysyłała na staże podoktorskie^{[potrzebny przypis]}. Na emeryturę przeszła w 1976 roku^[10].

Nie była zamężna i nie miała dzieci^[10].

Otrzymała tytuł doktora honoris causa trzech uczelni wyższych:

• University of Leicester (Wielka Brytania)
• University of Manitoba w Winnipeg (Kanada)
• Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Toruniu^[11].

Otrzymała honorowe obywatelstwo miasta Winnipeg, a 31 lipca 1997 roku również Torunia.

Postanowieniem prezydenta Lecha Wałęsy z dnia 4 maja 1995 roku, w uznaniu wybitnych osiągnięć naukowych w dziedzinie astronomii, została odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski^[12].

Na cześć Wilhelminy Iwanowskiej nazwano jedną z ulic Torunia w dzielnicy Podgórz i planetoidę (198820) Iwanowska^[13].

W 2018 roku została patronką nowego programu wyjazdowego dla doktorantów^[8], organizowanego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej^[14]. Dla uhonorowania jej zasług miasto Toruń ogłosiło ją patronką 2025 roku^[15].

• Andrzej Woszczyk. Wilhelmina Iwanowska (1905-1999). „Rocznik Toruński”. 26, s. 189-195, 1999. 
• Wilhelmina Iwanowska. Mój życiorys naukowy. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”. 26, s. 246-278, 1981.