Sąsiadowice
Sąsiadowice (ukr. Сусідовичі, Susidowyczi) – wieś na Ukrainie, obwodzie lwowskim, w rejonie starosamborskim. Wieś liczy około 1300 mieszkańców. Leży nad rzeką Strwiąż. Jest siedzibą silskiej rady, pod którą podlega też wieś Nadyby.
 Kościół św. Anny | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Wysokość |
310 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2001) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+ 380 3238 | ||||
| Kod pocztowy |
82053 | ||||
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 49°32′55″N 23°01′15″E/49,548611 23,020833
| |||||
Historia
edytujPierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1374 roku, kiedy to książę Władysław Opolczyk nadaj ją rodzinie Herburtów, osiadłych w Felsztynie. W następnym stuleciu poświadczona jest parafia rzymskokatolicka.
Wieś szlachecka, własność Herburtów, położona była w 1589 roku w ziemi przemyskiej województwa ruskiego[2].
W XVII wieku wieś została pięciokrotnie splądrowana[3]:
- 1620 (październik) gdy właścicielem był Jan Mikołaj Daniłowicz w trakcie najazdu Tatarów krymskich i budżackich była najbardziej wysuniętą na zachód osadą do której dotarli Tatarzy. Zniszczony został kościół[4].
- 1621 (październik) gdy właścicielem był Erazm Herburt najazd Tatarów krymskich i budżackich zniszczył 5 łanów upraw i 1 gospodarstwo zagrodnika[5].
- 1624 (czerwiec) gdy miejscowość była własnością klasztoru Karmelitów Trzewiczkowych w Sąsiadowicach, w wyniku najazdu Tatarów budżackich zniszczony został kościół[6].
- 1648 (październik/listopad) gdy właścicielem był Mikołaj Daniłowicz w wyniku połączonego najazdu Tatarów krymskich, budżackich i Kozaków zaporoskich zniszczono 6 z 16 łanów, 15 z 35 gospodarstw zagrodników, 20 stodół, zrabowano 40 koni i bydło. Z najazdu ocalała karczma. Ponadto 10,5 łana leżało odłogiem w wyniku strat z przejścia zarazy, wybierania nienależnych podatków przez oddziały armii koronnej i zbiegostwa miejscowych poddanych[7].
- 1672 (wrzesień/październik) gdy właścicielem był Mikołaj Daniłowicz w wyniku najazdu Tatarów zniszczono 7 z 10 łanów oraz gospodarstwa zagrodników. Ocalało 8 domów i 2 gospodarstwa zagrodników. Wiadomo że z tych samych powodów co w 1648 połączonych ze skutkami tego najazdu 16,5 łana leżało odłogiem[8].
Od 1872 roku przez wieś przechodzi linia kolei Dniestrzańskiej.
W 1921 roku liczyły około 2135 mieszkańców. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Sąsiadowice w powiecie samborskim w woj. lwowskim.
W 1940 roku NKWD zesłało na Syberię 13 mieszkańców wioski oraz wcieliło do Batalionów Roboczych w głębi ZSRR 9 młodych Polaków. W 1946 roku nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 3 Polaków i 3 Łemków[9].
Po II wojnie światowej tutejsza ludność polska została przymusowo wysiedlona, a jej jedno z głównych skupisk znajduje się w Bielkowie na Pomorzu Zachodnim[10].
We wsi znajduje się oddział Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej[11] oraz polska sobotnia szkoła[12].
Według spisu powszechnego z 2001 roku, 21,5% mieszkańców Sąsiadowic uznało język polski za ojczysty.
W Sąsiadowicach urodził się Władysław Smereka – polski ksiądz katolicki, biblista, tłumacz Biblii Tysiąclecia, prezes Polskiego Towarzystwa Teologicznego w Krakowie[13].
Ważniejsze obiekty
edytuj- Kościół pw. św. Mikołaja – drewniany kościół rzymskokatolicki sprzed XVII w., wielokrotnie niszczony, a ostatecznie spalony[14].
- Kościół św. Anny w Sąsiadowicach – kościół rzymskokatolicki z 1591 r. Posługę w nim od 1603 roku prowadzili ojcowie karmelici. W 1946 roku musieli opuścił świątynię, która została zamieniona na cele świeckie. W 1989 roku zwrócono ją katolikom. W 2011 roku powrócili do niej karmelici. 24 lipca 1916 r. arcybiskup lwowski Mieczysław Mokrzycki erygował tu sanktuarium Świętej Anny Samotrzeciej[15].
- Klasztor Karmelitów w Sąsiadowicach – klasztor karmelitów
Przypisy
edytuj- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu lwowskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 5 grudnia 2001 roku. (ukr.).
- ↑ Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 7. Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. Cz. 1, Warszawa 1901, s. 7.
- ↑ Gliwa 2013 ↓, s. 203-204.
- ↑ Gliwa 2013 ↓, s. 115,673.
- ↑ Gliwa 2013 ↓, s. 124,688.
- ↑ Gliwa 2013 ↓, s. 294,315,718.
- ↑ Gliwa 2013 ↓, s. 795.
- ↑ Gliwa 2013 ↓, s. 939.
- ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 909, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
- ↑ Edward Olszewski, Marian Skwara: Ziemia Stargardzka z bliska. Stargard: 2005, s. 95. ISBN 83-89402-36-X.
- ↑ Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie: Wykaz ośrodków polonijnych na terenie Lwowskiego Okręgu Konsularnego. [dostęp 2008-07-06].
- ↑ Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie: Szkoły z polskim językiem nauczania w Lwowskim Okręgu Konsularnym. [dostęp 2008-12-14].
- ↑ Władysław Smereka [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-03-05].
- ↑ Klasztor oo. Karmelitów w Sąsiadowicach [online], Nowy Kurier Galicyjski, 24 kwietnia 2015 [dostęp 2023-02-21] (pol.).
- ↑ św. Anny w Sąsiadowicach [online], www.rkc.lviv.ua [dostęp 2023-02-21].
Linki zewnętrzne
edytuj- Sąsiadowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 363.
Bibliografia
edytuj- Mapa WIG Sambor Pas 50 Słup 36 Warszawa 1937.
- Księga adresowa Polski (wraz z W.M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, Warszawa 1928, s. 799.
- Andrzej Gliwa: Kraina upartych niepogód. Zniszczenia wojenne na obszarze ziemi przemyskiej w XVII wieku. Przemyśl: Wydawnictwo Naukowe Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu, 2013. ISBN 978-83-61329-10-7.