Tiangong 1
Tiangong 1 (chiń. 天宫一号, Pałac Niebiański nr 1) – chiński statek kosmiczny (moduł orbitalny) umieszczony na orbicie w ramach programu Tiangong, określany przez chińskie media jako pierwsza chińska stacja kosmiczna. Oficjalna prezentacja Tiangong 1 odbyła się w styczniu 2009 r.[1] Umieszczenie modułu Tiangong 1 na orbicie nastąpiło 29 września 2011.
| |
| Inne nazwy |
Schemat modułu Tiangong 1 z rozwiniętymi panelami baterii słonecznych |
|---|---|
| Indeks COSPAR |
2011-053A |
| Państwo | |
| Zaangażowani | |
| Rakieta nośna | |
| Miejsce startu | |
| Orbita (docelowa, początkowa) | |
| Perygeum |
355 km |
| Apogeum |
362 km |
| Nachylenie |
42° |
| Czas trwania | |
| Początek misji |
29 września 2011 13:16:00 UTC |
| Koniec misji |
2 kwietnia 2018 |
| Wymiary | |
| Wymiary |
10,4 m x 3,35 m |
| Masa całkowita |
8506 kg |
Charakterystyka
edytujJest to niewielki statek kosmiczny o masie 8,5 ton. Składa się z dwóch modułów:
- orbitalnego (załogowego) z węzłem cumowniczym,
- serwisowego, z silnikami i bateriami słonecznymi.
Nie posiada kapsuły powrotnej – załoga jest do niego dostarczana i zabierana statkiem typu Shenzhou.
Parametry techniczne stacji Tiangong 1:
- Załoga: 2 lub 3 osoby
- Długość: 10,4 m
- Średnica: 3,35 m
- Pojemność hermetyzowana: 15 m3
- Masa: 8,5 t
- Liczba portów cumowniczych: 1
Przebieg misji
edytujPozbawiony załogi Tiangong 1 został wyniesiony na orbitę za pomocą chińskiej rakiety nośnej CZ-2F/T (chiń. Długi Marsz) – modyfikacji rakiety CZ-2F, która wynosi na orbitę załogowe statki Shenzhou[2], o udźwigu zwiększonym do ok. 11,2 t na niską orbitę okołoziemską (ang. LEO). Wyniesienie Tiangong 1 było pierwszym startem tej wersji rakiety. Umieszczenie statku w kosmosie nastąpiło 29 września 2011 r. o godzinie 13:16 UTC z kosmodromu Jiuquan[3].
2 października 2011 Tiangong 1 ukończył drugi manewr orbitalny i znalazł się na docelowej orbicie o wysokości 350–370 km i nachyleniu 42-43°. Okres używalności statku Tiangong to 2–3 lata.
2 listopada 2011 przycumował do niego bezzałogowy statek Shenzhou 8. Po 12 dniach Shenzhou 8 wykonał procedurę odłączenia i ponownego cumowania do stacji, by po dwóch dniach (16 listopada) odłączyć się i ostatecznie zostać zdeorbitowanym 17 listopada[4][5].
Od lewej: Jing Haipeng (dowódca), Liu Wang i Liu Yang, pierwsza chińska kosmonautka.
Siedem miesięcy później, 18 czerwca 2012 r., do modułu orbitalnego zacumował pojazd załogowy Shenzhou 9 z trojgiem tajkonautów i nastąpiło pierwsze wejście załogi na pokład Tiangong-1[6]. Astronauci przebywali na stacji do 28 czerwca.
13 czerwca 2013 – do modułu zacumował statek Shenzhou 10 z ponownie trzyosobową załogą i połączył się automatycznie ze stacją. 23 czerwca nastąpiło odłączenie się obu statków, a następnie przeprowadzono ręczne cumowanie. Następnego dnia z przebywającą na stacji załogą połączył się sekretarz generalny Komunistycznej Partii Chin i Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej Xi Jinping[7]. Ostatecznie Shenzhou 10 odcumował od modułu 25 czerwca tego samego roku[8]. Według zapowiedzi Pekinu Shenzhou 10 miał być ostatnią misją do Tiangong 1, a sam moduł miał zostać zdeorbitowany w roku 2013. Pozostał jednak na orbicie przez następne lata[9]. 21 marca 2016 roku Chińska Narodowa Agencja Kosmiczna ogłosiła ostateczny koniec misji; wyłączono transfer danych telemetrycznych ze stacji a sam moduł miał zostać zdeorbitowany[10]. Po 1630 dniach misji zakończono transmisję danych z laboratorium[10][11].
Pozbawiona napędu i niekontrolowana stacja powinna samoczynnie wyhamować wskutek tarcia rozrzedzonych gazów i początkowo deorbitację przewidywano na koniec 2017 roku[12]. W kolejnych miesiącach od wyłączenia Tiangong 1 opadał w tempie ok. 4 km na miesiąc, nieco wolniej od wczesnych założeń. Tempo opadania przyspieszyło w sierpniu 2017 roku i w pierwszej połowie października 2017 r. perygeum spadło poniżej 300 km n.p.m. Na początku listopada perygeum już wynosiło 290 km, a apogeum 316 km[13]. Koniec deorbitacji przewidywany był pomiędzy 1 kwietnia a 2 kwietnia 2018 r[14]. Stacja spłonęła w atmosferze 2 kwietnia 2018 roku o godzinie 0:16 UTC nad Pacyfikiem[15].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ China's Tiangong 1 space station unveiled for tiny Taikonauts www.engadget.com
- ↑ Tiangong (pol.) "Loty kosmiczne" (lk.astronautilus.pl)
- ↑ The Guardian: China launches Tiangong-1 space station test module
- ↑ Michał Matraszek, Shenzhou-8 wylądował, „AstroNEWS”, 17 listopada 2011 [dostęp 2017-11-09] (pol.).
- ↑ Second Tiangong-1 And Shenzhou-8 docking to face light interference [online], www.spacedaily.com, 11 listopada 2011 [dostęp 2017-11-09] (ang.).
- ↑ Krzysztof Kanawka: Shenzhou-9 - relacja z cumowania do Tiangong-1 (18.06.2012). kosmonauta.net, 18 czerwca 2012. [dostęp 2013-07-26]. (pol.).
- ↑ China poised for bigger strides in space exploration: Xi Jinping, „Zee News”, 24 czerwca 2013 [dostęp 2017-11-09] (ang.).
- ↑ Krzysztof Kanawka: Koniec misji Shenzhou-10 (26.06.2013). kosmonauta.net, 26 czerwca 2013. [dostęp 2013-07-26]. (pol.).
- ↑ Andrzej Kotarba: Kosmos. Projekt 921. Chińczycy na orbicie. Poznań: Amermedia Sp. z o.o., 2014, s. 20. ISBN 978-83-252-2252-9.
- ↑ a b Julia Wajoras: Pierwsza chińska stacja orbitalna Tiangong-1 zostanie zdeorbitowana. kosmonauta.net, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22].
- ↑ Julia Wajoras, Stacja Tiangong-1 coraz bliżej wejścia w atmosferę, „Kosmonauta.net”, 24 sierpnia 2017 [dostęp 2017-11-02] (pol.).
- ↑ Elizabeth Howell: Tiangong-1: China's First Space Station. [w:] Space.com [on-line]. 2016-07-13. [dostęp 2017-04-21]. (ang.).
- ↑ Tiangong 1 - Orbita [online], www.heavens-above.com, 1 listopada 2017 [dostęp 2017-11-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-02] (pol.).
- ↑ Ostatnie chwile chińskiej stacji. [dostęp 2018-03-18]. (pol.).
- ↑ Chiny: fragmenty chińskiej stacji kosmicznej spadły do Oceanu Spokojnego. [dostęp 2018-04-02]. (pol.).