Trybsz
Trybsz (słow. Tribš, węg. Újterebes, Tribs, niem. Treibs lub Trips[3]) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Łapsze Niżne.
| wieś | |
 Trybsz na tle Tatr. Widok z Obłazowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (styczeń 2011) |
833 |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
34-442[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KNT |
| SIMC |
0443453 |
Położenie na mapie gminy Łapsze Niżne  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego  | |
 49°24′31″N 20°08′16″E/49,408611 20,137778[1]
| |
Położenie
edytujWieś położona jest w polskiej części Spisza, na północno-zachodnim Zamagurzu, pomiędzy Pieninami Spiskimi i Pogórzem Spiskim, niedaleko Czarnej Góry oraz Białki Tatrzańskiej. Niedaleko Trybsza, w odległości ok. 2,5 km na północ, znajduje się rezerwat Przełom Białki. Znajdują się tam dwie wapienne skały – Obłazowa i Kramnica, pomiędzy którymi rzeka Białka stworzyła swój przełom.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
Historia
edytujTrybsz wzmiankowany jest od XVI wieku, kiedy to należał do właścicieli zamku Dunajec (obecnie Niedzica). Wieś założona została przez spolonizowanych osadników z Frydmana. Początkowo należała do parafii w Krempachach, potem we Frydmanie, a samodzielną parafią stała się w roku 1769.
Zabytki
edytujObiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[4].
- Kościół drewniany pw. św. Elżbiety, otoczenie, drzewostan.
Kościół z 1567 r., konstrukcji zrębowej, konsekrowany ok. 1640. Jednonawowy bez wieży (rozebranej w 1924 r.). Wewnątrz barokowa polichromia z 1647 r. Na sklepieniu najstarsza malowana panorama polskich Tatr (Hawrań, Płaczliwa Skała), stanowiąca tło dla przedstawienia Sądu Ostatecznego. Obiekt leży na małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej. Za kościołem cmentarz parafialny.
Inne zabytki
edytuj- Obok starej świątyni w 1904 r. wzniesiono nową, murowaną – dzisiejszy kościół parafialny.
-
Kościół drewniany w Trybszu
-
Główna ulica wsi (św. Elżbiety)
-
Kościół parafialny
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
Kultura
edytujWe wsi jest używana gwara spiska, zaliczana przez polskich językoznawców jako gwara dialektu małopolskiego języka polskiego, przez słowackich zaś jako gwara przejściowa polsko-słowacka[5]. Tradycyjnym ubiorem był strój spiski w miejscowej odmianie zwanej trybską[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 140658
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1309 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Andrzej Olejko, "Niedoszły sojusznik czy trzeci agresor? Wojskowo-polityczne aspekty trudnego sąsiedztwa Polski i Słowacji 1918-1939", Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego i Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, Kraków – Rzeszów 2012, strona 10
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-15].
- ↑ Júlia Dudášová-Kriššáková, Goralské nárečia z pohľadu súčasnej slovenskej jazykovedy, Prešov: Vydavateľstvo Prešovskej univerzity v Prešove, 2016, s. 20-24, ISBN 978-80-555-1714-8 (słow.).
- ↑ Sylwia Plucińska, Górale Spiscy | Strój i ubiór codzienny [online], etnozagroda.pl [dostęp 2021-09-23] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-20] (pol.).