Tottenham Hotspur F.C.

Klub był pierwotnie nazwany Hotspur i został utworzony 5 września 1882 roku, przez grupę szkolnych chłopców, prowadzoną przez Roberta Buckle i dwóch jego przyjaciół. Byli członkami Klubu Krykietowego w Hotspur, a drużynę piłkarską utworzyli, aby w dalszym ciągu uprawiać sporty w przerwie zimowej^[4]. Rok później zażądali pomocy od Johna Ripshera, który był nauczycielem klasy biblijnej w kościele All Hallows. Jak się później okazało został pierwszym prezesem klubu i jego skarbnikiem. Ripsher pomagał i wspierał swoich podopiecznych, a potem zreorganizował i znalazł siedzibę klubu^[5]. W kwietniu 1884 roku, dzięki wysłaniu listu z innego klubu London Hotspur^[6], kierowanego do North London, nazwa drużny została zmieniona na Tottenham Hotspur Football Club, aby uniknąć dalszego zamieszania^[7]. Początkowo chłopcy grali między sobą, traktując je jako zabawa, oraz rozgrywali mecze z innymi klubami lokalnymi.

Drużyna po raz pierwszy wzięła udział w Pucharze Stowarzyszenia w Londynie i wygrała swój pierwszy mecz 17 października 1885 roku^[8]. Mecze klubu zaczęły przyciągać zainteresowanie społeczności lokalnej, przez co frekwencje na meczach stale rosły. W 1892 roku zagrali po raz pierwszy w ligowym meczu. Klub został uznany za profesjonalny 20 grudnia 1895 roku, a latem 1896 roku został dopuszczony do Angielskiej Ligi Południowej. 2 marca 1898 roku klub stał się również spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, pod nazwą Tottenham Hotspur Football and Athletic Company. Frank Brettell wkrótce został mianowany pierwszym menedżerem Spurs, i podpisał kontrakt z Johnem Cameronem, który przejął kontrolę nad drużyną, podczas gdy Brettell opuścił klub rok później. Cameron miał znaczący wpływ na Spurs, zdobywając w tym klubie pierwsze trofeum, a mianowicie tytuł Southern League. W następnym roku, 27 kwietnia 1901 roku, Spurs zdobyli Puchar Anglii po pokonaniu Sheffield United 3:1^[9].

W 1908 roku klub uzyskał natychmiastowy awans do First Division. W 1912 roku Peter McWilliam został dyrektorem klubu. Jego rekordy w tamtejszych latach były imponujące, jednak Tottenham znalazł się na końcu ligowej tabeli pod koniec sezonu 1914-15, kiedy piłka nożna została zawieszona z powodu I wojny światowej. Spurs zostali zdegradowani do Division Two po wznowieniu ligi po wojnie, ale szybko powrócili do Division One jako mistrz w sezonie 1919-20^[10]. 23 kwietnia 1921 roku McWilliam poprowadził Spurs do drugiego zwycięstwa Pucharu Anglii, pokonując Wolverhampton Wanderers 1:0 w finale. W 1922 roku sezon skończyli na drugim miejscu w lidze, ale w następnych pięciu sezonach kończyli zmagania w środku tabeli.

Tottenham został zdegradowany w sezonie 1927-28 po tym jak McWilliam odszedł z klubu. Przez większość lat 30. i 40. Spurs grali poza czołówką, oprócz krótkiego powrotu do najwyższej klasy rozgrywkowej w sezonie 1933-34 i 1934-35. Arthur Rowe, były piłkarz klubu, został trenerem drużyny w 1949 roku. Rowe opracował styl gry, znany jako „push and run”, który pozwolił mu odnieść sukces jako menedżer. Awansował z drużyną do Division One w sezonie 1949-50^[11]. W drugim sezonie zdobył tytuł mistrzowski. Jednak zrezygnował w kwietniu 1955 roku ze względu na chorobę i stres związany z zarządzaniem klubem. Zanim jednak wyjechał, podpisał kontrakt z gwiazdą Danny’em Blanchflower’em, który dwa razy wygrał nagrodę piłkarza roku FWA w Tottenhamie.

Bill Nicholson objął stanowisko trenera w październiku 1958 roku. Nicholson został uznany w klubie za najlepszego trenera, prowadząc zespół do dużego sukcesu, zdobywając trofeum trzy sezony z rzędu. Nicholson wykonał trzy ważne transfery. Do klubu dołączyli Dave Mackay i John White w 1959 roku. Byli to dwaj wpływowi gracze, a Jimmy Greaves w 1961 roku, został najbardziej bramkostrzelnym piłkarzem w historii Football League^[12].

Sezon 1960-61 rozpoczął się od 11 zwycięstw, w tym czasie był to najlepszy start jakiegokolwiek klubu w pierwszej części rozgrywek. Tytuł drużyna zdobyła w dniu 17 kwietnia 1961 roku, kiedy odnieśli trium z wicemistrzem Sheffield Wednesday u siebie 2:1. Zdobyli podwójną koronę, gdy wygrali 2:0 z Leicester w finale Pucharu FA Cup w 1961 roku^[13]. W kolejnym roku Spurs wygrał ponownie FA Cup, pokonując Burnley^[14].

15 maja 1963 roku Tottenham stał się również pierwszym brytyjskim zespołem, który wygrał europejskie trofeum, zdobywając Puchar Zdobywców Pucharów, odnosząc zwycięstwo nad Atlético Madryt 5:1^[15]. Spurs zdobył kolejne europejskie trofeum, gdy wygrał Puchar UEFA 1971-72 z odbudowanym zespołem, który tworzyli: Martin Chivers, Pat Jennings i Steve Perryman. W 1967 roku zdobyli także Puchar Anglii i dwa Puchary Ligi (w 1971 i 1973 roku)^[16]. Nicholson wygrał osiem trofeów w swoim 16-letnim pobycie w klubie.

Spurs doznali spadku po sukcesach na początku lat 70., a Nicholson zdecydował się zrezygnować z powodu złego startu w sezonie 1974-75. Drużyna została następnie zdegradowana pod koniec sezonu 1976-77 z Burkinshawem na stanowisku trenera. Burkinshaw szybko jednak przywrócił klub do czołówki^[17]. Drużyna, którą Burkinshaw przebudował wygrała Puchar Anglii w 1981 i 1982, a także Puchar UEFA w 1984 roku.

Lata osiemdziesiąte to okres zmian, który rozpoczął się od nowego etapu przebudowy na White Hart Lane, a także zmiany dyrektorów, które zajęły klub w kierunku bardziej komercyjnym. Irving Scholar, który przejął klub w listopadzie 1982 roku, wyemigrował Tottenham Hotspur na londyńskiej giełdzie papierów wartościowych w 1983 roku. Był to pierwszy klub angielski, który został przekształcony w przedsiębiorstwa handlowe.

Zadłużenia w klubie ponownie doprowadziłoby do zmiany sali konferencyjnej, a Terry Venables połączył się z biznesmenem Alanem Sugarem w czerwcu 1991 roku, aby przejąć kontrolę nad Tottenham Hotspur PLC. Firma Venablesa, który w 1987 roku został kierownikiem, podpisała kontrakty z takimi piłkarzami jak: Paul Gascoigne i Gary Lineker. W 1991 roku Spurs ponownie zwyciężyli w Pucharze Anglii, co czyni klub pierwszym, który wygrał osiem pucharów FA Cup^[18].

Tottenham był jednym z pięciu klubów, które zostały założycielami Premier League, utworzonego za zgodą Stowarzyszenia Piłki Nożnej, zastępując First Division lub też Division One jako najwyższy poziom angielskiej piłki nożnej^[19]. Pomimo sukcesów menedżerów i graczy, takich jak Teddy Sheringham, Jürgen Klinsmann i David Ginola, przez długi okres w Premier League aż do końca lat 90, Spurs zakończył większość sezonów poza czołówką, oraz z niewielką ilością zdobytych trofeów. W 1999 roku zdobyli Puchar Ligi Angielskiej pod kierownictwem George’a Grahama. Od początku roku 2000 klub znajdował się w pierwszej szóstce.

W lutym 2001 roku Sugar sprzedał swój udział w spółce Spurs ENIC Sports PLC, prowadzonej przez Joe Lewis i Daniela Levy’ego, a następnie został prezesem^[20]. Lewis i Levy ostatecznie posiadali 85% klubu, a Levy był odpowiedzialny za prowadzenie klubu^[21]. Klub w 2008 roku powtórzył sukces z 1999 roku i zdobył Puchar Ligi Angielskiej prowadzony przez Juande Ramosa. Wyniki sportowe zdecydowanie poprawiły się, gdy trenerem zespołu był Harry Redknapp. Wtedy w zespole grali tacy zawodnicy jak Gareth Bale czy Luka Modrić, a klub w sezonie 2010/2011 zakończył rozgrywki Premier League na czwartym miejscu.

W 2014 roku Maurico Pochettino został nowym szkoleniowcem Tottenhamu i pełnił tę rolę aż do 2019 roku. Sezon 2016/2017 Spurs zakończyli jako wicemistrzowie, co było ich najwyższym miejscem w lidze od lat 70. Po raz pierwszy w historii klub zagrał w finale Ligi Mistrzów, w którym uległ Liverpoolowi (2:0). Pochettino został zwolniony po słabym starcie w sezonie 2019/2020. W listopadzie miejsce trenera zajął José Mourinho, a na ławce zadebiutował 23 listopada w wygranym (3:2) meczu z West Ham United – było to pierwsze wyjazdowe zwycięstwo zespołu w lidze od stycznia 2019. Po słabych wynikach sportowych José Mourinho został zwolniony i zastąpiony przez tymczasowego trenera – Ryana Masona. 30 czerwca 2021 Nuno Espírito Santo został zaprezentowany jako trener na sezon 2021/2022, jednak po 4 miesiącach został zwolniony, a zastąpił go Antonio Conte.

• Rekordowa ilość widzów: 75 038 w meczu przeciwko Sunderlandowi, FA Cup, 5 marca 1938
• Najwyższe zwycięstwo: 13:2 w meczu przeciwko Crewe Alexandra, FA Cup, 3 lutego 1960
• Najwyższe ligowe zwycięstwo: 9:0 w meczu przeciwko Bristol Rovers, Division 2, 22 października 1977
• Najwyższa porażka: 0:7 w meczu przeciwko Liverpoolowi, Division 1, 2 września 1978
• Najwięcej występów: Steve Perryman, 854, 1969-1986
• Najwięcej bramek: Harry Kane, 267, 2009- 2023
• Najwięcej bramek w sezonie: Clive Allen, 49, 1986-1987
• Najwięcej bramek w lidze w sezonie: Jimmy Greaves, 37, 1962-1963
• Najwięcej występów w reprezentacji: Pat Jennings, 74 występy dla Irlandii Płn.
• Najwyższa suma transferu (otrzymana): Gareth Bale, 88 milionów funtów, Real Madryt, 2013^[22]
• Najwyższa suma transferu (wydana):Tanguy Ndombele, 60 milionów euro, Olympique Lyon, 2019

Mecze z Arsenalem to dla kibiców Tottenhamu jeśli nie najważniejszy, to jeden z najważniejszych pojedynków w sezonie. Pierwsze spotkanie pomiędzy tymi drużynami odbyło się 11 grudnia 1887, lecz skończyło się 15 minut przed końcowym gwizdkiem, podczas prowadzenia ekipy „Spurs” 2:1^[23]. Po raz pierwszy w ligowych derbach zwyciężył Arsenal (1:0)^[24]. W meczach między tymi dwoma zespołami lepszy bilans ma Arsenal, który wygrywał już 79 razy. Najwięcej bramek padło 13 grudnia 2004, kiedy to „Kanonierzy” zwyciężyli 5:4 na White Hart Lane. Największe zwycięstwo Arsenalu to 6:0, natomiast Tottenham 2-krotnie wygrywał 5:0^[25].

Przez wiele lat, od 1899 do 2017 roku, obiektem domowym Tottenhamu był stadion White Hart Lane. W 2019 roku oddano do użytku nowy obiekt, Tottenham Hotspur Stadium, który częściowo powstał na terenie dawnego stadionu.

Aktualny na 24 stycznia 2024^[27]

• Oficjalna strona klubu (ang. • chiń. • jap. • kor.)
• Tottenham Hotspur na oficjalnej stronie Premier League (ang.)
• Tottenham Hotspur na oficjalnej stronie UEFA (ang.)