Tabletka musująca

Podstawowymi składnikami tabletek musujących, oprócz substancji leczniczej, jest kwas organiczny (winowy lub cytrynowy) oraz węglany (najczęściej wodorowęglan sodu). Ilość kwasu i węglanów oblicza się z równania reakcji zobojętniania. Nadmiar jednego ze składników umożliwia otrzymanie roztworu kwaśnego lub zasadowego. Większą wytrzymałość mechaniczną tabletek otrzymuje się po zastosowaniu nie pojedynczego kwasu, lecz mieszaniny kwasu winowego i cytrynowego. Stabilność tabletek zwiększa też stosowanie zmodyfikowanego (w procesie ogrzewania) wodorowęglanu sodu^[2].  

Masę tabletkową wytwarza się metodą suchą lub mokrą. W metodzie mokrej granuluje się razem lub oddzielnie kwas i wodorowęglan sodu. Jako środek zwilżający stosowany jest etanol, alkohol izopropylowy lub alkoholowy roztwór poliwinylopirolidonu. W metodzie suchej mają zastosowanie dwa rodzaje postępowania. Według pierwszego mieszaninę wodorowęglanu i kwasu cytrynowego ogrzewa się do temp. 100 °C. Czynnikiem granulującym jest tu woda krystalizacyjna kwasu cytrynowego lub powstała w wyniku częściowego rozkładu wodorowęglanu do węglanu. Drugie postępowanie polega na prasowaniu mieszaniny proszków, rozdrabnianiu i tabletkowaniu^[2].

Niezależnie od metody otrzymywania tabletek musujących, masa tabletkowa musi się charakteryzować małą zawartością wilgoci, z reguły poniżej 1%.

Tabletkowanie i pakowanie w Polsce powinno przeprowadzać się w pomieszczeniach klimatyzowanych, w których panuje wilgotność względna 20–25% i temperatura 20–25 °C^[3].  

Najczęściej tabletki musujące są pakowane w blistry z folii aluminiowej, laminowanej polietylenem lub w hermetycznie zamykane fiolki. Do zamykania fiolek stosuje się korki zawierające wkładkę z substancją pochłaniającą wilgoć (żel krzemionkowy).

Tabletek nie należy przechowywać w temp. powyżej 25 °C, gdyż następuje powolny rozkład wodorowęglanu sodu do węglanu, wydziela się woda i dwutlenek węgla. Woda rozpoczyna reakcję zobojętniania, tabletki ulegają destrukcji^[4].  

Czas, w którym tabletka w odpowiednim środowisku ulegnie rozpadowi lub rozpuszczeniu, jest jednym z czynników informujących o jej wartości leczniczej, gdyż jest to związane z jej szybkością wchłaniania. Wg Farmakopei Polskiej V (FPV) czas ten nie powinien przekraczać 5 minut^[3].

Tabletki musujące są stosowane jako produkty przemysłu farmaceutycznego i dietetycznego od ponad dwóch stuleci^[5]. Początkowo były to próby odtworzenia składu związków chemicznych, występujących naturalnie wodach mineralnych^[5].

Obecnie wiele preparatów leczniczych jak i suplementów diety występuje w postaci tabletek musujących i granulatów^[4][3].

Tabletki musujące występują powszechnie także poza rynkiem farmaceutycznym.