Trenczyn
Trenczyn (słow. Trenčín, węg. Trencsén, niem. Trentschin, łac. Laugaricio, gr. Λευκάριστος) – miasto powiatowe w zachodniej Słowacji nad rzeką Wag, stolica kraju trenczyńskiego. Znany ze średniowiecznego zamku, położonego na górze nad miastem. Pod koniec 2019 roku, z liczbą mieszkańców wynoszącą ponad 55 tys., Trenczyn zajmował ósme miejsce wśród najludniejszych słowackich miast.
 Centrum Trenczyna nocą z zamkiem górującym nad miastem | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Powiat | |||||
| Burmistrz |
Richard Rybníček[1] | ||||
| Powierzchnia |
82,00[2] km² | ||||
| Wysokość |
217[3] m n.p.m. | ||||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||||
| Nr kierunkowy |
+421 32[3] | ||||
| Kod pocztowy |
911 01[3] | ||||
| Tablice rejestracyjne |
TN | ||||
Położenie na mapie kraju trenczyńskiego  | |||||
Położenie na mapie Słowacji  | |||||
 48°53′31″N 18°02′12″E/48,891944 18,036667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Historia
edytuj
Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszego Trenczyna pochodzą z IV tysiąclecia p.n.e.
Ok. 179 w Laurgaricio położonym na terenie dzisiejszego Trenczyna przebywał legion rzymski po stoczonej bitwie z plemionami germańskimi w trakcie wojen markomańskich. Dowodem tego jest zachowana inskrypcja łacińska wyryta na skale: VICTORIAE AVGVSTORV(m) EXERCITVS, QUI LAVGARICIONE SEDIT MIL (ites) L (egionis) I IDCCCLV...IANS LEG (atus) LEG (ionis) (Marcus Valerius Maxim)ian(u)s I I AD (iutricis), CVR (avit) F (aciendum) (Na pamiątkę zwycięstwa legiony cesarskie zimujące w Laurgaricio w sile 855 żołnierzy. Napis polecił wykonać legat Marcus Valerius Maximianus).
Na początku XI wieku osada leżała w granicach państwa Bolesława Chrobrego, po czym między rokiem 1017 a 1031 została przyłączona do Węgier, w granicach których pozostała przez kolejne 900 lat. Trenczyn został stolicą komitatu, a siedziba administracji mieściła się na tutejszym zamku. W XIII wieku Trenczyn znajdował się w posiadaniu węgierskiego rodu Csesznekyich, któremu w 1302 król Wacław III odebrał gród i przekazał Mateuszowi Czakowi. Węgierski możnowładca uczynił zamek swą siedzibą rodową, a pod jego rządami Trenczyn przeżywał rozkwit. W polskiej historii Trenczyn zapisał się w 1335 jako miejsce zawarcia układu w Trenczynie pomiędzy Polską a Czechami. W 1412 król Zygmunt Luksemburski nadał miastu prawa wolnego miasta królewskiego. W XVII wieku miasto przeżyło oblężenie wojsk tureckich, pozostało niezdobyte. W czasie powstania Rakoczego w 1708 miejsce bitwy pomiędzy węgierskimi kurucami a wojskami Habsburgów. W XVIII wieku przebudowano Trenczyn w stylu barokowym, a w XIX wieku nastąpił rozkwit miasta związany z uprzemysłowieniem i doprowadzaniem linii kolejowych.
W 1918 Trenczyn został utracony przez Węgry na rzecz nowo powstałej Czechosłowacji. Od roku 1939 znajdował się w granicach marionetkowej Republiki Słowackiej – formalnie do roku 1945, ale po powstaniu słowackim w 1944 r. znalazł się pod okupacją niemiecką. Zdobyty 10 kwietnia 1945 przez Armię Czerwoną i oddziały rumuńskie.
Zabytki
edytuj- Zamek
- Kościół farny Narodzenia Marii Panny, wzniesiony w XIV w., przebudowany w XV i XVI w.
- Farské schody z XVI w.
- Zespół dawnej zabudowy miejskiej
- Kościół pijarów pw. św. Franciszka Ksawerego z XVII-XVIII w.
- Klasztor pijarów z XVII-XVIII w.
- Dom Żupny, sięgający XV w., przebudowywany w XV, XVII i XVIII w., współcześnie muzeum
- Kolumna Trójcy Przenajświętszej (Kolumna morowa) z XVIII w.
- Kaplica św. Anny z XVIII w.
- Kościół ewangelicki z XVIII w.
- Pałac Miejski, współcześnie galeria malarstwa
- Synagoga z XX w.
-
Kościół Narodzenia Marii Panny
-
Kościół i klasztor pijarów
-
Dom żupny
-
Kolumna Trójcy Przenajświętszej
-
Kościół ewangelicki
-
Pałac Miejski
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
Edukacja
edytuj
Transport
edytuj- Trenčín – stacja kolejowa
- Port lotniczy Trenczyn
Sport
edytuj
- COP Trenčín – klub piłki siatkowej mężczyzn
- HK Dukla Trenczyn – klub hokejowy
- FK AS Trenčín – klub piłkarski
Przypisy
edytuj- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-10-05]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 82,00S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
Linki zewnętrzne
edytuj- Trenczyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 470.