Titicaca
Titicaca (hiszp. Lago Titicaca) – jezioro położone na terenie Peru i Boliwii, w północnej części zagłębienia Altiplano, pomiędzy wschodnimi i zachodnimi pasmami Andów (obszar Andów Środkowych). Największe jezioro wysokogórskie na Ziemi. Najwyżej położone jezioro, na którym uprawiana jest żegluga statkami handlowymi. Największe zarówno pod względem powierzchni, jak i pod względem objętości wody jezioro w Ameryce Południowej[2][3][4]. Laguna Maracaibo ma większą powierzchnię i bywa nazywana jeziorem (hiszp. Lago de Maracaibo), jednak w istocie jest zatoką morską, a nie jeziorem.
Zdjęcie satelitarne jeziora | |
Położenie | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowości nadbrzeżne | |
Wysokość lustra |
3812[1] m n.p.m. |
Morfometria | |
Powierzchnia |
8372[1] km² |
Wymiary • max długość • max szerokość |
|
Głębokość • średnia • maksymalna |
|
Hydrologia | |
Rzeki zasilające | |
Rzeki wypływające | |
Rodzaj jeziora |
tektoniczne |
Położenie na mapie Ameryki Południowej | |
15°50′11″S 69°20′19″W/-15,836389 -69,338611 | |
Mapa jeziora z zaznaczeniem nadbrzeżnych miejscowości |
Geografia
edytujJezioro Titicaca znajduje się na wysokości 3812 m n.p.m., przeciętna głębokość 107 m, maksymalna 281, długości 190 km, największa szerokość 80 km, powierzchnia jeziora 8372 km²[5]. Jezioro składa się z dwóch części (Lago Huinaymarca i Lago Chucuito) połączonych cieśniną Tiquina. Poziom wody jeziora zmienia się okresowo nawet o pięć metrów.
Jest to jezioro tektoniczne powstałe najprawdopodobniej w miocenie. Ślady dawnej linii brzegowej wskazują, że w przeszłości było większe. Jest pozostałością śródlądowego morza nazwanego Lago Ballivian, które niegdyś pokrywało całe Altiplano. Procesy geologiczne i intensywne parowanie doprowadziły do opadnięcia poziomu wód.
Do jeziora wpływa co najmniej 25 rzek (Suches, Ilave, Coata, Ramis, powierzchnia zlewiska wynosi 22 400 km²), a wypływa z niego jedna (Desaguadero, łączy ona Titicaca z bezodpływowym jeziorem Poopó). Niewielki przepływ wód w tych rzekach sprawia, iż jezioro jest w zasadzie bezodpływowe.
Na Titicaca znajduje się kilka naturalnych wysp (Amantani, Taquile, Suriqui, Wyspa Słońca (Isla del Sol) oraz ponad 40 niewielkich sztucznych wysepek pływających (zwanych Uros), z których część jest zamieszkana przez Indian Uru i chętnie odwiedzana przez turystów.
Informacje turystyczne
edytujNajchętniej odwiedzana przez turystów jest słynąca z zabytków z czasów inkaskich Wyspa Słońca – według legend Inków tutaj narodził się biały bóg Wirakocza oraz pierwsi Inkowie: Manco Capac oraz jego siostra, a zarazem żona Mama Ocllo, a także samo Słońce czyli Inti. Wyspa ta jest wciąż miejscem świętym dla zamieszkujących Boliwię oraz Peru Indian Ajmara i Keczua. Wyspa Słońca ma 10 km długości i 5 km szerokości. Zamieszkana jest przez 2 tys. Indian. Na terenie całej wyspy zachowały się pozostałości z okresu inkaskiego, z których najsłynniejsze to Pilko Kaina oraz kompleks Chincana, w skład którego wchodzi święta skała związana z inkaską legendą stworzenia. W Challapampa znajduje się muzeum przedmiotów znalezionych tu przez archeologów, z których część wykonano ze szczerego złota. Nieco mniejsza od Wyspy Słońca jest Wyspa Księżyca, gdzie znajduje się klasztor kapłanek słońca.
Mieszkańcy miast znajdujących się nad jeziorem Titicaca (największe z nich to Puno w Peru i Guaquí w Boliwii) utrzymują się przede wszystkim z rybołówstwa i turystyki. Na południowo-wschodnim brzegu jeziora (na terenie Boliwii) znajdują się pozostałości prekolumbijskich budowli, m.in. w Tiahuanaco, gdzie mieścił się główny ośrodek kultury o tej samej nazwie. Miejscowość Copacabana słynie z pielgrzymek do niewielkiej drewnianej figury Matki Boskiej Opiekunki Jeziora, która pojawiła się w tamtejszym kościele w XVI w., a której wykonanie przypisuje si�� potomkowi Inki. Posążek na czas mszy ustawiany jest przodem do wiernych, w pozostałym czasie zwraca się go w kierunku Jeziora, tak aby Matka Boska miała baczenie na wszystko co się na jeziorze dzieje.
Problemy ekologiczne
edytujWody jeziora są poważnie zagrożone poprzez ścieki komunalne z peruwiańskich miast Puno i Juliaca oraz z boliwijskiej Copacabany. Miasta te nie mają oczyszczalni ścieków. Zwłaszcza zanieczyszczona jest zatoka miasta Puno, pokryta grubą warstwą zielonej rzęsy. Dodatkowym zagrożeniem jest spływanie do jeziora wód z pól wraz z nawozami sztucznymi. Poprzez wprowadzenie pstrąga kanadyjskiego zaburzono równowagę ekosystemu. Doprowadziło do zubożenia mikrofauny i flory i wyginięcia prawie połowy gatunków i tak nielicznych ryb. Sytuację pogarsza fakt podzielenia jeziora pomiędzy Peru i Boliwię oraz nie najlepsze stosunki polityczne pomiędzy tymi państwami, co utrudnia skoordynowane akcje ochrony wód jeziora. Celem ochrony zasobów jeziora założono w 1978 roku, na terenie Peru, Rezerwat Narodowy Titicaca.
Nazwa
edytujNazwa jeziora pochodzi z indiańskiego języka keczua. W wolnym tłumaczeniu oznacza pumę polującą na królika. Powstała ze skojarzenia jakie rodzi kształt akwenu. Lokalne ludy stosują różne nazewnictwo, np. Boliwijczycy nazywają jego mniejszą część Lago Huiñaymarca, a większą Lago Chucuito, podczas gdy Peruwiańczycy zwą je odpowiednio Lago Pequeño i Lago Grande.
Galeria
edytuj-
Święto na Wyspie Taquile
-
Jedna z pływających Wysp Uros
-
Tubylec w łodzi na jeziorze Titicaca
-
Peru - Puno - Titicaca Lake - Aimara (Aymara) Village on the water
-
Jezioro Titicaca podczas wschodu słońca
-
Hotel na wyspie na jeziorze Titicaca
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Data Summary: Lago Titicaca (Lake Titicaca). [dostęp 2009-11-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-18)].
- ↑ Grove, M. J., P. A. Baker, S. L. Cross, C. A. Rigsby and G. O. Seltzer 2003 Application of Strontium Isotopes to Understanding the Hydrology and Paleohydrology of the Altiplano, Bolivia-Peru. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 194:281-297.
- ↑ C. Rigsby , M.S. Aldenderfer P. A. Baker , Fluvial History of the Rio Ilave Valley, Peru, and Its Relationship to Climate and Human History., „Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology”, 194, 2003, s. 165-185 .
- ↑ Questions Unlimited , Who Wants to Be a Judge at the National Academic Championship? [online], National Academic Championship, 2003 [dostęp 2016-12-06] .
- ↑ International Lake Environment Committee , Data Summary: Lago Titicaca (Lake Titicaca) [online] [zarchiwizowane z adresu 2011-10-16] .