Skoki narciarskie na Mistrzostwach Świata w Narciarstwie Klasycznym 1970

Po raz trzeci w historii organizację mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym powierzono Czechosłowacji. Drugi raz, po 1935, zawody zorganizowano w Wysokich Tatrach^[1]. Skocznia narciarska, na której zawodnicy rywalizowali w 1935, tj. Jarolímek, w 1962 została zburzona^[2], a w jej miejsce w latach 1968–1969 w Szczyrbskim Jeziorze powstał nowy kompleks skoczni MS 1970, przygotowanych specjalnie z okazji mistrzostw świata^[3][4]. Zmodernizowane zostały także trasy biegowe oraz od nowa utworzona została cała okoliczna infrastruktura^[5]. Dodatkowo, w związku z organizacją mistrzostw, unowocześniona i zelektryfikowana została kolej zębata, zastępując dotychczas funkcjonującą kolej parową^[6]. Wszystkie te działania sprawiły, że Wysokie Tatry stały się wówczas najbardziej nowoczesnym ośrodkiem narciarskim w Europie Środkowej^[5].

Przewodniczącym komitetu organizacyjnego MŚ 1970 w Wysokich Tatrach był Jozef Lukáč, a wiceprzewodniczącym – Ladislav Harvan^[7]. Podczas konkursów w skokach narciarskich delegatem technicznym z ramienia Międzynarodowej Federacji Narciarskiej (FIS) był Anatolij Akientjew^[8].

Podczas zawodów na trybunach zasiadali zaproszeni członkowie delegacji partyjnych i rządowych, w tym prezydent Czechosłowacji – Ludvík Svoboda, premier – Lubomír Štrougal i przywódca Komunistycznej Partii Czechosłowacji – Gustáv Husák, a także prezydent Międzynarodowej Federacji Narciarskiej – Marc Hodler^[4].

Podczas poprzedniej edycji mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym, która odbyła się w 1966 w Oslo, zawody na obu skoczniach (normalnej i dużej) wygrał Bjørn Wirkola. Była to pierwsza sytuacja w historii, w której w obu konkursach mistrzostw świata zwyciężył ten sam skoczek^[1]. W zorganizowanych dwa lata później zawodach olimpijskich w Grenoble zwyciężyli Jiří Raška na skoczni normalnej i Władimir Biełousow na skoczni dużej^[9].

Na przełomie 1969 i 1970 odbył się 18. Turniej Czterech Skoczni. Konkursy tradycyjnie rozegrano na skoczniach w Oberstdorfie, Garmisch-Partenkirchen, Innsbrucku i Bischofshofen. Zwycięstwa w poszczególnych konkursach odnieśli kolejno: Garij Napałkow^[10], Jiří Raška^[11], Bjørn Wirkola^[12] i ponownie Raška^[13]. Mimo braku zwycięstwa w którymkolwiek z konkursów, triumf w klasyfikacji łącznej odniósł Horst Queck, który o 2,8 punktu wyprzedził Wirkolę^[14].

Queck zwyciężył także w rozegranej w styczniu szóstej edycji Pucharu Przyjaźni, w którym uczestniczyli skoczkowie z Niemiec Wschodnich, Czechosłowacji i Polski. Reprezentant NRD wygrał wszystkie trzy konkursy – w Oberhofie^[15], Klingenthal^[16] i Brotterode^[17].

Tuż przed rozpoczęciem mistrzostw świata w Wysokich Tatrach, 1 lutego przeprowadzone zostały zawody w skokach narciarskich na mistrzostwach Europy juniorów w narciarstwie klasycznym w austriackim Gosau. W zawodach zwyciężył Bernd Eckstein, srebrny medal zdobył Odd Grette, a brązowy – Bernd Hoddow. Jeden ze skoczków startujących w mistrzostwach Europy juniorów – Gyula Molnár (szóste miejsce w konkursie) – wystąpił także w mistrzostwach w Wysokich Tatrach^[18][19][20].

Bezpośrednio przed zawodami w roli faworytów do zwycięstwa wymieniano nazwiska skoczków reprezentujących Związek Radziecki, w tym zwłaszcza Władimira Biełousowa i Garija Napałkowa, Niemcy Wschodnie, w tym zwłaszcza Horsta Quecka, a także reprezentantów Norwegii – Bjørna Wirkolę i Czechosłowacji – Jiříego Raškę^[21][22].

W dniu zawodów skoczkowie oddawali po trzy skoki, z czego pierwszy miał charakter serii próbnej, a dwa kolejne zaliczane były do rywalizacji konkursowej^[22]. Każdy skok konkursowy oceniany był przez pięciu sędziów powołanych przez Międzynarodową Federacją Narciarską. Sędziowie wystawiali noty za styl lotu i lądowania – każdy z nich mógł przyznać skoczkowi maksymalnie 20 punktów^[23][24]. Do noty punktowej zawodnika wliczana była nota za odległość, która naliczana była względem punktu konstrukcyjnego skoczni, a także nota za styl, na które składały się trzy z pięciu not sędziowskich (poza dwiema notami skrajnymi)^[25].

Obiekty w Szczyrbskim Jeziorze, na których przeprowadzono konkursy mistrzostw świata, wybudowane specjalnie na tę imprezę^[3], nazwano MS 1970 właśnie z uwagi na organizację zawodów w Wysokich Tatrach. Punkt konstrukcyjny skoczni dużej umieszczony był na 90. metrze, a normalnej – na 70. metrze^[26].

Podczas ceremonii otwarcia mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w Wysokich Tatrach przysięgę w imieniu zawodników złożył reprezentant gospodarzy – Jiří Raška^[22]. Konkurs skoków na obiekcie normalnym był pierwszą konkurencją mistrzostw i rozpoczął się serią próbną 14 lutego 1970 o godz. 13:00, czyli godzinę po początku uroczystości otwarcia^[27][21].

Do konkursu zgłoszonych zostało 67 zawodników, spośród których ostatecznie skoki oddało 66^[b]. Dwunastu zawodnikom udało się w pierwszej serii konkursowej osiągnąć odległość przynajmniej 80-metrową. Pierwszym, który przekroczył 80 metrów, był Lars Grini (81 m). Najdłuższy rezultat osiągnął natomiast Yukio Kasaya, który skoczył 84,5 metra. W łącznej klasyfikacji przegrał jednak z Władimirem Biełousowem, który uzyskał co prawda odległość o trzy metry gorszą, jednak otrzymał wyższe noty sędziowskie za styl. Trzecią pozycję na półmetku zawodów, za Biełousowem i Kasayą, zajmował Karl-Erik Johansson, który skoczył 84 metry. W pierwszej serii swojego skoku nie ustał jeden z faworytów do zdobycia medalu – Horst Queck, który uzyskał 80,5 metra, jednak obniżone noty sędziowskie siedmio- i dziesięciopunktowe^[23] pozbawiły go szans na walkę o podium^[22].

W drugiej serii barierę 80 metrów osiągnęło lub przekroczyło sześciu skoczków. Najdalej lądował Garij Napałkow – na 84. metrze. Dzięki temu reprezentant ZSRR, który po pierwszej rundzie plasował się na 10. miejscu^[23], awansował na miejsce pierwsze, zdobywając tym samym złoty medal i tytuł mistrza świata. Kolejne pod względem długości skoki uzyskali: Josef Matouš (82,5 m), Lars Grini (81,5 m), Jo Inge Bjørnebye (81 m), Horst Queck (81 m) i Josef Zehnder (80 m). Drugi po pierwszej serii Yukio Kasaya uzyskał w rundzie finałowej 79 metrów, co pozwoliło mu wyprzedzić Władimira Biełousowa, ale nie wystarczyło do pokonania Garija Napałkowa. W efekcie Japończyk zajął drugie miejsce i zdobył srebrny medal wraz z tytułem wicemistrza świata. Brązowy medal wywalczył natomiast siódmy po pierwszej serii Lars Grini^[22][19][23].

Drugi konkurs indywidualny rozegrano 21 lutego 1970 na dużej skoczni, której punkt konstrukcyjny zlokalizowany był na 90. metrze. W zawodach wystartowało 68 zawodników. W pierwszej serii granicę punktu konstrukcyjnego osiągnęło dziewiętnastu zawodników. Pierwszym, który tego dokonał, był startujący z drugim numerem startowym Jürgen Dommerich (91 m). Najdłuższe skoki serii, po 95 metrów, oddali Ernst Kröll z Austrii i Karl-Erik Johansson ze Szwecji. Za swoje próby uzyskali jednak niższe oceny sędziowskie niż Tadeusz Pawlusiak i Karel Kodejška. Pawlusiak osiągnął 94,5 metra i na półmetku rywalizacji prowadził w zawodach. Tuż za nim sklasyfikowany był Kodejška po skoku na 93 metry. Mistrz świata z mniejszego obiektu, Garij Napałkow, po pierwszej rundzie sklasyfikowany był na 13. miejscu po skoku na 91 metrów^[28][20][24].

Przed rozpoczęciem drugiej serii skoków jury zdecydowało się podwyższyć rozbieg, z którego startowali zawodnicy^[28]. Bezpośrednio przełożyło się to na osiągane przez skoczków odległości – 51 z nich uzyskało przynajmniej 90, a 13 przynajmniej 100 metrów. Najdłuższe próby oddali Garij Napałkow i Ingolf Mork – obaj uzyskali po 109,5 metra, przy czym Norweg nie ustał swojego skoku. Wynik Napałkowa stał się nowym rekordem skoczni MS 1970 A i pozwolił mu na awans z trzynastego na pierwsze miejsce. Kolejne pod względem długości skoki osiągnęli Heinz Schmidt (104 m) i Hans Schmid (102 m). Srebrny medal w zawodach zdobył Jiří Raška po skoku na 99 metrów, a brązowy – Stanisław Gąsienica-Daniel, który uzyskał 100,5 metra w serii finałowej^[20][24]. Prowadzący po pierwszej części zawodów Tadeusz Pawlusiak w serii finałowej osiągnął 100,5 metra i gdyby pewnie wylądował, wystarczyłoby to na zdobycie srebrnego medalu. Tuż po lądowaniu zaliczył jednak upadek po zakrawędziowaniu jednej z nart. Spowodowało to spadek Polaka na 34. miejsce w łącznej klasyfikacji^[29][28].

Konkursy w skokach narciarskich zgromadziły na trybunach ok. 140 000 kibiców^[2].

Biorąc pod uwagę wyłącznie starty w mistrzostwach świata w narciarstwie klasycznym, tzn. bez uwzględniania wyników olimpijskich na zasadzie „podwójnego mistrzostwa”, Napałkow został pierwszym w historii mistrzem świata w skokach narciarskich, który startował w barwach ZSRR. Jednocześnie został drugim zawodnikiem, po Bjørnie Wirkoli, który wygrał oba konkursy w trakcie jednych mistrzostw świata. Medal zdobyty przez Jiříego Raškę był pierwszym od 1933 medalem mistrzostw świata dla skoczka z Czechosłowacji (po srebrze Rudolfa Burkerta zdobytym w Innsbrucku), a medal Stanisława Gąsienicy-Daniela – pierwszym od 1962 dla skoczka z Polski (po srebrze Antoniego Łaciaka zdobytym w Zakopanem)^[30][31].

W ostatnim dniu trwania mistrzostw świata w Wysokich Tatrach, 22 lutego 1970^[32] przeprowadzony został konkurs drużynowy, w którym wzięło udział 18 zespołów^[33]. Rywalizacja drużynowa nie została jednak wprowadzona do oficjalnego kalendarza mistrzostw, miała jedynie charakter konkurencji pokazowej^[34]. Konkurs wygrali reprezentanci Czechosłowacji, na drugim miejscu sklasyfikowano skoczków z NRD, na trzecim – z ZSRR, na czwartym – z Japonii, na piątym – z Polski, a na szóstym – z Norwegii^[32].

W konkursach skoków narciarskich wzięli udział zawodnicy z 18 spośród 25 krajów uczestniczących w mistrzostwach świata w narciarstwie klasycznym w Wysokich Tatrach^[35]. W poniższej tabeli przedstawiono składy wszystkich reprezentacji, które wystartowały w konkursach skoków w Szczyrbskim Jeziorze wraz z miejscami zajętymi przez poszczególnych skoczków. W przypadku, gdy zawodnik startował w Mistrzostwach Świata w Narciarstwie Klasycznym 1966 lub Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1968^[d], podane zostały osiągnięte przez niego pozycje w tych zawodach.