Vicenza

Dzieje miasta sięgają starożytności. Pierwsza osada powstała między 11 a 7 wiekiem p.n.e. Obszar ten zamieszkiwali Euganejczycy, później (w III – II w. p.n.e.) Wenetowie. Kultura Wenetów wykazywała wpływy Etrusków i Greków. Byli oni sprzymierzeńcami Rzymu w walce przeciwko Galom. W późniejszym okresie ulegli romanizacji (latynizacji). W 49 p.n.e. mieszkańcy Vicetii lub Vincentii (nazwa miasta oznacza „zwycięstwo”) otrzymali obywatelstwo rzymskie. Miasto leżało przy ważnej drodze z Mediolanu do Akwilei, jednak pozostawało w cieniu Patavium (Padwy). Był tu teatr i akwedukt. Z tamtych czasów pozostały trzy mosty przez rzeki Bacchiglione i Retrone oraz pojedyncze łuki akweduktu obok Porta Santa Croce.

U schyłku cesarstwa zachodniorzymskiego miasto przeżywało najazdy Herulów, Wandalów, Wizygotów i Hunów. Ostrogoci zdobyli Vicenzę w 489. Później przeszła pod panowanie Bizancjum i wcielone do egzarchatu Rawenny. W VI w. (prawdopodobnie w 569) zdobyli je Longobardowie i włączyli do swego królestwa, w którym pozostawało aż do jego podboju przez Karola Wielkiego.

W 899 Vicenza została zniszczona przez Madziarów.

W 1001 cesarz Otton III przekazał władzę nad miastem biskupowi, ale wkrótce Vicenza osiągnęła niezależność. W 1167 przystąpiła do Ligi Lombardzkiej, walczącej z cesarzem Fryderykiem I. Po zawarciu pokoju Liga rozpadła się na zwalczające się frakcje.

W czasie walk reaktywowanej Ligi Lombardzkiej z cesarzem Fryderykiem II podesta Alberico da Romano (wybrany w 1230) raz był po stronie gwelfów a raz gibelinów, podobnie jak jego brat Ezzelino III da Romano z Treviso.

W latach 1311–1387 Vicenzą rządził ród Della Scala (Scaligeri) z Werony. Po przejściowych rządach Viscontich z Mediolanu, miasto w 1404 przeszło pod panowanie Wenecji (1404–1797).

W połowie XVI wieku Vicenza była kandydatką na siedzibę soboru, który ostatecznie odbył się w Trydencie.

Również w XVI w. tworzył w mieście i okolicy renesansowy architekt Andrea Palladio.

Po wojnach napoleońskich Vicenza wraz z Wenecją przypadła Austrii. W 1866 weszła w skład Królestwa Włoch.

W czasie I i II wojny światowej w rejonie Vicenzy toczyły się ciężkie walki. W latach 1944–1945 miasto było bombardowane. Zniszczone zostały m.in. dwa teatry. Zginęło 2000 osób.

Po wojnie, w czasie włoskiego „cudu gospodarczego” Vicenza stała się jednym z najbogatszych miast włoskich.

Od 1990 znajduje się tu filia Uniwersytetu Padewskiego – Instytut Inżynierii Zarządzania w Vicenza.

• Aulus Caecina Alienus (I w.) – generał rzymski, kwestor Hispania Baetica w 68
• Augustyn Luciani (zm. 1493) – biskup czeskich utrakwistów
• Niccolò Leoniceno (Nicolo Leoniceno, Nicolaus Leoninus, Nicolaus Leonicenus Vicentinus, Nicolo Lonigo, Nicolò da Lonigo da Vincenza) (1428–1524) – włoski przyrodnik i humanista
• Valerio Belli (Valerio Vicentino) (1468–1546) – medalierz, miedziorytnik i twórca intaglio
• Gian Giorgio Trissino (1478–1550) – poeta i językoznawca
• Francesco Chieregati (1479–1539) – nuncjusz apostolski w Anglii, Hiszpanii, Portugalii, biskup Teramo-Atri
• św. Kajetan (1480-1547) prezbiter i założyciel zakonu Teatynów.
• Luigi Da Porto (1485–1529) – pisarz i historyk, znany jako autor Romea i Julii, będącej inspiracją dla Szekspira
• Antonio Pigafetta (1491–1534) – włoski podróżnik i kronikarz, uczestnik wyprawy Magellana
• Andrea Palladio (1508–1580) – architekt
• Nicola Vicentino (1511–1575 lub 1576) – kompozytor i teoretyk muzyki
• Vincenzo Scamozzi (1548–1616) – architekt
• Giacomo Zanella (1820–1888) – poeta
• Adolfo Farsari (1841–1898) – włoski fotograf, pracujący w Japonii
• Antonio Fogazzaro (1842–1911) – pisarz i poeta
• Maria Bertilla Boscardin (1888–1922) – zakonnica i pielęgniarka, kanonizowana w 1961
• Tullio Campagnolo (1901–1983) – włoski kolarz, wynalazca i producent rowerów
• Roberto Busa (1913–2011) – jezuita, ksiądz, pionier użycia komputerów do analizy lingwistycznej tekstu, autor Index Thomisticus
• Mariano Rumor (1915–1990) – włoski polityk
• Luigi Meneghello (1922–2007) – pisarz i nauczyciel akademicki
• Flo Sandon’s (Mammola Sandon) (1924–2006) – włoska piosenkarka
• Goffredo Parise (1929–1986) – pisarz i dziennikarz
• Federico Faggin (ur. 1941) – fizyk i przedsiębiorca
• Sonia Gandhi (ur. 1946) – indyjska działaczka polityczna
• Paolo Rossi (ur. 1956) – włoski piłkarz
• Massimo Biasion (ur. 1958) – kierowca wyścigowy
• Gelindo Bordin (ur. 1959) – włoski lekkoatleta, maratończyk
• Roberto Baggio (ur. 1967) – włoski piłkarz
• Amy Adams (ur. 1974) – amerykańska aktorka

Historyczne centrum miasta zostało wpisane w 1994 r. na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Zabytki sakralne

• Katedra (XIII – XVI w.)
• Kościół Santi Felice e Fortunato(X, XII w.)
• Sanktuarium Matki Bożej z Monte Berico
• Kościół Santa Maria in Araceli (projekt wykonał prawdopodobnie Guarino Guarini)
• Kościół San Vincenzo

Budowle świeckie

• Budowle A. Palladia:
  • Basilica Palladiana
  • Palazzo del Capitaniato
  • Palazzo Chiericati
  • Palazzo Barbaran da Porto
  • Casa Cogollo
  • Palazzo Porto
  • Palazzo Porto in piazza Castello
  • Palazzo Thiene Bonin Longare
  • Palazzo Valmarana
  • Arco delle Scalette
  • Teatro Olimpico
  • Wille: La Rotonda, Villa Gazzotti, Villa Trissino a Cricoli

•  
  Piazza dei Signori
•  
  Panorama historycznego centrum miasta

Zabytki sakralne

•  
  Katedra
•  
  Kościół San Vincenzo
•  
  Kościół Santa Maria in Araceli
•  
  Sanktuarium Madonna di Monte Berico

Dzieła A. Palladia

•  
  Basilica Palladiana
•  
  Palazzo del Capitanio
•  
  Palazzo Chiericati
•  
  Palazzo Valmarana
•  
  Teatro olimpico
•  
  La Rotonda

•   Francja: Annecy
•   Niemcy: Pforzheim
•   Chorwacja: Osijek