Wikipedysta:Paweł z Piastów/brudnopis

Kochanki władców Polski - lista obejmuje znane kochanki władców Polski.

Większość małżeństw miało charakter czystko polityczny - rzadkością było, aby związki takie były szczęśliwe. Nieszczęśliwi władcy szukali pocieszenia w ramionach kochanek, lub nałożnic. Większość z nich w ogóle nie są nam znane - władcy bowiem ukrywali swoje towarzyszko (np.znana nam jest tylko jedna kochanka Jana Olbrachta, a z tego co wiemy miał ich wiele. Od XVII w. ściślej mówiąc od czasów Augusta II, niektóre z kochanek otrzymywały zaszczytne tytuły Metresy królewskiej. Wiele z nich miało też duży wpływ na politykę władcy np.Esterka, to dzięki niej Żydzi dostali przywileje od króla. Również hrabina Cosel miała wielki wpływ na Augusta Mocnego. Niewielu bo tylko trzech władców (Władysław III Warneńczyk, Henryk III Walezy i Michał Korybut Wiśniowiecki) było homoseksualistami, ci dwaj ostatni byli ściślej mówiąc biseksualistami. Wyjątkiem był władca który nie zaznał innej kobiety prócz żony - było ich niewielu.

Kochanki Piastów, Przemyślidów i Andegawenów

edytuj

Już od czasów Mieszka I w Polsce istniała tradycja posiadać więcej niż jedną żonę (po chrzcie nałożnice, lub kochankę), sam książę posiadał ich prawdopodobnie siedem - jest najprawdopodobniej liczba symboliczna. Gall Anonim napisał w swej Kronice: Dotychczas jednak w takich pogrążonych był błędach pogaństwa, że wedle swego zwyczaju siedmiu żon zażywał.[1]

Pierwszą znaną nam kochanką (ściślej mówiąc nałożnicą) jest Przedsława Włodzimierzówna (zw. też Predysławą), córka Włodzimierza Wielkiego odmówiła ona ręki Bolesławowi Chrobremu, inaczej mówiąc odmówił jej brat Jarosław I Mądry, 18 sierpnia 1018 roku gdy Chrobry najechał na Kijów wziął ją niczym brankę. Jak podaje Gall Anonim wziął ją gwałtem tylko na jedną noc - nie miał więc z nią potomka. O tym wydarzeniu Thiemer iż jedną [ z sióstr Jarosława] dawniej sobie upatrzoną, ten stary wszetecznik Bolesław uprowadził bezwstydnie, zapominając o swej ślubnej małżonce. Istnieje hipoteza że Bolesław sprowadził z Rusi kochankę najprawdopodobniej chodzi o Włodzmierzownę, ponieważ Chrobry uprowadził ją wraz z jej macochą i dziewięcioma siostrami do Polski. Więcej się już do niej nie zbliżył. Dalsze losy ruskiej księżniczki są nieznane.

Kochankę o i mieniu Dobrawa miał Mieszko II, przez co popsuły się jego relacje małżeńskie, jak pisze Długosz: Mieszko oddając się hulankom i rozpuście zbezcześcił prawo małżeńskie i godność królewską, obcując z nałożnicami. Lecz gdy został przez Czechów z rozkazu Bolesław Rudego wykastrowany (a więc nie tylko za to, że Chrobry oślepił wuja Bolesława, Udarlyka lecz również maczała w tym palce Rycheza) odwróciła się od niego i kochanka. Wg legendy jeśli miałby istnieć legendarny władca syn Mieszka II tj. Bolesław Zapomniany to właśnie ów nieznana z imienia kochanka miała by być jego rodzicielką.

 
Obraz Jana Matejki. Na łożu król i Krystyna w tle bp Stanisław

Bolesław Śmiały, miał on za kochankę nijaką Krystynę. To w dużej mierze właśnie przez nią wdał się w spór ze biskupem Stanisławem (przyszłym świętym). Krystyna była to córka wojewody Wszebora, a żoną rycerza Mścisław. Mieli dzieci m.in. syna Krystyna (ur.1076r.). Została ona zamordowana przez poddanych Śmiałego, tego samego roku (być może i dnia) którego książę został wygnany z kraju tj.1079r. Romans księcia z wojewodzianką świetnie odzwierciedla film pt.: Bolesław Śmiały, gdzie rolę Krystyny wcieliła się Maria Ciesielska.

Podobnież Bolesław "gustował" też w świecie zwierząt i posądzany był o homoseksualizm, były to jedna wymysły prokościelnej opinii publicznej.

Nie lepiej poczynał też brat Bolesława, jego następca Władysław Herman. Prawdopodobnie owa nazywana przez Galla nałożnica była pierwszą żoną Władysława wywodzącą się z rodu Prawdziwców, a więc było to małżeństwo niedynastyczne. Z kobiety tej zrodził się Zbigniew. Władysław oddalił czy to żonę, czy kochankę zapewne przed 1080, gdy został księciem Polski, ożenił się wtedy z Judytą Przemyślidką (córką władcy Czech). Co stało się z matką Zbigniewa? Nie wiadomo, na pewno opuściła dwór książęcy, data śmierci jak i na rodzin nie są znane.

Kazimierz Sprawiedliwy bardzo lubił ucztować. Przeto podczas jednej uczty z okazji uroczystości św. Floriana (4 maja 1194r.) napił się napoju miłosnego podanego przez kobietę która chcąc go do lubieżności i miłosnych z sobą związków pobudzić, skonał.

Miłosne przygody Władysława Laskonogiego (o czym piszę Jan Długosz pod 1229 rokiem, że jego poddani pogardzali nim z powodu "rozpusty i wszeteczeństw") , a konkretnie ta ostatnia skończyła się dla niego samego tragicznie. Miała ona miejsce 3 listopada 1231, gdy sędziwy już książę, próbował zgwałcić niemiecką dziewkę, odniósł klęskę i już nigdy nie zaznał innej kobiety, gdyż ów Niemka zabiła go.

Jawny romans Bolesława Łysego z Zofią de Doren doprowadził do rozpadu nieudanego małżeństwa z Eufemią (która opuściła jego dwór pieszo). Owa Zofia Doren opuściła swego męża, aby współżyć z księciem. Dała mu nawet syna - Jarosława (urodzonego zapewne przed 1278), o którym wspomina "Kronika książąt polskich". Nie jesy wykluczona, iż Doren została trzecią żoną Bolesława.

Henryk Brodaty, Henryk Pobożny, czy Bolesław wstydliwy najprawdopodbniej nie mieli kochanek, a to za sprawą kościoła dominującego w życiu publicznym. A Henryk Probus i Leszek Cazrny byli impotentami.

Z licznych skandali znany był też Konrad mazowiecki.

Kochanka Wacława II - Agnieszka zrodziła mu dwoje dzieci, syn - Jan Volek i córka - Elżbieta.

Kazimierz III Wielki rachubę kochanek dawno stracił - jak trafnie zauważył Jasienica. Jednak tylko o kilku mamy trochę informacji.

Pierwszą jego ofiarą była Węgierka panna Klara, córka Felicjana Zacha. Nie była ona jednak kochanką, tylko została zgwałcona (podstępem zwabiona przez siostrę królewicza do sypialni, do której przyszedł Kazimierz). Po tym czynie jakiego dopuścił się król, tj. zhańbił ją, Elżbieta Łokietkówna straciła cztery palce stając w obronie Karola Roberta przed wściekłym ojcem Zachówny. Zemszczono się okrutnie za ten czyn ćwiartując możnowładcę, samej Klarze obcięto nos, wargi i ręce, obwożąc ją po kraju, wszyscy krewni do trzeciego stopnia zostali zabici, a powinowaci wypędzeni z kraju. Po 5 latach Klara zmarła. Postać Klary pojawia się w filmie pt. Kazimierz Wielki, gdzie w jej rolę wcieliła się Jolanta Zielińska.

Trzy lata po zajściu z Klarą, królewicz został koronowany na króla Polski, a jedenaście lat później ożenił się z Adelajda, ta okazała się bezpłodna była nieznośna, król nie kochał jej, ożenił się z nią tylko ze względów politycznych. W sześć lat po niefortunnych godach poznańskich ( w roku 1347) rozpoczął się (tak naprawdę) pierwszy romans Kazimierza, z piękna Polką o dziwnym imieniu Cudka (Cudna). Cudka była córką kasztelana sieciechowskiego Pełki, a żoną Niemierza z Gołczy herbu Mądrostka (człowieka bliskiego władcy, dworzanina i posła do Awinionu, który najprawdopodobniej o wszystkim wiedział i czerpał różne korzyści). Cudka dała Kazimierzowi trzech synów: Niemierza, Jana i Pełkę. Związek Kazimierza z Cudką trwał pięć lat (do roku 1352 tj. żmierci jej męża), po czym odeszła hojnie obdarowana przez króla. Postać Cudki pojawia się w filmie pt. Kazimierz Wielki, gdzie w jej rolę wcieliła się Zofia Saretok.

 
Esterka

Następną znaną nam kochanką jest Esterka Małach, której historyczność jest kwestionowana do dziś trwają spory, czy była legendarną, czy też historyczną postacią. Żydówka, słynącej z wielkiej urody ukochana Kazimierza Wielkiego. Według Długosza to właśnie we wpływie Esterki należy doszukiwać się tak dobrej polityki króla względem polskich Żydów.
Któż w Polsce zna imiona żon Kazimierza Wielkiego, z wyjątkiem jednej może tylko - Litwinki Aldony? Niewielu za to znajdziemy takich, co nie słyszeli o słynnej kochance królewskiej - Żydówce Esterce. - piszę Paweł Jasienica w Polsce Piastów. Esterka zrodziła mu (o ile rzeczywiście istniała) troje dzieci, syna Abrachama Nowodwoskiego i dwie nieznane córki. Esterka była podobnież bardzo biegła w sztukach miłosnych, na wszystko zezwalała żona Kazimierza - Aldona, pewnego razu poprosiła jednak wikariusza Baryczkę, aby upomniał męża. Oburzyła do władcę i kazał go utopić w Wiśle. Ich romans trwał ok.1352 i prawdopodobnie zakończył się w 1356.

Siostrzeniec Kazimierza - Ludwig również miewał pokątne miłostki.

Kochanki Jagiellonów

edytuj

Władysław Jagiełło jak i jego syn Kazimierz Jagiellończyk[2] stronili od pokątnych miłostek, nie były to jednak tak głośne skandale, jak w przypadku Władysława Wareńczyka, któremu klęskę bitwy pod Warną Jan Długosz tłumaczy skłonnością do męskich rozkoszy i haniebnych namiętności. I owa klęska chrześcijaństwa była konsekwencją, czynu którego dopuścił się król, tj. zamiast obmyślać taktyki bitwy, zabawiał się z paziem. I prawdopodobnie była to przyczyna dla której nie został kanonizowany.

 
Obraz Jana Matejki pt. "Nocne przygody Jana Olbrachta i Kalimacha". Na obrazie widać jedną z kochanek Olbrachta.

Po klęsce bukowińskiej Jan Olbracht zaczął prowadzić hulaszczy tryb życia: alkohol, nocne bójki, no i kobiety - miał ich bardzo wiele (jak pisał Maciej z Miechowa na cielesną miłość był poniekąd natarczywy), znana nam jest tylko jedna. Była to mieszczka Wąsówna Być może to ona ukazana jest na obrazie Matejki pt. "Nocne przygody Jana Olbrachta i Kalimacha". Od którejś z kochanek Jan zaraził się syfilisem.

Wielka miłość Zygmunta Starego - Katarzyna Telniczanka, urodziła Staremu troje dzieci: Jana, Reginę i Katarzynę. W 1512 Zygmunt żeni się z Barbarą, której udaje się już w 1513 osunąć Katarzynę. Król jednak jeszcze przed poślubieniem Barabary żeni ją z Andrzejem Kościelskim dzięki wpływom małżonki, mógł liczyć na dodatkowe awanse). Telniczanka nie była wierną żoną, zdradzała męża z Tomickim i Szydłowieckim. Chodziły plotki, iż urodzona w 1515 roku Beata była kolejnym dzieckiem Zygmunta i Katarzyny, która miała zostać poczęta, gdy to Zygmunt po śmierci pierwszej żony zaprosił dawną miłość na Wawel.

Ostatni Jagiellon jak i ostatni Piast rachubę kochanek dawno stracił. Swoje kochanki nazywał "sokołami". W tajniki łożnicy wprowadziła go czterdziestoletnia (gdy rozpoczęli romans miała 38 lat - 1537). Diana di Cordona dwórka Bony (zresztą za wiedzą królowej). Wielu oskarża Dianę o zarażenie Zygmunta chorobą weneryczną. Z rozkazu matki Zygmunta opuściła dwór po ślubie Augusta z Elżbietą. Nie była to zapewne jedyna kochanka Zygmunta z kręgu dwórek matki. Romans Zygmunta i Diany został ukazany w serialu Królowa Bona, gdzie w jej rolę wcieliła się Monika Sołubianka.

Prócz Cordony za jedną z pierwszych kochanek należy uznać krakowką mieszczkę - Weissównę.

 
Barbara Radziwiłłówna

Nieszczęśliwy w małżeństwie z Hasburżanką za zgodą matki wyjeżdża na Litwę. Na początku października 1543 pojawił się w Geranojnach i podobno tam po raz pierwszy ujrzał wdowę po Gasztołdzie - Barbarę Radziwiłłówny i zakochał się w niej ( nie mały udział mieli w tym jej brat Mikołaj zw. Rudym, oraz brat stryjeczny Mikołaj zw. Czarnym, którzy to już w 1543 i niewykluczone, iż ich spotkanie było starannie zaplanowane przez Radziwiłłów, którzy podsuneli mu krewniaczkę - w niedalekiej przyszłości zyskali krocie i stali się budowniczami potęgi Radziwiłłów). Od sierpnie 1545 zaczyna zalecać się do wdowy, a najpóźniej w 1546 zostali kochankami. Po przyjeździe żony do Wilna, Wielki Książę nadal regularnie spotykał się z ukochaną. A po śmierci małżonki, zaczął pokazywać się z nią publicznie, tańczył z nią na balach i zapraszał na wielodniowe polowania. Urządził dla niej nawet coś w rodzaju zoo, gdzie kazał sprowadzać różne zwierzęta od łąbędzi po lwa. Nakazał też połączyć krytą galerią zamek wileński z sąsiadującymi ogrodami dworu Radziwiłłów i "począł do niej chodzić nocą (...), a bywał u niej często, i było słychać o tem po całej ziemi polskiej i litewskiej). W 1547 wzięli w tajemnicy ślub (podobnież pod naciskiem jej braci). Oburzyło to wszystkich Radziwiłłównie naliczono 38 kochanków (dobrego mniemania nie mieli o niej nawet krewni, choćchodziły też pogłoski o jej romansie z Czarnym) nazywano ją nawet magna meretrix Lithuaniae, jak pisał Stanisław Orzechowski różnych stanów i różnych profesji: senatorów, szlachciców, biednych i bogatych, mieszczan i wieśniaków, braci klasztornych i masztalerzy. co i tak nie odstraszyło Zygmunta. Latem okazało się, że Barabara jest w ciąży (niestety poraniła). Pokonując wiele przeszkód Zygmuntowi udaje się wprowadzić żon na tron wawelski. Niestety kilka miesięcy potem ciężko zachorowała i 8 maja 1551 zmarła. Napewno umarła pierwsza, a zapewne i ostatnia wielka miłość Zygmunta. Miłość nad którą przełożył dobro racji stanu. Romans króla zafascynował wielu pisarzy jak i reżyserów, romans króla z poddanom został ukazany w filmie Barbara Radziwiłłówna, gdzie w jej rolę wcieliła się Jadwiga Smosarska, a także w serialu Królowa Bona i filmie Epitefium dla Barabry Radziwiłłówny, gdzie zagrała ją Anna Dymna.

Kolejne kochanki dobierał sobie głównie pod kątem podobieństwa do Barabry. Dostarczali mu ich pokojowiec Kniazik i piwniczy Jakub. Miał też kilka nałożnic m.in. Zdziadziankę.

 
Barbara Giżanka

W 1562 do chorego Zygmunta sprowadzono czarownice wśród nich była Zuzanna Orłowska. Jeden z anonimowych dworzaninów napisał króla napisał o niej takie słowa: Król Pan zmarły (...) nierządnie mieszkał, przez lat siedem z Zuzanną Orłowską Białogłową podobney urody, która była incertis generis to iest Bękartka iednego Kanonika Krakowskiego. - Ta iż była wpierw u Żalińskiego z Prus, który był na pstrym koniu jeździ, i ona była z troków wypadła, przez pewną iey zdradę i nie cnotę wzgardził ją Pan. Prawdopodobnie pochodziła z plebsu. Była oficjalną faworytą władcy przez siedem lat, aż do momentu gdy na zamku pojawiła się Giżanka. Wtedy Jagiellon odprawił kochankę. Podobnież bardzo mściła się na królu (oskarżano ją nawet o spowodowanie czaramitak śmierci króla w tak młodym wieku). Po śmierci króla wyszła za mąż za Mazura Bogatkę.

Jedna z nich Barbara Giżanka o mało nie została królować Polski. Była to mieszczka, bernardynka, bardzo podobne do Barbary. Dostała się do zamku za sprawą Mikołaja Mniszcha, który nakazał Żydowi (który dostarczał do klasztoru pożywienie) przywieźć ją. Ów Mniszech wraz z astrologami Proboszczowicem i Gradowskim oraz czarnoksiężnik Twardowskim urządzili seans spirytystyczny - nocą z 7 na 8 stycznia 1569 roku. Król ujrzawszy żonę (ucharakteryzowaną Giżankę) zemdlał. Po jakimś czasie Mniszech przedstawił Barbare Zygmuntowi. Niedługo była mniszka zyskała takie wpływy, iż decydowała o obsadzaniu najważniejszych urzędów. Dużo wpływ na Giżankę mieli też jej matka, szwagier Szawłowski i Żyd Idzim (który zabrał ją z zakonu). Barbara powiła córeczkę i wmówiła królowi, iż to jego dziecko. Oburzeni tym co dzieje się na Wawelu możni postanowili zgładzić konkubinę króla. Ów szybko wyprawił ją jak i jej rodzinę na Podlasie i sam niedługo tam się wyprawił. Nie zdążył, 7 lipca 1572 roku w Knyszynie zmarł. Nim jeszcze agonia władcy dobiegła końca rodzina Giżanki zdołała zrabować całe królewskie mienie do tego stopnia, że - jak twierdził świadek owych wydarzeń - nie było nawet czym przykryć ciała ostatniego z Jagiellonów.

Jedna z dwórek Anny Jagiellonki również dołączyła do grona "sokołów". Była to Anna (Hanna) Zajączkówna. Postać Anny pojawia się w powieści Józefa Kraszewskiego Infantka.

W 1589 umiera Barbara Giza córka warszawskiego kupca Jana, która również bywała w łożnicy Jagiellona.

Prócz wspomnianego syna narodzonego z Giżanki, Jagiellon miał prawdopodobnie i córkę, której matką była nijaka Relska.


Kochanki władców elekcyjnych

edytuj

Kolejny gej na polskim tronie to Henryk Walezy. Ściślej mówiąc był biseseksualistą. Gdy został wybrany na króla Polski, rzadko pokazywał się publicznie. Po za tym oburzał szlachtę jego styl życia: kolczyki w uszach, pachnidła itp. Wielu Francuzów malowało twarze i nosiło biżuterie wo oświetlonych oknach Wawelu widać było, jak wieczorami zabawia się z nimi. Anna Jagiellonka musiała też znosić upokorzenia jakim było zabieranie ładniejszych dwórek, a do ślubu z królewną Walezjuszowi bynajmniej się nie spieszyło.

Wśród kochanek na szczególne uwagi zasługują matresy królewskie wśród nich wdowa Ludwiką de La Béraudiere du Rouhet, z którą Henryk zawiązał romans w 1556r.

Zaś od 1557 ze szlachcianką bretońską Renée de Rieux de Châteauneuf.

Najsłynniejszą była Maria de Clèves. Ich romans trwał od 1573, a zakończył się rok później śmiercią Marii. Król Francji pisał do niej listy, które podkreślał własną krwią. Matresa króla była żonata z księciem Conde, Walezjusz chciał rozwieść ją z mężem, lecz przedwczesna śmierć uniemożliwiła mu to.

W 1574 matresą Walezjusza zostaje Veronica Franco (1546 - 1591) (wenecka poetka i kurtyzana).

Oraz Marie van Kleef (1553 - 1574).

Stefan Batory dobre jadło przedkładał nad rozkosze łoża. Twierdził, iż amory to strata czasu. Najbardziej jednak oddawał się łowom. I tu właśnie przecząc własnym twierdzeniom rozpoczął romans z córką leśnika z Grodna, która powiła mu syna - Knebowskiego (który brał udział w wyprawie moskiewskiej). Oskarżano go też o liczne romanse, lecz były to raczej pomówienia. Istniała nawet wersja ojcostwa Dymitra Samozwańca.





 
Aurora von Königsmarck
 
Urszula Katarzyna Bokum
 
Anna Konstancja Cosel
 
Marie Françoise Catherine de Beauvau-Craon

Joanna Teresa Esterle (matresa Augusta II Mocnego)

Przypisy

edytuj
  1. Gall Anonim, Kronika Polska, wyd.Zakład Narodowy im. Ossolińskich; str.17
  2. Maciej z Miechowa pisał, iż do miłostek był on skłonny.

Bibliografia

edytuj
  • Paweł Jasienica, Polska Piastów, Kraków 2007, wyd. Proszyński i S-ka
  • Jacek Staszewski, August II Mocny, Wrocław 1998. (Cykl biograficzny Ossolineum).
  • Marek Urbański, Poczet królowych i żon władców polskich,Warszawa 2006, wyd. KDC, ISBN 83-7404-307-5
  • Praca zbiorowa, Tajemnice Dziejów Polski, wydawnictwo Publicat, Poznań 2007, ISBN 978-83-245-1487-8
  • Jerzy Jankowski, Monarsze sekrety, wyd. Toporzeł-Wrocław, Wrocław 1995, ISBN 83-85559-12-4

Literatura dodatkowa

edytuj

Zobacz też

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj

[[Kategoria:Kochanki władców Polski]]